Leipziger Studien zur classischen Philologie

461쪽

Arminus Ditimar

que Solis, admodum probabilis sane est Wilamovitetit coniectura. Vir - praeter ius illud modo commemoratum - laude publica, corona oleaginea, proxenia hereditaria ornatur.

publici iuris laetus, quo honores sollemnes - laus publica, corona oleaginea, proxenia evergestaque, enctesis - conseruntur Dionysio cuidam. Falso inlata est huic titulo corona aurea ab editore, cum illa quidem aetate - medio vel exeunte III. saeculo cI. hai. di 88. pari. postr.) - sere nunquam ornamentum illud peregrinis quidem hominibus datum sit. Ergo legendum: V. 5: θαλλουσJτεφόν o. Deinde cum Uv. 2 et 3 singulos versus suisse 53 vel 54 litterarum discamus, vix recte se habere cen8eo quae Lollingus seripta suisse coniecit in v. 4: ἐμαινέσαι Λιονύσιον και στενα κυσaιJ l lati το3J. Spatia enim vix apta erunt recipiendo patriae nomini, quod etsi non semper patris nomini additur, tamen raro illa quidem aetate neglegitur.

quinti quoque versus supplementa, cum denuo legitimus litterarum numerus laedatur, serri nequeunt sunt enim 58 litterae). Quod si quis hoc quoque loco pronomen αυτον ante προξενον eiciendum esse statuerit, ne sic quidem apte damno medebitur. Rarissime enim unum substantivum abstractum εὐνοέας sive φιλοτιιιέας) cum verbis χρυσεῆ sive θαλλου στεφανου coniungitur. Altera ex parte saepius inde a saeculo tertio pro longiore illa formula τῆς εἰς τον δῆ/ιον τον ωθι ναίευν brevior invenitur

quae sequuntur collocatio displicet verborum. Melius enim cum sermone publico consentire videtur haec positio: προJ- ζενον καὶ μεργμνὶν του δήμου του Ἀθηναιεον αυJl τον καὶ ἐκγονους aDτoDJ. De Versu T restituendo desperavit vir doctissimus. Ei autem qui supplementum proponet, spatium

462쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi.

dum erit. Deinde cum altero demum loco commemorentur drachmae, sundi pretium suerit talentum vel potius semi talentum, cum nimis distaret, si scriberemus ri ς μἐν μέχρι ταλακτου, agri pretium a domo. Itaque certa ratione ac via eo perducti sumus, ut iam titulo inseramus verba: μαρ- χειν δε αυτω ι καὶ κτησιν ri ς ιιὸν ηs illure λάντου οἰκέας ὁλοροομον. X. Ac ne 8 et 9 quidem versuum restitutionem comprobari posse cen8eam. Nam primum litterarum numerus 6lὶ nimis recedita solito. Deinde in eiusmodi formulis semper de futuro tempore agitur. Itaque proponam haec: εὶ ναι di scios εἰς TOν λο πον χρονJj O λοτιμουμένου εὐρέσθJαι κ αιJ α oci ci θῖν ου ci ν δοκιρ αξιος αναγραφαι δε TOδε τυ κrde quibus conseras, quaeso, titulum MDAI v p. 327, 12 infra delineatum. - Fuit igitur tituli species ea quam in tabula expressimus adfixa; inde autem admodum esse probabilia nostra

..upplementa elucet.

Eadem sere aetate lapidi incisum est decretum CIΑ ΙΙ 380. Homo honoribus ornatus, est Apollas quidam sive Apollagoras. Agmen claudant tituli tres postremi aevi, in quibus neque doeimasia neque condiciones illae eneteseos propriae inveniuntur: CΙΑ II 414. 423. 438.

Quibus exemplis examinatis quaerendum est, quatenus Athenienses constiterint sibi in eo more quo proxenos et euergetas eoronis aureis atque oleagineis exornabant. Nec difficile est diudicare hanc quaestionem. Namque aute annum

Ol. 1l2, 1 - 332 1 unus invenitur titulus, Cta II 142, cuius etsi nihil traditum est, nisi disiecta quaedam membra ac dissipata, et coronam alicui conlatam esse et proxeniam cen8eo. Sic autem progressus sum in titulo restituendo:

ita inter se coniungendas esse conieci, ut evaderet enuntiatum Diqiligod by Corale

463쪽

Αrminus Ditimar

Fuerunt igitur huius versus litterae quinquaginta. Quae ratio confirmata est versibus 7 et 8 quorum litteras APETHΣ ei TON AOHNAlΩN sic suppleo: αρετῆς ενεκα καὶ φιλοτι- ιιέας τῆς εἰς την βουλην καὶ τον δῆμον τον On ναέων.

Iam via certa erat atque tuta. Namque talem Versuum duorum congen8um fortuito esse laetum vix sumendum erat. Evasit igitur hoc versuum 5-7 supplementum: ἐπαινεσαι lx ataeoνυσέο υ καὶ στεφανῶσαι αντον χρυσο sive θαλ-λου στεφάνωJι αρετῆς ενεκα etqs. Lacuna deinde quae hiat

in Uv. 8 et 2 propter verba THΣ KAl Olx hunc in modum

Quibus versibus restitutis priore decreti parte propter verba δεδόχθαι iv. 24 δῆιιον v. 4J βουλῆς fv. bl eontineri

formulam probuleumaticam quae dicitur, pro certo habui. Sed hic orta est dissicultas. Namque cum sormula illa hunc exhibeat tenorem sollemnem: δεδόχθαι Q. βουλῆ τους προεδρODeolii) vel oἔτινες ) vel etiam oσοι ανδὶ λάχωσι προεθρευειν εἰς τὴν πρωτον vel εἰς την ἐμιουσαν At κλησίαν littera B versus 3 huic supplemento resistere videbatur. Attamen cum quartus quoque et quintus versus optime sic restituerentur: καὶ χρη/ιατίσαι περὶ τουτων γνω/ιην δὲ ξυμβαλλεσθαι τῆς

464쪽

De Atheniensium more exteros coronis publico ornandi. 79

nisi inde ab initio saeculi tertii satis notum est. Deinde admodum esset difficile lacunam X litterarum explere quae exsisteret post προςαγαγεῖν. Nec enim fieri potest ut scribatur προςαγαγεἐν ιιεν να εἰς τὰν ὁ φιον, cum hoc quidem loco nunquam inveniatur particula μέν. Contra lacunam XII litterarum quae exsistet si scripgerimus πρυα ν bene licebit explere Verbis τους πρεσβεις, ita quidem ut evadat haec sen

Quid suerit in ultimis versibus adhuc me sugit. De sollemnibus enim Verbis: εἰς δὲ την αναγραφὴν et l8. non e8t cogitandum, cum spatia non conveniant. Eandem ob eausam, num recte se habeat Κοehleri coniectura, valde dubito. Titulum exaratum esse inter annos Ol. l06-li1 - 356-336 ex litteratura conclusit idem vir doctissimus. Quod propter genetivum JAdrii ναέων verbo προξενος additum ita accipiemus, ut ad priorem huius spatii partem reseramus lapidem. Celeriter autem inveteravit mos proxenos et evergetas eOronis exornandi. Nam post annum Ol. 112, 1 - 332 in ullus titulus invenitur, quo non una cum pro Xenia

deseratur corona.

Quae lex non laeditur titulo CIA II 186 quo Euenori

odor vertesen ist fur Π' - His verbis, cum viderem admodum me gavisum esse non miraberis i Novum autem huius sormulae exemplum exstat in CB 1887 p. 1l92. 20:

465쪽

Arminus Ditimar

medico proxeniam solam oblatam esse vidimus. Nihil enim obstare supra i) demonstratum egi, quominus priorem tituli partem aliquanto ante annum 32l, ergo etiam ante a. 332 compositam esse cenSeamus.

Titulus deinde CΙΑ ΙI 2I0 ipse quoque ante annum 332 vel certe ipso illo anno confectus est. Primum enim Koehlerus eum ante Ol. 1l 5 et anto bellum Lamiacum posuit ). Deinde post annum 332 non invenitur inscriptio, qua non una cum proxenia coniuncta sit ius domus atque agros possidendi )paueis exceptis titulis de quibus intra disputabitur. Tertium vero idque gravissimum est, quod illo in lapide idem deeretum exaratum suisse mihi persuasum est quod exstat in tituli CIA II 183 priore parte. At, inquies, nonne legimus tit. 183 V. 13 seqq.: ἀναγράφαι dε τὸ ψήφισμα το3ε τονJ l γραμlsιατεα τον κα τα πρυτα- νεέαν καὶ στῆσJl αι ἐνὶ ἀκροπολει, cum in tit. 2l0 V. 5 seqq. scriptum sit: ἀναγραψαι di τὰ ii ηφ ι σι ι al a ιJτο τον γραμ- ι ατέα τον κατJὰ πρυτανεέαν κα ι στῆσαι ἐν ἀJκροπόλει γ Sed unde scis, verba tit. 183 recte esse suppleta 3 Nonne nnius litterulae spatium vacuum remansit, cum legitimus litterarum numerus sit triginta trium P Num etiamnune dubitabis quin scribendum sit: ἀναγραφαι δὲ To φ φισμα αιτ sei 2 'At perfacile fieri potuit, ut iisdem verbis iidem honores tribuerentur diversis hominibus t ' Atqui hoc etsi in universum sortasse concedendum erit, illo tamen in titulo statui nequit. Nam

solis titulis - quantum memini - occurrunt. Quod sane in tanto consimilis argumenti titulorum numero satis memorabile videtur esse. Deinde illud notatu dignum est, quod proxeniantque evergesia non pertinet ad posteros, id quod rarissime illa quidem aetate non laetum esse infra demonstrabitur. Tertium ne illius quidem sormulae exemplum adserre potui quae Mi

466쪽

De Atheniensium more exteros eoronis publice ornandi. 81

Sed omnes dubitationes tollentur, si totum decretum tit. 183 ita descripseris, ut singuli versus vicenas ternas exhibeant litteras, qui litterarum numerus est versuum decreti 2l0. Quod iam laetamus:

25 ν α λ ι E KOY EN ΩJν τωι ὁ γ μωι 2b Qua delineatione multa lucrati sumus. Primum adparet, decretum tituli 2 10 etsi non idem fuisset atque id quod exstat in tit. 183 , tamen eodem fere litterarum numero eou-ceptum esse. Namque si quattuor tantum litteris brevius

467쪽

Aminus Ditimarsuisset, tum nimirum littera T verbi ταμαννὶ et Σ voeabulidραυιας λ) in aere non in lapide penderenti Deinde - id quod multo gravius est - etiam frustulatii. 210 v. 1 praeclare restituuntur. Iam nemo erit qui reiciat nostram sententiam. Namque et rationes decreti honoribus praemissas et ipsos honores iisdem verbis expressos esse in diversis decretis ab omni probabilitate abhorret. Tertium autem id naneti sumus ut de anno Ol. 112, 1 332 1 dubitatio remanere non possit. Κoehlerus enim - ideo nimirum quod II 183 v. 3 litterarum numerus non plane convenit deque scribae nomine aliquis poterit dubitare ) - non ab omni parte esse certum adnotavit, num haec tituli pars anno 332li sit attribuenda. Quae dubitatio iam concidit, cum lapicidam tit. 183 errasse sit in propatulo. Quae omnia si comprehenderimus drachmarum diversitatem ea re excusabimus quam Harielius ) indicavit: lapicidae nimirum incuria, quippe qui compluribus litteris A se excipientibus sit deceptus. Iam accedamus ad tit. CIA II 289, quo primo obtutu vix

quisquam coronam eMe conlatam concedet. Nam cum v. 3

ex Koehleri coniectura scriptum sit ΓαJυτον σαρόξενori et cum

constanti usu corona ante verba quibus proxenia consertur locum habeat, in versu altero certe exspectabimus scriptum suisse: καὶ στεφανωσο αυτον χρυσέν Sive Oa D.ου στεφάνq3.

Haec tamen inferre non licet, cum singuli versus exhibeant vicenas septenas litteras. Accedit autem alia dissicultas. Namque etsi fortasse v. 3 sic licebit componere cum sequenti ut scribatur: π γζενον κai o nil ναίων, tamen vix quisquam inveniet supple- 13 CIA II 210 v. l0.

468쪽

De Atheniensium more exteros coronis publice ornandi. 83

mentum post ζάθη, αδευν et ante litteras V. b, ex quibus reete videtur elicuisse Koehlerus verbum ἐκγονους. Atqui hoc vocabulum necessario coniungendum Videtur e88e cum ea formula, qua proxenia desertur. Quae dissicultates ut removerentur possentque restitui sollemnes formulae usitatusque tenor, ad eam inclinavi opinionem, ut nomen προξενον non recte hoe quidem loco a Koehlem insertum esse censerem. Atquo haud ita dissicito fieri potuisseratus, ut is qui exscripsit titulum litteram O sumeret pro D, hunc in modum supplevi vv. 3-5: και Grecyaνωσαι αJDτον

litteras, cum post disiται et ante Verba και προσοδον Solum quinque litterarum spatium praesto sit. Sed eo ideranti mihi diu multumque de versuum horum supplemento nihil se obtulit, quod sine omni difficultate posset ingeri. Itaque litteram tota verbi δέηται aut plane neglectam aut ita arte coniunctam esse censeo a lapicida cum littera re, ut diphthongus at unius expleret litterae spatium. Adiuvatur autem haec opinio versu 17, ubi a lapicida omissam esse videmus unam litterulam syllabae

ται in verbo ἐμέσταται.

Restant versus tituli primus et secundus, quorum hunc quidem nomine proprio quod dicitur explendum esse eertum est. Iam eum inter litteras Al Al El et verba quae supplevimus καὶ στεφαν υσο αντον relinquatur octo litterarum spatium,

scripsisse coniecerim lapicidam: ἐλαινεσαι τον δεῖνα ΔAYAl EA Ex spΩKEΩN i) και στεφανωσαι. Quid vero significent primi versus litterae TAl ri erui vix poterit. Satis antem habeo demonstrasse etiam hoc in titulo coronam coniunctam suisse cum progenia. Ut vero ratio qua restituendum esse censeam titulum meliu8 cognoscatur, verba eius hic adscribam:

469쪽

Arminus Ditimar T A l ri . . . t u α ι ν ἐ

Proximum est ut eos titulos enumerem, quibus, etsi ne frustulis quidem ac reliquiis litterarum coronae mentionem laetam esse conicere licet, tamen propter ipsam aetatem qua consecti sunt, coronae necessario inserri debent. Quorum aetate primus exstat in DA ISS9 p. 14. Miror autem quod Lollingus, vir doctissimus, quemadmodum Versus primus restituendus e8set, non intellexit. Scribendum enim haud dubie: I i Jl ιηοτι ιιέαJς ε νεκα καὶ ευνοέας τῆς εἰς τον δῆμJloν τον Ἀθηναi υν. Atque cum sub finem saeculi quarti exaratum esse titulum ex litteratura concluserit Lollivusneee88ario coronae mentio antecessit. Legebatur ergo olim in titulo: ἐπαινέσαι τον δεἐνα και στεφανῶσαι αυτον χρD HI Sive θαλλου σιεφόνευ φιλJora sulcilς ηνεκα κτλ.J. Unum statim addam. Quod enim editor a quaestore populi pecunias dispensatas esse voluit ), non est verisimile. Namque Verbum μερίσαι nunquam coniungere licere cum quaestore illo, seribendumque GSe τον τ ι laν των στρατιωτ κῶν Paulus Panshe, amicus meus harum rerum periti Mimus, me

470쪽

De Atheniensium more exteros eoronis publice ornandi. 85

docuit. Idem aliud exemplum alterius quarti saeculi partis suppeditavit, ubi quaestor aerarii militaris sumptus in pilamineidendam erogare iubetur h).CIA II 19S: Huius decreti proxenos etiam eoronis ornato8

esse vel inde adparere videtur, quod 'anaglypho repraesentantur tres homines armati, quorum primus coronatur a Minerva a dextra adstante'.

M. VI p. 137: In hoc titulo coronae vestigia eo ovi8se sibi videtur editor, cum haec adnotaret: ἐν τέο σωγ ιέν la ιιέρει

Similiter in CIA II 327 eoronae vestigia inveniuntur ). His quos adhuc enumeravimus titulis addatur deeretum CIA II 362, quod quominus restituatur hunc in modum nihil obstare videtur:

13 CIA II 835 circa Ol. 115 - 320 16 exar. : lula δὲ την αναγραφην - ιε Dis ci TO αν λωμJα τον ταμlαν Τῶν στρ αlτιωτικIωνJ b. Ibi. 23 Dubium non est quin versui l anteeesserit haec formula vel similis: IM'νοίας ἔνεκα καὶ φιλοτιμας rῆς εἰς roν δημον τον Αθjlνώων. 33 Seiens neglexi titulum CB l888 p. 253 VI i, eum et qua Retate exstruetus sit et quomodo sit restituendus, plane me adhuc fugit. Unum tamen certum est: Abydenum quendam iv. 9 et publice laudatum v. 8 et eorona aurea ornatum iv. 10 et proxenum nominatum esse sv. 12 . quominus autem lacunas probabiliter expleamus, illud maxime impedit