장음표시 사용
31쪽
Iosophorum est, atq; scientifica non autem de Musica uulgarium, quae consonantiam vocum, ac sonorum considerat, potius practice, quam contemplatorie, totius Empirice quam scientifice. Quod si quaeratur3quare est, quod etiam iubisa. harmonica sit bdiuidi tum minime possit, in eam, quae caela tio. stibus corporibus applicetur, seu sonis illoru inferiorem sonorum, vocum nostraru dicendum est, id fieri similiter Solutis non posse, ut de Mathematicis considerantibiis quantitates inibi β'
cotinuas in re sensibili 3 propterea quod caelestia sonos, uoces ardere minime possunt quicquid dicat Pythagorici tum quia inter illa non intercipitur aer, qui percussus speciem soni formet, aut sono ipso, & uoce tum quia essent ita maximi seni, qui sensus nostros corrumperet quemadmodum ab Aristotele in secundo de aelo aduersus ipso Pythagori
De quibm agendum supersit aperitur, , moratas Philo ophiae sub dio ad Deipietatem cum ciuili vita coniunctam nos adstrare demonstratur p. VI.
HV usq; causa, unde primo orta est Philosophia,explicata est deinde quid ipsa sit, tertio in quot, quas
Partes diuidatur, exposuimus. Consequens modo est, ut ad eius praecipua cuiuscunq; partis philosophiae utilitates exponendas accedamus quae ad Dei gloriam, ac eius cultum spectare uidetur, ad ciuilem vitam simul cum diuina pietate coniunctam;cum horum finium gratia h1c procreati simus, ut, quantum ad Deum attinet, pie luamus, quantum rora vero ad nosmetipsos, it cum alijs, secundum mosales, ac philo- ciuile virtutes vitam transigamus . Moralis itaq; Philoso-seph fphia; ut ab hari quemadmodu ordo requirere videtur, exor. diantur i. 'licitatem activam, atq; contemplativam nobis pia a declarat; ut videre est apud Aristotelem, tum in primo, tum motu
in decimo de moribus. Et de activa dicitur, rationi consenta
32쪽
ra Philosophia praestantiam ' a neum esse a Deo tribui ct eo magis quo carteris humani bo nis, ipsa bonum est praestabit rusci ex quibus sane crbi Siluae
'i tisiimum bonum a praestantistima causa proceditu sedi li-ηφ'q citas activa bonorum humano rutra stantissimum est, cum caetera huius gratia cxpetantur, cilli subiiciantur ergo activa follicitas a prestatissima causa, quae est ipsi met Deus eis, , si procedit . Atia ratio hunc in modum formari potest . Si acun a Deo minora bona nobi Sciantur, ut alimenta, materia vesti- mentorum , medicamenta utilia ad sanitatem, Iediantii . ius agentibus naturalibus, quanto magi bonum praestan-han fili ius quale est ipsa humanai licitas Haec eadem argutaren qua de contemplativa beatitudine idem confirmare viden, Lis D. tur. 9 id media quibus trunq, ex his praeclarissimis bo-,puenire ni S asiequi possumus; unum est ipsa veritas, ut vim electiva nostram recte dirigere valeat Alierum est habitus virtutis, qui, quo acquisito non solum sine dissicultate , ex quae moralis ira philosophiae sunt, recte operamur, aerum etiam admirabi-b VHis ii voluptate , atq; honestate ad ea, quae contemplativa lar-
Disfυὸkigitur, Viq, ad primam Veritatem, miro Ord me, atq; inexpli-ii et a cabili tum gaudio, tum facilitate conscendimus . De verita-btini vir Platonem recurramus, sententia illius huiusmodi est Quinto de legibus au hori Veritas profecto tum D ijs tum hominibus Dux omnium est bonorum, cuius, qui Delix, beatusq; futurus est, statim ab initio particeps esse debet: ut in veritate plurimum temporis agat. De virtute vero, quae animi pulchritudo est, a Deo solo inpersona Socratis petitur in fine illius Dialogi, qui Phedrus aut de pulchio inscribitur 1. Oratio Socratis coin loco est haec O amice Pan δ alij Omnes qui locu in nic colitis Dij, date mihi, ut pulcher intus cssiciar, quaecunq; extrinsecus habeo, intrinsecis sint amica Diui tena autem sapientem solum cae istimem . Tantuni vero milia sit auri,quatum nec scrre, nec ducere queat alnis,
33쪽
nisi vir temperans. Si Aristotelis verba,rum de veritate tum Ari γυde Virtute perpendamus, atq; exquisiue considcrenaias rcctc 'ac pie de eisdem dicta , quemadmodum in Plato eius Praeceptor, reperiemus Aristoteles et en in primo de moribus capite sexto in principio, se excusans , si sententiam Platonis amici sui de bono uniuersali, e X emplari ex animis philosophantium tollere aggrediatur, inquit sanctum esse in honore, veritatem amici praeserre ubi utens illa dictione, Sanctum, nobis innuit, propterea Verita Sinanibu praeponcnda; quia ad sanctitatem in animi munditiam a uiti js in ab ignoratia, ad eiusdem ueram pulchritudinem nos dirigit, ut ipsi Deo placeamus. in quibus duobus , scilicet inanimi munditia a uiti js uera eiusdem pulchritudine, sanctitas ipsa consilitere uidetur. De uirtute uero idem philosophus,ca nos Dei gratiam consequi, allerit decimo de Moribus quia merito uirtutis animo, per quem Deo cognati sumus pulchri euadimus . Haec autem, ut diuinae pulchritudini similis existens Deo grata euadit , unde Epictetus Stoicus in quo uirtutes in summo reperiebantur, de se ipso dicere seleba . Seruus Epictetus eram, qui corpore mancu , Pauperie pressus carus eram superi . No minus itaq pie, quam uere de uita perfecta tum actitia, tum contemplativa, ac de me di s potissimis illarum innaorali Philosophia statuitur a Philosophantium Principibus, ita, ut horum Doctrina tum ad bono iam OreS, tum etiam ad ipsam diuinam pietatem maxime conferat . Oeconomici utilita osen ur , qua ad Dei cultum dirigamur. Cap. VII.
QVantum deinceps ad oeconomicam attinet, Aristotelas de causis, unde Cietum duxerit uiri, ac uae oris coniunctio, uerba facies, dicit, imprimis cuplicis finis causa origi-
34쪽
Dηρ sex originem habere Maris,in foemina coniunctionem Videli cet, Ut per per generationem filiorum in illis sint, ut euenit
m a se de caeteris animalibus, ubi distinctio maris, S foeminae ad-m ' co est alter vero, ut bene sint sibi ipsis mutuo adiuuando Me-j j ob inde quantum ad causam unde motus , Dei prouidentiam
existere dicit Verba Philosophi sunt. Sic ab ipso Deo tri- - usque&naaris,&foerninae natura ad societatem prouisa, Ma atque instituta est haec enim ipsa in eo distincta sunt, quod femorae non omnia ad easdem res utilem habent vim, sed nonnulla ἴ . . contrarias quidem, attamen quae eundem finem spectent eodemq; contendant; nam eorum alterum imbecillius esse-cit ut illud esset magis ad cauendum idoneum ob timiditatem; hoc ad propulsandum, atque ulciscendum ob fortitudinem, S hoc qui de ea foris suppeditare, quae necessaria sunt, illud autem intus eadem conseruare, quae sequuntur Ecce igitur, quod Philosophi a Deo confitentur uiri, uxori coniunctionem, quemadmodum etiam in diuinis literis, Filios pa ac catholicis didicimus Plato in io libro de legibus statuit - pati ena . matrem, auos a filijs honorandos esse, neque huis, a Iniuria ullo modo assiciendo propterea quod Deus preces
re debe parentum,ut iustus exaudiat, cum parentes mala fili j sprecantur, aut bona Lex itaque Dei iubet patrem' matrem
Obi,a b iiij honorari Quod si quis obiiciat, dicens,ossicium filiorum, esse patres honorare, ac eisdem Obedire in opem ferre, quotiescunque rite ac prout veros decet parenteS, Vivunt.
huic obiectioni tum Epictetus, tum Simplicius ita respono; ha b dent Qxuod si pater agat perperam, patris tamen habitumni disse non dissoluit eius actio pravaamam illud naturale est, non sit/ρ uoluntarium. Itaque licet malus fuerit pater, ei paterna tamen ossicia praestanda sunt. Oportet ergo penitus eius curam habere 3 tum quia causa post Deum extitit, ut simus; tum quoniam eius diligentia, ct charitate educati sumus,&m hunc usque diem viximus. Ad haec sicut a parentibus curam . obsequium ueluti mutuo accepimu reddere cum
35쪽
fauore ipsis grate decet, eorumque iussis prompte obsequi tenemur omnibus , quaecunque ad animi vitium nos non impellunt. Ciuili ac Dat, s ti tres ante ocHosponitur a Deum agnoscendum faciens CV VIII TErtio loco de ciuilis facultatis utilitabus, ut bene, pieque ab omnibus uiuatur, si Platonis libros de Repub leganaus, sciemus omnem facultatem, ac potestatem a Deo esse Potesta
In tertio etenim libro uersus finem. Haec ipsius uerba sunt. Estis utique omnes in Ciuitate tamquam fratres sic enim dicenius apud eos fabulantes, sed cum Deus formaret quicunque uestrum ad imperandum idonei nati sunt, aurum in eorum generatione ipsis admiscuit propter quod honorabilis imi sunt Iliis autem qui ad auxiliandum, argentum indidit; Ferrum denique atq; aes agricolis, atq; alijs opificibus Aristoteles etiam in libris Politicorum asserit,alio nam tbbissci Natura Dominos, alios Natura seruos in Coelum in Aristot Natura a Deo dependent xij. Diuino ru. ergo echorum ma Timorum Philosophorum sententia, quemadmodum etiam in diuinis literis dicitur, Omnis Potestas a Deo est qui Locri
potestati resistit, Deo resistit. tiamobrem praeclaris imos ' 'Viros Principes qui Rempublicam recte, feliciterque admi nistrare debent, in primis decet diuino cultui deditos esse,S in ipso erudiri quod Plato quidem exemplo Regum Persa
rum in Alcibiade primo, vel de Natura humana, Vtique con cultui de firmat, necnon exemplis, tum Egyptiorum, tum plurimarum graecarum Ciuitatum in Dialogo illo, qui ciuilis,Vel de L. ., Re no inscribitur; ubi Reges Sacerdotes esse dicit Aristote Platonis
tes ero his rationibus Principi, Regi persuadet, ut Deum
colat dum quia hoc pacto minus formidabunt Populi, ne quid contra iustitiam fiat, si ipsum Religioni deditum existimabunt, ac Deorum timorem haberc tum quia minus contra illum audebunt insurgere, quasi Deo habeat propitiosa
36쪽
tios, fauentes. Numma Pompilius secudus Romanorum Re ab omnibus unanimiter electus fuit, ob summam eius Iustitiam. caeligionem, quibus uirtutibus xliij annis Regnum illud recte ite i seruauit. Quod sit gentiles religione Regna custodiri arbitrati sunt, quanto magis apud Catholicos in in uera religione instructos id uerum crit Nisi etenim Dominus custodierit Ciuitatem, frustra uigilat qui
custodit eam . yi ructus ex legesipotentia acquiratur quod ad D cI castum perducat se ad antinos bona mor bans informandos Cap. IX.
D Zmum quantum ad legalem potentiam attinet, cum
te praeceptio e unaquaq; uirtute elicita, ex AristCtelis sententia Quinto de Moribus, exiitat; verus legislator ad uirtutem respicere debeat teste Platone a. de legibus ut uidelicet Cities bonos S uirtute praeditos reddat, utque prudentes, iustos, fortes, temperatos in uirtus priaecipue diuina sorte, idest diuina gratia acquiratur cui dubium quin lex diuina sit, atque admiranda secundu horum Principum
Philosophora sententia. Et propterea n temere lex nomen menti proximum possidet. ὀι enim mentem Uero legem, quemadmodum pra clare ab eodem Platone in eodeni libro dictum est . Ex quo praeclaro nomine,quod menti conforme cernitur, idem Philosi phus Iudici perlii adet, ut leges mente complectatur, eas inca conseruet; si de iusto, rusto recte iudicaturus est. De custode legum idem Hato in eodem libro inquit, quod ipse diuinus sit, diuinisci studiis operam cilcrit. In Theaeteto. de iustitia haec dicit Deus numquam, nullo modo iniustus est sed quam iustissimus, totam videlicet Iustitiae complexus potestatem , nihil at illi similius quam iusti sibi rus homo. Ex his itaque patere a bitror, Onanes philosophiae activae partes, non tantum ad ani
37쪽
mos hominum bonis moribus insormandos conducere, Verumetiam diuinam pietatem ostender . Dicendorum ordo proponitur,ta eius ratio redditur
Oosequens modo est ut ad philosophiae contemplatiuae parte accedamus rac easdem non solum ad Deum nos cognoscendum manu lucere ac eius diuina opera kVerumetiam ad omnes virtutes, usque ad diuinum culium promouere Latque ardenter inflammare V omni ex parte
Philosophum Catholicae fidei, non solum non repugnare; sed potius inseruire prorsus apparea . Exordiamur itaque ab ea, quae naturalis dicituri propterea quod res illi subiectae, substanti. e naturales qualitatibus sensii bilibus , ac visibilibus praeditae existant ex ij ad diuinas, ac inuissibiles,4 omnino ad ipsum Deum intelligedum philosophantes ascendere possunt, quemadmodum testatur, non solum Paulus Apostolus in Epistola ad Romanos capite primo veru metiam nos edocet Plato exemplo nominis in spelunca positi, destigati sic, ut potius rerum umbras, quam res ipsas intueatur . Et quemadmodum etiam a Peripateticis conceditur;cum ipsorum sapientiam ab ordine addiscendi post cognitionem naturalium Metaphysicem nominent. Hoc idem ex nonnullis veritatibus;primo adDeum substantias separatas pertinentibus a me confirmatur;secundo aliquibus alijs ad animam nostram spectantibus. Conclusiones aliquoiproponuntur ad diuinaspecZantes ex P0s ologia depromptae Cap. XI O Vantum itaque ad conclusiones diuinorum attinet
prima conclusio, quae nobis ope naturalis philoi Prima phiae innotescere potest, sit eiusmodi Deum esse primum, ac supremum motorem Omnium rerum mobilium : cum ipse
minime moueatur. Secunda sit haec Deus,&intelligentiae I f
38쪽
Tertia coclusio. Uuarta coclusio. Uuisita coclusio.
extra Coelum sunt, ita ut non sint nata esse in loco, neque tempus ipsa faciat senesceres: Deinde sunt inalterabilia in impassib:lia optimam habentia vitam, per se sussicientis
simam, totoque aeuo perseuerant. crisa a Deo communicatum est esse , ii uere his quidem exactius iis vero Obscurius Penultima: Deus motu diurno causa ordini S rerum generabilium est . Intelligentiae vero Orbe motu quodammodo, ratione Di ametri Mundi Opposito mouentes, cum stellis anetaru cum circulo obliquo, praesertim soli S, causae, cur vicissime res generentur, o corrumpatur. Vltima Deus rerum omnium Prouidentiam habeto. Prima Phrsi a conclusio diligentis ne explanatur, ilicet
Dei m esse mobilitemprimum immobilem motorem Cap. XII.
PRima conclusio ab Aristotele ipsi demonstratur octa-χa PhysiCorum i motus, quoniam cu omne tuod mo
1 sibi uetur ab alio moueatur, neque detur processus in re finitum,lis tPla proinde deueniendum est ad unum primum ΛIotorem , qui qm nullo alio moueatur. Ita etiam via motus illum reperit Plato io de legibus . quod etiam Deus sit omnino immobilis, aduersus Poetas fingentes ipsum mutari deforma informam , ab eodem Platone demonstratur talis, in secundo de Republica quam rationem etiam admittit Aristoteles primo Caeli. quae argumentatio ita procedit Si Deus mutatur; aut ab alio aut a se ipso; sed neutro modo fieri potest Ler ron ullo pacto mutabilis est. Non potest quidem ab alio ut: -ri quia istud potentius ac praestantius Deo existeret At nihil melius aut potentius Deo est, neque a se ipsis mutari valet quia si se ipsum mutaret aut in meliuS aut in deterius; At non datur res, quae Deo sit melior neque ulla res est ue in deterius mutari expetat Theologi etia doctores stan ti, inter alias uias, in hac motus utuntur ut Deum esse confir
39쪽
ment, ut uidere est apud Diuum Thomam in prima parte summe in quaestione secunda articulo tertio. Similiter statuunt Deum esse immobilem; primo quidem authoritate diuinae scripturae in Melachiam eteni nil dicit Ego sum De-US, non mutor . Secundo vero rationes: quia Deus actus purus existit quod mutatur copolita res cst ex parte entis in potentia lactermino motus,qui di per motum coniungitur quemadmodum ab eodem Diuo Thoma dictum fuit in prima parte summae quaestionei articulo primo Secunda Phrsica conclusio ad diuinapertinens, aperitur. Ca I. SEcunda conclusio est Aristoteli: primo Caelii contextu in OO. Cuiu Spartes multae sunt, aliquae quidem negantes, aliae vero adfirmantes. Prima pars negans est haec Deu S, Prima aliae Intelligentiae extra Caelum sunt, idest non continen- - Utur ab at quo corpore caelesti. prima ratio est. quoniam non Isunt corpus, nec virtus in corpore. Quae vero in loco sunt: aut sunt corporas aut virtutes in corpore. Secunda argumen '' Itatio ita formari potest. Si suprema sphaera in loco minime est: tamen mouetur secundum locum Dergo tanto minu Ssunt in loco Deus, intelii gentiae, qua corporum caelestium Otrice sunt, non mouentur, quemadmodum 8 Physicorum ab Aristotele demonstratur Fides nostra Deum c qinvintelligentias extra Caelum visibile esse credit . ita huc ph ..isusque fides,in philosophi conueniunt disserunt vero quia secundum fidem Deus in Angeli in Caelo Empyreo sunt Z- quod philoiph gentiles minime cognouerunt: tum quia sensu non compraehenditur tum etiam quia de hac catholica veritate , quemadmodum ' de caeteris , illunii nati
minime fuerunt. Secunda par negatiua eiusdem conclu Secim sionis est, quod diuina entia non patiuntur a tent pore δε - έ in asunt inali erabilia . cuius ratio est, propterea quod carent male
40쪽
materia, S contrarietatibus is erito quorum re materiam les in contrarietatis participes in tempore patiuntur . alterabilia existunt. In hoc etiam Philosophi cum catholica doctrina consentiunt secundum quam Angeli creaturae Tema spirituales sunt: in aeternum perina nebunt. Tertia est sir sistra' huiusmodi piae clarissima entia Optimam vitam habent,s '' per se susticientissimam vivunt etenim vita beata, quae, quantum ad intelligentias pertinet, in intellectione Dei per essentiam consistit. Quantum vero ad ipsum Deum spectare videtur, ipse in sui intellectione fae X, ac beatus existit. quemadmodum inferius, cum nonnulla utilitates Metaphysice explicabimus, a me demo strabitur Entia uitam optimam , ac per se susticientissimam habereri hinc pate. re arbitror . Deus natura nihil frustra faciunt, sed omnia alicuius finis gratia in quanto res praeclarior existi eo praeclarior etiam eius finis est cum Deus optima res sit &post ipsum intelligentiae argo horum entium finis etiam Optimus esse certo scitur . In hac etiam philosophi cum veritatibus nostrae fidei consentiunt fide etenim tenemus, Deum perpetuo in intellectione sui esse felicem Angelos in Dei uisione . Quartain ultima pars est, Deum, .sub - ὰ , stantia separata toto ceu beatae uiuere: cuius ratio est
pars e.upo quoniam cum a tempore non mensurentur, non possunt ab
nitar illa uita impediri, nec distrahi. Sic etiam philosophi nostri confitentur. Tertia Phr ca conclusero de Quin s agens put bre declir. tur, G consi matur III I.
TErtia conclusio principalis huiusmodi est. A primo, id
est a Deo, comunicatum est elle,& uiuere omnibus, ijs quidem clarius , ijs uero obscurius . Habetur etiam hoc in P imi eodem conte Xtu O . quod hac argumentatione a me propam a batur. Si res a Deo esse in uiuere minime habent; aut id