장음표시 사용
41쪽
quia repugnet ipsis rebus . aut Deo, rebus simul. Non
est dicenduna id Deo non conuenire quoniam iam ipse sit summa prima bonitas: honum est communicativum sui, ut patet de rebus omnibus uniuersi, quarum quaelibet, quemadmodum aliquo gradu bonitatis particeps est, ita futuris rebus eam communicat. Quod si id alia, quae post Deum sunt, praestare uidentur, quanto magi Deus. ita Plato causam finalem assignans , quare a prima causa Mundus productus fuerit, dicit quia ipsa bona est,in inuidia caret . Theologi similiter asserunt Deum in creandis creaturis eius bonitatem illis comunicare uoluisse Ex parte rerum similiter illis non repugnat, a Deo habuisse esse,in uiuere. Quemadmodum etenim ab ipso, qui niuersi Princeps existit, optime gubernantur, sicuti fili a genitoribus: cui dubium esse potest quin etiam res omnes a Deo bonitatem receperint, esse Vertio,in postremo Neque Deo, rebus simul acceptis repugnat, illi quidem res produxisse; his vero ab illo fuisse productas sed maxime congruit, in Dei enim gloriam, rerum omnium cum huiuscemodi admirabili ordine productio, ipsa redundat rebus vero; quia si ut Dei creaturae gubernantur ergo summo eiu S amo, summa eius sapientia sic, ut non sit temendum, aliquam rem ab ipso unquam negligi ad secundam, Me, lapartem, quae erat a Deo clarius,in obscurius rebus ipsi esse, anis ad viuere communicatum fuisse ratio est quia sic conueniebat conditioni rerum ut Ordo ipsarum, quo ad entitatem, praestantiam in Mundo existeret, conformiter
ordini intelligibili rerum, qui in Deo ipso est de quo ordine
inferius dicetur. Ordo vero in niuerso ad eius essentiam,&pulchritudinem necessario conducit. Signum huius, quiam remoto niuersum non esset niuersum sed Cl aos in confusio Ex parte vero Dei intelligibilis ordinis, tulchritudinis testimonium existit in eius sapientiae cuius est ordinem rebus tribuere. Ex parte nostri ordo creaturarum, velut
42쪽
uelut scala, est; per quam mente ipsa ascendimus cognitione rerum minus bonitatis participantium adeas, quae eiusdem magis participes sunt .eousque quousq; ad Deum primo cognoscendum; deinde amandum , ac colendum Perducamur, qui bonitas, ac sapientia existit Praetereas non solum ex ordine cognitarum rerum in Dei cognitionem deuenire possumus; verum etiam beneficio or imis melius huiuscemodi rerum omnium, ipsius Dei praeclarissimas notitias in memoria retinemus quae etenim Ordinationem habent, ut tum experientia , tum Aristotcles in libro de memoria in reminiscentia nos docent, melius in memoria
In arta Phris concisso diuina attingens exponitur. Cap. XV.
PEn ultima concluso principali: similiter in duas diui
ditur partes , quarum prima est haec meus mediante motu diurno omnium sphaerarum etalestium , causa est ut seruetur ordo generationis in corruptionis . Secunda uero est Deus , mediantibus Intelligenti j orbes caelestes contrario mouentibus ab occasu in ortum, iraesertim orbem solis sub obliquo Circulo, causa est generationi S in corruptionis rerum Accedente etenim sole ad nos, generationes fiunt rerum pr. Estantium in recedente earum corruptio. Et quia cotinuo sol accedit, recedit sub Obliquo circulo; propterea continuo generatio torruptio permanet: Deus uero mediante motu diurno orbium caelestium ab occasu in ortum, causa huius ordinis existit Nisi enim orbes caelestes; primo firmamentum motu diurno moueretur a Deo, qui in supremo circulo apparet, quoad huiuscemodi Operationem . motum diurnum , dies in noctes ordinate sibi inuicem succedente minime forent. Et si per intellectum, aut imaginationem in solo circulo Obliquo sol moueretur, esset utique uniuersa hyems nox unae sit ita contingat, aestas
43쪽
unx, dies una; it simpliciter dicamus, uniuersus annus, uia una diei, noctisq; interuallu hoc est, una die nocteqj constitutum quemadmodum dictum est a Ioanne ramatico in secundo de ortu, interitu in Commentario 4 .
senta at resis conclusio diuina amplectens , dilucidatur H roboratur Cap. XV I.
Postrema, ac ultima conclusio, quae ex naturali philosophia habetur de ipso Deo , est haec ipsum rerum
omnium prouidentiam habere , ex Aristoteli sententia. Prmio etenim phyricorum conteXtu Ι. X appetitu materiliseis, A
riae, quo ipsa formam , tanquam quoddam diuinum bonu, pistotelis. appetibile expetit, colligit Themistius secundum Aristotelem Dei prouidentiam. Iste enim materiae appetitus docet Deum ordinasse materiam ad formas vicissim suscipiendas ut corruptione unius .alterius generatione, hic continuo generabilia in corruptibilia seruentur ut dicitur a Diuo Thoma eo in loco, ubi quid ille appetitus sit, exponit aut saltem indicium certi 1limuri huiuscemodi diuinae ordinationis existit. Primo Meth ororum capite secunt
do, reddens Aristoteles causam, quare Mundus iste elemen ' 'U' 'taris contagat Mundum superiorem . dicia, ut omnis huius Mundi inferioris virtus ab illo gubernetur. Ecce inquit Alexander eo in loco , quod , secundum Aristotelis dominam, Deus harum rerum inferiorum prouidentiam habet. Secun-,2 ' do vero de Anima Contextu 3 . dicit idem Aristoteles propterea ipsis viventibus tributam esse vim gignendi, ut ipsa per successionem , in alijs in in specie seruentur cum id in se ipsis consequi minime valeant ubi Auerroes dicit, Sollicitudo diuina cum non potuerit facere ipsum vivens permanere secundum Indiuiduum, miserta est in dando ei virtutem, qua potest permanere in specie, ubi animaduertendum est Deu mi, non potuisse facere haec inferiora in se ipsis semper permanere, non quidem ex aliquo sui defectu, sed
44쪽
quia contradictionem implicabat, haec futura esse corruptio. - ij ij Vt niuersum omne genu rerum contineret, mon ibita ' corrumpi idem ex . de partibus animalium capite X clarissime haberi potest, ubi ratio sagnatur 'quare citi quod, inter Omnia animalia, solus homo erectae staturae sit. dicitur quia ipse solus intellectu praeditus est unde ut intelligere diuina possit, ea prius intueri cutis corporis in circa Opera eius humanis apere valeat propterea rationi consentaneum fuit, ut ad diuina contemplanda prompte se haberet, ut ad inferiora etiam perspicienda quae duo facillime ex huiuscemodi erecta statura obtinuit. Ergo patet Deum hominis curam optimam habere,in tanto ma is illius, quam caeterarum rerum inferiorum , quanto mao is omnium inferiorum homo praestatissimus Xittit:&; quemadmodum genera non sunt praeter species, neque species praeter indiuidua;ita sit Deus hominis in specie curam habet, etiam eiusdem prouidentia in singulari habetur. Mulia itaque atque pr. eclara sunt ea, in quibus Philosophia natura
iis de Deo cuin Catholica fide conuenit, cin quibus illi ob
humanae Naturae imbecillitatem inseruire valet. Veritas es lirquot de anima no a in sciba ta Deo sex phr ologia acccptae proponuntur, quae catholicae dei
Onsequens modo est, ut a me demonstretur, hance anadem philosophiae speculatiuae partem quam plurimas veritate ad animas nostra pertinentes, nobis non tantum, ut philosophantibus , verum etiam , ut Catholicis exponere, Porro ut anima ipsa nostia, qua ratione a Deo mediantibus causi naturalibus, huic mortali corpori coniungitur, spectari pollit tum etiam , ut uirtutibus perficiatur atque eXOrnetur denique, ut tandem pulchrior Diecta, ipsi Deo, a quo procreata est, grata magis fiat ut ob
45쪽
virtutum operationes, auxilio simul diuinae gratiae, eodem Deo, ut summo bono, in aeternum frui mereatur intercedentibus fides, spe, charitate diuinitus institis . Propterea Veritates itiam ad animam ipsam si a Deo: natura nobis tribuitur tum quo ad virtutum genera, quibus informari debet, recenseboueaccasdem ex naturali philosophia deduci posse ostendam Otiantum itaque ad primum essendi modum animae nostrae pertinere videtur quinque fatis erit, conclusiones statuere quarum prima sit haec Anima no-eg Astra, ut intelligens a Deo ortum ducit. Secunda sit hiae c. Secunda eadem immortalis existit. Tertia, numero multiplicata se 'et
cundum numerum hominum, humanorum corporum ebrioso. Quarta Anima , ex coniunctione cum corpore, non nihil uarta imperfectionis contrahit. Quinta, illima Post hanc vi si rus . tam a Diuma Iustitia, aut praemii mi ignitur, aut punitur ebriusio. Pro ut cum hoc corpore bene aut male se gessit. Prima concluso demons tur Cap. XVIII.
PRima itaque conclusi, si ad Philosophiam naturalem
ipsius Platonis recurramus , quae praecipue in Ti ' maeo continetur hest manifesta. Ibi enim Plato clarissi- ame confitetur , animam nostram a Deo procreatam esse , productam in eodem crater , in quo etiam in anima
Vniuersi apud ipsum producta fuit , idest ad exemplar
animae Mundi; quae ex huius magni Philosophi sententii cuncta vivificat, regit, .mouet id cuius operationes partim cum corpore commune sunt, Vt mouere , partim propriae, ut intelligere,in discurrere . Ita anima nostra corpus istud regit, vivificat, mouet; illius operationes Partim communes cum corpore sunt, Vt Vegetare sentire, mouere, partim propriae, ut intelligere in ratiocinari ex quo loco hae tres veritates ex tanti Philo phi sententia clarissime colliguntur, videlicet animam nostram a Deo crea- ri.
46쪽
ri aliquam operationem propriam habereri esse immortalem reliqua vero quae ipse addit de anima mundi. de productione nostraria animarii ante corpora lalia huiuscemo ush. i m Vt falsari rationi ridet repugnati a. Similiter si naturara Ari lem Philosophiam Aristotelis cotideremus; animam a Deos luce meridiana clarius videbimus. Nam secundo degeneratione animalium capite tertio, quoniam anima intellectiva, ut intellectitia, non utitur in intelligendo parte ali- qua corporis, quemadmodum taeterae inferiores potestates; propterea concludens dicit, Restat igitur, ut mens sola extrinsecus accedat;eaque sola diuina sit nihil enim cum eius actione communica actio corporalis . Quibus verbis Aristoteles nihil aliud sibi vult, nisi animam nostram, ut intelligentem , non deduci de non esse ad esse , quemadmodum formae materiales de potentia materiae educuntur; sed ab extrinseco conditore, quocum ipsam cognationem habet. Augustinus sanctus,&ali Doctores catholicae Ecclesiae,
primis capitibus Moysis in Genesi, eliciunt Animam a
eo creari formato corpore& simul in illud iam formata infundi Quam ob rem , si iuste vixerit, ad Deum redit,icorpus ad Terram;ex qua formatum est, Idem confirmant, ut videre est apud eundena Augustinum sanctum in libro de Genesi adiit triam ubi ipse de anima nostra, acetus immortalitate loquit:lr, capites. Secun aer ologica conclisio ostenditur m. XIX.
SEcunda conclusio etiam a naturali philosophia consormiter catholicae fidei determinatur, scilicet animam nostram esse uiam Ortalem, lemanere corrupto corpore plathisis V patet quantum ad Platonem attinet in Phaedone inaM- Phaedro, in Timaeo, c&alibi. una ex Praecipuis eiusa oumentationibus, quae huiuscemodi tum ueram , tum piam 1aatio sententiam confirmat, hunc in modum formari potest Anima nostra diuinorum cognitionem expetit,&quo magis ab
47쪽
ab his rebus corporeis abstrahitur eb melius,ac sincerius aliquid illorum percipit ergo diuina ac immortalis est,in
corpore seiuncta optime etiam illa intelliget At antecedens uerum est ergo, cosequens Coniunctum deducitur. quantum quidem ad desiderium, quia alioquin frustra animae nostrae inditum esset, nisi aliquando perfecte diuina tellecturi simus i cum id nobis in hac uita minime contingat, ob infinita paene corporis impedimenta, sequitur quod in alia uita consequemur. Quantum uero ad cognitionem aliquam iliorum per excessum mentis, id sumnii X periuntur philosophantes , ut Mercurius ter maximus de se ipso in principio Pimandri assierit. Sit de Platone refert Aristote
les in libro de philosophia, seu Theologia mustica AEgyptio
rum 4 Assyriorum. Ad haec Plotinus de se ipso in D libro quarto Eneadis capitulo primo, cuius uerba sunt haec. Ste-Pae quidem experrectus e corpore ad me ipsum in extra
caetera positus, intraque me receptus, pulchritudinem intueor admiranda; tunc confido quam maxime sortis me eL se praestantioris . Potest etiam hoc idem ratione comprobari, propterea quod si, cum in sorti cogitatione alicuius su-IDuS,amicum praetereuntem minime videmus: cogitatio de diuinis ob summam praestantiam, admirabilis uoluptatis concomitantiam, fortissima omnium cogitationum est quid mirum, si nos a cogitatione omnis alterius, cinferioris rei, tunc distrahamur conlpitis in quasi ligatis omnibus facultatibus animae sentientibus , ac ipsa Otrice; ita ut neque etiam respiremus . Vnde magna deinceps respiratione opus est ut muneri moderatarum respirationum fatisfaciamus: extra spirando halitu cordis nimis ex calefactos in aerem frigidum pro cordi calore moderando n-tus spirando Ratio Aristotelis . est haec, ioc pacto ab ip 1. Ratis formatur. Si anima habet aliquam operationem propria is Ulρές est separabilis , ac diuinaci Sed anima nostra ut intelligens operationem propriam habet, ergo anima nostra, ut intel-
48쪽
ligens separabilis in diuina eXistit Maior est eiusdem phr-
losophi primo de Anima contextu 13. Minor atque cor clusio etiam ipsius sunt,loco superius citato uidelicet primo de Generatione animatium capite tertio Maior probatur propterea quia, si anima paenitus mortali eXisteret, quoad ovi ne etiam eius operationes , Ob partem materialem perquam posset esses non esse, materiati e X isteret praeterquam quod, si aliquam ex eius Operationibus me corpore edit sc parate Operari poteritu neque frustra erit Minor probatur dupliciter primo quidem ab Aristotele tertio de Anima Contextu septim, quia i intellectio fieret mediante parte Organica, sicut exempti gratia , uisio mediante oculo, auditio mediantibus auribus aederetur ab excellenti in te igibili quemadmodum sensatio ab excedente obiecto laeso org ino Sed non Laeditur intellectio Laesa ulla parte corporis ergo intellectus pars animae organica minime est. Id quod etiam haec alia ratione confra ari po-μ Ratio test. Si intellectus noster par organica, S materiatis existeret, particeps conditionum materie esset, partium animae materiatium materia etenim e t. Orma suas particu lariter, di signate recipere sensuum particulariter,in ignate recipere. per ilias species res in partia utari cognos re. At intellectus noster per se particular rum sitam lachra non recipit, neque particulariter intelligit nisi ope sensus 1ed recipit species abstracte representantes in uniuersali, 4bstracte in te igit. Ergo non est virtus materialis, organica sed abstracta, o a materia immunis Argumentatio Aristotelis consimilis eis videtur rationi ipsius Platonis in Dialo. go ino, qui dicitur Phaedrus vel de Pulchro, quae huiuscena odi est Qtio per se mouetur , semper mouetur in ira sempiternum existit. Sed omnis anima scilicet humana per se mouetur id est, libere corpori dona inans, non autem, ut animae brutorum, qui potvi in suis operationibus a corporistem P
49쪽
temperi educuntur igitur omnis anima humana perpetuo suis motibus, scilicet intellectione di volitione niCuetur, α ita est immortali S.
Tertia conclus Io ex L natur Cap . XX.
TErtia conclusio sic habet anima nostra intellectitia est
numero multiple secundum numerum hominum. in hac sane tum vera,tum recta, ac pia veritate Plato etiam, Aristoteles conueniunt. Plato quidem in Timaeo dicit Ani , bmas nostras a Deo producta cile secundu numerum Astro nis. rum In Phaedone vult, bonorum anima ad Caelum redire, ibi feliciter uiueres; malorum vero ad loca sub Terra icibi puniri . a si una esset, ut in Ait Averroe., semper eadem nianens cum hominibus , qui hic in vita remanent, degeret Arist bicles ero quamquam animae nostrae mulii tudinem nulli bi in sua philosophia aperte nobis indicet; potest nihilominus ex eius docti in deduci his tribus ration -bus. quarum prima sit haec . Illa forma quae materiae en Ei AH sibili coniungitur, ita ut totam minime contineat; desindiffstoteli, se solubiliter, numero mulit plex est, aut esse potest sub eadem ς' pr specie Haec est ipsius m primo de Caelo, ubi quaerit. Vtrum Mundus sit numero unus, aut mulit plex in concludit ipsum esse unum numero : propterea quod uniuersam suam materia occupat indissolubiliter. Sed anima laumana corpori huic sensibili coniungitur, ita ut non occupet uniuersam materiam; nam anima Eudemi tantum eius Orpha Occupat,in continet, lanima mea solum modo meum, sic de caeteris Anima igitur humana est multiplicata numero secundum numerum corporum humanorum . Secunda argumentatio sit ista cilla omnia, quae ita apparent in omnibus , aut in muliis , ponenda sunt rationabiliter Sed ominis alia forma siue sit coniuncta corpori corruptibili, siue a)terno multiplex numero existit secundula numerum corpo
50쪽
, Porum . Ergo ita etiam poni ac statui de anima nostra opus est rationabiliter; quae actus nostri corporis est. Maior est Aristotelis primo Caeli contextu ciet Minor quantum ad formas inferiores caeteras ab omnibus conceditur in uidemus quod , ut Aristoteles testatur. Si planta, aut lacerta diuidatur, ubi in una planta erat actu una anima fiunt tot, quot rami abscissi sic de lacerta. Quantum ad superiores, intelligentiae apud Aristotelem sunt tot quot orbes trima causa non adnumerata ratia . Metaph . ab eodem S ab 3 rat/q Alexandro concluditur , ac determinatur Tertia ratio sit haec. Si intellectus noster esset unus numero in omnibus hominibus, cum in Mundo aliquis homo sciens semper sit: sequetur etiim imperitos, qui eumdem intellectum habent, scientiam habere . quod Thesaurum eos latebit, addiscere erit reminisci, non autem nouam scientiam capere.
quemadmodum ad haec incommoda ego in publicis disputationibus aliquando quemdam, qui hoc Averrois figmentum tunc disputationis gratia substinere uolebat, deduxi. Quamobrem firmiter etiam ex Aristotelis sententia lanimas nostras esse tot numero: credimus, demonstrati uescimus quot orbes humani sunt. 'uarta Conclusio demoustratur Ca A XI. QVartain penultima conclusio erat haec Animan stia, ob unionem cum hoc corpore, non nihil imperfectionis contrahit, non nihil impedimenti ad bene Perfecteque operandum. Id quod probatur, tum authori,
tale, tum etiam ratione aut horitate quidem impriniis ip- Aut sitis Platonis, ut in Phaedone,&in Timaeo uidere est in L .ί Phaedone dicitur sic Iu 'pedimenta pene innumerabilia corispus praebet propter necessariam eius alimoniam ii aetercam orbi nobis hinc incidentes , inuestigationem veritati Simpediunt, cupiditatibus , timoribus , multiplicibuςq; imaginibus, multis denique nugis nos imple atq; alijs id genus pluri-