장음표시 사용
231쪽
Eucherius, Strabus, Anselmus Laudunensis in a. Genes Petrus Lombardus in a. Senten. Distin. Iν.& omnes Scholastici Theologi in Comment. in eundem locum , Petrus Comestor in Historia Scholastica Genes. Cap. 13. Lyranus, UatabluS,Clarius,Caietanus,Catharinus, Hamerus, Oleastri ,&innumeri Recentiores Interpretes in a. Genes Item Gregorius de valentia 1. P. Disputatione γ. Cenerali, Quassio. Puncto 1. Bellarminus Lib. de Gratia primi hominis , Cap. IT.' S. Ioannes Damascenus Lib. 2. de Fide orthodoxa Cap. t r. ait: Lignum scientiae boni & mali dicitur quia virtutem donabat cognoscendae propriR naturae: quod quidem bonum erat persectis, sed malLm infirmioribus , de adhuc ad con cupiscutiam pronioribus. Nolebat enim qui creauit nOS UeuS, sollicitos esse, & circa plurima turbari: neque curiosos & prouisorcs pro
priae vitae fieri r in quod sane incidit Adam. Nam cum gustasset, agnouit quia nudus esset , S pudendorum velamen sibi ipsi ipse circumposuit; ficus
enim klia sumens eircumcinctus est. Prius autem quam gustasset, nudus erat uterque Adam & Heua, di non erubescebant. Huiusmodi autem lini pa se sitiites volebat nos este Deus r nam inameientia, impassibilita'. ma trahoc est.Ceterum sine sollicitudine,ac cura,vnum opus haberemus, quod ΑΠ- gelorum est,iaudare indescise & assiduo creatorem,& ipsius contemplatione delectari ,& in nullo iactare nostras curas. 3 Hactenus S. Damascenus. Bellarminus & alii hanc S. Damasceni sentcntiam ut taliam relictur, quod non sit credibile eum fructum tribuisse homini virtutem coo noscendae prOPriae naturae: cum homo ante peccatum suam propriam naturam plenissi me cognouerit, ut pote& rerum naturalium &diuinarum absolutissim oscientia perfidus et di qui penitius animantium naturas introspexerat, ut qui eis propria indidissit nomina, non est verisimile naturae suaenotitia caruisse. . Sed putamus S. Damascenum non aliud quam alios Patres suis verbis indicare voluisse, nimirum e sum fructus prohibiti dedisse homini cognitioneptopriae naturae, non quidem speculativam , sed practicam S ex perimentalem i quia per illam struit & re ipsa expertus est miserias N indigentia S pro putatin turmis quas reddaeus est homo satagens, Qllicitu ac prouisor pro prrae vitae id fatis perspicue verba S. Datnasceni innuunt i in quem quoque rectum aensum deduxit illum Commentator Clicthouaeus.s a Chaldaeus Paraphrastes Genes a. cum vellet exprimere quid Moses perantiorem scientiae honi & mali significare voluerit,ait:Et arborem cuius fructus manducantes scient inter honuta & malum. 3 Hoc est, reipsa experientur quantum intersit inter bonum quod perdiderunt, & malum in quod in
i Verum Tinatux in I 3. Genes Quxst. ry3. N Pererius Libro 3.in Genesim, argumentiu ostendere tentam, Arborem scientia boni di mali, non sic appellatam ab euentu, quasi tans esium se inuta sit experientia boni di mali . L Quia alioqui nominari quoque potuisset, Arbor apertionis oculoruriMVel cognitionis p riae nudi tatis, ab euetini. Respon deo. Scientiam boni re mali, omnia ista, & longe plura complecti, esseque ut ampliorem, ita quoque magis propriam appellatione atque inditum nomen ab euentu maio
ri. II. Serpens promiterat illis: Erius sicut di , scienter bonum σ -ἰ-- ae
232쪽
ipse nolebat intelligi de experientia boni & mali, quae malaestinam bonum aliquod grande promittebat. Respondeo. Daemonis oracula semper fundi .
. ambigua: recte ille nouerat, non bonum, sed ingens malum eos conte turum; volebat a Protoplastis intelligi promissum bonum, quo deciperet: cum ipse certo intellexisset non nisi malum in sequuturu . II l. Patres aiunt Serpentem mentitum cum promisit gustato fructu evasuros Parentes sicut m CS , scientes bonum ti malum a non esset autem mentitus si de scientia boni & mali experimentali loquutus fuisset, cum hac reuera consequuta fuerit. Respondeo. Serpentem proprie eos decepisse et & in eo mentitum quod eos vellet intelligere se proinisi ila magnum aliquod bonum : cum re ipsa nosset, non iecuturum nisi atrox malum: mentitus quoque est, quia asseruit eos non morituros, S per illam scientiam euasuros sicut deos, cum non euaserint nisi mortales, & ter homines, hoc est, ter infelices, ut Diogenes aic bat. I v. Deus de Adamo peccante dixi te Ecce Adam quasi Nnus ex nobis facius, est,sciens bonua maturat Deus nequit re ipsa experiri malui non igitur haec ,
scientia boni & mali intelligi potest experime talis. Respodeo. Consensu se me Interpretii in verbis Domini esse farca sinu & ironiti quasi dicare Scilicet, Adam credebat se adepturum scientia boni de mali, meae simile: at miser reuera adeptus est scientia boni & mali, multo tamen diuersam a mea ; di suastui titia digna. quia re ipsa cogetur experiri quae bona peccando perdideri & quae mala in caput suum infelix attraxerit.Inspice quibusinam argumentis
sententiam Patrum tanto consensu receptam, istIScriptores attinganta ,
Nonnulli existimarunt Arborem illam dictam scientiae boni& mali,quod I v. . per eam, imposito prohibitionis praecepto, quasi probare & experiri Deus AL 1 Aatae voluerit Adamum de bono S malo,hoc est,de obedientia & inobedientia a past 1 utu .ae periculum in Adamo facere num obediens fit turus esset magno suo ipsius τ o o, a
bono: an inobediens , magno item eiusdem malo . Sunt eiusmodi tontatio- Di s&ri Agnes ac probationes Dei in sacris Litteris frequentes, ut in Abraham, dic. non us L ivona quo Deus discat, quae antea non nouerat: sed quo alijs palam Ostendatur pO' Di suri Aa tentia, gratia, & prouidentia Dei in magnis negotij S. Hanc enodationem A. Aur. appellationis indicasse videtur S. Damascenus Lib. 2. Cap. II. cum inquit: Lignum autem scientiat ad experientiam quandam, probationemq. N exemcitium obedientiae & inobedientiae hominis: quapropter & lignum scientiae
Hugo de S. Victore in Annotationibus in Genes x. ait: Lignum autem, V. scientiae dictum est, non propter naturam quam in se haberet, sed quia per D i DAM A ipsum scitum est, utrum esset homo bonus, an malus et idest,obediens an inO- vsR3is sh Rbediens J Sic ille. Eandem interpretationem Valabius probat. Fa eris. Alii denique arbitrati sunt, non aliunde, nec aliam ob causam inditum
ei arbori nomen scientiae boni & mali, nisi a verbis & mendacio serpentis rquasi dicat, Arbor illa quam serpens fraude & mandacio finxit allaturam, hominibus diuinam quandam scientiam boni & mali: qua homines sicut
di; euaderent, & supra suam naturam attollerentur: cum tamen nihil minus praestaret. Ita sentit Rupertus Lib. 2. in Genes Cap. 27. Hoc lignum, inquit, ironice appellatum est scientiae boni di mali: ut ipso nomine suo monumentum legentibus repraesentet diabolici mendaci . 3 Hanc nominis inis E e a tionem
233쪽
tionem ceteris praedictis anteferunt Tostatus in M. Genes Quaest. II 4.& s. N Pererius Lib. 3. in Genes Nos hanc & praecedentem sententiam ut non repudiamus , ita tertiam illam sensu communi Doctorum firmatam, alijs omnibus meliorem ducimus . V L Disquirunt aliqui ,1 quo fuerit nomen illud Scientiae boni & mali, arbori impolitum . Tostatus in r3.Genes Quaest. x36. I, 7. & 1 38. cui subscribunt Catharinus & Pererius,prolixe demon lirare nititur,no a Deo eiusmodi appellationem arbori iudita: sed ab Adamo,vel a Mosea nec refert quod Deus, cum Adamo imponeret praeceptum de non edendo tructu arboris, iam eam appellet Arborem scientiae boni S mali Genes a. vers. i7. nam scriptor historiae Moses prolepsi quadam in Scriptura satis usitata, ita inducit loquentem Deum de arbore quas postea id nomen acceperiti quam tamen Deus non ita vocaverit, sed vel alio nomine, vel quasi digito indicauerit. Faci-
Ie fuerit Tostato S Pererio ita sentire, quod existiment Arborem scien-:tiae boni & mali, non nisi post mendax serpentis promissum, sic appel-
DE VI ID At magis arbitramur a Deo id nomen Arbori factum: & verisimile est, EI N Ο- serpentem ad nomen Arboris respexisse , cum pollicebatur . Eritis sicut dii, pos vir scientes s malum, nempe quia gustabitis ex fructu Arboris scientiae' boni& mali. Nisi enim ad nomen Arboris allusisset coluber, quid opus erat dicere; Eritis sicut dii,scientes bonum s malum: Cum amplior ad insti tutum fuisset promissio,dicere: Eritis sicut di, omnia scientesaturoci magis accedit ad
. i. . . Ergo Deus,ita nuncupauit Arborem illam, quod si Adamus ex ea gustasset,experientia sciret ex quibus bonis in quae mala prolaberetur. Sed audiamus S. Augustinum in eandem sententiam Lib. 8. de Genesi,Cap. is . hisce verbis pulchre disserentem: Frustra autem nonnulli acute obtuli sunt, cum reis quirunt,quomodo potuerit appellari lignum dignoscentiae boni & mali, antequam in eo transgressus esset homo praeceptum et atque ipsa experientia dignosceret,quid interesset inter bonum quod amisit, & malum quod admisit. Lignum enim tale nomen accepit,ut eo secundum prohibitionem non tacto caueretur, quod eo contra prohibitionem tacto sentiretur. Neque enim quia inde contra praeceptum manducauerunt, ideo factum est illud lignum dignoscentiae boni & mali,sed utique etiam si obedientes essent,& nihil inde contra praeceptum usurpassent, id recte vocaretur, quod ibi eis accideret, si usurpassent. Quemadmodum si vocaretur, Arbor saturitatis,quod inde possent homines saturari ; numquid si nemo accessisset, ideo nomen illud esset incongruum, quandoquidem cum accederent & saturarentur , tunc proh -rent quam hoc recte arbor illa vocaretur 3 Haec S.Αugustinus. Opurrha Non omiserim,Haereticosiquosda ophitas, quasi Serpentinos dictos,ad s si R 'AN rasse Serpente illum qui primos Paretes seduxit: eiq. diuinos honoresi& s, TEM ADC- crificia detulisse,quod Adamu & Heuam per esum vetiti fructus, scientia di-RAbANT. uinaru reru edocuerit. De quibus agunt S. Irenaeus Lib. I. C. 3q. Clemes Al xandrinus Lib. . Stromatu, Tertullianus ad sinem Lib.de Praescriptionibus Haereticoru,S. Philastrius Lib. de Haeresib. Haeresi I.S. Epiphanius Haeresi 37. Sinugustinus Lib. de Haeresib. Cap. Ir. Theodoretus Lib. I .Haereticar. Fab
234쪽
larnm,S. Damasicenus Libello de Heteresibus:ex Recentioribus Castrus Lib. . aduersus Hareses, Haeresi prima, Prateolus in Elencho Haeresium Lib. I I. Haeresi 3. & alij. At in his , quod aliena sint ab instituto, nullo pacto nobis im
De Arbore Vitae,ct num plenam Immortalitatem homini dedisset . Cap. L X X.
Α N C Moses refert plantatam d Deo in medio Paradisi. I.
Et lignum, inquit, etiam Uita in medio Paradisi. Existimarunt origenes,& alii allegorici Paradisi assertores, non fuisse hanc corpoream & materialem aliquam arborem: sed mystice vel parabolice tantum intelligendam: allegoriasque eius varias conferunt. Accersunt Iosiae Prouerb. - .' 3.v. h8.de Sapientia: Lignum vita est ijs qui appγhenderinι AR1oR vaeam. Et Apocaly. 2. v. . de vita beata: Vincenti dabo edere deligno Vita, quod T Aa VE-
est in Paradiso Dei mei. Bar- Cepha Cap. a 8. ait: Gregorius Nysseus dicit R A AT duas hasce arbores, nempe Vita, o Scientia boni 1 mali, spiritales suisse, Q, REALIS. laque ratione potuisse intelligi . J- At ut non est inepte negandum Arborem Vitae suas habuisse pulchras &aptas mysticas significationes, Femadmodum etiam Arborem scientiae homi & mali; ita ex fide Ecclesiae, & Patrum sensu stabilienda est inconcussa rei historiae veritas, ut arborem veram & corpoream fuisse credamus illam quam Moses Vitae Lignum appellat. Probatio est facilis, quam habes initio
C.6 'Uno namo.eodemq. historiae tenore Moses Paradisium terrestre,etu'. rporeas arbores narrat, quo etiam in eodem satas Arborem Vitae, & Ar. borem scientiae boni & mali, affirmat. Vide Cap. . 6.& r.& S. Augustinurrias Lib. 8. de Genes Cap. 4.& s.& Lib. i 3. de Ciuitate Dei,Cap. ai, S.Chrysostomum Homi l. i 3.in Gene Theodoretum Quaest. 16. in Genes Mosen Bar-Cepha Lib. de Paradiso, Cap. χω &ex Recentioribus Tostatum in t 3. Genesi ...
Quarth rso. & i Oo. & Pererium Lib. 3. in Gene LQuaest. a.de Arbore Vitae Magna existit quaestio,cur dicta sit Ribor Uitat, &num homini plenam I L d& absolutam immortalitatem esus fructus illius tribueret: vel quam tandem vim in corpus vitamq. hominis haberet. Bar-Cepha Cap. ao. Ex illi. mat,Arborem Vitae sic dictam non quod vitam vescentibus daret, sed quod . . esset cohortatio quaedam ad obsequendum diuino praecepto, re denuntiatio propositi praemij, ac veluti singrapha& tessera vitae aeternae,quam Adamus B A R-C a proculdubio obtinuissetui obtemperasset:verba eius sunt: Ceterum alij Do- P ΗΑ cRE-bores quos nos libetius sequimur, aiunt, haud ideo quod vita ipsa cocilia- Di Di T AR-ret vestentibus,vocata esse vitae arboretperinde enim rudis ac stulti ingenii BOREΜ v I esse,existimare arborem ullam boni mali'. cognitionem largiri posse ijs a TAs NvL- quibus ederetur; S: esse arborem quas vescare,euadas immortalis: sed ob id LAri vi Mhoc illi nomen a Deo datu esse, quo Adamus ad parendum praescriptae sibi te IN COR -gi animaretur. Na cum lata a Deo lex esset,ne Adam de Arbore quae Scien- Pvs H Atiae bovi & mali dicebatur, gustaret;& Praevaricanti poena praestituta ipsiM, BUISSE.
235쪽
mors: reliquum erat ut praemium etiam promitteretur obseruanti legem . Itaque Deus commonstrat alia Arbore, quae in meditullio Paradisi sita , magno extabat insignis decore,Vitae eam appellauit, quasi diceret: Si ab illa Arbore scientiae boni & mali te continueris , legique meae obtemperau ris, en tibi arborem vitae,de qua edes, vivesque in perpetuum . Pro C hortando igitur Adamo ad obsequendum legi, vocata est Arbor illa, Vitae arbor: vi quantum mortis nomine a rebellando deterreretur, tantum Vltae v
cabulo ad parendum impelleretumeaque gratia, praemium quoque plane exaduerso poenae responderet, vita morti. Hanc sententiam probat Diuus Se - uerus oratione 33 . de Epithronio, ubi de Cruce Christi loquens, alti Aue ra vero illa,Vitae Arborem dico, gloriam Adae paritura erat, nisi ille intempestiui cupidine cibi victus,non paruisset edicto, Sc.3 Hactenus Bar Cepha. . ku, oi,,u Neque ab his multum abludit SteuchuS in Cosmopoeia,cum scribit, non ob v A v et via aliam causam dictam Arborem vitae, nisi quod symbolum tantum esset im- I T A a v v mortalitatis,quam Deus Adamo praemium promiserat,si paruisset imperio. π - I T Horum sententia unico facili & maximo argumento euertitur, quod omnes τηνς η β Ecclesiae Patres& posteriores, disertissime contrarium existimant, inditam nimirum et Arbori virtutem, vel largiendi immortalitatem simpliciter,uel vitam in longum tempus propagandi, ut mox ostendemuS . Alij vero dixerunt, lignum vitae eam vim habuisse, ut vel semel gustatum perfectam adserret immortalitatem, tametsi non sicuti in corpore ploriosordi ideo non ante sumendum hominibus fuisse, quam transferendi essent donatu gratiae in quo poterant non mori,ad statum gloriae in quo non possent amplius mori. Hoc ipsum diserte adstruit Rupertus Lib. 3. in Genes C. 3 o.
his verbis: Nequaquam, ut nonnulli arbitrantur, stequentandum erat neccssario lignum, tanquam perpetuandae vitae transitiuum medicamentum: sed semel hoc sumpto viveret corpus in aeternum.I Hac ille. Hanc sententiam aperte sequuntur ex Recentioribus, Bellarminus Lib. de Gratia primi Η minis Cap. I 8. R Martinus Del rio Libr. a. Magicarum Disquisitionunia, Quaest. 2 3. ad finem. Alios nescio.
p ATRAs Equidem plero'. Patrum sentire visos,quod Lignum vitae immortalita-DOCE R E tem absolutam donasset, vitamque in sempiternum tempus produxisset gu-VID E N- statum,ex eorum verbis apparet.S. Irenaeus Lib. 3. aduersus HaereS. C. 3 γ Scri
tu bir, Adamum eiectum e Paradiis ne gustaret de ligno vitae: idque factum 1 M M o κ non tam Dei indignatione, quam misericordia, nimirum ne post peccatumTA L IT A- edenS ex fructu vitae euaderet immortalis, vitamque 1empiternam in per-ΤEM CON petuis miser ijs S aerumnis ducere cogeretur: sunt eius verba : Quapropter TVLI S. . eiecit eum a Paradiso,& a ligno vitae longe transtulit;non inuidens ei lignum vitae,quemadmodum quidam dicunt, sed miserans eius,ut non perseueraret semper transgressor,neque immortale esset, quod esset circa eum,& malum interminabile. 3 Haec ille. Vbi obiter monuerim,Feu-ardentium facili lapsu accepisse verba S. Irenaei de Arbore scientiae boni & mali, & in eam rem quaedam a unotasse, cum S. Pater diserte de Arbore vitae loquatur. Sed ad
S. Hilarius elucidans illud Psalmi 68. Quem tu pereusini, persecuti sunt. inquit: Non pepercerat primo illi de terrae limo Adae, quem de Paradiis
236쪽
post culpam, ne lignum vitae attingens in aeternitate poenae maneret, e ijecit. J S.Cregorius Nazian Zenus orat. 2. de Pasthate: Inde ex Paradiso eie-ὰ Iuno vita separatus Adam lucratur quidpiam, mortem nempe , ac peccati abstissionem , ne malum esset immortale et fitque poena misericordia. J Haec ille.
S. Chrysostomus Homil. 8. de Arbore vitae ait: Quandoquidem ut existimo,& est verisimile immortalem illum secisset: potuissetque ipse Adam si voluisset, cum aliis etiam de hoc vesci, quod perpetuam illi contulisset vitam. J Et paulo inferius: Non posthac in Paradiso relinquit Adam, sed exire inde iubet: monstrans quod propter nihil aliud hoc faciat, quam propter
misericordiam qua illum prosequebatur. Nam quia magna intemperantiae, inquit, indicia exhibuit, praeuaricandoque mandatum mortalis factus est rne nunc di lignum quod vitam praebet continuam,attingere audeat, peccaturus perpetuo satius fuerit hinc ipsum e ij ci: ita ut magis prouideliae quam indignationis fuerit illa eiectio. 3
S. Epiphanius apud Lippomanum in Catena, in eandem sententiam haece Quoniam in diminutione erat Adam, noluit eum Dominus vivere in aeterinnum in detrimento. 3 Theodoretus Quaest. o.in Genes Pr5hibuerat autem ipsi Adamo Deus, non accipere de ligno Vitae, non quod inuideret homini vitam aeternam: sed ut peccati cursum cohiberet. Poena igitur illa medicina est,non mors. J Procopius in a Genes Quod autem naturaliter insitum suerit Arbori vitae immortalitatem donare , satis euidens exemplum est Adam, qui ubi vetitum fructum in ventrem demisit, peccauit & deturbatus est de possessione Paradisi, ne vesceretur de ligno vitae, & sic in aeternum viveret. JAcatius Caesareae Palestinae Episcopus in Graeca Catena Cenesis, de Arbore vitae haec : Nec vero mirum videri debet, si per sensibiles arbores immortalitas conseratur, quando & per sensibilem Agnum remissio peccat rum credentibus datur. 3 ' . , Seuerianus Gabalensis Episeopus in eadem Catena: Tres arborum differentiae erant in Paradisos una quidem data uti erat ut viveret: altera ut bene viveret: tertia ut semper viveret. J Hoc ipsum docere qumne. videntur S.Cyrillus Lib 3. contra Iulianu circa mediu, & S. Eucterius Lib. r. in Gen. Moses Bar. Cepha Cap. Eo. Sunt autem qui ideo Vitae Arborem appellatam putent,quia vitam immortalem suppeditareti)s qui ex ipse cibuminutrimentumque caperent: idque diuina quapiam ericientia. Hanc sententiam firmat Numylius Philoῆphus Chrittianus ficisibens: En Adam eua sit qualis unus e nobis ad cognoscendum botium & malam . Ne igitur ex tendat manum sitam & sumat de Arbore vitae, vestaturque di vivat perpe-mS: Non haec dicebat Deus per odium atque m nidiam ted quia indignus es fiet A damus,qui vitam sempiternam consequeretur e quippe Contra queu tam ante lata fuerat sententiarin puluerem reuerteris. Semonit itaque illum . . ab Arbore vitae,ne de illa cibum sumeret, qui cibus diuino illi decreto euet taduersus. Hate illa Philosophus. Uominus vero Iambus Samgensis Oratione sua de eiecto Adamo ex Paradiso,dicit, fieri posse,ut arbor illa vitam allatura fuerit immortalem Λdamo,si de ea edisset, proptereaquod myllerium
237쪽
Christi in illa lateret, ac proinde occulta quadam efficientia ipsius fiuctus,
ramiq. pollerent, cum Christus ipse suapte natura vita sit. Et vero hanc sententiam ait Philoxenus Mabugensis se nolle oppugnare, eum credat Deo omnia esse factu facilia. 3 Hactenus Bar Cepha . Citant quoque in eandem sententiam Anielmum Laudunensem in Cloiasa interlineari Genes. s. in illud: Ne forte sumat de LimoVitat,ubi sic ait: Impleto electorum numero,gustaturi erant de LignoVitae,& sic ad beatum sta rum migraturi. J Ita ille. Quasi semel degustatus fructus Vitae plenam & absolutam immortalitatem afferret. Porro rationes quibus hanc sententianx in seorsim Bellarminus tuetur,in sequentibus expendentur.Vide C. γ a. & 73.
Lignum V non haluisse simoienam immortalitatem homini tribuendi ed ex parte tantum. Cap. LXXI.
ERUACΑΤΑ multorum sententia est,Ligitum Vitae, quodammodo contulisse homini immortalitatem,non tamen simpliciter. Aiunt enim fructum illum dumtaxat haribui sis vim roborandi virtutem activam speciei , quae alioqui paulatim retunditur,& dissipatur tandem: ut videmus in senibus, unde sequitur mors. Nec vero semel gustatum potuisse in sempiternum facultatem activam in suo vigore conseruare,sed tantum ad certum tempus; quo expleto, vel homo transiserretur in caelum, vel opporteret ipsium denuo de fructu Vitae comedero ;st iterum vis activa innata firmaretur. Praesentissimum igitur contra senium& debilitationem virtutis activae,unde mors obuenit,Lignum Vitae,medic mentum proprie erat. . . vi ou Aa Iuuat hanc totam sententiam verbis S.Thomae, qui semper omnia diuinδεε N T N tractauit,explicare:sic enim I. P. Quaest. 97. Art. 4. loquitur. Lignum Vitae quodammodo immortalitatem caulabat, non autem simpliciter. Ad cuius euidentiam considerandum est, quod remedia ad conseruationem Vitae habebat homo in primo statu contra duos defectus. Primus enim desectus est deperditio humidi per actionem caloris naturalis,qui est animae infrumentum . Et contra hunc desectum siubueniebatur homini per esum aliorum lignorum Paradisi,sicut & nunc subuenitur nobis per cibos quos sumimus.Secundus autem desectus est,quia ut Philosophus dicit I .de Generatione .iblud quod generatur ex aliquo extraneo,adiunctum ei quod prius erat,humido praeexistenti, imminuit virtutem activam speciei, sicut aqua adiuncta viis no,primo quidem conuertitur in saporem vini,sed secundum quod magis αminus additur,diminuit vini sortitudinem:& tandem vinum fit aquosum . Sic igitur videmus, quod in principio virtus activa,speciei est adeo sor tis , quod potest conuertere de alimento non solum quod susticit ad restau- Aas ox vise rationem deperditi, sed etiam quod sufficit ad augmentum. Poli modum ve-τ εδ v I R- ro quod ad generatur,non sufficit ad augmentum,sed solum ad restauratione γ τημ deperditi.Tandem vero in statu senectutis,nec ad hoc sufficit: vnse sequitur, Viri decrementum,& finaliter dissolutio corporis. Et contra hunc defectum sub-s A x . ueniebatur homiai per Lignum Uitq.Habebat enim virtutem sortificadi yir
238쪽
tutem speciei contra debilitatem prouenientem ex admixtione extranei. Non tamen simpliciter immortalitatem causabat: neque etiam poterat immortalitatis dispositionem corpori praestare, ut numquam distolui posset. Quod ex hoc patet, quia virtus cuiuscumq. corporis est finita: unde non poterat virtus Ligni Vitε ad hoc se extendere ut daret corpori virtutem durandi tempore infinito, sed usque ad determinatum tempus. Manisestum est enim,quod quanto aliqua virtus cil maior , tanto imprimit durabiliorc e fectum. Vnde cii virtus Ligni Vitae esset finita , semel sumptum praseruabata corruptione usque ad determinatum tempuS;quo finito.ves homo translatus fuisset ad spiritualem vitam, vel indiguisset iterum sumere de Ligno Vitae. 3 Hactenus S. Thomas. . . Ex quibus liquet Lignum Vitae non tribuisse homini immortalitatem, VIS LIGNI simpliciteri quia nec arcebat mortem, quae homini a serro, igne,aqua, praeci. V I T AEpitio,& aliis innumeris casibus posset obuenire; sed tantum eam que a senio& defeetione adtiuae virtutis contingere solet. Ne q. hanc morte simpliciter in sempiternu aeuuiri dispulilla: sed ad certum S praefinitum tempus dumta-acat: unde prati itisset homini potius, ut posset ab hac parte non mori,quam, ut non posset mori: nam etsi is pius gusta sIe t, numquam simpliciter ad aternu tempus virtus eius activa firmaretur ; sed semper maneret deseetibilis; eu singulis com stonibus non nisi ad determinatum aliquod tempus robo- raretur. Hanc esse mente S. Augustini sere omnes satentur: Lib. i . de Civit. Cap. 26.ait: Cibus aderat, homini in Paradiso,ne esuriret: potus, ne sitiret;Lignu Uitae,ne illum senectus diffolueret: nihil corruptionis in corpore, vel ex corpore ullas molestias ullis eius sensibus ingerebat. Nullus intrinsecus morbus, nullus ictus metuebatur extrinsecus. Summa in carne sanitas. 3Et Lib. 6. de Genes C. F. inquit: Corpus Adae ante peccatum,& mortalG-x secundum aliam, & immortale secundum aliam causam dici poterat: idest, GusTi Normortale, quia poterat mori, immortale, quia poterat non mori. Aliud est S T A T v I- enim non posse mori, sicut quasdam naturas immortales creauit Dcus: aliud T V R. est autem posse non mori: secundum quem modum primus creatus est homo immortalis; quod ei praestabatur de Ligno Vitae, non de constitution naturae: a quo Ligno separatus est cum peccasset,ut posset mori, qui nisi pec- casset, posset non mori. J Et Lib. s. de Genesi Cap. s. ita scribit. Illud quoque addo,quamquam corporalem cibum, talem tamen illam Arborem Viis praestiti sib, quo corpus hominis sanitate stabili firmaretur,non sicut ex alio cibo, sed nonnulla inspira tione salubritatis occulta. Profecto enim licet usitatus panis, aliquid tamen atri plius habuit, cuius una collyride hominem Deus ab indigentia famis , dierum quadraginta spatio vindicauit. An sorte credere dubitamus, per ali., cuius arboris cibum , cuiusdam altioris sigiaificationis gratiam homini Deum praestitisse, ne corpus eius vel in simitate,vel aetate in deterius muta. retur, ut in occasum etia laberetur: qui ipsi cibo humanos raestitit tam mirabilem statu, ut in fictilibus vasculis farina & oleii reficeret, nec deficeret3JEtLibr. r3. de Civit. C. 2o. agens de corporibus Adami& Hevae in Paradiso , ait: 'uae licet senio non veterascerent , ut necessitate perducerentur ad mortem , qui status eis de Ligno Vitae, quod in medio Paradui L . . F f cum
239쪽
ciam Arbore vetita simul erat, mirabili Dei gratia praviabatur) tamen &alios sumebant cibos, Sc. J H:ec S. Augustinus: eadem habet Lib. I. de Peccatorum meritis & remissione Cap. 3.& Lib a. Cap. M. Eiusdem ferme verba mutuati sunt S. Beda,& Strabus in et. Genes c v r κs- - Ergo lignum vitae non tribuisse homini immortalitatem simpliciter, sed C S T io quodammodo, uti ex S.Thoma superius explicabamus, a firmant quoquo ξ VR Lyranus, Caietanus, Oleastrius, Catharinus, Ystella, N: alii innumeri Recen- ς - tiores in x. Cenes Petrus Comestor in Hist. Schol. Cenes C. 23. PetruS LOmbardus a. Sent. Dist. 29. 7. B. Albertus MagnuS a. Parte Summae Theologiae Quam. γελ. S. Thomas 2.Sent. Dis . Is . . . Art. 4.& fere omnes Theologi Scholastici: ExplanatoreS quoque S. Thomae in I P. Q 97. Art. q. ut Caietanus, Ba
fies, Cum ei, Gregorius de Ualentia: Tostatus vero in r3. Genes. Quassi. I 1.& a 6. qui alijs visus est sentire contrarium , stat ab hac sententia proculdubio . Quam cum attentius ipse considero,prudentissime dictam non ambigovid opera pretium fuerit eandem notis quibusdam illuminaro . . I. Pererius Lib. 3. in Genes. Quas. 3. de Arbore Vitae, probat eam Arbo. rem non habuisse vim conserendi homini immortalitatem simpliciter uod alioqui frustra ecti, cum homo non esset victurus semper in terris r quo etiam argumento putat, homini in statu innocentiae non adfuisse, nec ex alijs causis immorta Iitatem simpliciter, & in sempiternum : sed ad tempus dumtaxat illud quo trans serendus esset in caelum: sic enim ipse credit Lib. in Gencs. Disput. Quassi. 3. At est parum solida ratio: cum reuera non para, i, is , i ua persectio sit, sic munitum hominem in statu innocentiae immortalitate Movo v vis absoluta & plena futurum, ut etiam si numquam evehendus ecti ad stiperos, in V A Μ tutus At intactus ab omni corruptione in infinitum aeuum perduraret. Et τηε nielior sententia Theologorum docet, hominem in statu innocentior sim.,, h Pliciter immortalem futurum et ac vim illam essicientem illo in statu, homuhv M. Vtκ- niS immortalitatem,de se suffcientem suisse adseruandum hominem immor Tu TE T A , talem in aeternum tempuS. Vide Banes,& Cumel in I. P. 97. Art. I. Μ δ N ' . Idem Pererius secutus Scotum , existimat virtutem activam speciei h ,
, tali u miniS in statu innocentiae, si pluries homo ex Ligno Uitae per longissimae Aa τ κ κ- temporum interualla sumpsisset , proculdubio aliquo modo debilitan. M v M. ' dam ς cum etiam conuertendo fructum Vitae in substantiam aliti, opportuislet ipsam aliquem defectum sentire ; siquidem omne agens, agendo sae-IL pius, debilitatur. Additque idem Auctor haec verba : Nec opinor ex ullo cibo vel medicina posse fieri calorem & humorem Natiuum ita persectum & purum, sicut est ab ortu hominis . 3 Sic ille . . At Caietanus & Banez in x. P. Quavi. 97. Art. q. fatentur ingenue quod
attinet ad solam ipsam vim Ligni Vitae per se, debilitari quidem potuisse exel: i eius virtutem nutrientem, cum id sit naturale innato calori cum vertie alimentum in substantiam hominis: numquam tamen in statu innocentiae minuendam laici, quod virtute animae continentis corpus, huic qui oriri post incommodo, obviaretur abunde: nam tunc anima, in qua potissimum causa immortalitatis corporis sita erat, vi quadam essiciebat, ne virtus nu, tritiua labefieret, aut minimum laederetur ab esu Lieni Vitae.
Fortassis ista alicui probentur: at nobis nec ista Caietani, nec illa Pereri,
240쪽
ullo modo placent. Nam si virtus hutriens & calor ille nativus hominis per primos viginti vitae annos saepe saepius agens in alimentum , non frangitur, aut quouis pacto minui tuta sed potius increscit: viresque maiores Capit in . idies;quid est quod tam leui argumeto repatiendi ,existimemus,Lignum Vi . . tar non eam habuisse vim, ut quoties sumeretur, nedum non debilitaret virtutem nutriendi vel minimum, sed potius ipsam firmaret, roboraretque usq. ad longissimum praefixum aliquod tempus Nam si Deus innato calori eam vim insevit, ut per viginti annos continuo agens, nunquam debilitetur, sed fortior vegetio . ex die in diem euadat; cur non potuit Ligno Vitae eas viis res indere,ut calorem innatum absque ulla laesione integrum per mille aut
duo millia annorum conseruaret Quid hic Deo factu impossibilet Erat me- v I n r v sdicamentum fructus Vitae, ad hoc proprie institutum, ut vim activam spe- ΑCTi v Aciei foueret, firmaretque integre et erat essicax & praesentissimum : erat ad SPE C I E Icertum praefixe tempus: Si virtus speciei, in statu innocentii ad primum, V 'usque esum Ligni Vitae mansit intacta, nec vel minimum debilitata, aliud fg υ ' i' enim nihil in statu illo fieri potuisse,mox dicemus equidem opportebat ut G N I 11 1
Lignum Vitae primum gustatum,sic firmam & vegetam eandem, uti inueni N V ERE rat,ad certum tempus conseruaret: & sic deinceps, absque ulla umquam vel T V MIeuissima diminutione. Indicauit ista Franciscus Cum et in Comment. I. P. 7. Arta. ad finem. Hanc esse mentem S.Thomae, nequaquam dubito;nam cum ipse nullo pacto admittat ullam debilitationem virtutis speciei in statu innocentiae re ipsa futuram, ut statim dicemus : & hunc effectum conseruandi integram & illibatam eadem facultatem, proprie Ligno Vitae tribuat; proculdubio sensit, etiam si millies homo per longissima temporum interualla de fructu Vitae gustasset, eam vim illi fructui proprie affxam, ita firmandi calorem nati. uum,ut nullo modo virtus activa speciei ex eius esu debilitaretur. Iam illud axioma, Omne agens agendo repati:certum est intelligi, nota semper de repassione debilitante aut destruente, vel dimouente subiectu a naturali sua dispositione: sed etia interdu de passione perficiente: nam quid minuitur aut debilitatur ignis cu ei magis ac magis combustilia bene disposita,& opportune inijciuntur Crescit potius & maiores suscipit vires. Quid calor innatus puerilis, vel adolescens ex ingestis cibis detrimenti accipit pCoalescit magis & roboratur. Sunt haec perspicua. Vide S. Thomam I. P. Q.
Illud vero opportune monendu, Cum ex Thoma docemus, Lignum Vite 11. proprie habuisse vim roboradi virtute hominis cotra debilitate proueniete ii o ex admistione extranei; no esse intelligendu quasi in statu in nocetiae ex ela. vete in te, 'culetia ciboru, vel aliis causis debilitata re ipsa interdu virtute speciei, R GA RcI E- resarcienda & restauranda suisse per arbore Vitae: qua ratione intellexisse vi η δ τ ε vdentur Tostatus in x.GenefScotus, Pererius, & Cum et locis citatis: siquido ' i'. iu
Art. alijq. pleri q. homo in statu innocentUς nihil palliis suisset vel in anima, vel in corpore,quod eu a sua naturali & conuenieti dispositione remouerer: at debilitatio illa virtutis speciei, perspicue dimouet hominem a naturali dispositione,& integritate naturi consentanea: nec minus dedeceret inno-