장음표시 사용
251쪽
ARBOR VITAE PECU LIARUSPECIEI.
PULCHER RIMAE ET PRAESTANTISSIMAE.
De Arbore Visae peculiaria . Cap. LX XIV.
. I S IR V N T aliqui, num Arbor Vitae fuerit eiusdem Hl speciei cum alijs creatis arboribus, vel alterius nouae species ab alijs ordinariis distinctae. Si virtus illa Arboris Vitae miseset supernaturalis r ut potuit a Deo creari peculiaris specieν arboris ab alias diuersa, cui illa vis diuinitus affundereturi ita nihil erat necesse in hunc finem producit cum arbori cuiuis ex creatis speciebus, nempe vel pyro, vel malo, vel pruno, Sc. recte a Deo eadem virtus supernaturalis tribui potuisset. Siquidem ad effectum illum immortalitatis qualibet arbore ut symbolo, vel ut instrumeto uti p terat Deus. At cum Cap 7 a. probabilius duxerimus, virtutem illam Arboris Vitae singularem, & diuersam a cunctis alijs arborum virtutibus, fui sie illi naturalem ac genuinam, in promptu quoque fuerit asserere, Arborem Vitae fuisse suae speciei, distinctae prorsius ab alijs creatis arborum speciebus t cum naturalis diuersa proprietas,diuersiam naturam speciei satis prodavid etiam sentiunt Tostatus in as . Genec Quaest 16 I. Pererius Lib. 3. in Genec Quaest. a. de Arbore Uitae, &alij. : Sed quaenam haec singularis species Arboris Vitae fuit Cum Mose Ba Cepha Lib.de Paradiso Cap. xo. dicimus: Cuius ea Arbor generis fuerit, neminem adhuc Doctorum omnium Iegimus, qui qualis reipsa, atque adeo corporis habitu fuerit, explicarit. Ingenue igitur fatemur, nondum didicissenos qualisnam arbor fuerit, quae Uitae vocabatur, interim corporatam reuera extitisse, certo persuasi sumus et verum speciem ipsam,& fructus quales fuerint,quibusq compta fuerit frondibus, nondum discendo sumus asse cuti.3 Haec ille. Fuisse omnium quae in Paradiso erant pulcherrimam & specioli1simamr fructumq. omnium suauissimum non dubitamus. Fuitne tantum una numero Arbor Vitae, an plures in sua specie, quae eandem virtutem haberent Tostatus in I 3.Genes. Quaest. 163. Vnam tantum numero in sua specie fuisse multis argumentis confirmat. Palatius in a. Sent. Dist. I9. Duput. g. Cumel in I.Par. aest.yr.Art. Pererius Lib. 3.in Genes. Quaest. a.de Arbore vitae, probabiliter existimant, a Deo casus Adae praescio unam tantum Arborem Vitae productam; quid enim opus erat pluribus' at si perbeatus ille innocentiae status in sobole uniuersa Adami perdurasset, propagato in ingentem numerum humano genere,pariter quoque multiplicandas Arbores Uitae plures numero,vel naturae sponte, vel nutu Dei,vel cu ra humana,surculos transplantantis,uel inserentist nam alioquin tantae hominum multitudini unica dumtaxat Arbor Vitae, nec ad usus quidem tan tum medicinales satis esse potuisset, cum omnes gustare ex illa debuissent. His nos assentimur: sed existimamus numquam illam extra Paradisum plantandam, aut transferendam. Rogabit quispiam, num Adam ante lapsum, tempore illo quo mansit in Paradiso, gustaverit de fi uctu Vitae. Petrus Lombardus in x. Sent. Dist. 29. s. 6. sic ait : Potest autem quaeri, utrum de Ligno Vitae ante peccatum e
mederit homo. De hoc Augustinus in Libro de Baptismo paruulorum, sic
252쪽
. ait: Recte profecto intelliguntur primi homines ante Malignam diabolim persuasionem abstinuisse a cibo vetito, atque usi fuisse concessis. His verbis ostenditur, quod de Ligno Uitae ante peccatum sumpserint, quibus praeceptum erat, ut de omni Ligno Paradisi comederent, nisi deLigno scienti boni& mali. J Haec Magister. Equidem S. Augustinus aperte nimis astruit, Adamum & Heuam ante peccatum edisse de Ligno Vitae, sic enim de illis Lib. a.de Peccatorum meritis & remissione, Cap. 1 r. scribit: Recte profecto s. A UG φintelliguntur, ante malignam diaboli persuasionem abstinuisse cibo vetito, sTi N V Satque usi fuisse e5cessis,ac per hoc & ceteris, di praecipue Ligno Vita . Quid AD MvMenim absurdius, quam ut credantur ex alijs arboribus alimeta sumpsisse, non Ex EA G autem etiam ex illo, quod & similiter permissum fuerat, & utilitate praeci- sTASSE.pua per aetatum lapsum mutari, quamuis animalia corpora, in mortemque veterascere non sinebat: tribuens hoc corpori humano de suo corpore bene. ficium. J Haec S. Augustinus. Verum Pererius Lib. in Genes. QuaesL 1. de Arbore Vitae,& alij his a gumentis probant primos parentes non gustasse de fructu Vitae ante peccatum. l. Quia cibus ille non erat ad alendum hominem, sed in medicinam praeseruantem a senio: unde non sumendus quotidie, sed statis temporibustat Adam breuissimo tempore man fit in Paradiso, & necdum maturo, ad sumendum de Ligno Vitae. ΙΙ. Sane non videbatur permittendus ille fructus homini, nisi explorata eius obedientia, per obseruantiam praecepti de non edendo fructu icientiae boni & mali; quod tamen transgressus est. III. Nam si edisset Adam de Ligno Vitae, proculdubio diutius quam ullus mortalium
vixissiet,cum tamen breuioris vitae fuerit,quam Mathusalem,Zared, & Noe. Negari non potest hanc esse cumprimis probabilem sententiam: & sor- . . fan S. Augustinum ex hypothesi locutum, si ille innocentiae statuSperseueras- . . . set, gustaturos protoplastos de Ligno Vitae: nam etiam ait eos ustri ceteris rArboribus, cum tamen pro pauco tempore,quo in Paradisio manserunt, non omnes degustare potuerint. Et S. Thomas in z. Dist. 29. Quaest. r. Art. I. ad
y. Conditionaliteriantum alti Si homo ante peccatum de Ligno Vitae sum- ipsisset. 3 At cum verba S. Augustini videantur fatis perspicua, non prorsus FIERI Pori improbabile duxerim, primos Parentes ante lapsum , aliquando de Ligno TUIT. . , vitae gustasser praesertim si dies octo, aut plures in Paradiso manserunt, ut opinatur Pererius: mirabile siquidem est per tot dies ad arbore omnium pulcherrima, in medio Paradiso posita, nec ipsis interdicia, abstinerei
potuisse . Nec oppositae a Pererio rationes euincunt. Ad primam ipsemet S. Augustinus respondet, stuctum Vitae & alimentum & medicamentum fuisse et pro alimento quotidie sumi poterat; pro medicamcnto non nisi per temporum .
stata interualla. Ad secundam. Nihil necesse est ut Arbor Vitae propositata, SOLVUN fuerit ut praemium obedientiae: confirmatio enim iustitiae originalis sibi, so k o, Choli q. propositum erat precipuum obedienriae premium.Vel dicendum, Ar- ΟΡΡOstiaborem Vitς ut medicamentum praeseruatis a senio, fuisse obedientiς prςmiu. TAE. Ad tertiam dici possit,quod fructus Uitς, non tribui siet homini longissima
vitam nisi opportuno tempore sumeretur,nem, e cum corpus humanum eo mature indigeret ad propagandam vitam, hoc est, paulo antequam vis nuis triens
253쪽
triens &activa huinanς speciei flaccescere & debilitari coepi siet: tune enim pro medicamine seruante a senio praesumeretur. Videmus autem medicamenta sanis & integris nihil conferre, nisi in alimentum , si sint optima .i Quocirca si ante,tempore multo, quam virtus activa Adami decrescere inciperet, stuctum Vitie gustasset, profitisset quidem illi pro alimento obhonitatem, ut alios cibos; sed non pro medicamento conseruante vitam is in longius tempus , quam est et ordinarium vitae humanae. Vel aliter respoderi possit, Adamum quidem ab intrinseco,vi gustati se ctus vitalis,longius quam ullum πortalium victurum fuisset quod attinetia . , tantum ad arcendas intraneas senij, S desectionis innatae virtutis causas tat ab extrinseco, aspero labore, lacrymis , poenitentiis, inclementi s caeli, elementorumq. mediis, vigiliis, moerore,dolore, tristitia, & alijs eiusmodi, iquibus ipse S sensu siuae eulpae magis quam alij affectus est ; & his piaculari. bus satisfactionibus eandem eluere toto vitae spatio sategit rex hausisse ipsum sibi vitales spiritus, & naturae neruos ita stegisse,ut non diutius quam quidam e posteris superesse potuerit. Η idem quoque in caula fuisse put mus, quod Adam tametsi optimo temperamento Dei manibus compactus fuerit, non diuturnius quam successores vixerit. . . . V. Iam illud cognitu dignum, ad quantum temporis spatium Lignum Vitae protraheret vitam hominis semel esum et L quantum temporis vixisset homo in terris in statu innocentiae. Tostatus in is . Genes. Quast. Io6. indicgre videtur, quod cum Ligno Vitae vis inest et conseruandi vitam hominis in FRUCY longius tempus quam sit ordinarium vitae hominis ex naturali tempera-v mento:&homines post lapsum, in exordijs mundi originarij mille fermo via vi et aia annos Viverent, Vt Scriptura prodit, verisimile est Lignum Vitae propag an ovouax turum homini vitam ad duo, vel tria millia annorum. TRIA M : Pereritis Lib. 3. in Genes. Quaest. 3 de Arbore Vite,credit esum Ductus Vi-ΟΑ tae daturum fuisse homini minimum ad octo, vel dccem millia annorum. Id hac ratiocinatione colligit: Status innocentiae ex vi Ligni Vitae, potentior fuit ad producedam hominis vitam, comparatione statumhominis post peceatum ante diluuium, quam suit hic status ante diluuium, comparatione eius status in quo nunc degit genus humanum: quia uterque hic status ethhominis sub peccato gementis ,& mille modis afflictum corpus gestantis. At in statu hominis ante diluuium, humana vita fuit decuplo longior quam nunc est, nam ordinarie nongentos annos excedebat: igitur in statu innocentiae , hominum vita fuisset decuplo longior, quam fuit ante diluuium rfuturaque esset ad decem millia ferme manorum, quod attinet ad vim Λ
At ista collectio haud videtur nobis undequaque solida. Nam res paulatim a primaevi status sui stabilitate decidunt: cum vero sunt in praecipiti, longius prolabuntur. Vnde non putamus vegetiorem decuplo fuisse vim Ligni Vitae ad producendam hominis vitam in statu innocentiar, quam fuerit status vitae ante diluvium: etiam si tunc homines decuplo quam nunc viverent. Si diuinare licear,magis crediderim Lignum Uitae vi tua potuisse propagare,qua libet comestione,vitam ad duo millia annorum: nec par est Arbori corporeae maiorem vim naturalem, aut in loogius tempus tribuere .
254쪽
. Addit Pererius: Quamdiu vero hominem Deus vitam in terris agere vellet in statu innocentiae, ne diuinari quidem potest. 3 Et Quaest. 3. de Para . diis praemiserat: Sine dubio in statu innocentiae, non minus tria vel quatuor millia annorum homines vixissent. 3Bellarminus Lib. de Gratia primi Hominis,Cap. 33. extremo inquit: Neque enim credibile est,tempus viae & meriti, quod in Angelis breuissimum fuit, in hominibus futurum fuisse longissimum. J & Cap.r9. ad a. addit: Ita.
que probabile est, tempus meriti fuisse futurum certo aliquo annotum numero dςfinitum,ut quinquaginta, vel centum annorum: & ut quis eum terminum attigisset, & toto eo tempore bonis operibus perdurasset,ad sempiternam gloriam transferendum . J Haec ille. Quae quidem videntur nobis a lensu communi Auctoruin prorsus , Iienaicum omnes mira consensione affirment, diutius multo victuros fuisse homi- nes in starii innocentiae,quam ulli umquam vixerint in statu peccati. Deinde ad quinquaginta vel centum vitae annos, quibus tunc victitri erant dumtaxat; quid opus fuit Ligni Vitae virtute illa mirifica , quae intra ordinarium, hominis vitam in longius tempus seruaret, ut omnes assirmant: cum etiam post peccatum inter tot aerumnas & pericula,vitam viuidam & vegetam ultra trecentos annos plerique vixerint Ergo victuros homines vltra mille annos in selici illo statu, extra omnem controuersiam ponendum et decem millia annorum vitae illis tribuere non , VIRI si Mi- ausim , quod humanae vitae illa perioduS enormis,nec rerum naturae apta vi- LE, AD Duodeatur: si augurari liceat, cunctis recte pensitatis, duo millia annorum vi- MILL et
tae, statum illum decere suspicamur; nempe in hominibus conditis ad gloriam, ad illam aspirantibus, & in illam mature trans serendis.
Ganto tempore Adam manserit in Paradiso Voluptatis.
RANCISCVS Feu- ardetius in Notis ad Cap. I s. Lib. 3.S. Irenaei aduersus haereses,ista obseruauit: Eadem di
b qua conditus fuerat Adam, & peccauerat, eiectum fui de selieitate Paradisi,in hac lacrymarii vallem,inter Grae- ι - .cos Cyrillus,Epiphanius, & Diodorus Tarsensis affrmat. NEe INO Bar Cepha Lib. de Paradiso citat Philoxenum, Ephra n , GRO D r s. in . Iacobum Sarugeniem s&alios Syro1 , qui in eadem quo- MAssis saque secum opinione fuerunt. 3 Haec Feu- ardentiuS. . ADΑMvM . sed audiamus sar Cepham de hac quaestione accurate disserente in haec IN p ARADt verba:Sedia & locus & te pus postulat,ut disputado inuestigemus, unoue,em So, Qui DI-demq. die,an pluribus h c omnia gesta fuerint. Creatus Aia, Immissis in Pa- CANT .
radisum, Lata lex, Indita nomina bestiis & volucribus,Codita Heua, Decepti per serpente primi Parentes, Violata lex, Vindicatu in noxios, Eiecti deniqι illi exit a Paradisum. De hac re ita sentit Philoxenus Oratione quam scripsit de Arbore Vitae,& dominus Ephraem Comentarijs in Genesim, atq. etia do. minus Iacobus Samgensis Oratione de Passione, & cum his alij, omnia haec eode uno die, qui sextus erat a condito caelo, terraq. acta atque cosecta esse
255쪽
etu'. rei duo faciunt argumenta: a iterum, quod adhuc nihil edissent Adam, uxorq. nam si vescentes ante vidisset serpens, minime dixisset ad Heuam: Verene iussit Deus, ne ederitis de omni arbore Paradisii iam vero si multo an re conditi suissent, nequiuis ent adhuc ab . fame S cibo vitam tolerare. Alterum petitum est ex his quae pa sius est Dominus noster Iesus Christus: ea enim emendando Adami delicto, exacto tenore respondere aiunt, uerbi gratia : Sexto, inquiunt,die creatus est Adam : eodem excruciatus est
Dominus noster. In eius diei initio ille est ex luto compositust hic item ad tribunal raptus. Hora illius diei tertia inductus est Adam in Paradisum r&Seruator noster tertiaJrora extractus est urbe Ierusalem, humeris Crucem suam baiulans . Et quo tempore Adam manus protendit ad decerpendos fruetus negatos, eodem Christus suas distendit super lignum. Rursus a sex ad nonam horam exutus est Adam sua gloria, noxae q. deditus r itaque & ob Cruce Christi Sol a sexta ad nona amisso splendore obscuratus est, atq. uniuersa creatura luctu cooperta, quasi resticata pristini Adae casus memoria. Elapsa deinde nona hora,diis patae atque abactae sunt tenebrae: qua re significabatur soluta iam tunc esse ea mala,quae genus humanum Circumdederat, atque occupauerant propter legem Dei ad Adamo violatam. Insuper quo tempore consessus Dominus noster lancea, eodem a Cherub custode Paradisi S Arboris Virae vibrata est lancea. Denique qua hora pullus est Paradiso Adamus a Deo, eadem prorsus a Christo immissa est in Paradisum anima Latronis.J Hactenus Bar-Cepha. In eandem sententiam Gennadius in Graeca Catena Genesa .inquit: illud etiam monuisse hoc loco non fuerit abs re, quod homo die sexto consermatur,in Paradiso collocatur, praecepru de Arbore accipit, & reus expellitur. 3Haec ille. Tostatus Quaest. 6 . in I 3.Geneca iit Una positio est, quod eodem die, quo Adam & Heu a sermati sunt, eiecti fuerunt de Paradita & quod nomanserunt ibi per diem unum artificialem integrum, hoc est, duodecim horas. Et istam opinionem sequuntur omnes communiter. I Haec ille. At iuxta istorum sententiam,quot horas Adam in Paradi δε moratus su rit, disquirendum.Tostatus in i 3. Cenes. Quaest. εο 6. scribit: Aliqui dicunt,
quod Adam mansit in Ρ. radi se solum per septem horas: istam positionem resere Geruasius Libro de Otijs Imperialibus, Decisione prima. J Et uaest. 6 8.addit: Nij volunt, quod Adam merit de Paradiso eiectias hora decima,& manserit nouem horis in Paradiso. 3 Haec ille. Petrus Comestor it Hist. Schol.Genes Cap. 24. alta Quidam tradunt primos parentes suisse in . Paradiso septem horas. J . Sed Bar. Cepha breuiter colligens quae prius ex quibusdam Patribus praemiserat,ia nos nuper descripsimus, haec adi jcit: Sed dominus Ephrem, Phi-Ioxenus ,& dominus Iacobus Samgensis aiunt, Adamum in paradissi commoratum eta horas non amplius sex, a tertia scilicet ad nonam usque diei sexti adque tribus rationibus demonstrare nituntur,quaru prima est: Quia
multo facilius decipi potuit Adamus in ipQ statim initio, quim si Iongio
re tempore Paradisum incoluisset: altera, Quoniam si diutius apud animum suum meditando expendisset imperatam sibi legem, cautior factus fuisset ruerum quando exiguum illic temporis spatium egit, simul ut mandatum a. Deo
256쪽
Deo aeceperat,sraudem etiam sibi fieri passus est.Ter tia, credibile est, Deu . quem Paradiso pulsurus erat, eum haud longo tempore tanta felicitate stulsuisse, ne nimium incruciaretur, sed mollius, miu usque egre ferret, se tantis delitijs spoliari . Solet enim Deus clementer castigationem exercere. J Haec Moses. Quibus assentitur Ioannes Pineda Lib. I. Ecclesiasticae Monacchia:
Alij tamen existimarunt, primos parentes plus uno die moratos in Para pius uuadiso. Iosephus, S. Basilius,S. Augustinus, TheodoretuS,S. Damascenus,quorum Di ε as sententias exscriptas habes supra Cap. 6 istud indicare videntur, cum scri v bunt,animalia, ac praesertim serpentem familiariter cum Adamo S Heuata, in Paradiso versari solitat ac saepius ad ipsos conuenisse obsequium praestitura.S. Augustinus Lib. I. de Genesi Cap. 3 L & Lib. a. de Peccatorum meriis & remissione Cap. 1 I. cum ait, primos Parentes ante peccatum usos fuisse ceteris Paradisi fructibus,etiam fructu Vitae, satis innuit, plus uno die eos in Paradiso mansisse. Clarius idem significat S. Gregorius Lib. 4. DialogoruCap. I. his verbis: In Paradiso assueuerat homo verbis Dei,& beatorum Αngeloru spiritibus cordis munditia, accelsitudine visionis interesse. JHςc ille. Moses Bar-Cepha Lib. I. de Paradiso Parte a .extrema, fiase eorum resert opinionem qui dixerunt, amplius quam uno die Adamum in Paradiso commoratum,ita scribens: Verum sententia aliorum Doctorum est, nequaquam uno die omnia illa esse peracta; nimirum qua inisse huius Capitis dicebamus, non quia non potuerit Deus tam breui ea spatio conficere, cuius potentia prorsus voluntati respondet: sed quia non satis consentaneum videtur, ea sic acta esse. Eivero si Adam etiam tum nullum Paradisi fructum gustasset praeter vetitum illum, neque satis adhuc aut locum ipsum, aut eius delitias
expertus, solum vertisset; qui potuisset per contentionem, ex eius terrae unde exciderat, felicitate, eam in quam detrudebatur,duram,horridam, atque infelicem existimare Sed dices, Audivere vocem Dei gradientis per Paradisium die iam tu inclinato. pulsi ergo sunt eo die . Atqui Scriptura non dicit,eum fuisse diem
quo conditus fuerat Adamus. Sed neque illud satis est firmum argumentum. cur praepropera sestinatione conturbemus rerum gestarum seriem, atque umus eiusdemque diei spatio tam multa concludamus,quod de Christi cruciatibus allatum est. Nam ut lubentes fatemur,Christum die sexto emendas se atque expiaste quae ab Adamo admissa fuerunt,ita fieri potuisse contendimus, ut Adamus, eum die conditi orbis sexto esset creatus, atque eodem etiam deliquisset,alio die sexto,pro ea dierum serie qua recurrentes recensentur,sui flagitii conde natus a Deo sit,atque eliminatus Paradiso. Enimue εχ c RsT Isro quis credat, cum amplissimum esset Paradisi spatium, uno die Adamum
esse egressum ad imponenda animantibuS nomina, eodemq. reuertiste in- ν x o a A et medium Paradisum, hoc est, multorum dierum iter confecisse Eodem etiam a A R-c E- exemptam ipsi costam esse,& in mulierem transformatam,eodem de uetita PHA. arbore ambos edisse, Paradisoq. extrusos esse λ Sane & exire, & reuerti, &praeterea tantis alijs interesse rebus, haud est pro unius diei spatio,& quide 'non integri, sed a diluculo ad nonam dumtaxat horam usque,ut illi aiunt. Denique dicimus,haud uerisimile uideri, eodem die & conditum esse Ada-Η h x mums
257쪽
. Diuia,& animalibus sua indidisse nomina. Veria enim uero liberii esto Lectori, utra velit liarum duarii interse aduersantium opinionis amplecti ar l. retinere: nam certa earii rerum cognitio in futuro demum iaculo iis ab se lute continget qui antea virtutis exercitijs se ipsi hic a peccati tenebris perpurgaue rint. J Hactenus Moses, magis huic secundae sententia, quam issi primae de , uno die Adamo in Paradi δε morante inhaerescens: unde perperam a Feu-ar-
. , dentio, Pineda, Pererio citatur inter Auctores primae illitis opinionis.
Iam peruistigemus si Adam plus uno die egit in Paradiso, quot dies ibidemanserit. IIar Cephaissa notat: Quida in existimant, triginta annos inibi fuisse,neia ape quot Dominus noster in mundo egit pro expiando illius scelere: ut quamdiu primi homines magnificentia Paradisi sunt potiti, tarn siuiste mundi huius humilitatem toleraverit. Alii putant quadraginta d. cbus Adamum illic haesisse, eoque Christum dies totidem ieiunum duraui se : nimirum ut huius ieiunium remedium esset illorum ingluuiei per quam admisere peccatum in Paradiso. 3 Haec Moses. Tostatus in t 3.Genes Quas si s. scribit: Alia positio est. quod primi Pa-Xentes non fuerunt eadem clic formati & de Paradiso exclusi et sed forte i nodie suerint sermati, S seqvcnti die vel tertio fuerint expulsi : Et iuxta hoc
poteramus dicere convcnicia ter, quod die sexto formatus est Adam, di ipso die formata cst Hcua.& ducta sunt animalia iam formata ad Adam: die a .tem sequenti, idciti, abbato peccauit Hcua, & cxclusi sunt ec Paradiso. Pluribus enim diebus ibi eos in arisiile, non est satis rationali :& tamen quae istarum duarum positionum fit verior , nempe an πηο vel plures dies manserint, nullum motivum habemus suis ciens ad iudicandum. J Haec ille.' . Bar- Cepha,nisi mendum vel codici, vel Interpreti Masio obrepseriti indi- cat, ut nuper vidimus, Adamum die scxto creatum N eodem die lapsum ; at non exactum Paradiso nisi poti octo dies nempe alio die sexto, euolura hebdomada recurrente. Forsan verba Bar Cephar ita queant restitu: et Adamus, cum die conditi tirbis sexto essiit creatus, atque eodem etiam cinquisμι, nempe alio die sexιo pro ea dierum serie G c. Jut innuat die sexto crea tum, S die a IIo sexto recurrente post dies o an peccasse, atque o Paradiso pulsum .ps Argius, . Pererius Lib. o. in Genes. lugdam annotat. l. Lode die quo peccarunt Pro. scirs L,is toplasti,e P.ὶrad se exturbatos: id diserta Mosis narratio Genes. 3. demostrar: sastam. nec Par erat peccatores loco indignos,diutius ibi manere: in quo si longiori
tempore mansissent, periculum erat necOmniis rentur, cum iam mutua is
exarsistent libidine,cum tamen S. Augustinus, aliique Patres, virgines illos e Paradi δε recessisse summo consensu prodant. ΙΙ. Eiectos sub finem eius diei' quo peccarimi, idest, paulo ante Solis occasum: nam ait Moses, factum, id ad auram post meridiem. III. Non fuisse eos longo tempore in Paradi . se, quod diabolus , quem inuidia hominis urebat, non diutius se continere
i . potuisset a tentatione. I V. Plus viro die mansisse, quod, tot, tantaque quae in Paradiso Protaplastis contigiise Scriptura commemorat, uno die peragi nopotuisse videntur. Vide rationes Bar Cephae pro secunda sentetia. V. Tem re certo definiri tempus quo ibi resederunt. Vnde mansisse triginta annos, vel quadraginta dies ut humani inuenti figmenta repudianda e die .
. vero proxima Sabbati eiectos , ut innuebat Tollatus, haud est verisimile, quod
258쪽
quod diem primum benedictu & sanctificatu a Deo, in quo ab omni opere
cessarat, seuero diuini iudici; opere exercuisse Deum, non sit consentaneum. VI. Divinando se coniectari, fuisse eos in Paradiso per octo dies, &octavo die quana fuerant creati, hoc est,sem sexta hebdomadae, profligatos ex Horto. Hocq. octo dierum spatium fatis fuisse, ut primi Parentes, Paradisi, statu sq. illius selicitatem experiri aliquo modo possenti nec ab hac mente a esse Patres illos qui aiunt, Adamum eodem die creatum ,&lapsu nra,eadem, non numero, sed hebdomadae nepe sexto recurrente. Haec in summa Pereri uS. - Omnia sunt obscura,& incerta,nec quo pes firme subsistat, apparet: communiori opinioni, luce Protoplassos uno eodemque die&creatos, & lapsos, a v'cro R.& Paradiso pulsos, nec plus uno die ibi mansisse docet, facile inhaeresim. P . COM Μ tres quos citat Bar Cepha fion pariuntur Pererij interpretationem: nam N I o R a non amplius quam sex aut septem horas Adami in Paradiso mansioni tri- opi NioNIbuunt. Porro cuncta quae ab Adamo gesta in Paradiso Scriptura reseri, recte INHAERET intra spatium unius diei perfici potuisse , nihil est quod vetet: praesertim quod, ut S. Augustinus Lib 9. de Genesi Cap. I . & alij docent, Angelico ministerio animalia ad Adamum, ut eis nomina imponeret,adducta suere, quod breuissimo temporis spatio fieri potuisse non est dubium. Ergo cum in rebus istis impendio abstrusis, hic inde pro partibus variae excogitentur Tationes, nos illis parum fidentes, quod non penitus solidae noscantur, receptiorem sententiam tutiorem credi climus v quam quoque probat Steuch
Elucidatur Locus Genes. 3. V. 8. Et cum audis ent vocem Domini Dei deambulantis in Paradiso ad auram post meridiem, &c.
. . t et . . ' OA LXXVI. i E B R A E A ad verbum redduntur: Et audierunt vocem Ieb ve EIOhim ambulantis, velambulantem, in horto spiritui diei. Moses Bar-Cepha vertit: Et audierunt vocem Domini Dei gra- Η E B RAr Adientis in Paradiso, inclinante die. Participium illud Mithalae, AMAlcv A. possit Hebraice referri & ad Deum, & ad vocem: Dei deam- ,nncibulantis, vel vocem deambulantem in paradiso. Ad vocem rem ferunt Nimchius, Aben-EZra,& Sanctes,qui in Lexico haec ait: Et sic non est Vertendum,ambulantis, ut ad Deum referatur: sicut in priori Editione, s quiuus D. Hieronymum, interpretatus sum. 3 Non esse insolens verbum HaIac, idest,ambulare, voci, vel sono tribui,exempla docent, Exod. I9. I9. Hsonitus buccinae paulatim crescebat. Hebraice: Et vox bucetna ambulans. Ierem. 66. a 2. Vox eius quas aris Ionabir. Heb. Vox eius sicut serpens ambulabit. Ra
bi Ionali ad Adamu retulit participiu Miιbalec: Et audierat vocem IeheuehElohim,ambulans, utem. icilicet Adam & Heuad in horto ad ventum die G Ceterum Chaldaeus Paraphrastes, Rabbi Scelomoli,Septuaginta Interpretes, Vulgatus, Dei ambulantis. interpretantur. S. Theophilus Antiochenus Epistbpus Lib. i. ad Autolycum, reddit: Et audierunt vocem Domini Dei deambulantis in horto ad ventum diei. Et omnes Graeci di Latini Patres
summo consensu deambulationem lioc loco Deo,non voci tribuum. - i-ro illud Vulgati d auram pin meridiem. Hebraeis est,Leruachbasom. dupl
259쪽
septuaginta tantum dixerunt, quod in Romana Editione vertitur,co Nespera. Qua ratione legerut S.Irenaeus Lib. 3.C. I 3. S. Ambrosius Lib. de Paradiso, C. a 3.S. Augustinus Lib.Ii .de Genes C. 3 3. In Coplutensi vero, In meridie; quo pacto legitur etia apud S. Anastasiu Sinaita Lib. D. Hexae mero.
S. Hieronymus in Traditionibus Hebraicis in Genes haec annotat: In pleri'. codicibus Latinorii pro eo quod hic posuimus, Ad vesperam r Post meridie,
habetur: quia τα δειλινον, Graecum sermone ad verbum trans serre non postumus:pro quo in Hebraico scriptum est: Leraath halom: quod Aquila interpretatus est, In vento diei:Symmachus vero, Per spiritum diei: Porro Theod tion manisestius, In spiritu versius refrigerationem diei; ut meridiano calore transacto, restigerium aurae spirantis ostenderet. J Tantum ille. Chaldaeus Paraphrastes in Editione Complutensi, Ad auram diei:vel. Ad quietem diei, hoc est, ad occasum solis, nam quiescit & desinit dies,cum sol occumbit. Rabbi Ionah, Ad resipirationem diei.Ac si dicat:Tempore quo est respiratio & restigerium diei,idest,aeris. Κimehius, Ad ventum diei. santem, idest, tempore quo declinat dies, quo fiat ventus.Rabbi Scelomoh,Addpsem ventum diei.quia Sol occubuerat: hoc est,hora vespertina. vel, Ad ipsum ventum,quo Sol occumbebat ibi, ad illam mundi plagam: atque hic ventus occidentalis est znam appetente vespera, Sol est ad Occidentem . Possis vertere, Ad plagam diei, subaudi, inclinantis, hoc est, ad occasum , quasi audierint vocem Domini venientis ab Occidente Paradisi. Ruach, pro
Plaga, Egech. 42 I6. & I7. N alibi. MarinuS, Euntis vento, vel, ad ventum, diei. Saactes, Vatablus,Clarius, Montanus, Ad auram diei. Omnesque serme
intelligunt,post meridiem,sub vesperam, quo tempore ventus sese attollere,& aspirare solet Zephyrus lenior N placidior. - 'Iam quaenam vox illa Domini deambulantis in Paradiso fuerit, perquiramus. Conuenit inter omnes sere eruditos haud fuisse vocem aliquam articula tam , sed sonum & strepitum quendam Dei gradientis inter arbores Paradisi. Series enim Mosaicae narrationis hoc innuit,ex sonitu deambulantis Dei pauefactos Protoplastos sese occultasseaeos absconditos compellasse Deum, dam ubi es nisi enim prius ad strepitum venientis Dei se abscondisset Adam,nulla fuerat occasio Deo, perquirendi, Adam ubi esλSed qualis ille sonitus fuit Hamerus,& Pererius ingetem, terrificum q. stagorem fuisse putant quo Deus praesentiam suam exhibere voluit: eiusmodi enim horritanos strepitus Scriptura vocem Dei appellare si let,ut Psal. 28. v. 3. q. .7. 8. s.
Bar-Cepha inquit: Sane Deus,qui ante pacate ac blande Adamo & Heue apparuerat:iam ita plane se repraesentat, ut suis illi sensibus percipiantinimiarum humana specie formidabilis, turbidus,difficilis.& quasi peregre adueniens, iraque tumens,ruensque di suo incestu concutiens terram, atque adeo
ipsas Paradisi arbores pressis vestigiis tremefaciens. Huiusmodi, inquam,habitu hic nunc videtur ab illis, nimirum ut pauidi confiteantur siua delicta, atque illius misericordiam , veniamque implorent. Eo enim spectat quod ambulantis vocem audiuisse dicuntur. Quippe voluit audiri ab ipsis suum incessum, di ipse ceu corporatus spectari humana sorma, ut prae metu sestinarent ad eius gratiam, ignostentiamque. 3 Haec Moses.
Posset hie sensus illuntari ex Hebranas quae patiunturν Et audiveru IO'
260쪽
cem Domini Dei deambulantem in Paradisor q. d. incedentem & crescen tem illum fragorem: sic enim verbum ambulandi capitur cum sono tribui
At nequaquam crediderim sonitum illum Dei venientis ad Adamum isuisse fragorem terrificum x immanem: non ob rationes Tostati in a 3. Ge. nec Quaeit. i 33. quae non videntur solidae t sed quod ingens ille sonitus non recte consonet,cum Vulgati verbis,Vocem Domini Dei deambulantis in Para.diso ad auram post meridiem . Cur enim verba proprie, cum possint, non Q- mentur At deambulationi,& aurae tenui non apposite accinit fragor horri. IM trer
bilis,&concitatio vehementior . . . . . I.
Omissis alijs quae prolixius dici possent,illud simplicius arbitramur, Deuante in Paradiso cum Adamo loqui solitum,signa semper suae praesentiae pra mitisse, ex quibus lacris Adam nosse poterat Deum adesse praesentem: nunc simi liter venientem ad Adamum, incessu suo strepitum edidisse , qui tenuis sibilo aurae,quae tum sub vesperam lcnior perflabat, ad aures Adami Hevaequperlatus, eos conscientia patrati sceleris acriter perter erit.Sic 3. Reg. in v. ix. Dominus venit ad Eliam in sibilo aurae tenuis. Vide Tostatum in a 3. Cenes Qu. 6o6. Ergo illud, Mamram pori meνidiem. possint iungi cum deambulansis. Ut Deus more delicati cuiusquam & opulenti, vespertinam auram laetiorem captasse in humana forma,prosopopoeia quadam describatur. Vel possit referri ad illud, Audieruns voeem Domini. Vt flatus aurae placide si a tis pomeridiano tempore,detulerit in aures eorum sonitum incestus Domi, ni venientis ad ipsos: quod est sincerius. Lyranus,Tostatus,Ystella, illud auram post meridiem. intelligi quoque de loco posse putant, quod Deus ambulauerit, vel Protoplasti audierim vocem Domini, ad eam partem & pla gam Paradisi,qua flare solet pomeridianus ventus, nempe, inter Occide tem & Austrum. Non nimis hunc sensiun probauerim,ut nec Toliato arrisirin r3.Genes Quaest. Hor. Diuinarem alium sensum ex Hebraeis, ut est Fons opulentus, nescio an feliciteri Et audierunt vocem Domini Dei euntis in horto ad,vel contra,spi ritum diei,ut cum Mari odest spiritus dicatur in Scriptura interdum de di bolo,Spiritus diei, intelligatur spiritus ille immundus,seu nequam,qui Psal. so. 6.appellatur Damonium meridianum Hebraice Releb, de uastans meridie. N v M'tri .excidium, luem,exitium,interpretantur. Ta udici, di Rabbi Scelo. Q V O D- moh , Pomarius,& alii putant esse nomen proprium meridiani Daemonis. NAH . Cheleb nuncupati ab exterminio, di avulsione. Sceloinoh ita scribiti Cheleb . daemon, ita vocatus,qui vastat meridie, quia meridie Iadit: S ita exponitur in Deras. 3 Hebraico Commentario. idem Rab. ScelomOh in Deut. 3 a. a Exi stimat nomen proprium huius meridiani daemonis esse rateb Meriri. Meririm, inquit David de Pomis, sunt damones iurentes in meridie, spiritus extenuantes raut aestus excellens mortifero veneno similis, aut aer pesti. lens. 3 Alij a virulento di ardenti ai statu Meruam appellatos volunt. Vnde illud Deuteron. 3 2. v. a . Morsu amarismo. Heb. Ue keιeb Meriri. Et daemon meridianus, amarissimus , & virulentissimust, exponunti ut etiam illud Iob 3. 4. Eι inuoluatur amariιudinemeb. Terreant eum sicut Meririm diei. hoc est, dae FS meridiani . Λlir, I erreant eum caumata, vel exterminia Sc. diei.