장음표시 사용
241쪽
centiae statum, quam senectus. Ergo quod S. Augustinus ait, Lignum Vitae praestasse ne senoctus hominem dissolueret: S: quod S. Thomas, alij q. Theon logi, sertificasse virtutem speciei contra debilitarem,occurrisse q. huic desectui;interpretandum est, inquit Caietanus,non qui fuit, sed qui fuisset,nisi Lignum Vitae praeuenisset: ita quod succurrebat huic desectui praueniendo ne
accideret eiusmodi debilitatior non tamen restaurando deperditum, aut re sic icndo labefactatum. Hoc ipsium quoq. annotauit Banes . Quocirca ii vir ntus illa Arboris conseruabat integram virtutem actitiam speciei ad spatiun v. g. mille annorum, paulo ante quam illud tempus impleretur , opa tune sumendus esset iterum fructus Vitae, ut in alios mille annos virtus specinii
integra perduraret: & sic deinceps:nec dandum suisse locum ut post expleritum illud tempus,non sumpto fructu Vi tae, virtus speciei debilitaretur. IV. Si, uti diximus,Lignum Vitae homini non afferebat plene & absolute im- mortalitatem, unde ergo homo in statu innocentiae esset simpliciter immortalis 3 Prolixa quaestio, nec nol ri instituti,qui tantum de vi & essicacitate1igni Vitae differimus:breuiter tantum dicamus Iuxta S.Thomae doctrinam . . iramortalitatem hominis illo in statu promanasse ex quadam virtute su per 'inaturali animae, diuinitus eidem a Deo inditae: & hanc non aliquid rei dillinctum fore a iustitia originali. Ergo ex pluribus causis, quas secum Ori l . , , se ginalis iustitia complectebatur, immortalitas hominis resultabat. Prima :tii Mi et Vue erat, solers& attenta cura ,& vigilantissima prouidentia hominis in his ca-x M MOR T A- uendis quae eius vitae & integritati, siue interius siue exterius incommodare V- - potuissent: quod faci Ie praestare poterat, cum esset rerum omnium scientissimus,atq. prudentissimus,singulo'. incidentes euentus prospiceret.Secunda erat, singularis & eximia Dei prouidentia, & Angelorum custodia, quibus homo valide muniretur aduersus ingruentia. Hanc innuit S. Thomas a. P. 97. Art. a. ad 4.Tertia erat,Lignum Vitae, per quod arcebatur desectio virtu tis speciei, ut explicauimus. Quarta erat, vis quaedam animae quae ita contineret & conseruaret corpus, ut ipsum nihil intra laedere aut dissoluere posset nempe ut nulli morbi, nulla intemperios, nullum ex contrarietate .rmae& priuationis, humorum, elementorum, qualitatum, partium similiarium &dissimilarium,incommodum oriretur. Hae igitur quatuor causae veluti per se partiales, simul silmptae reddebant unam plenam ac integram absolutae immortalitatis hominis in statu innocentiae . Vide de his plenius differentes
U. Nunc expendi velim quae vir disertus Bellarminus de Ligno Vitae docuit: κ o T A N- aiebat enim vim illi adfuisse persectam immortalitatem asserendi: praeterea a v A eam virtutu eiusmodi fuisse ut nullo modo homo,gustato fructu,mori miser, nec a senio,neca febre,peste,farne, serro, praecipitio, alijsque iovum eris casibus: deniq. non suisse homini sumendum,nisi semel quando scilicet transferendus cliset de statu gratiae ad statii gloriae. Multa hic non intelligimus. Pri-mti,quid,aut quorsu necesse erat homine non gustare fructum vitae,nisi cinnuans serendus erat in caelusQuid opus erat tu gustare, ut persecta imae Ortalitate status gratiae cosequeretur; cu tuc ad meliore immortalitate status
gloris tralaetZNisi sentiat virtute illa Ligni symbolica i tu,no reale fuisse, quod
242쪽
quod non doctum existimasse.Na quae exAnseliato Laudunensi in Glossu interluidaei afferebar . vel sunt my stita, vel prorsus improbabilia . Deinde,q-m MM plenae immortalitatis tunc semel esum a fiererreta cum ea immortalitas quam tunc nancisceretur , nona Ligno Visse, sedi statu gloriae perspicue promanabret insuper, paradoxum valde est, Lignum Vitae, seruasse hominem immunem ab ea morte quae homini vel a ferro, ve I a prae illo, a se tatione , a Iijsque plurimis casibus contingere potesti nec enim natura rei , nec ratio diuinis prout lentiae patitur,ut qui edat de Ligno Uttae, serro, aut praecipitio non possit extingui: prouidentissimus squissem Deus virtutes naturales aue supernamrales rebus inserit,no alienas, disparatas; sed e mmas,& consentaneas earum naturis. Quid ad rem tacit esus Ligni Vitae, ut gladio quis transfigi nequeat, aut aqua obrutus perire non possit 3 Ridemus Poetarum fabulas de hominibus, herbarum succis, incantata cute , ad rinnesi Rus,imo & m6rtes impenetrabilibus. Denique,si vis Lignit Vitae at quocumque genere mortis seruabat.homi. nem tutum.hicque erat pre prius ectetus eius,et non erat sumendum nisi semel, quando homo trans serendus erat in caelum; igitur toto illo tempore aut sori obnoxius erat cuicumque generi mortist dum illud unicum ad fuersus omnes mortes prae sidium nondu in praesumpsisserv
Num vis illa Ligni Vira fuerit naturalis etfiuper furalis smulque explicantur verba Dei Genes. 3. Versa a. Ne sorte sumat Adam ' de Ligno Vitae,& vivat in aeternum. p. LXX rL '
I M illam Arboris Vitar, conseruandi virtutem activa s P VI M L I GNIi eiei hominis, fuisse supernaturalem ac diuinitus inditam, VITAE NON ad eum modum quo Sacramentis Euagesi, inest virtus eL FvISSE NA-sectrix gratiat,docent plerique Scholaitici Theologi,S.Bo- TvRALEM , nauentura in a. Sententiarum Dist. I . & I9. Petrus de Ta Q v I DI-rantasia, & Gabriel Bielus ibidem: Bellarminus Lib. de , CANT . Gratia primi Hominis, Cap. r'. diserte eandem sententia tuetur.Patru nonnulli facere pro ea videntur. Acatius in Graeca Catena Genes. 1. de Arbore Vitae ait: Nec mirum videri debet fi per sensibiles arbores immortalitas constratur,quando & per sensibilem Agnu remissio peccatorii eredentibus datur.J Iacobus Sarugensis Oratione de eiecto Adamo ex Para. diis i Arbor illa vitam allatura suerat immortalem , propterea quod mysterium Christi in illa lateret: ac proinde occulta quadam efficientia ipsius fructus pollerer, cum Christus vita sit. J iS. Augustinus Lib. 8. de Genesi C. F. inquit, eam Arborem, non ut alium ei-hum, sed nonnulla salubritatis occulta inspiratione praestitisse homini firmitudinem,siciit una collyrida panis Eliam quadraginta dies aluit: & farina oleumq. viduae Sareptanae non deficiebant: at virtus collyridae supernaturalis erat,ut etia olei,& farinae non deficientis.Et Lib. r 3 .de Civit. Cap.eto. ait: Cetera ligna erant homini alimento, illud Vitar,facramento. J Theodoret Quaest. 26. in Genes Quemadmodu Lignum Crucis saluare dicitur propter salutem nascentem ex fide, quae de eo est,sic Lignum Vitae nominatum est. I
243쪽
Et post alia: Similiter aqua viva vocatur Baptisma,no quod aqua Baptis linatis aliam habeat naturam , sed quia per illam aquam diuina gratia d inat vitam aeternam: ita Lignum Vitar diuina sententia vocatum est. J S. Bedainet. GenesLignum Vitae dictum est, quia diuinitus acceperat, ut qui ex eo manducaret, corpus eius stabili sanitate firmaretur, ne vel aetate in deterius,vel tandem in occasum dilaberetur. 3 Haec ille . : . . ivr NAT W- Alii vero existimarunt, vim illam Arboris Vitae fuisse naturalem & ge-.RALEM. nuinam: ita Marsilius in a. Sent.Quast. Ia. Art. 3. Pererius Db. 3. in Genesi Quaest. de Arbore Vitae,& alij. Quam sententiam Baiies vocat valde proba. bilem,eidemq. assentiri ait aliquos ex discipulis S.Thomae:Cumel hac opposita probabiliorem censet: nec abnuunt vetustiores Procopius Gazaeus in a. Genes ait: Quod autem naturaliter insitum fuerit Arbori Uitae,immortalitatem donare, satis euidens exemplum est Adam, qui ubi peccauit, detur batus est de possessione Paradisi , ne vesteretur de Ligno Vitae,& sicin aete num vivereid Strabus Monachus in a.Genes. Lignum Vitae hanc naturaliter virtutem habebat, ut qui ex eius fructu comederet, perpetua soliditateiu stiretur,nulla infirmitate vel anxietate, vel senij lassitudine fatigandus. JHugo de S. Victore in Annotationibus ad a.Genes. Lignum Vitae habuidiusta
naturam, ut perpetuaret homini vitam si competenter ederetur .. Deus munnierat eum intus per Lignum Vitae sumptum in cibum,& extra per diuinam potentiam, ut posset non mori. J Haec ille. ' . Uerum quaenam de hac π fuerit S. Thomae sententia, Banes ex locis gius non posse apy te colligi, asserit. Cumel magis consormem menti illius reputat eam opinionem quae vim Arboris Vitae naturalem docet. Percrius hane esse S.Thomae sententiam eo argumento demonstrat, quod S. Thomas, uti sue λ , periori Capite vidimus, inde probat Lignum Vitae no potuisse tribuere homini virtutem durandi tempore infinito, quia virtus cuiuscumque corporis est finita et & quanto aliqua virtus est maior, tanto imprimit durabiliorem. cffectum . At haec argumentatio inualida est, si virtus Ligni Vitae emee Q- . . pernaturalis ; nam quis dubitet virtute supernaturali potuisse Arborem VL. tae, hominis vitam tempore infinito conseruare Si autem virtus Arboris ponatur naturalis,ratio S. Thomae est validissima.Placet Pereri; iudicium . Praeceptor noster Ystella in a. Genes ab hac parte putat esse S. Thomam , cui
. , ,h NOS re dii igentius inspecta, arbitramur vim illam Ligni Vitae naturalem kiva a ,- fuisse: & hoc ipsum sensisse S. Thomam. Ducimur cum primis ea ratione uva. quod etiam post Adae peccatum eadem virtus Arbori Vitae adhaesurite etsi ex eius fructu gustasset Adamus post lapsum, sensisset prosecto effectum vir tutis, ut mox demonstrabimus rat si tantum diuina & su per natura lis fuisset virtus illa, nec perseuerasset in Arbore post Adae peccatum, nec sortiretur effectum nisi homine in originaria iustitia perdurante, ac digno existente , iqui vesceretur. Nam eiusmodi i pernaturales virtutes rebus a Deo affusa , non solent illis inhaerescere quasi qualitates fixae ac permanetes: sed raptim
tantum N ad modum motus, nempe dum rite peragitur actio : eius Reneris sunt,virtus miraculorum, cum Sanctis Deus utatur tamquam instrumentis
ad patranda miracula virtutes gratiam effciendi inditae Sacramentis nouae Legi Ss
244쪽
regis se Quocirca ut virtus sacramenti non confert gratiam indigne mmenti; sic nec virtus Arboris Vitae si tantum supernaturalis fiasset, homi. mi tribuisset vitam rasi in statu illo innocentiae. cum proprie pro illo solum viatu instituta fuisset. Dices,Si naturalis vis illa Hii, igitur animalia quae in laradi ex fiuctu vitae edissent, produxissent vitam in longissimum tem. pus. Respondeo, non fuisse ibi animalia ut Cap. M. diximus: &si fuissent,
non erat stuctus vitae medicamentum conuenienS temperamento illorum et
potuisset quidem illis prodesse in alimentum, sed non in medicamentum,amulta enim medieamina humano corpori mirifica, in belluina nihil penitus
Patres vero, qui sepernaturalem innuita visi sunt, facile possint in bonum senssim reduei; haud eos illam proprie sepernaturalem sensisse, sed inter naturales singularem & extraordinariam,& quae naturae eximium miraculum texistimari possit, simi Iemque quodammodo extitisse virtutibus supernatu, Talibus:& in se continuisse sacra montum, hoc est,mystice adumbrasse vitam
-γi Iam illud tractatione dignum . Num eadem virtus in integrum quae inedi II. rat arbori Vitieini statu innocentiae,manserit in eadem Arbore post lapsum Adae:& si Adam ex ea post peccatum gustasset, totum illius effectum haussitat. Caietantis in I.P. . . Are. aperte dicit 9 in statu innocentiae homines immortales victuros per Lignu vitae,quia ex iumptione Ligni Uitae nub NuM MANla in eis debilitatio virtutis nutritiuae eontigisset: siquidem per vim animari S ERIT corpus agendo in nutrimentum non repateretur ab eorat post peccatum , P T PBC quia aberat peculiaris uis illa animae, debilitatio in nobis sequeretur ex esu LMUM illius Ligni unde non uiueremus immortales ex illo, sed longo valde tempore. Ab hac sententia non inultum abire uidentur Banea, & Cumel: quam
diserte habet S. Bonaventura in a.Sent. Dist. I p. q. 2. Art. 2 ad ultimum .
. At nos qui seperiori Capite docuimus,natiuam ac propriam uim adfui festuctui Vitae conseruandi uirtutem activam speciei integram absque ulla debilitatione ad eertum aliquod usque longissimum tempus: lim q. proprium ac naturalem eius effectum ex tit iste: cum Deum eertum fit nihil d natura Arboris Utis, eiusque genuinis proprietatibus post peccatum fida.
mi demutata r non dubitamus asserere,eandem prorsus uim integram Ari.
hori vitae mansisse post lapsum Adae: & quod ad eius proprium & natiuum effectum nude attinet, si Adamus ex illa post lapsum coinedisset, totum illum haud dubie percepisset ; uitamque in longissimum tempus protraxisset multo tamen pacto futurum immortalem simpliciter: cum caruisset iustitia originali:& potuisset mori ex mille alijs innumeris causis, puta serro, peste,igm,bestijs, praecipitio, aqua &c. solum enim Lignum Vitae arcebat mortem quae ex senio & desectione uirtutis speciei contingere solet itaquGab hac parte tantum,si pluries gustasset, secundum quid maneret immortalis: nempe iterum atque iterum sumendo, intactus semper a senio. at ab innumeris alijs partibus morti obnoxius & expositus,cumulisque miseriarum oppletus. Verum haec apertius intelligentur, si uerba illa Genes. 3. Q. 2 me ergo ne forιe mittat manum suam, Adam, cysumat etiam de Ligno Viis, T comedat, σ
245쪽
viuat in aternum.tantisper expendamus.Nulliis prosecto ex Scriptura eerto
coniectari potuisset, cur illud dictum fuerit Lignum Vitar, & quam vim h huerit , nisi Deus ista verba dixisset, quae post lapsum Adae eertum est ipsum protulisse: ex quibus intel lectu est,et Arbori vim affuisse conseruandi vita iaaeternum, ite ante peccatu. Adae, siue ironice siue serio Deus locutus fueriti Quidam verba ista irouicc a Deo prolata interpretantun, quasi irridens, dixerit i Scilicet, ut Adam inuitisunobis & nolentibus, euasit nostrae naturae. Gmilis, sciens bonum & malum ι nunc forsan curabit sedulo, ut tanta eius dignitas di matellas duret in aeterni comedendo ex. Ligno Vita priaptar quod nos inuidia rumpamur. Sed deludit se plane miser. Ita Catharinus, Cuius e positionem iuuat, quod verba illa Dei proxime antecedentia r Eece Adam factus en quasi unus ex nobis sciens bonum σ malum per ironiam dicta intelligant S. Epiphanius, S.Chry lostomuli Theodoretus, Moses Bag-Cephae ex Recentioribus Lyranus, Toliatus, Steuchus, Uleastrius, Caietanus, Valabius, Clarius inererius, ba, &ici mes innes . Nec ab hac mente absunt S. AugustinuS Lib. I i. in c enes Cap. 39.& S. ThomaS 1.2. Quast. Is . Arti Φ.ad P. cum s aiunt illa verba Dei, Ecce Adam edicia non tam luissbin taxantis , quam cete-
rit factus, qualis fieri voluit: sed nec illud quod factus fuerat, conseruauit.
Α gnoscunt enim ironiam di contrarium verbi sensum, sed non insultantis, v ARi βη - lentis S commonentis. Ergo si in sequentibus verbi b, Hum ergo ne SVS VER orte mittat manum se. sit ironia,duplex sensus cocipi queatim insus, ut irPa. Μ DR ' mae iniit uerbis mittaι, sumat, comedaι , q. d. Nihiὲ minus Ma quam ut mi
et usularis Ῥiuat in aeternum. Ac si dicat: Et si comederat,non est periculum ut vivat in aeternum, cum iam iustitia originali exciderit, nihilq. illi prosuturum sit Lignum Vitae, per peccasum facto morti obnoxio: Primo stnsu non negatur virtus Arboris Vitae post peccatum. Secundo vero & negari pote st,& concedit negari,si dicat: Nihil ei proderit Lignum Vitat ut vivat in aeternum,quia per peccatum euanuit Virtus eius omnis.Comedi autem,si dicat:
Nihil ei profutura est vis Ligni Vitae ad vitam sempiterna isi totam camvirtutem edendo hauriat: nam quavis per eam liberari posset,lapius edendo,u morte quae ex senio S desectione virtutis activae speciei contingit: at non propterea immunis erit ab innumeris aliss mortium generibus, quibus, amissa originali gratia , se fecit obnoxium . . , At quamquam priora illa verba, Ecce Adam factus en se. cum coetu Interpretum,ironice accipienda non dubitemus t numquam tamen crediderimus posteriora illa: Nunc ergo ne forte mittat manum suam csse. per ironiam a Deo naisse pronuntia. a. Siquidem S. Irenaeus, S. Hilarius, S. Gregoriu, Nazianzenus, S. Epiphanius, S.Chrysostomus,Theodoretus, quorum sententias yy φη cap. 1o posuimus, haec verba asserentis, S commiserantis Dei esse inserpre' η β δ tantur. quasi Deus noluerit Adamum post peccatum gustare fructum Vitae, Ri ψη '' ne euaderet immortalis, vitam q. sempiternam in alumnis perpetui S agς recoeteretur. Eodem sensu assertivo & absoluto, non ironico huic locum scrine omnes exponiat Lyranus,TOitatuS,Clarius,Ystella,& ali). Quod aute verba illa,Eι Ῥivat in aιernu. no sint ironica, coficitur aperta rationeina Cherubi &
246쪽
flammeus gladius appositi mox a Deo ad custodienda viam Ligni Vitae, ne illuc Adam esurus peruaderet,satis indicant, Deum non ironiceacd seriore absolute locutum: ac si dixisset:Ne Adamus comedat & Vivat in aeternum , ehciamus cum ex Paradiis, Arboremque acri custodia muniamus a quod
krgo Patres illi quos Cap. o.produximus, Arbori Vitae, uti ante pecca- VIR T v lviti affuerat, ita quoq. poli lapsum Adae veram &realem virtutem mansisi i N FRV se, vitam immortalem homini tribuendi. satas diserte prodiderunt. QuibuP Ch MA, accinuit quoq. Auctor Quaestionum Veteris & Novi Testamenti, Augusti- isissg posTnj nomine venditatus:qui Qu. t 9. haec ait: Gustus Arboris vitae corruptio- PECCA.nem corporis inhibebat. Deniq. etiam post peccatum potuit indi Solubilis T V Μ. manere. simoclo permissum esset illi edere de Arbore Vitae.J Haec Auctor. , Cuius Opus et si multis scateat erroribus, quos Academia Lovaniensis iniis, tio eius Libri annotauit,Tomo q. Operum SAugustini, a multi R.Augustini nomine indignus,haeretico Auctori tribuaturrat fiepius a F. Thoma nominei Augultini citatus reperitur: nec prorsus ob vetustatem repudiandus. Hu-:lgo de S. Victore in Cenes s. elucidans illud : Nunc ergo ne sorte M. ait r a Hinc innuitur,quod etiam post peccatum si comedereti homo de Ligno Vitae, fieret immortalis.JHaec ille. .is. Thomas I. P. I. Art.6.vltimis verbis, hunc&alius Auctores inter . pretanS,ait,eos existimasse,Lignum Vitat c usasse immortalitatem,noci simpliciter,sed aliquo modo,eo nimirum quo ipse explic8 , ut praecedenti Capite vidimus:nempe protraxula vitam ad certum tempuS, . quo expleto iterum ederetur, de nouo quoq. vitam eatenderet in aliud praefixum tem-ipus;& sic deinceps:quod attinet quidem ad arcendum dumtaxat mortems iquae ex senio, vel deliquio virtutis activae speciei solet obrepere. Et hanc eandem virtutem adii fisse Ligno Viis etiam post Adq lapstim, ex Patribus M a s, axintellexisse S. Thomam, cum verba Cenec 3. P e Nisas maternum. ia assert i ALM a1N- Αυguilini, quae sunt de homine post lapsum, eo sen siu quem diximus, expo- r. nat; satiS aperte dispic e cuiq.iin promptu licet.In quam quoq. sententiam reducendos arbitramur B. Albertum Magnum in a.Sent. Dist. IV. & Marsi- lium ibidem,alto'. Theologos,qui docent Lignum Vitae post peccatu Adphabuisse virtutem tribuendi homini immortalitatem. Ab eadem mente est quod S. Thomasin,2. Dist. as. I. Art. s. d .& ad s.ait, Henoch&Eliam nunc in Paradiso,esu Ligni Vitae prolongare vitam. N, i 'V γAegre tulit Bellarminus in hunc sensum interpretari Patres: quia si Liq.gnum Vitae non habuisset aliam vim, quam roborandi & conseruandi virtutem nutrientem,non tum non fecisset post peccatum Adae homines im- mortales, sed parum omnino profusci ad vitae diuturnitatem. Si quidem post lapsum Adg maxima pars hominum extinguitur ante senium , ω- tbre, pelle, fame , ferro , praecipitio, alijsque innumerabilibus casibus . rarissimi sunt qui senio moriuntur. Patres autem illidicunt, homines post peccatum futuros plane immortales ,& perpetuo miseros, si Lignum Vitae attingere potuissent. Sentiebant igitur Patres Lignum Vitae non solum virtutem nutriendi roboraste , sed perfectam immortalitatem attulisso. a . . . P
247쪽
. At ego noti video Patres de uniuerso genere humano loeutos , sed singulariter de Adamo,cui in poena Deus miscuerit hanc misericordiam, ne gustato fructu vitae, in a ternum viveret in miserijs. Sane in Adami singulari persona, nulla mors certior & euidentior quam a seni mam reliquae facile potuissent ab ipso caueri, qui rerum omnium stientissimus, & prudentissi-nNS, primaeque temperaturata Dei prodibat manibus,& ingruentia extrinseca nosset anteuertere . Sed fac Patres de toto genere verba secisse: haud difficulter dicimus, voluisse Deum, utcumque res cederent, neque ab hac parte,nempe praeseruatione mortis stnij, homi fles futuros immortales o Ee hoc dumtaxat intellexisse Patres et nec tum parum profuisset Lignum Vitae, saltem prioribus illis mundi originari; quis; nam secum quisque repuret, quot morbi, aegritudines,easus ex defectione virtutis activae humanae speciei oriantum&si scitetu homines se ab hac parre immortales, facile plerosque alios casus, Si mortis causas vitassent. Quod enim temere nunc ruant in bella, pericula,euenta,est, quia norunt se veI isto,vel illo tandem modo casurosc nec diu in retra victuros:sseq.plcrumq. quia vitam non possunt,curant omni modo , interdum quoque per inortium compendia immortalitatem is
At qui existimo, Patres non aliud voluisse dicere, nisi quod Deus suis illis verbis expre sit: Vesorie comedat,o luat in aeternum. proinde verhum illud In atrimam, es durate expeniendum. Hebraice Leesam. de qua voe SzHhron nimio NCapad Calan haec ait: Olam, ubi Ov litteram posita in habuerit ternitatem significat ubi vero sine Uuu scribitur, annum quinquagesimum quem Risset Iohilaum vocant. 3 irrisie hanc S. Hieronymi obser. uationem Mercertis sie stridetis in mesauro: num esse quod Hieronymus in Epistolam ad Galatas notat, OIam cum Uau, Iaeternitatem, sine eo, tempus finitum significape,ostendunt passim seκ centa Scripturae loca.d Haec ille, pro haeretico more palam impudenter. Vnde enim certo habemus in locis illis Seripturae ubi vox Olam. significat Iobileum non misis tempore S. Hierony, inscriptam sine Vau Misseque' hane tune eruditorum annotationem , Olam ciun quin aeternitatem, vel longum tempus; OIam vero sine Uau peculiariter Iam sileum, hoc est, quinqilaginta annos significarer nec si postea Massoretae amstribentes, quod est tactu facillimum, pro commoditate scribendi, hoelo addentes,alio detrahentes Udu, cum nihil eiusmodi varietas sensui no cean discrimen illud confuderim,quidquam S. Hieronymi obseruationi pratis iudicare debet. . . t ' Dixerunt alij,S. Hieronymi diserimen verum quidem esse, sed non perpe. tuum,cum sepefiat in scribendo confusio. Hoc sane loeo Genesis, Olion, si-ns austribitur,ut possit illη detrarii, iris indica re, haud hic esse sermonem de plena & absoluta aeternitater sed de diminuta, hoc est, longissimo tempore. Quocumq. nune modo seribatur, perlingatum est inter eruditos , Olam, proprie in Scriptura figmficare diuturnitarem ex duratione temporis , h mini abstonditam & occultam; nam radix Alam est abscondere. Interdit in dicat ternitatem infinita sine princi pio 8 fine, ut cum de Deo dicitur: aliquando longissimu aut longius tempus, ut ab orbe condito ad aliud tempus notabile,sic Genes 6. . inteidu ab aliquo tempore notabili, vsq. ad aliud te
248쪽
pus notabile, ut vR. ad Christum: sic caeremonig Legis dicuntur saepius in Scripturae obseruandς in aeternu, cum per Christum suo tempore abrogandae
essent: alicubi notat tempus ad mundi v' .consummatione & generalem re surrectionem, Eccles i a. I 3.nonnumquam breuius tempus, nempe ad inbi-leum vR. tantu, Deuteron. II. I7. Alibi totum te pus vitae 1. Reg. I. 21. Plerumq. tempus longum, sed incertum, Ieremiae a. ao. solet verti, s*culum.
Iam quod hoc loco illud, Et miuat in aeternum, non significet a ternitatem plenam.& vitam immortale simpliciter, sed longissimulempus dumtaxat, assirmat S.Thomas 2.2. Qussi. x6 Art. x. ad 6. his verbis et Homos post peccatu de Ligno Vitς comedisset, non propter hoc immortalitate recuperassetcsed beneficio illius cibi potuisset vitam magis prolongare Unde quod dicitur Eι vivat in aeternum, sumitur ibi,sternum, pro diuturno. Hoc autem non expediebat homini, ut in miseria huius viis diutius permaneret.JHςc S. Thomas prudentissime quide explicata quoq. mente Patrum, cum aiunt amisericordia factum ne homo lapsus gustato fructu Vitae,uiueret in sternum in perperuis miserijs,hoc est, diuturnis. Equidem si semel gustasset, diutissimo vixit set,& recte potuisset dici, In aetemκm. Si pluries,multo adhuc diutius, &verius dici posset, In aternum, quod tunc vixisset vitam immortalem secundum quid,uti explicauimuS. Rupernas,ac Bellarminus notant, Deum illis verbis Nunc ergo ne forte mistat Adam manum suam,s sumat etiam de Ligno Vita, sicomedat, s uiuat iri aeternum satis indicasse,ex unica comestione Ligni victurum suisse Adamum in aeternum: nam illa particula, ne forte, cogere videtur Deum loqui de semel gustato fructu vitae. At nobis potius videtur,seu Deus de singulari persona Ads , seu de toto humano genere verba faciat, intellexisse de pluries peropportuna tempora gustam stuctu Vitς, ut eius proprie natura ferebat. Nee moramur vocem,ne brte,nam haec Hebraico usu, ut etiam Pen, saepe est particula negantiS, pro nudo, ne, seu, Vt ne, vel, ut non: qua ratione isto loco sumi pro Scelo,annotauit Κimchius. Ergo hic In aeternum, pro longo & diuturno dumtaxat tempore accipi, pr ter Sanctum Thomam,affirmant quoq. quidam Hebrgorum apud V Ita-blum, Totatus,Lyranus,Caietanus,Ystella,Banes, Cumet, Valentia,& alii.
Elucidantur verba Genes. r. q. Produxit Dominus Deus Lignum O. etiam Vitae in medio Paradisi.Et baiae. 63.2 2. Secundum enim dies Ligni,erunt dies populi mei. Cap. LXXIII.
E B R AIC AE ad verbum dicitur,L3gnum visarum. In plura. - .li numero plerique pholosophantur. I. quod longistimam vitam instar multarum vitarum homini tribueret. 1I.quod bis rIam PItam Coseruaret,ut alimentum,& ut medicina. III.quod
non soli Adse sed cunctae posteritati vitam daret. IIII. quod symbolum esset etiam vitae caelestis & beatae. Alia omittimus quae videri possint apud Pererium. At Chalim, usu linguae pluraliter dicitur tin Seriptura de una vita, ubi tamen nullum liceat pluralitatis mysterium
249쪽
IN N E- . .'lSed cέr dixit, In medio Paradisi3 status in D.Genes aes. rs multae οὐ in k QMδα it in hanc sententiam. Lib. I.de Antichristo Cap. 32. notabamus, parti .s RipTu eulam illam. In medio, n Scriptura non semper significare iustum N exaetum R A. medrum, in aequari extremorum distantia nasi clicas, In meditullio: sed, In edis uirit laepius pro, intra: sic Psai. Tob. υ ν. habiιabit in medio domus meae qui facis stipemiam Ea .Reg.4 v.i 3 mulier Sunamitis ait: In medio popin
dist. hoeusMntra viradisum, vel in Parari iso. A t maiorem vim putamus Mo- uica uriba prasti re : omnia enim ista viderur Hebra laus iis idiotismus complacii: In loco Paradisianaxime conspicuo,ac nobiliori Arborem illam umen alias phaecipui decoris, & summae pulchritudinis, cunctis ante oculos
. positam, iuisse plantatam, t L . . 5 . . P
o Notarunt quidam, Hebraica phrasi,ese in medio, interdum significare principem locum obtinere, regnare, praestantissimum esse inter aliquos. Genesi x3. U. I o. Habitabat autem obron in medio filiorum Heth. quod ex praescripto Platonis Reges in gni medrvuli in habitare debeantive Regum Hispanico- PRINCIΡIs eum Regia Elet esse .Mailr Itium: idei Pierium Lib. a 3 Hieroglyphicor. Sic F EGIA IN . quod dicitur, Arborim iVItae planratam in medio Paradisi, possit indicar
N I eam Arborem inter omnes alias Paradisi principem obtinuisse locum, et L 1o fuisse omnium pulcherrimam & nobilissimam; Tostatus e simplici verbo
iram notione nullum dueit absurdum, in ipsis meditullio Paradisi fuisse pro ' sductam' Arborem Viis: Siuxtit illam propius Arborem scientiae boni di mallum Od vrrat . in medio PM Misi Moses plantatam affirmare videatur, ilμilis verbiss Produx t Dominus Deus Lignum Vitae in medio Paradis et o lignum: seientia hom ouati. Qua tinns haec posterior clausula cum verbo tantum -; in ' ivrodurat construi possit,& non eum partacula, In medio Naradisi. ,-r 4e nos libenter assentimur Testato,alii'. Bar Cepha ista prodit Cap. 28. Medium igitur in eontextu i ta accipiendum est,non ut particularem a lique locum significet, sed quasi dicat. Cum Paradisus frequentissinius esset varijs .ar'uribus a . plantas, hasce duas ariores non in eius an gulo i quopiam fa- , - PH ikilim mediol Patadiis mire alias arbores extitiste. Sed di hoc sciis T Ap, ET rQdpera replum tuerit , num duae istae arbones auera iuxta a ieeram positae SCINTIAE extiterint, an seorsim. De hac re pronuntiamus, iuxta positas fuisse. Praeterea
IUXTA PO i ucteri lis estinilq bin quo Adamo certamen & lucta erat aduersius Mi mora hi PQxmicientiae,pro ii. 'ς3titi e Arborem Vitae, ceμ victori prat mi'mrst AD 1 si ut si vicisset per continendiam, ne te disset de hac, mox permissa sui sis et i p. CONspita si illa altera gustanda: quippe Blat victori palma in promptu essed Haec
C U O. Moses. Vide Caput sequens,Quaest. 4. ad a. Ex dictis improbandum penitus est quod Rupertus Lita 3.in cἰenςLC. 3o. & Bellarminus Lib.de Gratia primi Hominis C. Ty. aiunt, neq. Adamum, neq. daemonem sciuisse abiisset Iigmini Vitae balioquin ficur perilia serat illi serpens vi comederatri Lignostientiae boni & mali ut faceret eum miserum: sic etiam pessi assitum futis mederet de Ligno uitae, ut cundem iaceret perpetuo miserum. t 3s: Haec enim probabilitate carent etiam Pererio Lib. 6. in Genesi Quaest. Msquidem illud In medio Paradisi. SatiS indicat, eam Arborem in loco patet . ti,noto, ac in promptu suisse. Damon autem satis sibi officiolunctus visusEDc α ὀ est, -
250쪽
est, cum Adamum praecipitem egit in ruinam. Adam vero scelere turbatuS, di mox eiectus , de fructu gustare non potuit. Iam in verbis illis Isaiae: Secundum enim dies ligni erunι dies populi mei. Septuaginta Interpretes,& Chaldaeus Paraphrastes addita particula legunti . lSecundum enim dies'Ligni Vita erunt dies populi mei. S. Hieronymus, The
doretus, Lyranns , Leo Castrensis, Adamus , Pintus , Osorius, AluareEputant indicatam hic aeternitatem vitae electorum , respectumque ad Li. gnum Vitae de quo nunc agimus, ex quo vescentes viverent in aeternum,mut ait Moses. Si explicatius exponit : Erunt diuturni, seu perpetui, aut s lices . Ergo aeternitatem vitae, quam hic illi Interpretes secundum Lignum Nitae exponunt, intellige absolute diuturnissimam vitam, iuxta ea quae i- periori Capite diximus: nam si allegorias caelestis felicitatis quas eo Capite Isaias obtegit, reseremus, non opport et similitudinem tenere in omniis y i π bus: Vivent electi mei in aeternum simpliciter, sicuti in statu Innocentiae . vixissent homines per Lignum Vitae saepius gustatum in aeternum secundum quid: nihil enim erat in terris cui propius eomparari posset aeterna gloriae vita, quam Arbori Vitae. Vel Lignum Vitae intelligit Isaias mysticum, qA. vivent eIecti mei in caelis aeternum quamdiu gloria Dei durabit, semper ex ea quasi ex Arbore Vitae gustantes. S. Augustinus De Civit. Lib. xo. Camg6. Lignum Vitae hoc loco intelligit Dei Sapientiam , idest, Christuntio: ... ἰΤheodoretus, & alij, Lignum Crucis t. Ἀ 'c' Si vero parabolam & corticem terrenae selicitatis populo Dei promissae, &ab Isaiae descriptae, intueamur, solent, ut notum est, in parabolis multa DIE s tris emblemmatice poni, quae no opus est ad rem accommodarer & multa quo- GNI Qv x. que hyperbolice. Simplicissime hic intelligemus: Diuturni stime vivent serisui mei, ac si ex Ligno vitae comedissent. Verum nec Fons Hebraicus, nec , Vulgatus habent vocem illam, Vita; Montanus existimat allusum ad Li- .gmim illud Psalm. r. vers. 3 . Et erit tamquam lignum, quod plantatumen β icur decursus aquarum , quod fructum suum dabis in tempore suo: σ folium eius non defluet: EF omnia quaecumque facies, prosperabuntur. Nam idcirco putat inuata additum articulum emphaticum Haet , illius ligni: nempe quod virens & florens, fructusq. opportune fundens, seliciter sui aeui cursum implet: haud secus populus meus dies suos excurret .: ob a . MOUatabius, Forerius, Pintus , S Aluarea vir eruditus , ac nobis amicus, putant esseHebraisinum, q. ae vivent longissime sicut arbores vivacissimaerquod quarundam arborum, ut quercus, Olivae, &C. vita soleat esse longis. sima, L Cap.83. ostendemus. At nos simplicius ad institutum Vatis istud remur: praemiserat: Non plantabunt, o alius comedet. Subdit: Quia tamis diu ipsi vivent, quamdiu arbores quas Plantarunt: nempe Plantatarum a se arborum fructibus soli ipsi , & non successores vescentur: nec erit pericu- fium ut ipsi laborent,& alij in labores eorum introeant: ipsi fructu manuum suarum abunde fruentur. Hyperboles vitae diuturnae ac felicis . occinunt sequentia: Et opera manuum eorκm inueιerabuκι. hoc est, durare facient . . '