Des. Erasmi Roterodami Liber de sarcienda ecclesiae concordia deque sedandis opinionum dissidijs, cum alijs nonnullis lectu dignis

31쪽

Velin psalmo i3.Dominus uirtutu ipse est rex glopae.δωναμεων.Pr csserat enim,Dominus sortis tapotens,dominus potens in praelio. Et in ueteris tostamenti uoluminibus frequeter appellatur domuis nus Sabaoth, quod Hebraeis sonat, uirtutum si exercituum.Δυ ἐς in mysticis literis interdum declarat praecipuos Anylos quom ministerio dous utitur ad clectorum morum protectione. Hunc exercitum uidit Heliram quum puero ad conspe istum Syrorum cxercitum exanimato diceret,No

ii timere,plures sunt nobiseu in cum illis.Et ad pro/phetae preces aperti sunt oculi ministri,mox εc ipse uidit monte plenu equitibus dc curribus igneis. Nemo,inquit Christus,potest eos de manu mi eripere,quos pater dedit mihi.Concinit his canticu grasduum.Nisi dominus aedificauerit domu, inuanum laborant qui aedificat eam dcc. Tempore Pauli nec opibus,nec uiris,nec ullis mundi praesidi js erat mutnita ecclesia,& tame magna fiducia loquitur,Si de RQ 8 pro nobis, quis contra nos et Moxin eo fiduciae prouehitur ut quum ecclesia tot malis undiq; pri meretur,non uereatur dicerciCertus sum quod ne . - que mors, neq; uita, net angeli, neq; principatus, net instantia,neq; sutura,nci altitudo, neq; proffundum, nec ulla creatura alia poterit nos separarea charitate dei,quae est in Christo Iesu.domino noo stro

32쪽

ter tot pericula,& sotis N intus urgentia: Vnde isti spiritus, paucis,indoctis, priuatis, tenuibus ec op/pressis Ex nobis,inquit,nihil possumus, sed domi

nus nostor dominus est uirtutum. Sive igitur accis pias uirtutes angelos,ecclesiae protectore siue mi racula,uteri sensus declarat ecclesiae dominu prorsus inuictum esse,quu sit omnipotens,ad cuius nu/tum praesto sunt omnes Angeloru legiones, & qui facit mirabilia magna solus, qui* solus quicquid uoluit sedit,in coelo pariter atq; in terra.Ecaesis prumordia miraculis non humanis praesidi js inualutarunt. Et quoniam quicunq; pie uiuunt in Christo Iesu , impiorum persequutione patiuntur, humiles iuxta mundum ac pauci prae his qui oppugnat, ad consolatione gregis pusilli dictum est, gomine uir/ tutum.Hic est enim ille qui dicit in Evangelio,bis lite timere pusillus grex quia uestrum est regnum

coelorum.Et rursus,confidite,quia ego uici mund

Solus hic potuit alligare sorte, domum illius ac supellectile diripere. Astimat inquit, stimus sicut oves occisionis . Quod animal oue imbecillius aut magis imbelle Sed quid dicit Paulus iam e lupo factus ovis Arma militiae nostrae no carnalia sed potentia deo,ad destructionem munitionum,consilia destruentes δε omnem altitudinem extollentem se

-- e aduersus

33쪽

aduersus scientiam dei dc Eodem in loco obiurgat

Corinthios, quod quum adhuc es Isint carnaleS,ea tantum uiderent,quae crant secundum faciem, atq; e rebus externis aestimantes apostolos, quod non . solum iuxta mundum tenues cssent,& humile ue/rumetiam amicti,contemnerent eos, quum essent.

spiritualibus opibus ditissimi, spiritualibus armis

munitissimi. Ita quorum oculos occupauit huius mundi potentia,quum metiuntur ecclesiam Chri sti externa specie,non solum contemnunt cam, uel rumetia abhorrent ic auersentur.Tales erant olim

qui baptismum in extremae viis diem studio proserebant,nec nisi tristes ac deplorati ueniebat agatria domini. At qui spiritualibus oculis cernit gloriam fi- liae regis ab intus,dicit cu propheta.Concupistit deis deficit anima mea in atria domini. Mediocria bo/na moderatis affectibus expetuntur,at illa quς nec oculus uidit, nec auris audiuit, nec in cor hominis ascenderut,quq deus prςparauit diligentibus se, inigenti desiderio expctant oportet.Hac desideri j ma gnitudine propheta exprcssit addens, & dcficit in atria domini. Eπιλόχειρ uulgare est, sed non est nisi supra humanu modu desiderantium. Graeci λ ποθυμιαν appellant,quum propter uelle mentem dc subitum sipirituu motum homo destitu tus animo sibi excidit ad tempus. Eam affectioRez a aliquando

34쪽

aliquando gignit in homine,uehemens pavor, aut admiratio .unde stupefactos dc attonitos dicimus. Nonnunq; ingens dolor, aut laeticia praetcr spem obiecta,aut amor impotens. Unde dc in prophunis tragoedi ', Phaedra ad Hippolyti conlpcetum concidit exanimi similis. Et historius proditum est, mulierem ad inexpectatum fili j sui introitu, quem acceperat in bello cecidisse, fuisse exanimatam. In eundcm sensum usus est hoc uerbo Psalmo.tis. Defecit in salutare tuum anima mea.Desecerunt oculi mei in eloquium tuum. Huc pertinet quod sponsa loquitur in Cantico Solomonis. Fulcite me solibus, stipate me malis, quia amore langueo. Quae , fulciri postulat,periclitatur ne concidat. Idem enim . baccidit in spiritualibus quod in rebus externis. Re/quiritur moderata cognitio inter potentiam & ob/iectum. Alioqui si quod sensui obiicitur careat modo,sensum obruit:ueluti sol nulla nube temperatus, si intendas oculos corrumpit uisum, & sonitus immodicus adducit surditate.Sicut literis eruditorum proditum est, apud Stadisin oppidu, ubi Nilus se per Cataractas ingenti fragore praecipitat, indige/nas nasci surdos. Item illud sepenumero videmus

accidere,ut qui uehementer intendunt animum re

bus supra modum subtilibus inuestigandis,incidat in dementiam. De Aristotele literis proditum est,

35쪽

cere an salso nunc no excutio,quod posteaqi inge/nium suum diu multumin torserat studio peruesti

gandi causas, quur mare Euboicu secus cp alia ma/ria septies in die dccurreret ac recurreret, neq; quic quam proficeret,sese in ipsum abiecit nare,dicens,

quando ego no te capio,tu capies me. Quo minus mirandum est,si qui non contenti credere,quae no/bis tradidit scriptura, de diuina Triade multa servi

tantur humanae mentis captum in immensum excedentia, in delirationem incidunt, ut iam communi

quoq; sensu careant, qui supra humanu sensum sa/pere uolucrut.De quibus uaticinatus est Solomon: Lue Qui scrutator est maiestatis, opprimetur a gloria. Derjsdem Esaias: Qui dat secretorum scrutatores, quasi non sint.Sed iamdudu audire cupis,quae sint ista praeclara bona, sensum humanu exuperantia, quae cospexit,hic qui tanto desiderio gestit in atria domini ingredi,ut prae admiratioe deficiat animo An quisquam digne ualeat aestimare,quanta sit di/gnitas,quanta ν felicitas,hominem peccatorem ac Satanae laqueis irretitum per fidem ac baptismum gratis e mancipio diaboli cooptari in numeru filio/rum dei,insitum corpori Christi,unu cum illo ficti, ex haerede gehennae ficti haeredom regni coelestis, allegi in illud gloriosum contubernium sanctorum Omnium,qui a condito mundo suerunt, qui ν usqy

36쪽

ad consummationem secuti suturi sunt, siue in αυlis,sive in tertis et Tantus honos tanta , beatitudo praestatur catechumenis in atri's domini, priusquaadmittatur ad penetralia.Nam atrium proprie no/bilium aedium ingressus dicitur, Vnde serui atriemses, qui atrio praelunt. Itaq; qui fidei oculis perspiscit maiestatem domus dei quid mirum si ad res di/umas,& humana natura superiores animo deficit, de affectu impotenti raptus sese prae desiderio non capit et Horatius homo facundus ad Moecenatem accitus pauca loquitur, idcp, ut ipse ait, singultim. Nec raro accidit uitis alioqui magnis N eruditis, ut in celebri consessu pontificum aut principum dictu .ris,uertigo oboriatur, sibi p repente sic excidant,ut quae mensibus aliquot meditati sunt proloqui non

possint.Sed quid illius consessus maiestas ad ecclessiae gloriam Certius autem cernitur oculis fidei Φoculis corporis. Proinde qui Hgidi Se inuitis similes ueniunt ad baptismu, nondum pervident ad quantam felicitate recipiantur,eoq; indigni sunt qui po/tiantur ad quod inuitantur.Age si cui plebeio in tes

no esto animo hodie liber Regiam ingredieris, taturus inter aulae proceres,& regi charus: nonne prariculus esset ne subito gaudio deficeret, εἰ ne post carceris tenebras, ad regalis domus lucem ac maio

37쪽

N ' DE AMA 2ILI statem admissus ipse sibi excideret Sed quis caracer, quod barathru tam tetru est, quam est in quo detinentur,quos Satanas alligauit criminum uincialis Aut quae est usquam regia,etiamsi omnici splendorem in una conferas, quae cum ecclesi e maiest te possit conferri r Quod si merito reprehendendi sunt,qui tantam gratiam segnes ac languidi accipi/unt,quato iustius culpandi sunt, qui in huius regiae penetralibus sordide S incomposite uiuunt Aibbitror dc in ipsis prophetae uerbis aliquid latere /- stet'. non dicit ego defeci,sed, Anima mea defecitais nec ait, ego exultaui, sed, Cor meum de caro exubis tauerunt. Animae uox in literis sacris interdum livi manum quiddam ic infirmius sonat. Veluti quum .cor.x Paulus loquitur Corinthhs.ψio ικω, hoc ani malis homo non recipit ea quae dei sunt. Sic de I, cobus huius mundi sapietiam, quae fidem reisscit de humanis rationibus scrutatur diuina, animale ap pellat ic& caro hominis crassius quiddam sonat, cui perhenne bellum est cum spiritu dei.Cordis uero nomine spiritum hominis siue mentem signi. care uidetur. Spirituum enim uitalium iuxta Pli ficos fons in corde est. Est igitur caro quae, autore Paulo,regnum dei no ualet possidere.Et est Caro, GemG cuiuS consortium no patitur spiritus dei.Puta hanc esse infimam hominis parte.bic est 6c anima, qua;

38쪽

repellit spiritum dei, quemadmodu ait serustus Iu/das,eos ceu digito notans,qui sectates ea quae sunt huius mundi, per sectas oc schismata secedui ab eo 'clesiae consortio.Hi sunt,inquit,qui segregat semet ipsos,animales, spiritum non habentes. Iam est decor hominis, in quod non ascenderut ea quae deus praeparauit diligentibus ipsum. Quum igitur totus

homo, ut omnes suas uires in unum conscrat, non

sit capax donorum coelestium,quid superest nisi ue. totus deficiat in sese concidatin, quo renouatus de erectus spiritu dei, per fidem perspiciat qj ingentia sunt quae diuina benignitas nobis per filium gratis largitur, si digne accedamus ad illius tabernacula. Sic deficere proficere est, sic exanimari uiuificari est, sic sibi excidere, est reddi sibi, sic concidere,cst erigi, sic suis uiribus destitui, est robustum fieri in Christo, sic emori, est in deum transformari. Nisi

enim mortificetur quod animale est, non exoritur quod est spirituale.Itidem in rebus naturae,conuimpitur siccum Sc informe semen,ut exurgat uiridis a bor. Emoritur deformis eruca, ut prouolet nitidus ac picturatus papilio. Marcescit cicada iam anus, ex sicco exuuio, prodeat noua succulenta modulattrix.Posteacb igitur totus homo defecit, δέ dese in tabernacula dei, tunc caro simul 5c anima de cor

illius exultat in deo uiuo, cipiritta enim dei per ῆε

39쪽

ta in Christo Iesu.Nam est caro quς uidet silutare dei,dc iuxta Paulum est corpus spirituale,& est cor mundum quod in nobis creat deus, te est spiritus

rectus quem innovat in uisectibus nostris.Hinc ni/mirum nascitur illa spiritualis exultatio,non in πυbus aut honoribus aut uoluptatibus huius mundi. non in serma uiribus* corporis, non in sapiemtia humana,sed in deo uiuo, qui uitam dat mortibis.Is demum tuto gloriatur,qui beato Paulo monis rore,in domino gloriatur. Scriptura frequerer hoe uiui cognomen attribuit deo,non tantum ad dissorentiam simulacrorum mortuoru, sed etiam ad do clarandum illius omnipotentiam. Vivum enim di

citur quod est efficax. Non est magnum si credumus deum esse uiuentem, quu uiuant dc bruta ani/malia,sed hic solus sic est uiuus,ut sit ipsa uera uita, unde uelut a fonte manat omnibus vita. Ego, imquit dominus,sum uia, ueritas de vita. Mortificato

igitur uetere homine εἰ sepulto in baptismo,nouus homo in se quidem mortuus, sed in se uiuente ha/bens Christum,totus exultat,gratias agens ei cuius gratuita munificentia sic transformatus M. Sara

enim non genuit Isaac,hoc est,gaudiu spiritus, nisi postea illi defecerat muliebria.Sed unde genuit: eκ Abraham,came emortuo, sed fidei uigore uiuo

uiuido s

40쪽

EccLEsIAE' eo NςORDIA Muiuido p. Caetem ipse propheta causam huius ex ultationis maluit per allegoriam nobis cxprimere: Etenim passer inuenit sibi domum,& turtur nidum

sibi ubi ponat pullos suos. Quam magnifica rem quam humili tropo expressit spiritus propheticus.

Quid est igitur quod sic exultas, sic gaudio gestis

ac triumphas,qui paulo ante deseceras et Quia passer,inquit,inuenit sibi domum,& turtur nidum,ubi ponat pullos suos. Naturae instinctu omnia ani mantium genera, parat sibi locum aliquem in quo post labores tuta conquiescant,& in hoc mira ingeniorum uarietas. Plcral procul in auia & impedi/ta loca recedui, quae uix a uenatoribus pervestigantur,ut cerui. Apri seuticetis abdunt sese, Leones aedracones speluncarum recessibus.Lepus auerso sabtu mire fallit uenatore,nc deprehendat cubile. Scr/pens in cauernis suis tutus est. Cuniculi subterrane/is labyrinthis sese tuentur.Formicς in cauis effossis per hyemem latitant. Apcs in cauis arboribus eratruunt cellas suas, eas in crusto tenaci & amaro so/ris oblinunt, quo tutae sint aduersus iniuriam. Haρbent & pisces recessus ac latebras suas. Aulum ma/gna pars in saltus inaccessos aut in loca palustria recipiunt sese. Aquila in praeruptis ponit nidum, per dix humi. Alcyones in mari suspendunt nidu,tam in arte cotextum,ut ne serro quidem rumpi possit,s nec