장음표시 사용
111쪽
enum est legem esse Vere pCnalem, paene autem pecuniari ve plurimum imponuntur per modum conditionis. Tertia, Pensanda sunt verba legis, praesertim si id iis adsit patticilla disinustiua, & quidem indubiis credendiim est paenam esse conditionalem. Ratio, a quia psoae sunt restringendae. contra primam,& secundam conclusionem docti tib Nauarr. volens nullam legem penalem humanam, maxime laicam ,etiam
paenis de praeci pientem, obligare ex. se ad culpam , nisi constet de mente Ie
o. Probat primo, In dubijs mitior pars est eligenda, ergo cum Ie- gislator nihil exprimit de culpa, praesumendum est noluisse adirulam obligate. lRespondeo, Antecedens intelligi solum deparnis , quarum taxatio cum a legislatorum arbitrio dependeat, quandoctimque potest accipi pro maiori,vel minori, accipienda est pro minorii Culpa autem cum non incurratur ex sola legislatoris intentione, sed etiam ex natura amis praecepti, vel prohibiti, ideo non est standum verbis legislatoris non insinuantis obligationem ad culpam decoProbat lecundo, Qui duobΗs concurrentibus unum assicit, utiaque alterum negare videtur sed concurrentibus paena,& culpa legislator praescribit paenam,ergo eximit acul pa. Respondeo, Maiorem,intelligi de his, quae ob mutuam repugnantiam se excludunt,cuiusmodi non uini paena, Se calpa. o Probat tertio, ex consuetudine, nullus enim fit scrupulus in conscientia transgredi utibns Principum laicorum etiam fidelium lege a Respondeo, assumi faluim,e Dochi enim, Se pij iudicant in limiusmodi transgressione committi peccatum. Secudo: Contra tertiam conci usionem docui id Alphonsus de Castro volcias legem pure paenalem non obligate ad culpam. probat sic. lex non obligat, nisi de biis modo publicetur , sed in lege piue paenali nulla sit culpae mentio, ergo, dec. Vbi autem inquit Castro)culpa incitari iur, id non erit virtute legis paenalis, sed alterius moralis praecipiemis, vel inhibentis actum,circa quem postea in ficta est paena, ct sic clericum verbi gratia pugnantem in duello peccare non ex vi e canonis, qui paenam tantum imponit, sed quia agit contra diuinum praeceptum, Non o eid S. Respondeo , Leges purὸ paenales ex paena grauitate ostendere obligationem ad culpam saltem implicite, At interpretati ut tormpstia ad culpam reseratur, ut supra dictum est. Pan enim ex D. '. I Thoma proprium est reparare Iustiti aequalitatem , ita ut qui peccando nimis suς voluntati indulsit, paenam nolens pariarur , g ad 0. m. de pro utensura peccari sit,& plagarum modus. Probat secundo, paena non necinario refertur ad culpam, patet in irregularitate,qu non ex delicto, dcc. Respondeo, Huiusmodi irregularitarem non esse pamam, sed unpediae Vide Me
112쪽
impedimentum ex delectu decentiae ad sacerdomitu. Secundo principaliter dubitatur. An ctim de eadem re t unt distinctae leges, una moralis, altera pure rarnalis duplex peccata inria transgressore committatur. a Respondeo negat iuc , legemque pςn alam ex paenae appositione non nisi maiorem qilandam Oblietationem arguer .
Tertio principaliter dubitatur , An transgrclior legis teneatur in conscientia soluere praescriptam paenam. Respondeo alfirmati v c. Ratio, quia lex humana iusta potest obligare, in conscien tia. Quarto principaliter dii bittatur, iniςtiam & quanta sit obligario legis paenalis sententiam ferendam continentis. Dicendum b primo, Reum non teneri ad paenam, antequam Iudex iuxta legis, dispositionem sententiam proferat . Ratio, quia non est maior legis obligatio, quam imia lex explicet, sed lex tantum explicat a iudice este terendam sententiana, ergo&c. Hinc infertur e primo, QAod priuandus bonis per sententiam Iudicis ob crimen commissum potest interim facere Omnia circa eadem boria, quae ante faciebat. Ratio, quia adhuc integium dominium retinet, ac proindu d modo absit dolus, fraiis)potesti l la alienare titulo tam oneroso, quam lucrativo,cum Fiscus interim tantum habeat vis ad illa, non in illis. Infertur secundo. Multo magis posse alienare bona sita eum si determinata criminis patratione antequam illa exequatur. bona distrahit. Ratio,quia, tunc ipse vere erat dominus, & Fiscus in illis nullum omnino habebat i as, nec obitabit praua intentio alienationi , e quidquid Bart. alserat in contrarium. Infertur tertio, Non soluentes tributum, aut vectigal, teneri quidem ad restitutionem. Infertur quarto, Teneri subditos parere superioribtis, qui ob crimen deponendi sunt, antequam Iudicis sententia intercedat, finierim rata eria ut corum alia. g Notandum tamen, quod si interim reus moriatur,paena non erit declaranda contra haeredes. Ratio quia in his quae spectant ad haereditatem haeres & destininus , sunt velut eadem persona quare sicut defunctus nondum damnatus non tenebatur ad parnaita nec haeres.
B Dicendum secundo, Lex paenalis sententiam serendam continens, 1 At in ac de patrato crimine con Ititerit, dat Iudici potestate mi damnandi reum . llatio, quia alias et set irrita. i Daeendiim tertio, Reum toncri in conscientia ad se beundam 'ς iam, id quam secuti dii in legem p cr iudicis sententiam damnatus eli; hinc Insertur primo, quod Piς latus post priuationis sententiam tenetur
113쪽
nerat des stere a Praelatura , nec potest fructus perei pere , sicuti nec subditi tenentur amplius obedi re. Secundo, quod damnatus ob fraudem vectigalii im, tenetur ad rqna m . Tertio, quod hqres post secutam sententiam tenetur ad pgnani pecuniariam , non a tem si sit corporalis, modo sententia si idesinitiva, a contra quam iuilla supersit appellatio. Quinto priticipaliter Dubitatur, circa legem p nalem lari sententie,quam vim habeat obligandi in conscicntia. Dicendum primo, Lex paenalis potest transgresseses obligare in conscientia ad pςnam sine ulla Iudicis sententia, Ac de lege veteri patet b in ca enim cautum erat,vi qui oculum eruisset, vel exis in custiiset dentem serui, illum manumitteret ipso facto in tanam detur ex Mat lichii sic,& varia sacrificia pro delictorum varietate offerenda erat& is absque alia iudicis sententia. e In lege etiam Euangelica, adulter Cypri . ipso facto amittit ius petendi debitum, quamuis ad diuortium reserm'- dς miratur Iudicii sententia. De lege vero humana etiam laicapi Primo, d nam ad diuinorum mandatorum obseruantiam Adstua. o pri detis,si h qc in Conscientia obligabit ipso facto. Secundo,Ilidex Pul. iis. potest obligare in conscientia reum ad poenam subeutidam, ergoa.Cie. 1.de eculex, eoam Vt Magistratu est lex loquens, ita lex mutus Magi
Dicendum secundo, Lex prenalis latae sententiae, quae in priuatione consistit,nullamoueret actionem requirit,nisi lceleris patrationem, obligat ante Iudicis sententiam; hinc Haereticus nedum post lapunnillico est excommunicatus, sed etiam priuatur bonis, iuxtUlegem Bonifacij Octaui. x Circa quam Notandum duo sanciri, & ut Haereticiis ipso facto amittat bona , & Vt Fiscus bonorum eius pestes ionem adeat ;de in hoc tantum expectanda est Iudicis sententia, licet interdumi nihil pollit de illis disponere; quod si fecerit, omnis eius disposi-Ac. Aecu. tio retrotrahitur,. irritatur cum Filcus per sententiam Iudicis in ea sibi vendicabit,/imo repetere poterit frucius, praeter eos, eo,de hae- quos in vitae suae sustentationem impenderit haereticus; hςc autem, E oubh sant disposita, Vt δέ homines in fide retineantur, & Fiscus non cunque s. i m ios supplantare haereti. de iisquitur 3 l reticum ante Iudicis sententiam esse inhabiliareti. in lem ad beneficium, priuarique patria potestate. Assassinum ipso c. facio priuari honore, ossicio, beneficio, Zec. t Incestuosum statim ιe.νφhu inhabilitari ad m trimonium, quod sic raxerit, non poterit
mani, & petere debitum. 3n Archiepiscopum munera in visitatione recipi incurrere maledictionem,quam A eodem modo vo Libere incurrent omnes Praelati, noona Ecclesiastica absque Roma Pon- 4 d. h.' qiacisti mi alienantes. o Item omittentes diuini ossicia recita m e T ius gnxς mnem se tentiam tenentur ad fructuum restitutio mira, de - nem, eo qui eo v omana,M. Procuratoris,de casibus, in s. O Extrauag. Amiagno conia bitiosae, de reb. Eecies non alienam.
sangui. v. munera in actu visitationis. In Moribua bona Ecclesilassica ,
'cap.cum secandum leges, de heretic. in
114쪽
nem, a ad quam simi liter obligantur habentes plures Ecclesias ea HExcon thedrales, aut parocla tales, M. Ri. Trivi Sequitur idem dicendum de poena priuationis vocis activae, Sepali tuae, quando imponitur ipso facto incurrenda, Ut in constitu- iationibus b Clem. Octaui de largitionibus, e Illustrissimoru Cam is telis dinalium contra colloquentes cum monialibus absql1e licentia, giosae cenquantilis ne occultum crimen detegatur, non statim debeant Re- greg. ligiosi poenam subire ex se ipsis, sed vel oportunum tempus expectare vel procurare interim dispensationem. Idem dicendum est de poena amisionis eli stibilitatis i c. Dicendum tertio e lex poenalis latae sententiar, si non expresse . Hecontineat poetae executionem, non obligat R eum ad eam si ibeun- ius dam ex se, presertim si ob sque reali actione ipsius Dei, vel alterius ii s 'infligi non potest Probatur. Primo in poenis, d utpote odiosis benignior pars est sectanda. d Ree. Secundo vel Rcus tencrctur ex vi legis, hoc non , cum id non dia reg. iue plicet, Vul poenae, cla hoc non, cum nemo teneatur se ipsum su- paenit. despendere, ev flagellate e c. Imo nec testituere bona ad fiscum de reg. iur, inuolutanta crimen i se maiestatis, ine quo licet liatim pritieitutd . minis, non tamen pol sessione, donec iudicis sentcntia interce- dat. Tertio Aliqumdo lex poenalis exprimit hanc actualem poe.nς executionem, ergo cum licet,&c. Quarto quia inlaumanum videtur, ut crimine existente occulto Reus cum fanas iactura ex se poenam subeat,sitque simul Iudex, Reus, Testis, Accusator, δί
Sed cir poenet pecuniarie solutionem. Notandu quod si debetur r: tione violatae Iiistitie. itatim 'oluenda est si ratione mulctet
transgressbribus impositς ei peictanda est Iudicis sententia. fhinc Irridses
intelliges Episcopum exor sinatione vel litteris testim hiatibus, at . de r dcc. aliquid accipientem illicito teneri ad resae tutionem, pericu- form c. Gluin vero proprii gradus, mit intra liditatem susceptionis ordinum non se quin si post Iudicissent'miam.'Concitilio extendi iii r etiam ad psnas conditionales apponi so- 'litas in contractibus,, qui in hoc videmur discordes reci inciliari possunt ditendo. x Non te nexi trans ressores Iaisiit conscientia a Nau mr ante Iudicis selitentiam,vel teneri, si at eo, cui debetur, petat ut ', c.II. n. 6 vel si sequax irin terresse alterius contr. ili' latis. Valea. CoRursu intelligitur de poenis,qtie vere pςn sunt; hnal aquai - .do sunt potius inditiines, vel onera, statim ac quis transgredi - tur enetur resti inere. Hinc insertur Primo si Maritus instituat hqredem V orem, i ed. modo raste vix rit, vel non tris sierit ad sucundas nuptias, statim ac ipsa fornicata fuerit , vel lectando nupserit, tenetur resti
Secundo Colla o iste violantes statutum, quo catini:n sit ut transgre fores ipIo facto abeant, vel restituant cXpe aias, non expectabunt sententiam iudicis.
Tvrtio,i Ion relidentcs in proprijs Ecese's teneri ad fructuit m
115쪽
restitutionen ,potuit enim in benenci; collatione huiuimodi apponi conditio Quarto, Eleetum a Pinci pe in Iudicem,modo ne munera suscipiat teneri statim ad resti tutionem. Dicendum quarto , Post Iud icis sententiam debet reus inconscientia omnes exhibere actiones, sine quibus poena infigi non
Dicendum quinto, Reus etiam post sententiam non tenetur ex se poenam subire, quae comodi usab alio inflig. atur. Ratio, quia sitis prospiscitur conium bono dum nec resistit, e simul eas praestat aueharitates e sine quibus poena executioni demandari nox posset.
riam Legum humanarum in coma muni pertimentia. Cap. X.
VBITATVR primo, An lex serri per eodem modo
obliget. Respondeo assirmative, modo per se ad . ..rueretri caedem circumstantiae,quae tamen , ut liu cm cisea
manarum actionum conditio fert,adeo sepissime immureantur,ut lex quae uno tempore erat saluta ris,alio redatur noxia ac proinde cessat obligare ;llinc nec depositum reddendum,cum in sui , uel talterius perniciem uti vult, nec votum Religionis implendum , cum superuenit extrema parentum inopia, nec seruandum iura, mentum,cum incipit esse maioris boni impedimentum,nec audieda Missa in die festo, cum spimus in uia nobis parari insidias . c., regis isti Notandam vero legis obligationem nedum est verbi ς,sed ex te a in on diagislatori praesertim intentione pensandam . Hinc si praesbyter beneficium rcsgnctamico, ut hic postea illud eiusdem praesbyteri latio renuntiet, aut si ex duobus prςsibyteris alter alterius nitobenificium tradat, in nullo horum casuum dicitur seruari lex , qua cauetur ne fili j presbyterorum possint succedere in bene. sicio. Dubitatur iecundo, An ubi quis videat legis intentionem essa , mre possit propria avrhous Negem interpretari, transgredi. Vs a Respondeo, seu idciis castim occurentem esse extra legis intentionem licitum esse ut in Diatione ieiuni ., cum nullus alius. suppetat.
116쪽
supetit cibus, praeter carnes,li uero euides non lit, tun aut sebi I m ex dirus aeque in utranque partem dubius est,ile si potcst , debet adi-' gre superiorem, de in hoc casu proceditur id quod communiter di-z. ' citur, spectare ad eundem condere legem , lnt et pretari, sir Ii potest, seruetur lex ad Iitteram, tum quia haec est pars tutior, tum quia melior est conditio possidentis lex autem est uclut in posse 1 sone, ut obseruetur. At si in unam partem' propendat, cum aliqua tamen formidine partis oppositae, & nec possit recurrere ad aui/ valo superiorem, i c periculum sit in mora, potetit agere contra Iegem, ς ερi maxime, si ex legis obseruantia salus animae periclitaretur.
Dubitatur tertio, An sulficiens ratio faciendi cotra uerba legis Epicliaea respectu particularis person ς. Respondeo lex potest deficcre dupliciter in calu particulari ;uel negative, quando scilicet deficit causa propter quam lex contadita est, ita tamen, it si adhuc sertietur , nihil mali obtrenia tute Lαντ δεν rati expurificationis, quae in Beata Virgine cessauit negative, cuntem viam niilla in ipsa prς fuerit immunditia vel contrarie, quando non i tum cessat ratio legis, sed quando legem seruando inio ire ager νεην -- tur , ut cum qui gladiunt apiud me de politit evadit furiosus, bedacessat obligatio restituend i, sed si restituero, peccabo ς Dum er-θo lex celsat tantum negative, adhuc seruari potciti lilia licet cellet in particulas, non tamen cessat in communi, cum uero conis Prineos trarie,omnino debet non obseruari.
δι νιν ε/i Dubitatur quarto , An sicut subditis, ita& Principi liceat petehaa disson Epicheam dispensare.. , Respondeo alfirmatitie, sicut enim potest legent condere, ita &6 abrogare & sicut legis obligatio ex legislo toris pendet intentio- 'DU 'e ne, ita de modificatio, idque meri id , cum lex non possit omnibus infinitum variabilibus prospicere. aura,stii. . Dubitatur quinto, Qtiid requiratur ad iustam legum interpre
tor RespUndeo, Duo requiri causam,& authoritatem, Sc qui derri inspensara. Princeps habet authoritatem plenariam,inferior non nisi iuxta delegationis mensuram. Hi iae infertur Papam inominibus humanis legibus Praedecessis rum,S etiam in ijs, qtiae ab Apostolis iure humano statuta sunt , posse dispensare cum habeat parem authori ratem m illis quod si aliquando id negethir,eli ratione connexionis cum iure dii ino,ue Inaturali, Ac riirsus possie dispensare in statutis Coiaciliorii g neralitim, cum sit stiper illa , eQ haec rata sint ex summi Pontificis . . 'confirmatione , qua mitis in huiusmodi dispensationibus debeat Thre. mprimi specialiter a Papa se in m dc rogare Constitutionibus quoi q. quidus tmque in contrarium cxistentibias , praesertim Concili tum generalium , quod non Est ita necesse ritim in dispensationeis ι . Constitutioni in a praedecet solibus e Martim.
ita, ,jς, ' Dabit xv yr sexto, An Papa dispensavi 5ssit circa ius diuinum,
117쪽
sed contra ueritatem; Itaque non solum in fidei articulis , sacra- me totum essentia,&c. sed ne in iis quidem quς determinatὰ sunt de iure diuino instruita, potest di spensare, secus vero in i s,quq ita sunt dὰ iure diuino, ut tamen aliquid habeant admixtum humanet obligationis, ut votum, iuramentum, licet aliqui dubitent, an haec declaratio potius quam dispensatio dicenda sit. Ratio huius disparitatis est, quia licet sit de iure d iuino seruare votum, quia tamen haec obligatio ad hoc faciendum est tibia semetipso imposita, potest Papa tollere hanc obligationem, & in ea dispensare; & hoc fortὰ voluerunt Panormitanus, Decius , de Fclin. Dubitatur septuno,in quibus casibus pollini Praelati iseriores a sol. r. iii dispensando uti delegata aut horitate. iiii. q.7.ar. Respondeo primo, a in iis, in quibus ius declarauit extendi eoi . rum authoritatem, b sic ius declarauit posse Episcopos dispensare Tridςnt, culpais Q Ecclesiastica censura ob crimen occultum con-' tracta,excepta irregularitate ex liomicidio . Secundo, in quibus1ςio ς' si dispensandi consuetudo,cum haec sit optim legum inter Med. i., pres, sici id cin Episcopi dispensant in votis simplicibus exceptisq ς . a. . tribus, videlicet Religionis, Callitatis,& Hierosolymitanae pere
e . ibi. grinationis .c Tertio, in triplici rerum ordine, nempe in Leuibus, ut in ieiuniis ex causa debilitatis, ira b id fiat ad tempus, de non ad totam vitam ; secundo,in Ficquentibus, citiusmodi est inhabilitas petendi debitum cx incaestu prcuenietas post colat tactum in a. frimonium, tertio, in Logibus proprium bonum suae Ciuitatis, 'e Dioecesis respicientibus, ut ii Princeps prohibeat ne aliunde triticum a luchatur, ad hoc ut colicetiam interritolio facilius dii trahii possit,sicit uiri erit Praetori dii pensare. Ratis,quia potest qiusque cedere iuri suo, secus si lex esset communis, ut de Doctoratu, O dine, Matrimoni , IC. Dubitatur ocitatio, An ad dispensationem requiratur causa. . vG Respondeo assirmati ite, Alias dispensans non esset fidelis, ed .a b. c uteretur authoritate, non ad aedificationem, sed ads hio hi diis pationem, debetque causa esse cognita, δc ponderata . qui Niu. &e cumque sine causa di spensat, etiam si sit Papa, peccat, sicut mau. Maa peccat qui dispensationem petit sine causa, licet minus e quando
nu. praelu. vero peccet mortalitet, vel venialiter excirctim stantiis pensa sviu. ιε. dum est.
Dubitatur nono, An dispensatio sine causa sit valida. Dicendum primo, Di spensans sine causa in iis quae suae potestatis sim licet pc et, valide tamen dispensat. Dicendum secundo, Papae dispensatio valida est in i)s,quae ta. tum sunt Iuris humani positivi, etiam sine sufficienti causa. modo illa vera siti, unde potest dispensare iii ieiunio Quadragesim alti&
. concedere matrimonium in secundo gradu. Ratio primi es , quiae Princeps potest Iiro libito abrogare suas leges. statio secundi est bo, Di ipς dispensatio inititur causae allegatae Ianqi Iam fundam nto. Dicendum tertio, Si Papa In 1js dispenset sine Iegitima causa, in quibus naturalis , aut diuini ium Obliga .io admittetur, pccat,
118쪽
δ dispensationiillaeit. Ratio, quia potollast aec clara est Papae 'satio. sol. in aedificationem , & comi rati ne honum Eccicliae,quarc sine ic- I. liist. q. 7.gitima causa inualide di lacnsabit ita voto,iuramento pluralitate a 3. ad. 3. beneficiorum curatorum,cura animarum puero conced cnda, fa- Panor, incultate testandi de bonis Ecelesiasticis, tranti rii ad laxiorem Re DQn est ligionem, pr*iiciendo laico in Ai batem Regularibus, aut regu in lari Ecclesiae secti lari curatae, & haec qua de dispensatione di 2.i sunt, intelligamur in cocessione, cu procuratione priuilegioruar, i -. iubsit causa rationabilis. Med. S e. , Dubitatur decimo, An lex humana semel statuta,& approbata as Amor mutari pollit. P p.rt. IT.' a Rei pondeo affirmative, b Idqtre tum ex parte rationis, quae c. unitas.S' Mon omnia simul paenetrat. sed paulatim; ita ut quq predecerebres Aris z.Po congruere, posteri videant obesse;Tum ex parte hominum, quo. bi cc 6. rum actiones locorum, temporuque varietati subiectae sunt. Hinc
ubi populus verbi gratia sit prudens poterit sibi eligere Magistratus, si taluus,vel deprauatus,ita ut sit stragia passim exponat vena slia,expoliandus est huiusmodi iure. Caeterum cum causae destini, non debent mutari leges,c nam ut veneranda legis canitieSamo- e itino. Pare retinet humanos animos, ita inlinica nouitas in inuidiam, eu minean5 discordiam cos impellit. debet, des. .i ... ObiIcitur, lex humana innititur naturali. quae immutabilis est, consang. vis .a. ergo,& ipsa immutabilis. i &affn.
Respondeo, dinniti mediante discursit, cumque hic non om cumnia simul percipiat,& deducat merito variabilis. Adde quod lex humana nedum respicit Vniuersalia,de quibus tantiim lex natur consiletu. lis, sed etiam singularia, quae in infinitum sunt mutabilia. I l. t. isde
De consu etudinis, virtute, γ condisionibus . Cap. XI-
Vim legis obtineat. Praemittendum Vero est φm0ς , de Prinao, Consiletudinem definiri, quod si ς ius litoridam moribus isti imis. rupit pro le-gc,sii scipitur,cum tendit lea , idque merito :u. na ad leg m ipsa in satissit rationabilis vo- istu,s ζ' luntas legislatoris ι cu populi rccentio. ges,d. - , Nec indo , Proprietates con u ri dinis esse , t prima,legem abrogandi,&ina mutandi ,s nec non Z con- ancisi alii est illi conzormis, secundam, legem interpretandi;
119쪽
effeta,ff. de Ieg. c. cum dile
consuetu.b Sol. i. de iust. q. 7.a
tertia legem constituendi,a horum ratio est, quin si popul ita haabet authoritatem condendi leges, ergo & mutandi, & interpretandi. Consequentia paret,quia eadem ad utrunque requiritur authoritas. Sed pro maiori intelligentia i , Dubitatur primo, Quando consuetudo possit esse legum intera
Rei pondeo, b primo si non occulta; secundo,si Princeps nedum illam sciat , i sed approbet-non puniat , etiam si re buudicium
deducatur idque non ex impotentia , vel negligentia, ex ce ta conui Ventia,& bene placito, hunc in modum ieiuni l. hos Mn, larentaculi mensuram pro diuersiitate locorum optime consuetudo
Dubitatur secundo, An consuetudo legem diuinam,vel naturalem mutare, vel abrogare possit. Respondeo negatiud. Ratio,quia maximum sequeretur Iutis detrimentum. Conclusio autem intelligitur depricipiis, primis, verbi gratia Nulli malum est faciendum &c. Nam conclusiones, quae proxime ab illis deduc utur,ut non furaberis, possunt per consuetudinem declarari,& limitari;quq vero remotius, ut quod furtali poena plectatur &c. possunt etiam tolli', prout ratio naturalis suadet, alias nequaquam. Hinc institur, non posse per consuetudinem induti, ut iuram ctum falsum non sit peccatum, ut bona naufragantium non rcitituantur certis i piorum dominis, ut licite ex gantur usura ,ut v Io lari pollit sigillum confestionis, Fc ut religiosus professus sit dominus eorum,quae acqtiirit,cum haec omnia sim contra ius diuinum, aliqua etiam contra ius naturae. Dubitatur tertio, Qualis debeat esse consuetudo, quae vim legis obtincat.
e Rospondeo, Rationabilis in praescripta. Dices quomodo poterat este rationabilis, si peream ius tollitur Resi ondeo,&ius e consuetudinem iuri contrariam posse clieambo rationabilia, relata ad diuersos sines,& circumsian tias, Icsic lex, et quae statuit, ut Episcopus iaegotia tractct cum capi tutari consilio, fuit rationabilis, ecum iudicituri illud sit firmius , quod
multor tina consilio roboratur, e adhuc contraria consuetudo est rationabilis ob faciliorum negotiorum expedi tionem,g In dubio autem censendum est consuetardinem clic rationabilenti modo iuri.communi non aduersetur, aut certo id relinquendum erit arbittio boni viri. Rirtius requirit primo praescriptio h longiani tempus, rq a Doctoribus innitatur, ut m rer praesentes susticiant decem anni, intcrme adau absentes viginti ; Ita re autem canonica, seu Eeclesiastica si condietitiam, suetudo sit praetcrius,aituri suificere etiam deceannos, lii sit co- eod. lv. cratus, requiri quadraginta, a s 1it contra Romanam Ecclesiam, . reqtliri cuium,si contra Ea quae Principi russeruata sunt in signum spuri alis emi zicnta ircquiri tempus immemorabile. Secundo, I eri uiri tactu uni iuuitiplicitatena, de Ici Ierationcm. Ratio, quia con
Acr. C. deseruas Eardini. de quibus is ira i g.
120쪽
suetudo introducitur ex t rc .uentia moris, eri t autem satis unicus achiis si habeat causam secce siluam,de continuationem, hinc si honeficium seculare collatum rogulari , ab eodem lologo tempore postideatur, uel e Contra , i ita collatio habet actum successu uni continuum, r. Idem dicendum do pontis refectione quando durat per totum decennium. Ratio, quia tunc licet actus sit unus respectu rei factae et tamen multiplex vitrualiter. Communiter tamen requiruntur saltem duo actus, ut ex illis possit elici consistis populi, eiusmodi consuetudinem inducere volentis : nam prima vi- cc populus vcl non aduertit,vel certe aduertens posset ad euitan-dtim scandalum tolerare. Demum pro negotii igrauitate pensanda crit necessi t. 1s actuum, de hi nunquam debent este incompti percora rarium a istum. Ad abolendam autem consiletudincm requiritur idem modus, idemque rompus, quibus filii inducta Ratio, quia vim legis habet, a ideoque tanquam lex tolli debet saltem per spatium decem
Notandum vero est b aistus necessarios ad consuetudinis introseductionem debere fieri ad hunc ipsuin finem, unde qui ieiunarct aliquo certo die deti otionis causa,non diceretur inducere contra se consuetudinem. Qi orto dubitatur, An lex aliqua consiletudinem vincere possit.
e Respondeo, Si lex sit, sequarur consiletudinem,eandem abrollat, sic perdTrident sublata est consuetudo, per quam seculares est cerdotes s bi confestarium eligebant te si vero lex praecedat,utique per contrariam confitetudinem irritatur, quamuis etiam id ne fori posse tun eadem line praecaueret tir. Ratio, quia Principis voluntas consuetudinis approbatione innotescit, nec miru si post conditam legem alia ii,sureat. Cnouo causa,quae tempore condi tae te is non aderat,': propter quam iterum quaedam irata fuerat consuetudo, sit inducenda . Aduertendum autem nos loqui ueconisue nidinem generali, non de particulari, quς cum in facto consistat, nil mirum si incognita penes Principem presumatur. iam lato dubitatur, An quando conuietirdo habet illud Mem, quod lex, sublata lege tollatur c consuetudo 3 Respondeo, Si consuc tudo concurrat cum iure communi , 'si ius commune tollitur per contrariam constitutionem , itoli con- de cotve sequenter tainsuetudinem, enisi forte ex ei iis omissi ne imita- tud. tur scandalum, b hinc cum contingat Episcopos Constitutiones Ic I dec Synodales de corpore i irris extrahere, si Papa deinde irritet illud iPuius commune, irritae etiam remanebunt & Synodales Constitu- . tiones. Qu'd 'utem sit pra dictum est per nouas constitiitiones non derog.ari particulari bus, intelligi ius quando huiusmodi constitutio ι- cnes mirae, S consuetudine cran contra ius cmaamiane, de colue- Dabitatur sexto, Quando excusentura peccatori, qui contra tua. legem agunt propter consuetudinem, si enim consuetudo i debetelle