장음표시 사용
141쪽
ti,& terrae Srata v. , Naua in
sertim si nulla intercedat tacita vel expressa Daemonis ii uocatio α Sexto, utri ex altroriam politura eventasti heros cerib praedicunt. Item qui pro uxore ducenda,construenda domo, di c. stellas obseruant, sesus si haec obseruatio sit ad Medicinam exercendam, vel Nauigationem, vel Agricolturam. 'b Septimo, nantes fidem somnis ad futura prinoscenda; Et est mortale, quoties propter illa omittuntur quae necessaria fiant ad salutem, aut sequitur notabile damnum proximi,aut se exponis superilitioni. c Octauo, Qui certa die ut in Kalendis Ianuarij, quasi probo-'no augi trio, aliquid donant, vel faciUD aut cx occursu , vel vo-' cibus animalium credunt sibi aliqui cth ni vel mali euenturum, d Eritque mortale, si h ςc proleete futurorum operum habeantur, si autem sint in coniectura, i suspitione,erit veniale. e Nono, Qui sortibus diuina tota)s,aut consultorijs indebite v-rim tur, cum hae Daemonum pacto implicito, vel expllicito inni
Decimo, Peccant mortaliter qui faciunt incantationes, vel fieri procurant ad quecumque finem : de eo graui iis , si relius sacris abutantur. Percontari aμtems in garos ex loco, si curiositate , non esset morteseaus fatione standPi. g Vndecimo, iam ex Physio nomia certo prς dicere audent estectus a libera hominum voluntate dependentes.. Vt honores, insortunia,Scc.
b Duodecimo, Facientes,vel procurantes fieri maleficia, quocunque praetextu. ι Decimotertio. Portantes breuia superstitiosa. Decimoquato, Teiitantes Deum, Sive Explicitὰ , ut cum quis dubitans de re aliqua, vult experiri sapientiam,vel potentiam vel pietatem Dei ,& est mortale , quando deliberatu, re consulto fit. ut Pharilaei dicomes, i Volumus a te signum videre. Sive Implicite, cum otii credat quis Diuinam porsectionem, ea tamen facit, que non nisi ad i lia cxperiendam referuntur, in ut si quis concione thir nulla praeuia dispositione, sectim reputans per internam inspiratio nil sublidia sibi a Deo prae litum iri. Similitat si insimus nollet per medicinam sanari, sed expectaret immediate a Deo finitatem .n Tempore autem inartyrij abstinerc a medicina non cLset tentare Deum, quin maior exinde obstcnderetur patiendi alacritas, Vel si quis id faceret ad comprimendas passiones, aut melius Christi passionem imitandam, modo non se exi onat puriculo mortis. Sit ergo regula in hin , Dcus iton iciaratur quando subest causa,c finis rationabilis aliquid faciendi. Tentatur autem Deus, Primo,cum indiscrete luimanum consiliti m. aut auxilium abi; cit. Secundo, pcr incredi ilitatem aliquid a Dco petendo. Tertio, cum absque nece ilitate a Dco petuntur miracula. dirario, praescribendo terminum , aut modum diuino ad ultorio. Quinto, requirendo experimentum de Diuinis perscet iuub us, beato, volendo Deum carere in se Imone.
142쪽
Cirin ergo hoc tentare Deum contine. umanisi ii Ediuinae excellentiae despectum,erit reccatum mortale. Ob actus autem im- . . perfectionena, vel desectum deliberationis,vel in ptimis motibus ' erit tantum veniale.
Ex dictis insertur iurὸ prohiberi purpatione i tam abcbiecto
criimne per silmptioncna aquae feruentis , reel ingressum in clibanum accensum, clac potes enim uuaocemia probari aliter per testes iuramenta,& alia media ordinaria. Et similiteriti re reuocatum esse e modii,quo Abbas monachos defitrio suspectos purgare iubebatiir,cum praebendo singulis sacramentum dicebat, Corpus Domini sit tibi ad probationem &c. Nam Reus vel debebat anfammare abstinendo,vel peccare c5
Aitiat. ιερεε Nec obstat quod in lege veteri suspitio adulterij a per aquas amaras purgabatui ; id enim illi statui congruebat; Sed hoc prae- νει-εο -- cepi tim in lene veteri,utpote iuditiali, cessauit,resque transigne-- da est iure humano,&ordinayio.
143쪽
Non assumes nomen: Domini Dei tui in o
E R O Deo ad colendum per primum prM ptum suscepto,iubemur hoc secundo & ve vis,& fanis eundem honorare,a quod prinibsit debite iurando. iii Iuramentum,seu ut olim Ius iurandum a iure deductum est;b Vel quia per ipsum ius veritatis Deo redditur. e Vel quia iure introdu- . ctum est, visaeu hominum diuino testimonio Sacramen vel
si aduersa; vendito e st. e re milita .
144쪽
soliti, Sacramentarii dicebantur: id que merito, acum sit achus Religionis,cu Latria . . ituramentum pro Habitu ipso , bellat cuius rei affirmatio, vel negatio, adducendo Deum, quantum in i e est, in testem, tanquam in fallibilem veritatem.
liter afferentis quam sentiat, siti ccx defectit intellectus non valentis se in occulta cori liiim insintrat e . Ex his inscrtur. Primum, Nullum dustum esse ivrmnermina, quod di itini testimo ' D .mi; tacito vel expresset. non sit inuoc'Mone firmamm,etiamsi v si r-ye tui issae patigrii' , Certistia ac in virata te; e G Qi sed si quis' diceret Dcus scit, vel coram Deo loquor, csset iuramentum, si huiusmodi verba proferret, nuycatiue .sic enim intenderet Dcum testem inuocare hi illud Polli d tace corali i De 3, quia non mentior. N illud Petri,e Tu scis Donati e quia .ando te, Secus si enun- Ciatillh per in odii in sci iccuparrni Dis Minc e tum tantuna quis in te aderetNuoc ea quae diuria D Icili . tur. I Et quidem la foro coii scientiae itandum est intentiqui ps'screntis, in uiditiali vel b, D is, respiciendu ad communem Λild lenitum intellcctum .g Inuocatur Deus expresse dicendo per Christum, per Sanctissimam Trinitatem. facio Dcum testem, dia c. Tasi te velo dicen clo, villii Dctis vel Cum iuratur percrca inras, quatenus in cis relucet Deus, Vel per Euangelium, quatenus diuinam continet veritatem, quo creaturae eminentiori modo ad Deum appropinquant, eo iuramentum est maius. Infertili secundo, ad Iuramenti essentiana non necessarid requi
vari iurandi na di inperiai Hur linc illo. In ferme eteron nictam heri anhVcrta irrunsdsmulatia. laeti nem praescripta tuos se in iuramento, cum Dei inuocatio in sestem velitatis diuersim'. cfieri possit.' . Insertur qliarto, Errasse cOS, qui volite rut verba e Re necessaria in iuramento; m Deus enim incratis in spes tor est. Coni irmatur,n Nam inec isena trinionio ad contrahentiun, d sensum exprimendum, vel basin thecessaria. io Nec stmespicinat. de liuetur in i .ifico enim tantuniasseritur ii iramentum semel prat stituit, non posset 'tenili ad alsum casuiri ex ui iuramen ri ; rus adsit notitis consensus, & rfitcntio iu- randi. . , Infertus quinto, ο qtio 3 ubi lusi a metum, cniscvidia: o super eandem rem conii notant, pro h'isso siti, tuta in ento p Iastita cxtendidit retia ire i l Far ix retinet tri ni A lare, oroi,ganti ariem con-i ceden , sibi praetulit caret . quo non praes imitur. Hinc si quis Wpromisit si ib ifframent Te faeddegat diri sta uturum centum,
si termi ausa cred. tore prorogetur, nec, adhuc soluerit intra te minum, periurus erit. Diemque dicendum de sententia excom in unic
b Scholastici in s. distinet. 36.
145쪽
de testi did ain cap. vlti de iur. calum o lac testium
inicat nis , Nam si contingat prorogari , ad huc exacta proroz
Nec pbstat cap. vi t. de iureiur.ibi enim agebatur de extensione iuramenti ac rem disti nctam,nem Mad statuta tunc temporis nodum edita; ditare ni mirum si Ponti sex doceat, cleritum non teneri ex vi prioris tutamenti,nisi ad obstrualitiam eorum statui
Insertur sexto, a quod licet non sit necessarium fieri iurame tum super aliqua re iacra,cum satis sit Deum in testem adducute; aliquando tamen tum ad maiorem hominibus terrorem incutiem dum i tum ut iam a is poenalis euadat transgressio iuramenti, quo pluribus fuerit solemnitatibus celebratum, utile erit, ut qui iurat, sacras tangat reliquias,rel Euagelia, elac.i Preternia am nino ad iuris effectum, necessarium est iuramentum exhiberi corpor I iter, ei uxta locorum consuetudinem; Et sic, licet Episcopis , MSacerdotibus ratione propriae consecrationis d satis sit,dum iurant, proprium peditas tangere; In causis tamen grauibus,&ium expres Isis. eadhuc iurare renentur ractis Euangeli)s.' Insertur septimo, quod iurans per fidem suam praesumitur inteligere politicam,& humanam; ac proindὰ cum non adducatur Deus in testem, non est iuramentumue Sicque conciliantur Doct res. g Nec rursus differentia sumenda est ex particulis In , R: Per quasi dicendo Pet conscientiam,sit iuramentum,non aute dicendo In conscientia, sed inspici debet quae fides, quae conscientia in testem advocetur, an Humana,an Divina; h Et si iurans nihil diastinguat, praesumitur intellexisse de Humana. Infertur octavo, esse iuramentum iurare per creaturas, in quibus diuinum aliquid ,aut sacrum inest, ut per crucem, per Euangelium, c c. t tunc enim saltem tacite, de mediatὸ Deu s in testem adducitur. Idemque contingit quando iuratur per creaturas non sacras , si adsit vel intentione relatio implicite ad Deum , vel explicite in obliquo apponatur Dei nomen, dicendo verbi gratia per aerem Dei; vel si cret turae peculiari ratione Dei memoriam exca tent,ut coelumbi est enim thronus Dei,sic vere i xatur per habitum Reliasionam eandem obrationem.
146쪽
VI A Iuran emi essentia in diuina attestatione consistjt,ideo Fo malitcr distingui non potest , Mater ilit autent, itii Diui liciar primo in Itiditiatri, Extratu litiale. a IuditialesveL est de amouenda calumniae suspitione,cum suis iurat se litem intentione, vel ad intentatam respondcse bona fide, nonashimo jumniandi; vetes ad stapplendam probationem, testium numero reqia isto, vel idoneitate desicre: inc,& dicitur, tum Necessarni ,b quia cum a legitimo Iudice datur, recusari nequit; tum Deci sorium, quia ad ilitis decisimilem p statur;suo sensu aiebat Apostolus, Iuramentum omnis contiouei statim esse. Extratu ditiale vel est promimmimr,Vt Deiani hoc per Deum, Vel Asserto ruina, ut pcr Doum Ioannes hoc secit, Et utrumque, vellit per simplicem atteillationem,Vt in cmplis datis ; vel per execratiotiem, ut Si inis loquor, iniura vltorum inuoco , unde passim inscriptiirta trabetur,.hac taciat mihi Deus,& haec ad ' 'D isti uni raptem,mi r ituru' execrando duo mittat p cata;alterum perium , a lusum imaledi a is. d Respondeo, Pe si uri funariam; cum Scecratio apponatus tantum aninis in bicendi Deuin intellam, nec quispiam sibi exa 'nin o malum precetur . e Cum erao actus ruininti intioneiu,rant iuri
147쪽
De iuramenti usu quibus modis fieri ius sit, vel kllicitus.
u B IT A TvR primo, An iuramentivsis per
su sit bonuri 3c licitus. Respondeo assima athi λ' est de fide. Probatur pi rino ex Scriptura dicente, a Per nomen illius iurabis A c. secvncla, probatur ratione, Aetiis Latriae est tu itiis, tu lanientum est actus Latriae, ergo est licitus. Manor patet. Minor probatur. Per ipsum enim profitemur, Deum esse primam,is: infallibilem. eritatem,eum nihiI tanquam certum, Fc verum confirmari possit, nisi per id, quod certius Ac verius, iuxta resulam b posterioristicam, Propter quod unumquodque tale de istud magis. Tertio probatur exemplo, Nam Sc e Deus in lege veteri passim iurauit, licens, per me inetipsum, &c.d & in nouo Testamentoqiloties dixit Amen, iurasse intelligitur.e Et Paulus*pὰ usus est iurametato.s Et in Apocalypsi inducitur Angelus harare. Contiarium sensere Manichaei, prati celli, Valdenses, Anabat iste Je Vulcietani. Probatur primo, ex Christi sententia. g Ego autem dico vobis
non iurare nino.b Respondeo, Christitim ibi iratum prohibiti sie facili ratem, &temerit. Irem iurandi, ne exinde in pcriurium incidatur. Et quide, volebat ibi duos refellere Iudaeorum errores , alterum,quod iurare per creaturas non esse iuramentum, alterum , quod selum periurium esset peccatum, ideoque Iicitum sis re passim, Sc pro nulla, vel leuissima causa iurare. Hinc ad primum errorem refellendii dicebat. ruran an per coelum, Acc. significans iuramentum fieri posse etiam per creaturas. Ad testilendum vero secundum , dicebat,non iura dum omnino, idest sine rationabili causa, inaedam citim prohibentur quia in se mala sunt, ut furtum qu . dam vero,quia si Dc qilenter,& passim usurpentur, ad malum inducunt,ut vini potus, utpote ad libidinem prouocans, ct iuramenti facilitas ad periurium disponens, quod intellexit Ecclesia- stes dicem,r Vir multum iurans implebit riniquitate. Secu ido istetur. Illicituui est rem superioris ordinis ad inferior iu
148쪽
seriorem referre; seci De is cit omnium eminentisiimiis, ergo non licet illum in controuertiari decisionem testem asterre. a Respondeo, Et hanc istam veritatis eonfirmationem per Dei nomen procuratam , in Dei retierentiam ordinari. Sic Claristi Incarnatio, licci proxime in rc mi Eoncm peccati,& Gratia Diuina ad hominis naturam sina trita ocilina istini, utique tandciri in Dci gloriam te sera intur, Et dictis. Infertur primo, Nedum cst licitum iuramentum, sed dem esse iis naturale, δc diu intim praeceptum omnibus commune,cum recta μ ρυ με, ratio ad ipsum inducit. Hinc Magistratus habet ius illud petedia subditis, quando necessarium est ad detegenda , coercendaque scelera , Et qui tunc non iuraret, esset duplicis praecepti reus , bedientiae scilicet , Ac Religionis. Imo de aliquando tenetur quis etiam non requisitus iusiurandum i serre, ut verbi gratia pro imsonte a morte liberando, aut magno Reipublicae bono, ita ut non iurando peccaret . b Demum nedum necessitas, sed utilitas, lIcis o M. im faciet tu ramen tum. Infertur secundo., Iuramentum non esse denumero bono tum per se,&si inpliciter appetibilium, cuiusmodi sunt actus fidei, spei seres charitatis,oiationis, clac. sed eorum, quae ad subueviendum alicui defectui ordinantur, cuiusnodi elt poenitentia, quae non est bona, c necessaria, nisi supposito pecca IO; Et ita iuramentum bonum est,&necessarium in statu naturae lapsae ad fidem se ilicet in rebus diibiis, de Frauibus confirm*ndam: cum alias in statu innocentiς mini md eo fuisset opus. . e.. .m,. Inser .ur tertio,c Quod ut non zxpedit sumere medicinax sine 1--d. st - n ce IIitate, im quo eiticaciores si int, eo petniciosiores evadunt 2 corpori, si gratis apprii centur: ita cu iuramentum eri t cxecrabile, si nulla ad ipsum necessitate , vel utilitate adigamur. Hinc iurandi consuetud me in reprehendit Scriptura dicens, Iurationi non assuescat olluum,multi enim casus in illa. Dubitatur secundo. Qiuaenam sint conditiones, quibus Iuramen ινεὲra tum reddatur bonum,& licitum. -- d Respondeo,contineri his versibus. Sit Ius iurandiim Iicitum. discetne, notato
is,cui, quod ,per quod, ad quid ,cur, quomodo, quando. Q. VI s, denotat personam iurantis,& potest eius ratio haberitum respectit e Dei,curus testimonium inducitur, tum ex parte hoia ininis,cuius dictum iuramentum confirmatur. et Primo moso interdicitur iuramentum furiosis, nec non f& iminias G, ad pubcris, matria is quidem ante annum qinrtum decimum, foemi - . duodecimum ; cum enim careant perfecto rationis v- sit, non possunt praestare iuramentum. cum debita Dei reuerentias
Licet autem in iuditio M inores ad iurandum cogi non possint, si tamen ad id te vltro brulerint, recipi poterunt , modo digno scantur
149쪽
Inver. statim e Sylvest. verb iura mea tu , .aarg.cap.
ica. Ego Berenga rius, de conserc.
ant ut doli capaces , sicque communiter conciliantur Doch
Extra iudicium autem possunt minote s tam assertorie 'quam promtilatae iurare ; eruntque periuri si iuramento'non stabunt , modo sim doli capaces Ia Et in pIOmisserio poterunt conueniri in iuditio, si tamen a p. . tre , b statim ac illud nouit, ac potuit, non fuerit irritatum. Riirsus ex defectu dcbitae reuerentiae, eppellii tur e periuri,etias se offeriint ad iurandum , Et ratio disterentiae inter nos , & im. puberes est, quia istos solus iuditii defectus reddit i habiles, ideo quando malitia supplet aetatem, iurare volentes admittuntur, periuros autem proprium vitium,& dclictu repellit, d& quia semel mali, ideo semper praesumuntur mali ineo se genere, ac proinde ut non ex lubituri debitam Deo reuerentiam rei)ciuntur. Hoc aiItem intellio endum de publice perivio, hoc est, qui vel in iuditio conui stus sit periurii, e vel cum iuramentum etiam extrahiditiale fuit cui dens quantum ad verba, deliberationcm, dc factum, tunc enim ratione scandali , deliberationis, & grauit 'tis reii ramentum censetur publicum. Ex parte vero hominis, cuius dictum iuramento confirmatur, interdicitur I Clericis, Sacerdotibus,& Praelatis iurare, etiam in iuditio, sinu vi gente neces Iitate, cum ob proprium persectionis statum , non praesumantur falsiim dicere, vel aliquid illicitum
x Casus autem,inqui biis eis iurare lice, sint sequentes . Primus, ne de αἰ probationum quis laedatur, vel rem sitia amittat.b Secunditis in abiu ratione haeretis, vel schimatis, pronairendo se non amplius relapsuru. ι Tcrtius, pro obedientia Romano pon- tisici exhibenda. ιQu artus , pro pace. m Qui nitis, pro Ecolesiae indemnitate. n Sextus, quando impenditur absolutio ab excommunicatione. o Septimus, cum dc scientibus probationibus, sequis purgat ab infamia p Octauus, in causa spi rituali iurandum est de veritate dicenda, quod non ex calumnia, e cc. CVI, denotat in Alius manibus iurandum sit, & quidem cxtra iuditium cuicunque iurari potest, In iuditio vero, non nisi, Iudici competenti,qunde Clerici sine Praelatorum licentia cor ti Iudice laico omnino iurare prohibentur. OD, denotat iurandi causam , quς semper debet usse lici ta,& honesta, r unde si iuretur peccatum veniale , vel mortale, iuramentum est irritum,aut si quid contra Ecclesiae libertatem, vel Regni dimi ilutionem, aut in quodcunque pra iudicium sal tis animae, vel corporis.. P ER QUOD, nempὶ per verum Deum, alit etiam per Creaturas,ut incis diuina veritas relucet,l Et qui dein ut illi itum est
150쪽
de blaspia emu, i iurare per membra in honesta Christi, ves saneto turn,maxilne si per huiusmodi tutandi modum quis velit inueret ' aliquid non Christo,& Saetis ignominiosum, vituperabile csse per m cmbra laonesta modo desit contemptus, i. λώM ...is consuetudoierit tam um veniale , Est enim aliqualis irreuerentia d. M.;ati inter membra distinguere ; Imo aliquando nullum erit pecisis dotiri catum, si adsint caeteri comiterin iuramento requisiti. Sed circarum. dicta. Θ vliciuν
Augus'. Dubitatur primo, An grauius peccatum sit iurare falsum per verum Deum, quam verum per falsum Deum. b Respondeo, Simpliciter maius peccatum esse hoc posterius. Probatur primo Idolatria est maius peccatum periurio: at hoc spectat ad Idolatriam, illud ad peri urium,ergo S c. Maior patet, quia Idolatria euertit fidem quae est totius Christianitatis fundamentum; non sic peri urium Minor patet, extribendo enim Diis falsis diuinum honorem committit ut Idolatria. I batur secundo Iutans fallum per verum Deum solum de trahit verit tydiuinorum dictorum; qiii autem iurat versi per falsos Deos detrahit ipsi diuinae essentiae, at hoc grauius peccat uti est,& quam illud ergo S c. Obi,citur e Sanct i Augi istini testimonium contrarium asse tentis Respondeo, ibi considerari grauitatem peccati in ratione vehitatis,e e falsi talis, non in ratione I do latriae. Dubitatur secundo, An liceat Christiano petere , dc recipere iuramentum ab Idolatra ι quem scit per falsos De0s iuratu-
d Respondeo assirmative, modo adsit causi rationabilis petendi ι de petens non intendat quod idolatraitiret per falsos Deos cuni possit recte per uerum Deum iura inentum exhibere. A simisi potest exigi mutuum a parato dare sub usuras,nam petens tatu intendit sibi subuenire, mutuans possti non exigere usu tas ιqua te in alitiς dantis non petentis ascribitura incin script tirae Iacob a Laban imamentum exegit,&s Romani cum iudςis pace iuramento confirmarunt,cum tamen hi omia es ut pote Idolatriae per falsos Deos iurauerint. Obi, citur primo, Non licet priuatae personae iuramentum exigcre ab co, quem cert novis pcriti raturii, ergo multθ minuu ab eo, quem certo icit iuraturu npci falsos Deos. x Respondeo, negando consequentia iri, nariat iuramento fasso nulla ad nos emanat utillitas, ex illo aute, quod exhibe cur per falsos Ucos nodira firmantur nest otia. Obi ci tur secundo, Exigens huiuimodi iura metum prςbet oceasionem peccandi, ergo . c. Respondi Elic occasio item materialiter, A cii possit exhiberi per Uerum Drum, tantum praue iurantis malitiae adscribe tuti Dubit. 'ur tertio, Aniusans per Deos falsos teneatur ad iura munii ob scrvantiam.