장음표시 사용
91쪽
a c tu cessante , de appell. ι Medin. '
in se in promulgatione non fuerit expressa, minio alias cesto innotuerit Ratio petitur ex Regula Iuris a Res per quascumque. causas nascitiar, pcr easdem dissoluitur. Intellisendum porro est de cessatione b non partialis,sed inte- .. ιου -- graecausae, unde&siquis carnem spiritiri benἡ ωbiecerit,adhuc ,ia. tenetur diebus debitis ieiunare, inimieiunia non habeant hanc imis alat νtantum pro causa adaequata, sed mentis eleuationem ad Deum, augmentum meriti,&C.Sic licet quis baptismo flaminis ab originali liberetur, adhuc obligatirrad baptismum fuminis clim hic habeat ordinati ulteritis in Dei cultum per actum Religionis,Ac susceptionem characteris,quo pro alias Sacramentis si scipiendis disponimur,e c. . - ω 'Ex dictis apparet ratio cur a lege aliquando bonum priuatum reddatur irritum,ut verbi gratia Matrimonium clandestinum,& β minis. re stamen tum carens publico Tabellione,& debito numero tentu A M. M. hoc enim fit ut bono publico consulatiar, ne scilicet fauore unius ιaraim a te matrimonij,aut testamenti fraus irrepat in onmia. ἀνειπερ Est de alia sublimior potestas, nempe Ecclchastica, ad finem eminentiorem aeternae beatitudinis ordinata, residens apud Summum Pontificem , c quam habuit immediate a Deo,tieet eligatur ab hominibus. Ratio , quia ipse est petri successbr,qui illam a a
Christo accepit,vnde&authoritatem habet condendi legos obligatorias, etiam antequam a populo acceptentur, d alioquin illi subesset, ab eo dependeret. e Vltimo dieitur, promulgata , hoc est vel scripto,vel Voce svi innotescat, tollatur praetextus ignorantiae. -
De diuissione, oe scacitate Legis incommuni. Caput IL
manam, per telationem ad variam potestatem, ris μορSecundo, g in aeternam,& temporalem, per 'm'. relationem ad varios rationis actus, aeterna Cnim residet in mente diuina, temporal; s in humana. h Tertis,in affirmativ.m ,δc negati uana, per telationem ad maturiam, quam praecipit,
vel inhibet Quarto, in naturalem, S superna turalem,per relationem ad finem. OKac, Sed omnium commianissima est quam affert i Diuus Thomas i ut a Maternam, naturalem, humanam, de diuinam, cuius lassicientiae Nom. e M - Pars Prima D 3 est ratio .
92쪽
est ratio. Nana Deus Vt; Crepi Iinus, cu uni iter satissimus gilber nator trabet prinm mmc 'te sui λ n Mim ordinationem c lcgelu quae non mimis qhia in ipse a terna cit , Hicinque ut Naturae aut horomnibus indidit creaturis iratura lam instinctum , qtii dici riu te et . . naturalis, S inter creaturas pia tertim liomi i propriam dedit legem, quae appellatur humana , communissimis illis contenta
principiis, quod tibi non vis demum quia litano nedum adtinem politicum dirigendus erat, sed etiam ad supernaturalem , addidit i& diuinam. Legis a ternae prima proprietas est, ut sit fons, ct origo caete s Is tot ramina, ab caque suam eukaciam mutuentur, iuxta illud: b Per , me Reges regnant, Sc legum conditores iusta decernunt. Ratio, pquia inferiora per superiora reguntur , S: In artibus, 1Γς quae ar- 'cilite is riς sunt , alijs regulas prestribunt. essth it Secunda, vitam necessaria, quana contingentia ei subdantur, ἡ .s' iuxta illud : e In ditione tua cuncta sunt posita,&c. Et quidem de a Sap. g. inanimatis dicit ut,d Ignis, grando, &c. quae faciunt verbum et Vide Au. ius , c alibi, e Legem ponebat aquis, e cc. Animatis, datus et g st. s. de naturalis instinctus,& intellecti uis, siue sint Angeli, siue homines Ciuit. μι data est lex, dum post finis ostentionem monstrat tim est insuper quid ad eum consequendum obsisteret, vel iuuaret: subduntur denique legi aeternae actiones liberae, de ma 'ae quidem ut puniam
tur, bonae vero ut remunerentur.
Lix naturalis, estiaturale lumen, quod nobis subdidit naturae author ad dignoscendiim quid sectari, quid fugere de heamus ν fRomam Wide Apollo us .fGentes s ait quae legem nori habent, id eit stri' cassiacolia
pram , i: lam adhuc habere m cordibus, . c. Danturque, Ut supra lat. g. diximus , prima pi, cipsa nodum speculativa, sed praetica.& r i. Ethici sicut primum , quod intellectui offertur est ens,itas quod volun' l. rati, cli bonum. Legi naturali respondit naturalis appetitus, 3c naturali sit clinatio, quam sequitur; potetique in homine considerari triplex appetim s. lyrimus est adesse, vivere , 5 conservari. Ratio , cplia primum bonorum iraturali iam est ine, Sc luxta tur: ic primum appetitum dantur leges naturales , quibus hirrusmodi natural cs pe
fectiones acquirantur, dc conseruentur , δ contraria propuI-sentur
Debet autem hic naturalis inllinctus per rationem regi Iari,unde qtramuis lex naturalis dicatis licitima esse vim vi repellere, ra- - : μ)tio di stat non habere locum, dum quis a Itidice conii natur,&per ea dem rationem Oitenditur, coniugium necesse licitum inter astines, quamuis naturae instinctus, A c. Secundus appetitus naturalis hominis est inquantum animal, cui etiam respondet secundus quidam legis naturae gradus, pr sertim circa usum notrimoni),eruntq; verbi graria hae leges, inici 'nom et Megit inacim peditus, non est prohibendus a contrahendo uiatriinoato, usus mauimoiui uo est aes egidas coniugibus, cu
93쪽
Tc ritus est, quatenus homo est rationalis, de vitam achirus est socialem, Deoque cultum redditurus , sic extant leges de colendo Deo evoniurando,Ne- . cPrma legis naturalis proprietas est, ut omnes urrmies sint imcanduin illam,omnia uitia contra illam . Ratio, a quia uirtus est trabitus operatiuils secundum rationcio,vitium e contra, at lex naturalis est secundun, ractionem. o secunda,ut eadem sit apud Otun .e Tettia,ut sit immutabilis, quod inrelligitur quoad principis ' indispensabi'i, . Ratio quod homine superior.
Quantui iero ad emcacitatem legum , e Prius effectus est. red cicre laomines bonos ea bonitate , quae congruit suo fini . I Secundus, obligare ad obseruantiam, quae obligatio uel est in foro conscientiae, id est obligans sub mortali, uel in foro tantum exteriori sub poena temporali, g hoc est,quod cummuniter dicituricreem habere uim directivam, dum ostendit quid faciendu,.quisie itiitendum, bligando in conscientia , ee coactivam quoad poen's infligendas transgressoribus , dc hinc intelliges cur lexaeivina dicatur ignea,habet enim instar ignis indire stione lumen, in coacriori e combuitionem.
De iste humanascunaeum se considerata. Cap. III.
δ' ar. I. RIMUM Dubium rati modo definienda sit. υ Respoia Estrema nidicium rationis Primum. ιc onuenienter legi naturali, dcxaernae per discursumaliquem pxobabilem ab habe-- te amori tatem sancitum, praescribens ali hqtii da subditus seruandom. Pater. I. 11 Serundum Dubium , Cur praeter i lgem naturalem sint necessaria leges: h manae . a Respondeo, Primo, ut plorem iii saltem metu petitae coercea imit . Secundo , ut certius iudicetur de i)sqva ad uirtutem, de mihin non ita evidenter pet legem naturulem . Terii cui stordo diuμna sapientiae requirit ut inferiora per superioia rcgantur . Quartovivia cum homo praestet Brittas debet nedum rer internum di, stamen ut bruta , sed etiam per discursum , ut per aliquid emi, nentius regi. Quinto, quia post peccatum rora poterant per naturalem legem bene disponi, maxime cum t ac si circa Pars Prima D 4 unauem
94쪽
t ioth. P δst rςVx legibus gubernetur. Primo, quia Rheto ad
ί, ... i. facili is inlieniuntur pauCi bonis & sapientes, a quibus condan tibin, ui t lcgcs quam multi prudentes, cum tamen multi in eius ino . ut . huiu limi di cani proposito iaccelsariJ essent. Secundo , quia leges condun 'Pς P instilli. turpo tinaturam deliberationem , iudicia breuissitne cogitati. Φι '': . I tur. Tertio, quia lςge carent passionibιὲs, quibus ut plurimum sim a d. . a Iudices stini obnoxia. 3 Solvitur quod in contrarium assercbatur, Ieges ipsas dubere ιs. 2 h. i. 2- adhuc admitti straria viro prudςnte. q. νι. r. hic. DUbium, uando lex dicatur recta. Respondeo , si Sol. i. de/idque Primo ex partc agentis, ut scilicet habeat authori. Iust quo. ἡχ να ia talem. OCCundo sex parte materiae,ut praecipiat iusta,vetet in- -- hιsta, aut salicin utrumque actum cxerceat circa indisserentia , h los. .,L.d tu K dicimus aliqua essta proliabita quia mala , alia mala quia pro- νένι, mare hibita,b Cunique nulla sit virtutis species, quae non possit in con-a Tissmiν. mune bonum referri,&c contra, Cum quodlibet vitium Reipu- cap. 3.3e Tertiora blicae pacem turbare possit,i deo nulla est virtus, nullirmque vi- dep.- νε ι ρη tium , de cuius actu lex non possit praecipere, M licet aliquando 121 permittat mala,Vt meretricii im, Ac usiiras, id fit ad euitanda dc- ι Eisenol. 'teriora is c Tertiou ex parte finis ne in priuatum, sed in publicum t.& vergat commodum, hinc in uniuersali, inon in particulari s ici- uia . r. 3 ς pδ xς formae, Vtςqualern in omnibus seruet dproportionem .e Isidoruscanxie in appellat rectam, quae est ho- - ., iusta, possibilis: ad dea V non multum disticitas , secun- hei, de eoisil. .. dum patriae consiΙztudinem, modo ne turpis, S incommoda ea sane.&as sit, loco, teri poriqile conueniens , necessariani siue utilis, ma sn. i. r. λ- - nite ita , ne aliquid per obseuritatem in capri e continoat , de Iuth q.
. quae in bonum publicum, quae Religioni. cO grtlat', quae disciplinae conueniat , siluti proficiat, sit quae sussa cienter promul IG'at cxgata, , , Isid.dii ix Quintum Dubium, Qualiter lex huuaana diuidi solei t. Re-ή - , Primo, in Ordine ad legem naturalem a qua derivatur liii diuid, ut in Ius geluilim, ad qιlod spectat diuisoines rerum, tale uile' d. i. i.-. bratio pupilarum Cuἰu testibiis, exul smodi ollae vitae socialis,pa . Aos lien.
cem concernunt, o de Ius ciuile, quod ex eisdem natura princi- itt.de conlisis, o piis, non niti di ficulter vario , longoque disi. tirlii salacuum est , . llit Cano. 1ua et Hlo. Varium progentium,S Prouinciarum varietate. repetit. n D tinti in t 3 Secundo, in ordine ad bonum commune diuiditur pro di-i .mdune uersitate corum, qui bono communi dant operam,in Ius Sacer- , honu eoe. d Mum, Ius principia IT, Ius mili rarc , seu in Ius Ecclosialticum , , ct secula re. Tettio,in ordine ad habentem Iorcstatem congcndi legem sic . diuiditur
uniuercilla, actio iκ I voi o humanae circa particularia.
Tertium Dubium, Anconducibilius sit Reipublicae gubertuiti Iegibus, vel nutu optimi Principis. Ratio dubitandi, quia hic est velut lux animata, & potest sua prudentia respicere ad partioulares circuinstantias , qux tamen in infitiarum variant huina nos
95쪽
de diriditur in a constitutiones Principum , Senatus con sulta, Prii
sensti t. denti im responsa, &c.b Quarto, In ordine ad directionem actumn humanorum,seu επιταλ iuxta materiana,sic datur Lex Cornelia de Sica iis, Lex Iulia de
x Kke.' De Iegum humana rum subiecto , ides
R- cuosnam Lex humana obligare censatur. Cap. IV.
m Chrysosto homi. a in L ad et inacit.
LLUD in primis aecipiendum per fidei
professionem neminem l legibus liberari,ut poste Viennen. cuitu Tridet. Idque congruentassinis ad sacras litteras, rationem, si enim iusti humanis legibus non si uri obnoxia omnes sei sto profiteremur, sicquo in Chiiliana Republica maxima pei turbatio seque
. Contrari rem docuerun re Begyardi,
Amb-os. Beguitam, Lutl eruo,&ai Helios Omnetsiquidams Iudas Galilaeus. in Psa. 5 Pro quibus. ι lAugust.in obiiciuit primo, g Vbi spiritus Domini ibi libertas,dc ruruis,ps. i.&c. B vos is libertatem vocati estis. Respondeo,Sermonem esse non b. Hom. de licentia quini libet impune faciendi , unde ide Princeps A . Caietan, stolorum, Liberi, inquit. tanquam serui, & non veluti habentes lit,ertatem malitiae, sed de libertate qua Ciatistiis nos examith: ',s .i ac ciei et Onialthus,& iuditialibus veteris legis, 3e qua ablato fis huiust gutariun velamine,ambulamus in die, quam fecit Dominus, α& erini u demum quia per charitatem pie,5 spontanec, non coactu obent,&e. dimus. i inargine. Obijcitur secundo, Iusto non est posita I x. I Respondeo, Ve-Debinam rum estic quoad vim coactivam, cum ipsi non timore poenae , sed de baptis virtutis ducantur amore ad obedien fum legi. Nibi glo, Sunt ergo leges obligatoria: Sed hic Dubitatur Pximo, An 1 cu Pad'r.-Legislatores ,&Principes legibus parere tenean fur. in Dicendum primo, Perse&directe ut plurimum non obliga, 4, ri. Primo, quia actio, &passio non in eodem , n debetque esse . sieiniel diserimen inter ligant ira, de soliuentem,c ligatuna, de solutum . lirituslex Scc mdo,qilia lex obligat ex intentione , o qua in in seipsos non Pic p.ssi praesunntiatur inbuisse.
96쪽
D Cer, um secilius , a Pi in pyest soluriis iugibus, quoad poe. Tnas in illis contentas, quoad vitia coactiva iri. Hinci qu- μ.ris In triar prini ob l apam percilitente clericum non esse excom- ' municatu in , e nec se ingerat adnarii strationi pontificariis ante coiisecrationem pritiari iure ex cicctrane qti arsito, ut contingit a. liis electis, similiter Rcgena violantem yroprium statutum non ι M d. i., incidere in infamiam, ves poenam Periitri q69. a. .
se sub excommi inicari ine prohibuit, non liga i i, saut certe non Ana e vi proptas stituti, sed viris coinmuo , cairruntis ire in olim si h dce- criminoso participetur, sed de hoc alias . . . laet. in s. 3. Cmm,. Infer ur. re ti O, I-egatin excoinnulinstantem ex m,ndato si omnes bcnuficiatos , quin qn soluerint tἡ .mὶ, non includere seipsia ira , cuin nemini praesumatur mandari proprium interitu me hici cuiust odi e It cxcomiminicatio, imo si manda icturCxprclic pro cadi. - , pria cxcomini inicatio, mandatΗm cst et iniustum, S irritum ahouis i . , si qliis liola potuit absoluere seipsum, poterit iSare ι cuim ramcn statuta, ii abso Litio sit tauorabilior. ' i ISI.de i. o. . Cisiliati inlcrtur quarro, ex vi legis paxipientis Nasia 6is criminum
deflui ciatioιrom non obligari, temo propriam vitani quisque i,
tu Ae credit nere teneatur. ι ,
97쪽
uus I. - A uesilegii in ira, a vi cle Traialao, b Zavicco, c c. ex quibus colligitur verit liminia esse clici ir, c Patere leo em quam tulisti URU exii ista .rula po: lit in lege , dc sucum, eucum aliis dispensire, quod si causa abelset, lacni incurrerentur poenae, sed peccaretur, cum ex lege nethua. omnis dem xus a regula. quae in lege iusta proscribi-tηr, sit peccatum, a quod in sit periore erit glauuis, ut pote in maius Reipublica damni'm redundans, contra ea quae dic a sunt obi jcitur: Lex carens v coactiva non est lex. Respolideo, vcrum id Osse si in uniuersunt careat huius. in odi vi. non si respecti r Principis , qui non Ilabet a quo cogatur, e licet aliqii: eleges neque vim dircchivam habeant in Principem, cum icilicet prHlatos tantum resinciunt. - Ex dictis I soluitur alisio, An Papa teneatur semel in anno peccata mortal; a coofiteri, bc Respondetur asticitiatiue ex vi directiva, praesertim cum id vere sit de uire diuino limitato tamen perhumanum, licet utriusque transgressio unum tantum peccatum
Secundo, Principaliter Dubitatur, An peregrini teneantur legibus Regionis. Respondeo, ii sim incolae teneri , sin minus, ut qui iter faciunt, ut alio diuertant, non teneri, nisi communissimis quibusdam Regnorum legibus, alioquin non satis bene prospe-cium esset illorum bonC. Tertio, Particulariter Dubitatur, An cirrici laicorum legibus sint obnoxij. 6 Respondeo, Dum leges ciuiles osticio clericali, aut sacris Canonibus non repugnant, obligari, quia ipsi membra sunt politicae Reipublicae, ad cui iis bonum, & ipsi conspirare debunt, alioquin magna conIusto, de detrim cutim subori
Hinc inscrtur clerici s vendentes frumentum ultra ilistum pretium ta2atum luccare mortaliter, es reneti ad rest i tutionem, illatic in negQtiis ui pergrciliorem verat etiam Apollo us, ct Husus, i csdeatiniis noctu non ferendis, de non imc iiiii bendo venationi, de abstiirendo, vestibus soricis, i de non abluatienda annona,vel mequis extra icrritorium,obligabunt etiam clericos cum, II borio publico expediant, V morum honestati,aut
98쪽
fstin serξ totimorbis nationes degant, praesumitur ab unaquaque illarum propriam patriam fieri certiorem; quoad tempus ver5 expectandum est quousque moraliter alicubi praesumi possit innoslamim. tuisse,aliquid Romae fui se sancitum Septimo, a leges contractuuin cap. ' resetisoriae obligatu statim ac in Curia fuerint p romulgatae. uerbignos xς eritia statuitur ut illepiti mussit in capax beneficii, omnis ei uia est 'ixi modi illatio tam deinceps, etiam cum inuincibili ignorantia, erit nulla. Ratio, quia haec poena non infigitur ob curram. b Li
versici ex mitatur tamen, modo ne annullatio sit cini notabili damno, &nune, de iniuria tertii, unde si Papa uellet irritare matrimonia intra quinhaeret. tum gradum, deberet intercedere legitima promuletatio, eutobb Som .de eandem causam intercessit contra matrimonia clandestina. d O-Iust qu- - ctavo, leses priuilegiorum, de indulgentiarum reuocatoriae non
obligant nisi post publicationem , nedum in Prouincia , sed in Tyidςη ' propria Ciuitate , di parochia factam. Ratio, quia fauores sunt DR ε dς Itipliandi. Si quid veri, aliter in anno Iubiui dicendum, consu-- Matrimo. letur bulla
p -' ' qualitate Legis humana, hoc est, qua-bi, re quanta sit obligatio humanarum Legum. Caput VI
C E N D V M primo,Lex humana in uniuer- .sum habet vim obligandi transgretares ad m. , Prisbatur. Primo, Potestas condendi leges humanas. derivatura De non secus ac efficientia secundae causae, a prima ergo vim habet obligandi rjanstras. adm. Antecedens probatur ex Scriptura. e Pν b.nimos timii Per me Reges regnant. & legum conditores Exfisb.νῶ iusta decernunt;&rursus, somnis potestas a Deo,&c.consequentia probatur, subdit enim Apostolus; Qui potestati resistunt Dei με- ordinationi resistunt, ideoque damnationem sibi acquirunt, &roinde obediendum esse, nedum propter iram. idest poenam a 'rincipe infligendam, sed etiam propter conscientiam. Secundo, Finis ciuilis legis. est boni communis conseruatio, se Ecelesiasticae autem diretio ad supernaturale beatitudinem, sed . . i. dhic uterque finis efficaciter obtineri nequit nisi subditi etiam in conscientia obligentiar, ergo&c. Seei IaD icendu secundo, Lex ecclesiastica vim liabet ob ligandi tramsgressistes t y Coost Diuiti
99쪽
gressos es ad mortem e si ciuiu hoc potest aliqua humana lex utique Ecesesiastica , SI Probatur. Primo, Clariitus milluselba Patre cum authoritate nedum d cendi , sed condendi lcges , de iudicandi ; ergo Apostoli , c suciaces res. Antecedens probatur ex Scrip rura. a Pater diligit filium, omnia dedit in manu eius. Consequentia etiam probatiu ex eadem Scriptura, ibi, b Sicut misit me vivens Pater, de ego mitto vos.
Secundo, Non obediendo Ecclesiasticis legibus, Deo irrogatur iniuria, ergo di c. Antecedens patet ex Scriptura, e Qui vos .er, nil me spernit ;& Apostolus, d Qui haec spernit non me spernit, sed Deum. &C. Tertio, Sacerdos veteris legis poterat obligare sub mox tali, ergo multo magis notaae. Antecedens patet ex Deuteronomio. e ubi imponitur poena ultimi supplicis non obedientibus, quae non nisi pro mortali infligebatur ex communi sententia. Consequentia patet,s Sacerdos enim Euangelicus est excellςntior, maiorisque auia thoritatis quam Mosaycus. Quarto, Authoritate Conciliorum g Calcedonensis, b Romani, i Toletani, t terti j Viennensis, m Constantinopolitani,n Florentini, o Tridentini,& Patrum, δίς. Intelligitur autem haec potestas etiam circa in disterentia , quae tamen pro loco, & tempore Ecclesia ad bonum spirituale conducere iudicauerat. Exempla sit nipde abstinendo ab immolatiliis, a suffocato e ingiline, que inhabilitate bi amorum ad secros oriadines, r de obse uantia ieiunia Q drageia malis, De inhibitione sepulttirae tempore interdicti, i de non danda opera facultati legali, vel medicinali a Clericis,&c. Dicendum tertio, Etiam lex ciuilis potest obligare sub mortale. Probatur Primo, Ex Apostolis mandantibus obedientiam Principitriis secularibus tanquam a Deo irai sis, ita ut eorum potestati resistentes, Dei ordinationi resistant. Adde & Patrum auit Uritatem Gelasi), Chri stomi, Anselmi, Theophi lacti, Augustini , Secundo, Peccatum est violare diuinam legem, ergo δc humanam. Consequentia patet, u quia huius testas ab illa deri u Tertio , Possunt parentes obligare filios ad aliquid faciendum sub mortali,ergo multo magis Principes. Antecedens patet X ex Scriptura mandan re talios inobedientes lapidari. Consequentia deducitur, nam ut bonum publicum maius est quam dominicum, ita magis procurandum, idque pro maiorum authoritate. Quarto, Quia alias non esset prospectum ciuili bono. Cotra praedicta senserunt Primo Haeretici negantes in Ecclesia esse authoritatem condendi leges. Proqilibus. Obiacitur ex Scriptura dictum ipsius Christi. γ Friistra coluiit me dorentes doctrinas, de mandata hominum. Respondeo, Intullio i demandatis repugnantibus cpm diuina lege. Nam subdi-
de hare ram Sess. 1.33 In una Armen.
100쪽
tur Dre vos transgre limini praecep um Dei propter traditio
Secundo,Contra praedi hi docuerunta Almay. DGerion, c I- mola, ced Felin. triges humanas non obligare ex se ad mortale , sed tamen ratione scandali, vel contemptus vel demum ut legis diuinae sunt declaratoriar - , pro quibus obiicitur primo solius Dei est dare gratiam , ergo& solius Dei est ilIam tollere,qiiod fit perobligationem ad m. Respondeo primo , Solius Dei esse vel immediate, yel mediate , per auilaoritatem scilicet traditam condendi huiusmodi leges . Secundo,Nec Deum auferre gratiam, e sed ipsummet peccat tem sibi legum transgressione. Tertio, Negando consequen
obiicitur lectindo e solus Deus potest infligere poenam arternam , ergo Glus ad eam obligare. Respondeo, Et Princeps ex Dei voluntate ad aetemam poenam obligare. Obiicitur tertio, Actus interior non cad it sub sorum humanuetiam Ecclesiasticum , eo quod illum punire nim potest , atque punire posset si habuerit vim obligandi ad mortale , ergo,&c. Reipondeo, f Ecclesiam non habere potestatem in actus interlaos praecise ut interni sunt, quia iudicium non semir in incognitum ,
habere autem si considerentur cum relatione ad extecnos , per quos innotescunt. Ecclesia itidicat de Chirographo, verbi gratia, haerretico occultissime scripto,quia deri tur ab opinione interna erronea,g dc excommunicat procedentes contra haereticos ex amore, vel odio, quia id fieri nequit sine actu externo, praecipitur attentio in diuino osticio,quia trabet annexum actum
sua , quando lex humana ad peccatum mortale obligat, es quomodo hoc cognoscipossit. Cap. VII.
VB ITATVR primo, An omnis ex Irumana de facto obliget sub mortali.BRespondeo negati ME. Ratio,quia vis obIigandi legum oritur ex authoritate,& voluntate legislatoris. At hic aliquando vult tantum obligare ad poenam. Adde quod potest & populus aliquandoacceptare legem tantum quoad poenam. Obiicitur. Legum humanarum potestas est a Deo, ergoomnium