장음표시 사용
231쪽
el eperiurio. Secus autem dicendum,cum periurbatio non es tanα quin adhue quis actueriat se blasphemare,ex eo enim quolverborum sensum cognoscit,aconuincitii rea cum tanta de lib ratione proferre,quanta satis est ad peccandum mortaliter ;ncq; res i ta pensanda eli temporis diuturnitate, cum etiam momentum, pro ingeniorum qualitate, fulliciens sit ad meritum, dc de
Ampliatur conclusio. Primo D ut procedat etiam D in coralici ratiooriatur ex causa intuita,ut ludo, ebrietate,d. c. Et quod in contrarium docet e Panorm. solum locialiabetin.soro exteriori, non aut renconscierariae. . Ampliat. An tiatur secundo,d Etiam si inconsidet alio proueniat ex pra j in consuettudine,ita ut si aduerteret, non prolarret,& quod a Iij e docent in contrarium , tantum procedit inti;s, 'ui non curant feeineiulare,nanti tunc blasphemia est volita in sua iplamet causa =neglecta. t.1 ε Dubitatur tertio. An sit etiam peccatum mortale blalpnem repi Ximi Im.' I Respondio affirmative cum quis ex corde alli malum notabile imp recati iri secus is ex impetu passionis. Dubitatur quarto, An blasphemia maius peccatum sit caeteris p settim periurio,& homicidio. Dicendurni primoa Blasphemia,minus peccatum est infidelitate . Ratio,quiali c opponitur Fidei,illa Religioni,Fides etiamur potὰ Theologica maior est,quam Religio, quς est virtus m ratis.o quod si aliquando blasphemia dicatur etiam ad infidelitatem pertinere,id accipiendum est propterea quod haee etiam suo modo velletur circa sal sum aliquid de Deo, saltem ore prolatum pretierquam quod aliquando potest etiam ex infidelitate profi-
Dicendum secundo i Odium Dei est grauius peccatu blasphemia,probatut , nam est etiami grauius infidelitate, opponitur enim charitati,qile est virtus omnium maxima. Dicendum tertio Blasphemia excedit periurium; Ratio, qilia Periurus no dicit,aut sentit aliquid falsum se Deo, sicut blast hem .sed Deum tantum adhibet in testem falsitatis,non quasi extimo Deum esse falsum testem, sed tanquam sperans quod Deus super hoc non teitificetur per aliquod euidens signum. Dicendum quarto . ι Blasphemia obiectiuὸ lest etiam grauius peccatum homicidio,cum illa sit contra Deum, haec contra proximum, secus autem alfirmative Ratio . quia plus nocet proximo homicidium,quam blasphemia Deo. Simpliciter aurem excedit blasphemiae cum inciti pe grauitate magis attendenda Ll in ' tentio voluntatis,quam estectus operis. Dubit.itur quinto. An grauius peccet Haere lacus,quam Call. licus blasphemando. m citeta. Respondeo m caeteris paribus blasphemiam haeretici,qim blaloe.citi ipemia est, eis minus peccatum blasphemia Calliol ici, inocopi sanetis v. bias.
232쪽
veth procedit ex scientia , ita illa procedit est agnorantia inbuaticetata, licet culpabili, erit veto graitius icircunstanta amhe-
infidelitatis . . . . . O .. 4
qualiter se genere debeat confessaritis erga blalphemos. i a Respondeo, eos,qui assueti strat blaspitem a re, non absoluat, saltem donec in parte promissam e muri tationem prestiterint, fiminumque propositum ieemendandi denuo ostenderant, inlutusta salutari, debitaque pro taluo crimine paenirentia, cuius grauitatena grauius exaggciabit,ex poena mortis, quae ei per sacras literascit in t icta, ex ingratitudine, quae caeteris, creaturis Deum latidantibus in eum committitur, ex contumeliae immanitate,qlix eidem immediate irrogatur, c Ze ex eo quod huiusmodi peccatum est quasi ptopri uin damnatorum . . ιγ
Dubitatur septimo, An sicut quilibet confessarius a priuata , sic δ: a publica blaspiremia possit absoluere. d Respondeo de iure communi,etiam blasphemiana publicam, modo ne in torum iudiciale Episcopi sit deducta, posse absolui iproprio consessario. Caeteriina in i picienda sunt iura .nouis lima, cum in plerisque locis non solum sed etiam occultae, s lteiuenormiores Epistopo res uentur . . lPro clariori autem intelliae utia aduertendum. Notorium esse duplex nempe iuris, quando scilicet constat in actu Hidicis , ad Psuis cliint tres ρerso i , vel faeti, ad quod c5currit triplaex coditio, videlicet, inultitudo hominum audientium,ioci qualitas,& tcpinris Sch cnon semper eodem modo attenduntur,nam verbi gra tia decem homines in ciuitate erunt pauci,in villa erunt multi,
rursus, citis interest an rmextraneis, rei domesticia blasphe metur, talomi, yel in purea, sinoest ani per die na & hςc, Vsimi lia prudens confessarius examinet, ut videat an blasphemia sit publicain consequenter casus sit reseruallis. J i Dubitati ix crum de pinpia , quibus hoc peccatum castigati
Regpodeo blaqueemiam,vtpote peccatum grauis limum, ut costarati quia ine latioturis per antiphrasim benedictionis nomine insinuatur, tum ex supplicias propter ipsum diuinitus inflictis fAntioo's senii aerib,, Nicanori, G,1ς,5 c. mill statam in lege veteri Gipirali Hipplicio. ι blasphemum quippe lapidibus ob
raebat populi multitudo. i im Iure ctiam ciuili pςn i ni ortis imponitur contra blasphemos, sic uinde per sacros Canonoes, summorum l. Pontificum,.& Comciliorum statuta grauissime pallim pro blasphemiars, 3e blasph mantium conditione paenae praescribuntur, ut pecuniaria,carceris, exili), fultigationis,degradationi, , inhabilitationis ad gradus, IR-famiae deputationis, ad triremes , perforationis lingua in Domi nio Ecclesiae,&c. hodie vero pro locorum conditione, de acri Iudiciu in arbitrio agendunt est. Dubitatur decimo, An blasphentia, N: verba haereticalia pcrlecuma Mee lib.
233쪽
acrius,vel inaeus pisatione scanculi,& personarum, sicut nec omnino multa debent remanereo modi blasphemipetiara perlubr, ' : . cum prolatat,bsecus sibi '. . sphemas omnia - ano sit mente priuatus,stes per ebris utem,vel per sonisi et . . . t ι io I L
234쪽
aS Ant. eium nobrii Deo collatum . Secundo ob sguram dominica I. tit. ι4. s. t ultitiae, in qua re iam Empticiniscipere, deque supiama requie Vii. - . 'b Denique additust piscem Yπbum M 'emo , v mole d ι Quod tum in diuinorum benςficiorum emoriam recolendam,&c His
es Letatur primo .Quare Ecfeta sabbatum in diem Domini
6.s cis cum transhalerit. . . . Respondeo primo, quiAt Uc prαceptum ratione iuniis de- . terminalitemporis erat ceremoniales ac proinde cessare debeia
der tinam dominicam resurrectionem,&ineffabilium lacidi mentorum , rerumque prsclatissimarum intum, qui ci
' i Dubitatur secundo. Qirare Ecclesia Mici etiam dies stituemeelebrandos. V 'e Res ulis primo, quia debebant iolemnitatibui veteris est intriuilae proporrionaliter in nouo substitui.' M06n eo recundo. Quia .ri lanctis cultus aliquis ' . Abebatur , quo & eorum ex aplanobis imitanda . ,
eertis, ipsoriam lemniis prouoc i l
235쪽
De Operibus Lege Diuina, ου Ericlesiastica in diebas Finis*ri prohibitis. Caput. II.
I rea saestorum obseruantiam duo praeci , iuntur,nempc,& interesse sic rificio iss , de quo alias,-abstinere in Th. ac
a Circa quae Notandum, q- Ictura ι Philiam Sabbathi obseruantia inieri in lege. ωρε veteri figuralis , nil mituni silinius custodiri debuerit,iigura, enim cum δι . . . a ad veritatis proteitationem ine in modico quidem praeterinpotest. At velo, quia in lege noua, festa nil pris gurant, penon ique ut plurimum ex Ecclesiae conititutione, & populi consue dine , ideo pleraque in istis indulgentur, quae olim pinnin pro hibebantur. eΕΕ q ro Dabitatur primo. An omnia opera seruilia prohibita sint die m
Dicendum primo. h Esse adhue licita , si aut ii ediare diui- ω no cui tui sint coniuncta , ut deferre sacras reliquitas , pulsare organa, & cm. aut remotius quidem, ut ornare altaria, facere hostias , dec. Sed vel subsit eausa rationab ilis, ob quam praeueniri, non potuerit vel urgeat necessitas, unde diutius differri nequear, puidquid rigidius , e hac in re doceat Caiet. modo sena per c ueantur negligentia, & contemptus. Rd Quae vea satis remote diuinum concernunt cultum,ut con- μ' sicere calices , aedificare Ecclesias , non licent nisi ex graui 'necessitate, idque iuxta locorum consiletudinem, accedente Episcopi, vel Parochi constetud ine. Dicendum secundo. e Opera quae peculiari'ratione procedunt m vos . ab anima,ut studere, consulere , docere , exhortari, 1cribere ad studium pertinentia , disputare, ad comitia publica conuenire ,&c. licite fiunt in festo, modo propter haec non intermittantur diuina, quae sunt sub praecepto; Cur autem ius dicere causas ag re , de huiusmodi alia sint prohibita diebus statis , quia de lupe culiaris ratio est, dicetur alibi. Dicenduin tertio. Opera , simulta, quae scilicet,ex se famula
tu nuutadam demenstra , de ab illis communiter selu fiunt ,
236쪽
sti aliis seruiunt , ut mere , arare , &c. prohibita sunt die sisto
Primina qui necessaria paran t ad victum diei, ut Tabernarii, MI Macellari j , qui vendunt panem , vinum , Olera , etccaec. Nonis. tem Pistores , aut Molitiores, nisiob superuenientem necessit
- . Secundo, b qui haec operantu b salutis necessitatem, ut me - .setiae. n. 34 dici, sanguinis emissores νας- x .e Tab.vae a Tettio. Vbi haec exigit publica necessitas,sic excusanturo soles,milites. ferratores equorum nautae c. .'b laeto, Excusat, & propria, mi proximi necessitas, hinc ' qui occurrunt inundationibus, uel conflagrantioniblis, qvi ab imminentibus tempetatibus repavant fruges, de uuas, non pee H V ε ν
e Qiinto licitum est operari ijs, quorum arae', aut continua- ' i tam requirunt 'peram , Vt demetio calcis , Vitti, &c. aut sum Aνώ- - .mam paretentur ex intermistione iacturam . . 1 Sexto excusiteturias propria necessitas ubi quis non nisi labo a tarando victum sibi,suaeque familiς parare potestadqtie licebit pro ρεππ-. /: .pria authoritate,si nec stras sit magna,& notoria, ne dum ad. ci: subueniendum pro pr senti, sed etiam pro sequenti die , modo. - . , Missa audiatur, etc lcandalum evitetur.
. Ande. x Sep im excusantur sesui,Vxores, & fili j iussi. 3e eompulsi multi' ab ilia sub quorum sunt potestate, passuri alias damnum , vel inus uaste perlona, uel in bonis, nisi obtemperauerint, modi nropus ter .e,. νε- . uile iniungatur in Contemptum diei inittitune enim mors potius etit pretelligenda. ' lumi GP' homila, excusadoperis modicitas, cum parum pro nihilo reputetur, t. Nono excusit,& consuetudo sciri , tolerata, Ac non res Alex. .i prethenia a Praelatis, Ut se habet de mercatu , dc nundinis,ae, liceide &c το diantia de sa
issi. e. r. prie seruilia, ut scribere, Venari,iter agere sic licita sunt audi in milia; sacri vero canones venarionem,omni tempore inhibentes, intelliguntur de oppressiua, . arenaria, qua nimirum in arena aliquis pugnat cum bestijs. Dubitatur secundo. An sic t necessitas , ita dc pietas excuset, a peccato exercendo, opus seruile diebus faestis, εν TR re Dieendum primo is opera per se pietatis, ut seruire insirmis, riRιη''' sepelite mortuum, semper sunt licita. Dimi Decimo excusat, quando aliqua certo, breuique, solum anni tempore contin t acquirere, ut est piscatio Thimnorum,& Alecum. Ratio , quia licitum se a malo seruare indςroneni, eumque huiusmodi lucrum sit, transitorium, utique damnum reputabi- turillud omittere,laudabile tamen esset, partem aliquaminet emosinam erogare ad faesti obseruantiam compensandum. m Dicendum quarto. Opera, corporalia quidem, sed non pro '' '
237쪽
Diceivim)1 -secundo. O ra,quae ad pictarein solum aecidentaliter ordinantur, ut refectio pontium ob viatores,c C. non suntli zita liebus saritis, nisi adsit simul tecessitas,& damni huminen
Dubitatur tertio. An quae die tallo possunt fieri licite sine lucro, possint etiam & licile fieri propter lucrum. Respondeo affirmariue b ratio,quia spes, intentio lucri non facit ut opus, quod alias ex suo genere non est sei Rile, euadat seruile,quidquid in contrarium dicand c Pδnormi Aly. . Dubitatur quarto. An transcriptio propter lucrum sit licitum die faesto. d Respondeo asta aliud. Ratio, quae supra, quia non est ex se opus seruiue,& est licitum sine lucro; intelligitur autem modo non praetermittatur sacrum,&c. Dubitatur quinto. An liceat officialibus curiς transcribere . Respondeo. Nec consulerem faciendum, nec eos , qui id fecerint
peccati mori. reos decerner m. DV .
Dubitatur sexto. Quid dicendum depictura. e Respondeo ecse opus seruile,&consequenter non licere diebus scitis,fconcedunt tamen aliqui designare. 2 φ r L ..
Dubitatur sep o. An Episcopus excomm nicans eos s qua o pus seruile fecerint diebus sqstis, includat, & eos qui ex aliquo capite ex enumeralis. Dub. primo,concl. 3. excusanturg Respondeo negative. In dubijs autem, vel abstinendum erit , vel e sulendus erit Episcopus. '. l H i
sint diebus f stis.b Respondeo prchis tria, . . iam ei cum intelligitur iuxta locorum coniuetudinem 2 idest ciuilem,& iudicialemstrei muris nimo mi in Mn re cessitas,vel pietas perstadeant. Tertio iudicium crimin . - la nisi scelerisimmam , ει ν thra utilitas, 1 ia uarium exposor. . Iartosi ams tum publicum, nem pe iu- ω
ae hoc etiam fallit ubi eius dilationem necessitas non admito
238쪽
cmbus operibus diebusfactis sit insi Aem
Vbitatirr primo. Ad quae nam opera te- neamur diehus sestiuis.. Respondeo, a ad celebrandam,vel audiendam missam . . Post una ustamcmδc 'b hac mensari si adsint causae raraonabiles, cuiusmodi sunt, mortis,ues raptus periculum, sem,imi iura infirmorum, conlitetudo per i manendi domi ipsis virgistb.donec nubant,vel viduis certo tempore post mariti obitum, Heri iniunctum sciuitium,e c. de quibus latius, ine :. materia de praeceptis Ecclesiae. tui, m ti Dubitatur secundo. An diebus saestis teneamur ad cultum
ati Med. ' se Respondeo negatiuὸ, haec enim obligatio, nec potest esse de eod. νχα tute Ecclesiastico,cum Ecclesia directδ, non se extendat ad aetiis 8 6.dub s internos, solumque praecipiat, ut abstineatrui ab operibus seruili-' ' biis,& audiatur min a, b intelligendo,cum reuerentia i&attemtione,ad hoc, ut sit actas humanus. Nec de iure diuino, cum V, . praeceptum dilectionis Dei, non contineatur in decalogo, in quo. - . tantum ponuntur media, non alitem fi ii uiuim'di ei Dei vi let,lol, & antc omnia prae pra , Ut eorum finis praesuppon a In 3. d. Contrarium docuit primo, d Scotus,volens.tentri laomi ires diea, s. qua faesto exercere erga Deum actum dilectionis. Probat sic. tum ad se Ptimi pitur diebus restis exhibere Deo fatuit latum,sed famulaeqndum ii tus interior est Deo magis gratus, quam exterior, ergo ad illum i
- Respondeonina o consequentiam, finis enim non cadit se bpraecepto, ut dictum cst, ideoque cum famulatus interior com sistebs in Dei dilectione fit linis, non praeripitur.' Contrarium secundo, docui te A 'ensis, volensobligari homines diae festostab peculiari,prae xpis ad Abstimendum λ peccatis, alioquin il in mam habeant dupluein def)rmit cm, non plere explicari, rusi si iis vitam: lxit confiteatus N.d hoc gratis dicitur, nam licet in ali)s peccatis, uel rMione voti, vel Ecclesiallici statuti&c.possit conting-:rrui ripiax desor iras, necessirici confi- venda,non tamen in peccatis die fasto commissis.
239쪽
Obijcies a Diu. om. asserentem, peccatum repugnare obser- ast. t. iITuantiae diei festi. a. .ad.I. Respondeo intelligi quatum adfinem, nautem quantum . . r taesubstantiam praecepti. Li α ι. Iuriri viri tertio, socii tib Angeb volens teneri homines di
ses, ad actitim cotritionis, ideo que liac ratione fieri in principio
Probat ex Leuit. Gipnaecipitur in die sabbathi animam assi
Respondeo. Confessionem in missa solum obligare sacerdotes cela brante unde qui ita tersunt misi e post peractam confessionen satisfacindit praecepto. Authoritas vero Leuit.refert Irad festum expiationis emel in anno celebrandum , in quo corpora ieiunio maceranda eranticumque hoc faestum legale fuerit , certὸ nuncten ore nouae legis non obligat. Iod vero ad obseruantiam dies nihil faciat contritio pa- , tet, nam contritio est achris virtutis pqnitentiae,&haec iustitiaucul tus autem ad diem festum spectans est actus religionis.c His tamet sic stantibus,adhuc coli fultissimum erit dies faesto, re Glanctificare etiam aetibus internis D. o. venerando,&colendo.
Du tatur tertio. Qiii sint dies faesti a Christianis praeter domi A Gl. pro
d Re 'ndeo standum esse constitutionibus dioecesinix singula & in se irim Regionum,& consuetudini earundem , 'quando seisicet per 3 --, integrum diem,llairdo tantum mane, quando selum inclutinis, ' aquando etiam extra, Ece. ' :Dubitatur quarto. An cum transferantur omela fgstorum , transferatur , & eorundem obseruantia . e Responoco nega tui . fmu.rnae Dubiratur quinto. An aduenς teneantur affaestolum obser- nu ca. 13.uamiam, quq peculiaria sint in aliquo loco. - f espondeo, si ibidem degant teneri patet a simiIi de ieiuniis νι--&c. secus si indὰ pereraseant,g modo ne mane aduentates,ibidem ' i 'per rotum diem commorentur, nam tune si comede posset, citra suorum negatiorum expeditionem teneremur ad audiendam mii Phiso ut Dubitatur sexto. An licitum sit die cisto parriς ad alium I si insti in ubi non est drus aestus rin fineare,ibique operibus seruilibus insu sc. I
invigilia , sed etiam ipto Delto, modo priuxaudiat missam , nam sicut quia unde discedit celebratur faestum, ideo tenetur admissam , ita quia quo vacati s .liam non agitar , poterit laborare , hoc ara tem palum faciendum , non est nisi suadente causa rati a bili.
240쪽
Wardi tra. des. De praec. n. 6.
a Respondeo quoad officium incipere in vesperis , quoad esum carnium i media nocte ad medimi noctem , similiter , . quoad cessationem ab operibus seruilibus iuxta morem Romanum, semper tamen in hoc habenda est ratio consuetudinis pro locorum varietate.
Dubitatur octivo,quid possit consuetudo, aut S i periores prae Iati circa dies festos. ab Dicendum primo , consuetudo scita, S: toleratae potest dies festos abrogare,& nouosInltimere, patet exper. sic enim abrogata sunt festa Rogationum , Innocentum , sancta Siluestri, de e probatur ratione ; nam licet san stificatio alicuius temporis sit deiuromaturali, lac Diuino; determinatio vero hirius, vel alterius diei est de iure humano, c terum consuetudo plurimam potest in omne ius humanum. Cirea hanc vero consuetudinem. . Notatur primo, nunquam inualituram contra diem Dominicum A nam cum de iure Diuino sit sanctificatio unitis diei petr singulas hebdomadas certe in noua lege nulla aptior, eligi, in institui potuit; idemque dicendum de solemnioriobus diebus. , ut Natiuitatis Domini, Pentencostes,&c. Notatur secundo, Ubi consuetudo multas inuexit festiuitates, debere Episcopos aliquas ex illis abrogarc alioquin eueniet, vel quod nullus dies fellus perfectὰ obseruabi uir, vel quod exactius obseruabuntur ij, qui ex consuetudine, quam qui ex naturali Ecclesiae prςcepto lunt indicti. Notatur tertio, quod si non obstante Episcopi abrogatione , populus adhuc perseueret in festorum obseruantia , consuetudo praecedens remanet in suo robore, secus si desistat, itinc enim, ut interrupta amittit vires silas, nedum per Episcopi statutum; sed& per populi receptionem, ut denuo inualescat, requiruntur consueta temporum curricula. Dicendum secundo, Summus Pontifex,& Concilium genera- Ie cum sint supra totam Ecclesiam , possunt nouos festos is tota Ecclesia institvereinc ex veteribus abrogare, neqtie ad hoc requiritur populi consensus,cum presumantur, non nisi ex graui, V matura deliberatione processisse. e Dicendum tertio, Episcopus non potest instituere nouas se-stiuitates, nisi in prspria Di aesi, idq. ex cau i urgentissima et cxcieri, populique consensu. Ratio primi est . quia eius iurisdictio ulterius non extenditur, ratio seriindi est,qilia Episcopus non semper cum tanta deliberatione procedit , & fclloriim imittitudo pauperibus praeiudicat, quare aut vice festorum,quae nou iter ii stituit, alia abrogabit, aut eorum obseruantiam non nisi pro una vice proeipiet, eius Veto prςceptiim populo refragante non obligabit, si vero acceptetur,s obligat & Religiosos etiam exemptos.
Dicendum quarto, Episcopi ut instituere, sic abrogare possunt festa ne dum de consuetudine, sed etiam de praecepto. di spensare nedum cum aliquo particul ari, sed cum toto popuis