장음표시 사용
101쪽
DISTINCT. III QUAEST. I sincludit ens quiddilative, se naea non, ut dictum est supra et Probatum per Avicennam.
Divi Ad aliud dicitur sicut a rationem Linc
nien, Contra univo tionem entis, quia eadem im- cultas M.
fis Ad aliud dico quod licet Deus et Creatura sint primo seipsis diversa in realitatibus, non tamen sunt primo seipsis diversa in conceptu, po sunt enim aliqua distingui in re et convenire in concestu quidditativo.
16J Ad aliud dico quod illud argumentum intendit ostendere aut quod Deus et creatura sint sub extremis Contra cloma formaliter, et illud non est verum, quia Creatura non St PraeciSe non a Gnec Deus dicitur praecise hoc quod non est ab alio, quia chimaera etiam dicitur non ab alio aut argumentum accipit extrema contradictionis materialiter, et tun negetur major, nam omnia per Se dividentia aliquod commune sunt talia quod de ipsis dicuntur extrema contradictionis, et tamen univocantur in ipso diviso. fi J Ad ultimum dico quod ubi est unitas ab tributionis in re, ibi non est univocatio realis Sed ubi est attributio vera, ibi potest stare univocatio fabricata per indifferentiam modi concipiendi, sicut est in M. Anic. AD PRIMUM PRINCIPALE dico quod ipse allegat alium dicendo aequivoCe, inquit, nuncupabit: quis, inquit Aristoteles sed in Aristotele, o non invenitur, immo dicit oppositum Metaph. Ideo
102쪽
86 LIB. I SENTENTIARUΜest sciendum quod per aequivocationem quandoque accipitur analoria, et sic orph rius vocat ibi aequivocum analogum tamen illa analogia est compossibilis univocationi, ut dictum eSt supra E dem modo dicitur etiam ad Commentatorem. Alia ter autem potest dici quod ipsi excludunt ab ente
univocationem praedicamentalem.
Ad aliud dico quod Philosophus M. Metaph.
ponit attributionem inter species ejuSdem generiS, et tamen univocantur in genere. Ita est in ProPΟ-sito ens dicitur de entibus analogice et tamen Stibi univocatio. Ad ultimum dico quod minor est salsa, vel si est vera, non est intelligenda nisi de univocatione in genere et non de transcendenti. QUAESTIO II. Secundo quaeritur Utrem quidditae rei materialis sit primum obeeetum
intelleetus nostri ex natur potentiae.
Et videtur quod sic. I. Quia ob cium proporti natur potentiae, Sed objectum potentiae immaterialis, puta intellectus divini est quidditas immaterialis; ergo objectum intellectus nostri qui est conjunctus materiae erit quid litas materialis. 2. i peterea, infimus intellectus habet infimum intelligibile pro objecto; sed intellectu noSter est infimus in genere intellectuum, Secundum Commentatorem I de Anima ergo habet infimum intelligibile pro objecto. Sed illud est quidditas rei,
103쪽
3. Praeterea, sicut color se habet ad visum, sic phantasmata ad intellectum sed color est primum objectum visus ergo phantasma est primum objectum intellectus. Sed phantasma est quidditas rei materialis phantasiabilis ergo, etc. 4. Praeterea, illud est primum objectum intellectus circa quo intellectus habet propriam rationem sive operationem; sed istud est phantasma. quia nihil agit intellectus sine Phantasmate ergo. s. raeterea ultimo sic Primum objectum intellectus vel est quidditas immaterialis, vel est aliquod Commune univocum utrique quidditati; sed non est quidditas immaterialis, patet de se, ne aliquid Commune uniVΟCum utrique quidditati, quia nihil tale videtur poni ergo est quidditas materialis. I, contrarium arguitur per AviCennam . Me-ί h. qui ponit ens primum objectum intellectus. CIRCA ISTAM QUAESTIONE sunt quatuor Articuli secundum quod de ea sunt quatuor Principales opinioneS.I Omm, scilicet quod primum objectum intellectus nostri est quidditas materialis. Ad hoc adducuntur a diversis quinque rationeS factae in principio quaeStioniS.
Contra istam opinionem arguitur sic: Impossibile est quod potentia manens eadem potentia secundum speciem habeat actum circa aliquod, quod non continetur Sub ejus primo objecto; sed intellectu noster manens eadem potentia habebit in patria actum circa substantias immateriales ergo quiddi-
104쪽
88 LIB. I SENTENTIARUM in materialis non est primum objectum intellectus
. interea, primum subjectum habitu non κc
di primum objectum potentiae cujus est iste habitus; sed metaphysica est habitus intellectus ergo
primum Subjectum metaphysicae non excedit primum objectum intellectus. Sed subjectum metaphysicae St En inquantum ens ex M. et F. Metaph. ergo, Cum quidditas materialis sit inserior ad ens, non erit primum objectum intellectus nostri. Proetes a potentia quae abstrahit a phantasmate habet objectum latius phantasmate sed intellectus abstrahit a phantasmate ergo habet objectum
tius Phantasmate, et per Consequens PhantaSma Sive
quidditas materialis, ut ipsi accipiunt, non St Primum objectum intellectus noAtri. Proetcrea, sicut intellectus immaterialis se habet ad quidditates immateriales, ita intelleCtus materialis ad quidditates materiales sed primum objectum intellectus immaterialis, puta intellectus Angeli, quem ipsi ponunt immaterialem, non habet praecise pro objecto quidditatem immaterialem, Cum citiam intelligat quidditates materialeii ergo intelleC-
tu noster Conjunctus materiae non habet praecise pro objecto quid litatem materialem. Ad rationes
oppositas patebit in fine Quaestionis. Necun a Minis, quod primum objectum
intellectus nostri Si Deus, quod Probatur sic Primum et perfectissimum in unoquoque genere est auSa aliis ut sint talia ex .
105쪽
DISTINCT. III QUAEST. II 89-ί h. sed Deus est persectissimum cognitum; ergo est causa aliis ut sint cognita. Sed illud convenit primo objecto ergo Deus est primum objectum intellectus nostri. Praeterea unumquodque sicut se habet ad esse,
ita et ad Cognosci, ex a Metaph. sed nihil est ensper participationem nisi ab entitate imparticipata; ergo nihil cognoscitur nisi per rationem entis imparticipati idest Dei; sed hoc est de ratione primi objecti potentiae ergo Deus est primum objectum
Si ista opinio intendit dicere quod Deus sit
primum objectum intellectus primitate perfectionis simpliciter, illud est bene dictum, sed de hoc non quaeritur hic Si autem intendit dicere quod Deus
sit primum objectum intellectus primitate adaequationis sic t sonant suae rationes, hoc non PoteSt Stare. Primo quia objectum adaequatum habet naturalem ordinem ad potentiam; sed Deus non habet naturalem ordinem ad intellectum nostrum, nisi sub generali ratione, scilicet sub ratione cntis ergo Deus isto modo erit objectum intellectus, puta Subratione entis ergo Et sic melius est dicere Enses primum objectum intelleCtUS. Praeterea, primum objectum potentiae debet habere Communitatem praedicationis vel virtualitatis;
sed Deus non est hujusmodi, quia non dicitur in quid de omni intelligibili nec etiam juvat continentia virtualis, quia entia movent propria virtute ad intellectionem propriam ergo Deus non Stiroprium objectum intellectus.
106쪽
Praeterea, objectum naturale et primum objeC- tum potentiae est naturaliter motivum potentiae; sed Deus non est naturaliter motivus nostri intellectus, quia est objectum Voluntarium; ergo, etc.
Ad primum opinioni dico, quod non Semper persectissimum est Causa impersectioris, Comparando imperfecta ad tertium, sicut perfectum album non est causa visibilitatis omnibus visibilibus, vel si est causa, non tamen praecisa et adsequata eodem modo Deus non est causa intelligibilitatis Praecisa Primum autem objectum, de quo hic t quimur, debet esse Causa praeCisa et adaequata. Ad secundum dico quod si syllogismus arguit recte, debet inserri ista conclusio, quod nullumen Participatum potest cognosci nisi sit ens ab ente imparticipato Inserendo autem illam conclusionem quae inserebatur in argumento, erunt in syllogismo quatuor termini, quia ponitur in conclusione unus terminus de cognito qui non ponebatur in aliqua
meri u OF ni est communis multis, quod
primum objectum intelleCtus est ens ratione veri, quod.
Probatiι sic: Distinctae potentiae habent istincta objecta sormalia; sed intellectus et voluntas sunt distinctae potentiae, et primum objectum voluntati est en sub ratione boni ergo primum objectum intellectus est ens sub ratione Veri. Praeterea, sub illa ratione est aliquid objectum primum potentiae sub qua movet potentiam; sed ens
107쪽
DISTINCT. III QUAEST. II im ratione veri movet intellectum, per Anselmum de veritate, qui dicit quod veritas est rectitudo sola mente perceptibilis ergo, etc.
Contra Atiam opinionem, arguitur sic Primum
objectum potentiae debet habere duplicem Communitatem, vel ad minus alteram, scilicet praedicationis et virtualitatis. Sed verum non habet communitatem praedicationis, quia non dicitur in quid de ente Cum sit ejus passio, neeshabet Communitatem vir utis, quia hoc verum quod est in lapide non continet virtualiter lapidem, sed potius e ConverSolapis continet crum. Praeterea, primum subjectum habitus non praecedit naturaliter objectum primum potentiae cujuSest iste habitus, sed ens est objectum metaphySi-Cae, ergo erum non est objectum intellectus, quia aliter objectum habitus praecederet objectum potentiae.
Ad primum opinionis dico quod est ad op-
PoSitum, quia sicut Voluntas non potest habere C- tum Circa ignotum, ita non potest appetere aliquid sub ratione aliqua quae sit penitus ignota ergo bonum non Si praeCis objeCtum VoluntatiS, Cum aspiciatur per se ab intellectu, et similiter crum non est praeCisum objectum intellectus. - Cum ero
dicitur quod distinctae potentiae habent distincta objecta est dicendum quod distinctae potentiae Sunt in triplici di erentia, quia sunt quaedam potentiae
omnino disparatae, sicut potentiae partiCulare Sensitivae, et istae habent per se distincta objecta Sc-cundiae Sunt potentiae subordinatae, et hoc duplici-
108쪽
ter vel in eodem genere ut sensus particularis et sensus communis, vel in diversis generibus, quia una activa, reliqua passiva, vel sicut cognitiva superior et inserior, vel sicut cognitiva et appetitiva. Primo modo, sicut potentia inferior est sub potentia superiori, ita objectum potentiae inferioris est sub objecto potentiae superioris Potentiae autem Subordinata secim o modo, non si se habent, quia quando appetitiva potest habere actum circa omne illud ubi Potest habere actum suum cognitiva, et tunc habentidem pro objecto. Et quia sic se habent intellectus et voluntas, ideo habent idem objectum. Ad secu dum est ad oppositum, quia ratio
motiva potentiae non potest esse rati reSPectiva, Sed fundamentum respectus, veritas autem dicit respectum formaliter, ideo non potest esse primum objectum intellectus, sed en absoluto Sumptum.
jectum intellectus e natura potentiae est cus inquantum us, quia in ipso concurrit duplex primitas, scilicet communitatis et virtualitatis. Fiat ergo
Tatis ratio Illud est primum objectum intellectus in quo Concurrit primitas communitatis et virtualitatis; sed ens inquantum ens est hujusmodi; ergo. . . Probatio minoris, nam omne per se intelligibile, aut includit essentialiter rationem entiS, aut virtualis r nam genera et species et individua et omne parte eSSentiales generum et en inCreatum includunt esse quid itativo et essentialiter, differentiae vero ultimae et passiones entis includuntur
109쪽
virtualiser in his quae includunt essentialiter rati
Praeterea, illud est primum objectum intellectus, quod dicitur univoce de omni intelligibili sed ens
dicitur univoce de omnibus entibus ex princ quiaPSI.,
Praeterea, primum objectum habitus non excedit primum objectum potentiae sed metaphysica est habitus intellectus, ergo primum SubjeCtum meta- physicae non excedit primum objectum intellectus; sed primum subjectum metaphysicae mi ens ergo nihil inserius ad ens est primum objectum intelleC-tus ergo ens est Hu objectum. Ultimo sic Illud quod directe et per se primo movet potentiam, est ejus objectum, et sub illa ratione sub qua primo movet; sed illud est ensinquantum ens respectu intellectus, per AviCennam I. Metaph. ergo en inquantum en est objectum intellectuS.
Sed occurιt ubium quia tunc sequitur quod
Pomemus cognoscere Deum quantum ad omnem rationem cognoscibilitatis, quod est falsum. Probatio consequentiae, quia omnis potentia habens aliquod commune pro objecto potest in quodlibet contentum sub eo sicut in quolibet per se objecto; sed Deus est sub ente ergo, etc. Ad hoc dicitur dupliciter Primo sic Dato quodens in communi esset objectum adaequatum intellectus pro statu isto, non tamen OgnOSCeremuS Deum quantum ad omnem rationem cognoscibilitatis, quia illa substantia non movet ad intellectionem sui, nisi in majori lumine quam sit lumen in-
110쪽
'94 LIB. I SENTENTIARUM tellectus agentis. - Aliter dicit Scotus, quod argumentum non valet, qui en non est primum objectum intellectus pro statu isto, Sed ex natura potentiae, et ideo pro Statu isto non possumus cognoscere Deum distincte. AD RATIONES PRINCIΡALES, quae erant Pro
pinione Thomae, Ad primum dico quod potentia et objectum non proportionantur in modo essendi, et illa proportio non est similitudinis, sed dissimilitudinis, et se
habet sicut activum et passivum, et SiCut movens et mobile, et ideo e modo essendi potentiae non potest concludi modus essendi in objeCto. Ad secundum, nego majorem si intelligatur cle imo objecto primitate adaequationis, sicut hic quaeritur; nam potentia non Comparatur ad objectum penes infinitatem sed penes latitudinem, ita quod quantae latitudinis est potentia in apprehendendo, tantae est objectum in praediCando et continendo. Ad enim nego similitudinem, quia Colores movent primo ad percipiendum se phantaSmata autem non si primo movent ad se, sed ad universale, puta ad n univerSaliter Sumptum.
Ad quartum dico quod bene arguit de primo objecto intellectus pro stato isto, sed non de primo
objecto intellectus e natura potentiae, quia intellectus e natura potentiae habet actum circumscriptophantasmate, sicut patet in anima Separata.