장음표시 사용
121쪽
cundum unam istarum, quia quando Causa naturaliter agens agit, tunc agit secundum ultimum suae potentiae ergo si tunc non potest habere esseC- tum, Sequitur quod numquam habebit. praeterea, si in intelleCtu esset species, SSet ut accidens inhaerens subjecto, et tun ista species ausaretur ab objecto, et tunc intelleCtus pateretur ab objecto, passione reali non intentionali et Requitur ulterius, quod intelligere non est motus a
rebus ad animam, Sed e monVOPSO. Praeterea, Sensu recipit speCiem aliquam ad actum ab objecto, scilicet, vel quia est potentia organica, vel quia potentia indisposita, sed intellectusne est Potentia organica nec indisposita ad actum intelligendi ergo non recipit PCCiem.
Praeter ista ratione adducit Gothfrudus
nam rationem talem quando aliquid est in potentia ad aliud primo et Aron, illud et non aliud recipit ab agente proportionato sibi; sed intellectuqest in potentia primo et per se actum intelligendi, et objectum est agens proportionatum sibi: ergo recipit ab objecto tantummodo actum et OnSPeciem, et Si nulla est ponenda species in intellectu modus autem ponendi est talis, scilicet, habita impressione speciei sensibilis in organum Sensus, et facta deductione usque ad virtutem hantasticam, intellectus agens abstrahit ab objecto in Phantasmate, et immutat intellectum possibilem ad simplicem apprehensionem essentiae, ita tamen, quod intellectus possibilis nullam speciem imprCS-Sam Gipit a phantasmate, ne est objectum Pra sens intellectui, nisi quia est praesens imaginabile
122쪽
IO LIB. I SENTENTIARUM Alia est opinio Scoti, quam teneo, quod
in parte intellectiva sunt ponendae species. Ubi primo praemitto Supponendo, quod universale sub ratione universalis est per se objectum intellectivae potentiae intellectione abstractiva, ita quod universalitas est per se formalis ratio objecti intellectus, et intellectus potest habere objectum universale praesens sibi prius naturaliter quam intelligat. Hoc sus Sito, arguo sic Species unius rationis
non Si per Se repraesentativa sub oppositis rationibus cognoscendi se ratio universalis et particularis sunt oppositae rationes Cognoscibiles ergo eadem specie non repraesentat sub ratione particularis et universalis. Sed species quae est in hantaSmate, repraesentat Sub ratione particularis ergo oportet ponere speciem in intellectu quae repraesentat sub ratione universalis.
Forte dices, quod major est vera in eodem lumine, sed in diverso lumine idem potest repraeSentare sub diversa ratione, sicut ponit hilosophus a. de Anima quod nocte lucentia apparent in die in pro-Prio Colore, et tamen in nocte lucent ita hic in Proposito eadem species propter diversum lumen
intellectus et phantasmatis potest repraesentare Sub ratione universalis et partiCularis. - sta responsio non Valet, quia lumen non Si repraeSentans, Sed
est illud in quo fit repraesentatio Specie autem eSt repraesentans, et ideo Cum sit unius rationis, non poteSt repraeSentare sub diversis et oppositis rationibus. - Primum Xemplum de his quae lucent in nocte, est ad oppositum, quia in illis sunt
123쪽
diversae qualitates, una lucis, alia coloris. Qualitas autem lucis licet de die multiplicet Suam Speciem, non tamen perpenditur propter obfusCationem majoris luminis seu lucis. De noCte autem Color Pe Ciem Suam non multiplicat propter indispositionem medii. Praeterea secundo principaliter sic: Repraesentativum quando repraesentat aliquid secundum totam virtutem suam sub una ratione, PoteSt tunCrepraesentare aliud sub alia ratione; sed phantasma, quando intelligitur universale, repraesentat secundum totam virtutem suam objectum ut in gulare ergo tunc phantasma non Potest rePraeSentare objectum sub ratione universalis, sed Si tunc
actualis intellectio ergo oportet ponere in intellectu repraesentativum universale, et o Vocatur specieS. 3. Praeterea, intellectus agenS Si mere Potentia activa, tum quia est omnia facere, tum quia comparatur ad intellectum possibilem, sicut ars ad materiam X I de Anima. Tunc arguitur siC AC-tio realis habet terminum realem sed actio intellectus agentis est realis ergo habet terminum realem ejus autem terminus est universale. Et tunc quaero ubi est illud universale, tua aut in phantasmate, et hoc non, tum qui non OS Proprium passivum, tum quia haberet ibi esse exten-SUm, Cum Phantasma sit Corporeum aut est in
intellectu possibili, et habetur propoSitum, quiAnon est clare aliud reale ibi nisi speciem.
124쪽
4. Praeterea, universalius et Communius quantum ad totam suam indifferentiam non potest repraesentari in minus universali sed phantasma est in individuo et repraesentativum individui ergo non se test repraesentare universale SeCundum totam suam indisserentiam ergo cum intellectus intelligat universale secundum totam suam indifferentiam ergo oportet quod repraesentetur in aliquo alio, et hoCnon est nisi species ergo in intellectu oportet po
3. Praetcrea potentia intellectiva, ut distinguitur Contra Sensitivam, aut potest habere objectum Suum praeSen Sine sensitiva, et habetur propositum; aut non, et sequuntur duo inconvenientia Primum cst quo intellectu non poterit esse in SenSU, Sicut arguit Philosophus in Prolo eo Lib. des anima:
quod non potest habere operationem propriam Sine alio, non Potest esse in eo, et si intellectus non SCPararetur a SenSu Sicut perpetuum et perfectum a Corruptibili, cujus Contrarium habetur Anima. - cundum inconvenien esset, quod intellectus plus dependeret a Sensu quam e conUCTSo. quia SenSti Potest habere operationem propriam sine intellectu intellectus autem non potest habere operationem proPriam Sine CnSU.
I Dimo sic Ouod est persectionis in potentia
inferiori puta sensiti Ua non Si negandum a Potentia superiori; sed habere objectum Praesen PrΟ-pria rarsentialitate, est persectionis in potentia inferiori puta Sensitiva ergo non est negandum a potentia superiori sicut est intellectiva ergo intel-
125쪽
lectus habet objectum praesens propria Praesentialitate se hoc non est nisi per speciem ergo in intellectu est ponenda SP im. Dico ergo quod in intellectu sunt ponendae s Cim, maxime quando Cognoscuntur aliqua objecta abstractiva cognitione, quia tunc Supplent vicem objecti. Si vero obicias pluralitas non est Ponenda sine necessitate; sed hic nulla est necessitas ponendi
speciem in intellectu, quia quidquid fit per eam
potest fieri per phantasma ergo non est ponenda species in intellectu. - Respondeo quod necessitas ponendi speciem illam est duplex: Una e parte naturae hominis, quia, ut arguebatur in prima ratione, Per Speciem quae est in Phantasmate non potest intelligere universalia sub ratione universalis alia necessitas est propter eminentiam potentiae superioris, ne vitificaretur, ut tangebat ultima ratio, tunc enim esset aliquid persectionis in potentia inseriori, quod non esset in potentia superiori; et potentia superior haberet objectum praeSen mendicatum a potentia inseriori.
Ad primum alterius opinionis dico quod
in agente est duo Considerare, scilicet rationem gentis et rationem agendi ratio quidem agentis est singularitas, ratio autem agendi est natura quae de se non dicit singularitatem, et ideo repraesentativum illo secundo modo repraesentat sub ratione universalis. - Alites dicitur, et melius, quod major mi Vera quando repraesentativum est ab aliquo non ut a Causa partiali, sed ut a Causa totali.
126쪽
A secundum, negetur minor ad probationem dico quod duplex est praesentia una in ratione motivi imprimentis, et sic objectum Causa S ciem ad minus particulariter in intellectu possibili; alia est praesentia in ratione cognoscibilis, et sic SPecie Causa praesentiam objecti. - Aliter dici potest et clarius, quod objectum Si auSa praesentiae speciei in visione sensitiva quando visus insor- matur Specie; sed species est Causa Praesentiae objecti in cognitione abstractiva. Ad tertium dicendum quod dato quod multae ponantur species in intellectu, sicut oportet ponere et sic ponit AugustinuS. I . de Trin. non tamen est intellectio simul multorum, sed intelligitur illud primo cujus species emcacius movet, et tunc ad illud cognoscendum voluntas copulat aciem intelligentiae ne sequitur, quod Specie alia nunquam movebit ad intellectionem objecti, quia tunc erit intellectio objecti, sicut ponit AugustinuS, . de Trin. quando voluntas opulat aciem intelligentiae
Ad aliud dicendum quod duple est passio in
intellectu una realis, qua species realis gignitur in ipso, et in ista Convenit Cum Sensu alia est passio intentionalis, quae recipit objectum Per Speciem, ut cognoscibile, et hic dicitur motus a rebus ad ani-
Ad aliud cum dicitur quod sensu recipit S Ciem, quia Si potentia organica, dico quod est fal-
Sum Sed CauSa quare enSus recipit speciem est quia Sensu eSi potentia Cognitiva.
127쪽
Ad ultimum, dico quod intellectus est in intentia primo tam ad speciem quam ad actum, disiserenter tamen, quia in cognitione inmitiva, intellectus est primo in potentia ad actum primitate
generationis, et est in potentia ad speciem primitate perfectionis: in cognitione autem abstractiva, Converso, quia intellectus est in potentia ad speciem primitate generationis, quia Specie Praecedit, et deinde sequitur actus. AD PRIMUM PRINCIPALE dicitur tripliciter Primo secundum Thomam quod quantumcumque sit species in intellectu, adhuc oportet quod intellectus Convertat se ad phantasmata, quia Primum Ο-bjectum intellectus conjuncti est quidditas rei materialis, quae non est nisi in hoc vel in hoc singulari, et quia phantasma Si per Se Singularium, ideo est necessaria conversio ad PhantaSmata. Contra hoc objicitur, quia intellectus non tantum intelligit singulare, immo secundum pSum primo intelligit universale se universale Secundum Suam indifferentiam non cognoscitur in particulari, ut sic
ergo non est necessaria conversio ad phantasmata ratione Singularis. - Proeteresa, Sequitur quod Angelus non posset intelligere singulare, cum in ipso non sit phantasma. - Ideo Scotus dicit aliter, quod Causa Conversionis intellectus ad phantasmata est duplex una est conformitas operationum, alia St Sistentia utriusque; nam specios intelligibilis abstrahitur a phantasmate, ut actu per ipsum Phantasiet objectum particulare phantasiae. - Alio modo
128쪽
II LIB. I SENTENTIARUM dicitur secundum viam Varronis dist. I. primi, quod intellectus pro tanto convertit se ad phantasmata, quia dato quod in intellectu sit species quia cum ista species sit subtilis non potest movere ipsam animam habitantem in Corpore Corruptibili, nisi recurrat ad phantasmata et ponitur e-κemplum: sicut lumen non potest terminare visum, nec visus potest figi in lumine nisi inveniat aliquod obstaculum, sic intellectus non figitur in specie propria quousque veniat ad phantasiae speciem. QUAESTIO V. Guinto quaeritur: Utrum in mente ut imago Trinitatis. Videtur quod non I. Quia per imaginem Potest investigari illud cujus est imago sed Per mentem sive animam non potest investigari Trinitas; ergo in mente non est imago Trinitatis. 2. Praeterea, Augustinus, i. de Trin. dicit
quod quaelibet persona habet illud in quo ponitur imago Trinitatis, quia quaelibet persona habet memoriam, intelligentiam et voluntatem ergo ista non magis repraesentat trinitatem quam unitatem, Cum illa ita sint in una persona sicut in omnibus. In contrarium est Augustinus, y de Trin. dicens: Ibi quaerenda st imago, ubi nihil est melius in natura nostra; sed nihil est melius in nobis quam anima sicut mens ergo imago Trinitatis est
129쪽
CIRCA ISTΑΜ QUAESTIΟΝΕΜ quatuor sunt videnda. Primo, qui est imago. Secundo, respectu Cujussit in divinis Tertio, qualiter sit in mente et in quibus Guarto, si illa in quibus est disserunt realiter inter se et ab essentia animae. ouaneum μή rimum, secundum iam Thomae . . . F. . . quod imago repraeSentat distincte sub ratione individui vestigium autem repraesentat indistincte quia sub ratione speciei, quemadmodum si transiret equus Super Pulveres, impressio derelicta e pedibus equi esset in vestigium et Cognosceretur quia transiens fuit equus et non homo ; imago autem repraesentat sub ratione individui, quia imago Jovis repraesenta Jovem se non Caesarem. Contra hoc arguitur, quia si esset tantum unum animal in universo, Puta unu equuS, et transiret per pulveres, adhuc vestigium ejus non esset imago, et tamen illud vestigium repraesentaret distincte equum sub ratione individui ideo dicistiraliter quod imago est repraesentativa totiuS, Vestigium autem repraesentativum partis, et hoc non susscit quia secundum Augustinum, lib. I quaest. si essent duo ova similia, unum repraeSentBret aliud, et tamen unum non 8Set imago alteriuS, quia secundum Augustinum ibidem, imago equitur ipsum cujus est imago per imitatiouctu, et Sic imago est repraesentativa totius per imitationem ejus cujus est imago.
130쪽
II LIB. I SENTENTIARUM ne secun- ρομυμ, scilicet, reSpectu cujus in divinis sit imago in mente, dico quod
Trinita personarum, ut totum est, Consistit in intellectu nostro quoddam totum numerale, et Personae divinae intelliguntur partes vel quasi partes hujus totius, et si imago non attenditur in nobis
reSpectu niu Personae tantum, nec respectu illius in quo Sunt unum, Sed respectu totius unitatis et trinitatis perSOnarum.
quod in nobis κperimur actum intellectionis et Oolitionis, et isti actus sunt in potestate noStra, intelligimus enim cum volumus, ex . de Anima. Oportet autem ponere principia horum actuum in nobiS, et quia actus principiantur in nobis sub diversi rationibus, ideo non At intelligibile quod idem sua eadem ratione formali principiet istos actus, immo habemus ponere tria principia, scilicet memoriam, intelligentiam et voluntatem.
Istis primmissi dico quod imago Trinitatis
non consistit in actibus primis tantum ut sunt ru- Dilectus et voluntas, quia quamvis ibi esset consubstantialitas, non tamen ibi esset originatio. Secundo dico quod imago Trinitatis non Consistit in actibus secundis tantum, ut sunt intellectio et volitio, quia licet ibi esset originatio non tamen ibi esset consubstantialitas. Tertio dico quod imago Trinitatis consistit in actibus primis ut sunt sub actibus secundis, quia illo modo est cibi iera consubstantialitas aedi vera