장음표시 사용
111쪽
DISTINCT. III QUAEST. III sAd ultimum patet quo assumit salsum, quia ens est aliquid univocum quidditati materiali et
immateriali, ut in praeced. quinSt. QUAESTIO III. Tertio quaeritur: Utrum Deus sit a nobis naturaliter e nosethlus. Videtur quod non I. Quia sic se habet intellectus noster ad phantasmata, sicut Sensus ad Sensibilia; sed sensus non sentit nisi sensibile ergo intellectus nihil intelligit nisi phantasiabile. Sed Deus non est phantasiabilis ergo Deus non est intelligibilis.
2. Praeterea, sicut oculus vespertilionis se habet ad lumen solis, ita intellectus noster ad maximum intelligibile, idest ad Deum, eκ a Metaph. I sed ibi est impossibilitas ergo et hic. 3. Praeterea, infinitum est ignotum, eX FS. sed Deus est infinitus ergo et ignotuS. Contra. Nihil amatur nisi cognitum; sed Deum
naturaliter amamus ergo Deum naturaliter CognoscimUS.
IN ISTA QUAESTIONE sunt duo Articuli. Primus, si Deus est naturaliter cognoscibilis. Secundus, Si Deus est primum Cognitum a nobis. - rimo, ad praesens sunt tres opinioneS.
Una didit quod aliquid potest dupliciter intelligi,
scilicet ormatis et negative, Deum autem non
112쪽
96 LIB. I SENTENTIARUΜcognoscimus assirmative, sed negative via remotionis, dicendo Deum non esse lapidem vel lignum, et sic de aliis. - Et con matur per Dionysium qui dicit negationes de Deo esse veras amrmationes vero incompactas, quia viator non potest habere affirmationes exprimentes quidditatem rei, sed tantum
Contra istud objicitur, quia aut Concipitur Prae- Cis negatio, aut concipitur negatio de aliquo. Si primo modo ergo non tu Concipitur Deus quam chimaera, quia Pura negatio, puta non esse lapidem, ita dicitur de chimaera sicut de Deo. Si secundo modo, ut dicta de aliquo, tunc, aut habetur conceptus amrmativus, et sic cognoscitur Deus D firmative, aut habetur ConCeptus negativus, et tunC quaeritur de illa negatione sicut de priori in infinitum quousque de Conceptum amrmativum. - μα- ίerea . Metaph. et a Periherm dicitur quod negatione cognoscimus Per amrmationes. - Praeterea negatione tantum non summe amamus Sed Deum Summe amamus ergo non habetur de Deo tantum Conceptu negatiUUS.
Alia est opinio Henrici qui distinguit e
cognitione alicujus sic: Aliquid enim potest cognosci vel per se vel per accirius. Item, aliquid P test cognosci vel in universali vel in particulari. Ad propositum dicit, quod Deus non Cogno-SCitur scr accidens, quia quidquid cognoscitur de Deo est Deus cognoscitur autem quasi se accidens, scilicet in aliquo attributo, et attributum non dicit Dei naturam, sed aliquid circa naturam, Sicut dicit Damascenu lib. I.
113쪽
Ulterius dicit, quod non cognoscitur in universali univoco, quia nihil est univocum Deo et creaturae Cognoscitur tamen in universali analogo sibi
Tertio dicit quod Deus non cognoscitur in pamriculari, quia Deum Cognoscimus Per Creaturas se creatura est similitudo remota Dei ergo non ducit in cognitionem PartiCularem.
Alia est opinio Scoti contradicens in quibusdam praecedenti, quae Consistit in quinque ConclusionibuS.
Ρrima est ista, quod possumus habere aliquem conceptum in quo per se et qui uative concipitur Deus. Cujus ratio est ista Nullus Concipit proprietatem subjecti ut est illius subjecti, nisi habeat conceptum quidditativum subjecti sed nos concipimus proprietates attributales Dei; ergo habemus aliquem Conceptum per se quidditativum de Deo. Secunda Conclusio est ista, quod non tantum in conceptu ualogo, sed in aliquo conceptu univoco potest cognosci Deus, qui conceptus est uniuscus Deo et creaturae. Ista Conclusio patet ex praeced. quaest hujus dist. ubi probatum est esse aliquid univocum Deo et Creaturae. De Deo poSSumus habere conceptum entis; sed ille est univocus ergo etc. Major patet et Iinor probatur Conceptu Simplicites simplex, de quocumque praediCatur, PrincliCatur SeCundum unam rationem, quia non Si resolubilis in plures sed conceptus entis est hujusmodi ergo.
114쪽
98 LIB. I SENTENTIARUMTertia Conclusio est ista, et concordat in hoc cum praecedenti opinione, quod Deus non cognoscitur a nobis naturaliter in particulari ut est haec essentia. Cujus ratio est quia Deus, respectu intellectus nostri, sub ratione particulari puta Sub ratione qua haec essentia, est objectum voluntarium non naturale sed tantum intellectus divini ergo in Particulari puta sub ratione qua est haec essentia vel hic Deus, non est a nobis naturaliter Cognoscibilis. Quarta Conclusio est ista, quod ad multos conceptus proprios Deo possumus pervenire, sicut Sunt
conceptus persectionum; et inter omnes Stos Conce-Ptus, conceptus quidem entis infiniti est simplicior et persectior Quod sit simplicior, patet, quia infinitas
dicit gradum intrinsecum naturae, et facit per Setinum Cum natura. Quod autem sit Irfectior prinbatur, quia illa sunt persectiora quae ultim Concluduntur de Deo demonstratione quia est, sed infinita est hujusmodi, ut patet ecprocessu hilosophi S. P sic , ubi di creaturis, demonstratione quia est, ultimo insert de Deo infinitatem. Quinta Conclusio est illa, quod illa quin o noscimus de co, ornoscimus per Specie creaturam. Probatio quia quod potest imprimere SpeCiem minus universalem in intellectu, potest etiam Causare SPeCiem cujuscumque universalioris. Sed creaturae imprimunt in intellectu species minus uniUerSaleS. Ergo possunt imprimere specie universaliores, Puta specie transcendentium. Ista autem transcendentia dicuntur de Deo et CreaturiS.
115쪽
Primo, quod triplex est primitas in Cognoscibilibus, quia est primitas originis, perfectionis et adaequationis. De duabus primis primitatibus p te per Philosophum . Metaph. ubi dicitur quod
ea quae Sunt Priora generatione , Sunt PoSteriora persectione, et e Converso. De tertia Primitate, patet per Philosophum T. Post. quia PaSSio Primo inest subjecto adaequato, sicut habere tres angulos prius inest triangulo quam SoCheli. Secundo est notandum, quod primitas se octionis e parte cognoScibilis est dupleX, quia PerseC-tius intelligibile potest dici vel simplicites' vel secundum proportionem, sicut dicitur quod visio aquilae respeCtu solis est persectior simpliciter, quam visio mea respectu candelae Sed ViSi mea eS Persectior secundum proportiouem reSPeCtu Candelae, quam Visio aquilae respectu Solis, quia ego tu Shabeo Secundum proportionem reSpectu candelae de visione, quam habeat aquila de visione respectu So-
Tcrito est notandum quod triplex est cognitio, scilicet actualis, habitualis et virtualis. Et vocatur cognitio actualis quando objectum praeSens Cluconcipitur. Cognitio habitualis quando objectum est praesens intellectui, ita ut intellectus possit statim habere actum elicitum circa ipsum. Cognitio vir alis quando aliquid intelligitur in aliquo, ut pars primi intellecti, non autem ut primum intellectum sive cognitum, ut intellecto momine. intelliguntur
116쪽
IO LIB. I SENTENTIARUΜvirtualiter in eo partes, ut Corpus et anima et similiter de toto universali et toto essentiali. Guarto est notandum, quod aliud est confusum, aliud est confuser aliud est distinctum, aliud distincte intelligere. Confusum enim se tenet e parte objecti, unde confusum idem est quod indistinctum:
confuse autem et distincto se tenent e parte actuS, unde confuse concipitur aliquid cum exprimitur per nomen, distincte autem cum Concipitur Sicut exprimitur per definitionem, ut patet in Prolox. M HI sic. Guinto est notandum quod alius est Conceptus simpliciter simplex, alius est conceptus simplex Sed non simpliciter simplex Conceptus enim simplicia ter simplex est ille qui non est resolubilis in plu-
re ConCeptus, SiCut Conceptus entis vel ultimae dif- serentiae. Conceptus vero simplex, sed non si mciter simplex est ille qui potest concipi uno actu simplicis intelligentiae, licet possit resolvi in plures
Conceptu Seorsum Conceptibiles, sicut Conceptus hominis. Juxta illa, omissa prima cognitione primitate adaequationis, quia haec patuit e prae a. quaest. dico ad illum Articulum quinque Conclu
Prima est ista quod primum cognitum primitate originis cognitione actuali confusa est Pe-cie Specialissima, cujus singulare emcacius movet Primo SenSum, Supponendo quod Singulare non intelligitur proprie quae Conclusio o-ur sic Causa naturalis agit secundum ultimum potentiae suae in persectiorem effectum quem potest sed inanes 4-
117쪽
Stae Causae OnCurrentes ad hunc actum praedictum sunt Cau e mere naturales, quia praeCedunt omnem
actum voluntatis ergo primo producunt persecti simum conceptum in quem possunt; sed iste Conceptu est speciei specialissimae, quia in tota linea praedicamentali, totum ultimum Persectum formaliter est species SpeCialissima ergo primum Cognitummodo praedicto est SpeCie specialissima. - Cous matur per Avicennam . Metaph. . ., qui dicit quod etaphysica est ultima ordine doctrinae sed hoc non esset verum Si alii conceptu univerSaliores essent prius noti quam Species Specialissima ergo Specie specialissima Si prius cognita prioritate originis cognitione actuali confusa.
tum primitate originis cognitione actuali distinctam cus. Quae probatur sic Nihil cognoscitur DStiuctes, niSi Cognoscantur omnia quae includuntur in ratione ejus es utiali, sed ens includitur in omnibus conceptibus qui ditatisis inferioribus ergo nihil primo distincto concipitur nisi primo erit distinCt Cognito, tum quia ens pauciora includit in Suo ConCeptu, et tale prius intelligitur, tum quia est ultimum et irresolubilis pars cujuslibet et Siceus est primum coxuitum distinctes.
Tertia ConchιSio est ista, quod primitate or,giuis cognitione habituali vel pirtuali, Communiora Sunt prius nota, quia sicut diversae sormae perficientes aliquod persectibile perficiunt ipsum ordine quoddam secundum prius et posterius, ita Si aliqua forma contineret in se virtualiter perfectiO-
118쪽
Ioa LIB. I SENTENTIARUM ne illarum sermarum, simili ordine perficeret illud persectibile. Et ratio hujus est ista, quia Via gen rationis semper imperfectius est prius, quia ProCeditur de potentia ad actum ergo similiter est in Conceptibus quare Conceptu Communiore Cognitione habituali sunt prius noti. Quarta Conch sa est quod primum cognitum persectione simpliciter est Deus tum quia in Consideratione illius substantiae ponit Philosophus selicitatem, ut patet Io Ethic. tum quia attingere actualissimum objectum est persectior cognitio, et Deus est objectum actualissimum, quia est infinitus ergo ejus Cognitio est simpliciter perfectior. Quinta ConchιSi est quod primum Cognitum primitate persctionis SeCundum proportionem est objectum sensibile, et quae emcacius movent sunt isto modo prius nota, quia intellectus noster plus attingit ad illa secundum gradus visibilitatis eorum AD PRIMUM PRINCIΡAL dico quod major propositio, quae est hilosophi I de Anima, debet intelligi quantum ad primas motiones, quia intelleC-tus pro statu isto nihil primo intelligit, nisi hantasiabile non est autem Vera quantum ad motione sequentra poStquam enim creaturae imprimunt intellectui proprias species, intellectus potest abstrahere, et in notitiam Dei sub ratione alicujus universalis evenire. Ad secundum dicit Commentator quod proPΟ-sitio Philosophi si intelligenda de incili et non de impossibili, quia tunc natura fecisset otiose cil-
119쪽
las substantias, et essent frustra si non essent intelligibiles. Sed hoc non valet, tum quia dato quod non intelligerentur a nobis, possunt tamen intelligia eiPSis, et Si non essent frustra. Ideo dicitur ali-ur, quod propositio Philosophi est vera isto modo de impossibili, quia sicut impossibile est quod oculus vespertilionis videat intuitive lumen solis, ita impossibile est quod intellectus noster naturaliter pro statu isto videat Deum intuitive. Ad tertium, dico cum Philosopho, I. HI S.
quod infinitum tenens se e parte materiae est ignotum infinitum autem actuale poteSt SSe Ο-gnitum, quamVi non poteSt esse OmPrehenSum et isto modo Deus est infinitus et cognitu S.
Utrum in parte intelleetiva proprie sumpta sit memoria habens spretem intelligabilem.
Videtur quod non per Philosophum. I. δε nima mihi intelligimus sine phantasmate, ita quod oportet intellectum converti ad phantasmata sed si in parte intellectiva esset species, tunc POSSCinu Sintelligere non Convertendo nos ad phantaSinata; ergo in parte intellectiva non Si ponenda PecieS. Contra Philosophus I de Anima dicit quod lapis non est in anima, sed species lapidis
CIRCA ISTAM QUAESTIONEM, pram ' Ponentur PinioneS; Secundo, opinio vera tertio, iCetur ad opinionum motio.
120쪽
IO LIB. I SENTENTIARUM Ouuneum rere rimum est opinio Henrici, et Golfridi uolib. . . I ., quod in parte intellectiva nulla est ponenda species rei intellectae, sed sussicit illa quae est in phantasmate. HOC Probat Henraci s sic omnis species impressa ab objecto repraesentat illud sub illa ratione sub qua imprimitur ab objecto sed species imprimitur
ab objecto sub ratione singularis, quia alione sunt Singularium T. Motaph. ergo speCies repraesentat Objectum sub ratione singulari. Sed species in intellectu si ponitur, est ad repraesentandum universale ergo in intellectu non est species. Praeterea, nulla pluralitas ponenda est sine necessitate; sed nulla est necessitas ad Ponendum peciem in intellectu ergo. Probatio minoris. SieSSet aliqua necessitas ad ponendum speciem in intellectu hoc esset propter praesentiam objecti, sed hoc non Valet, quia Potiti ob clum esset auin PraeSentiae si cici quam e Contra. Non enim quia species est in oculo, ideo color vel objeCtum est
ideo species coloris est in Culo. Praeterea, qua ratione in intellectu sive in memoria respectu niti objecti ponitur una PeCies. eadem ratione possunt esse respectu objectorum multorum sed quaelibet Species est sorma naturaliter agens ponatur ergo quod sint duae species
et quaelibet naturaliter agat aut ergo erit simul intellectio objectorum aut non Si sic ergo intC lectus habebit simul plures intellectiones: Si non, Sequitur quod numquam poterit esse intellectio se-