장음표시 사용
41쪽
PROLOG OU EST. II 23 tunc habet quatuor conditiones Est enim cognitio
Certa verio et necessarii habens evidentiam ex necessario prius evidente applicato ad scitum per discursum syllogiSticum. APrima conditio probatur perseAa operatio
intellectus est cognitio certa sed scientia Si persecta operatio intellectus ergo est cogniti certa. Coormatur ex . Ethic ubi dicitur circa Scientiam, inquit, oportet certificari et non sequi similitudines.
Ex hac conditione sequitur Secunda, scilicet
quod scientia est objecti necessarii, quia alias non esset cognitio certa: nam mutato objecto mutaretur scientia hinc ait Philosophus 7. Metaph. quod Particularium non est scientia. Et Tullius . Rhetor. ait sic omnes enim suspicamur quod Scimu non contingere aliter se habere contingentia autem aliter cum extra speculari fiant latent, e necesSitate ergo est scibile. Tertia conditio patet, ex . Post qui Principia cognoscimus inquantum terminos cognoRCimus; et per istam conditionem distinguitur scientia ab intellectu principiorum cae 6. Ethic. Orιartia conditio non est per se de ratione Setientiae, sed tantum scientiae imperfecte et non competit scientiae nisi in illo intellectu cui contingit discurrere et procedere a noto ad ignotum. Ex his ad propositum quantum adorta rimas conditiones, Theologia in se et in intellectu divino et beatorum est vera scientia Sed de quarta condia Itone est dubium si in intellectu beatorum At
scientia. Et dicitur quod sic. quia licet ibi non sit
42쪽
diSCurSu per Successionem temporis, tamen ibi est discurSu ordine naturae, quae Si scire hoc e hoc.
Sed instabis per Augustinum G. c. I tu. Non, inquit, erunt volubile nostrae cogitationes, sed scientiam nostram unico intuitu videbimus; ergo non erit ibi discursus. - pondo et concedo quod verum est de discursu temporis. Et Augustinus ibi non loquitur assertive sed dubitative, quia dicit forte ibi non erunt cogitationes volubiles ergo
Si quaeras ulterius. Si Theologia nostra Sit licui subalternata, dicitur quod uou, quia quamviS subjectum ejus possit esse sub subjecto metaphy-Sicae, non tamen accipit principia a metaphysica; et rationes ad hoc possunt accipi e dictis contra primam opinionem. AD ARGUMENTUM IN CONTRARIUM patet X dictis in quoest praecem, quia non est de ratione subjecti scientiae habere simpliciter principium; namentis ut sic, non Si principium, et tamen est Subjectum in metaphysica Ideo dicit Commentator circa principium lib. g s. quod scientiae considerant de rebus simplicibus carentibus principiis ergo
Quod non sit practica I. Quia habitus practicus est circa contingens ex I de vim. Sed objectum
43쪽
2. Praeterea omni scientia practica aliqua speculativa est nobilior sed nulla scientia est nobilioriSta ergo est speculativa. Major patet per Philosophum ii Prol. I taph. Tum quia speculativa CSt gratia. Sui, practica autem est gratia usuS: tum quia speculativa est Certior, ex . Metaph. 3. Praeterea Illa scientia quae S inUenta, m-nibu necessariis X istentibus, propter sugam ignorantiae, Si speculativa ex Pro est h. sed Theologia est hujusmodi ergo Theologia est speculativa. Contra Theologia est propter Perari ergo est practica Consequentia patet ex . Metaph. - Η-tecedens probatur, quia finis legis est dilectio, testo Salvatore, Matth. a In his duobus, scilicet in dilectione Dei et proximi, tota lex pendet et prophetae. CIRCA ISTA QUAESTIONEM unt quatuor articuli. Primo, videndum quid sit praxis, ad quam cognitio practica dicitur extendi. Secundo, quae sit disserentia inter habitum practicum et speculatiUum. Tertio, unde habitus dicatur practicus Guarto, de
principali quaesito. 9 Primo dico quod praxis est actus alte
rius potentiae quam intellectus, naturaliter posterior intellectione, natus elici conformiter rationi rectae ut sit rectus. In ista definitione sunt tres particulae Prima quod praxis est actu alteriu Poten- .
44쪽
praxis dicit quandam extensionem, quod est Xtra Se tendere se sistendo praecise in actibus intellectus, nulla est talis eXtra se tensio. Diceres immo est, quia actus intellectus est discursivus Hoc non valet, quia tunc Logica esset scientia practica cum sit de actibus discursivis quia Logicae primus C-tus est ratiocinari, secundus discurrere licet ergo discursus dirigatur per ratiocinationem, non prΟPter hoc Logica est practica, Sed rationaliS, quia num quam posterior actus intellectus habet rationem praxis, licet dirigatur a priori actu intellectus. crι a particiιla est quod praxis naturaliter est posterior intellectione, quod robatur, quia
triplices sunt actus in nobis, scilicet vegetasVuS, Sensitivus, appetiti via et apprehensivus, et omneSisti sunt communes nobis et brutis et ut si non Sunt praxes. Omnis alia potentia ab intellectiva vel est vegetativa, vel est sensitiva, vel est volitiva Praxis non est operatio vegetativa vel sensitiva propter duo. Primo quia praecedunt actum intellectus. Secundo quia sunt communes nobis et brutis ergo volitivae. Si autem aliquo modo dicantur esse raries in nobis, hoc est inquantum moderantur ab intellectu et sunt naturaliter posteriores ea. - EX his sequitur corollarium quod praXis est actus Voluntatis elicitus vel in eratus, quia praxis Si naturaliter posterior intellectione. Sed omnis actu naturaliter posterior intellectione est actus voluntatis, et omnis actus voluntatis est elicitus vel imperatus.
Tertia particiιla est quod praXis est nata edici consormiter rationi rectae ut sit recta quod pro-
45쪽
hat j cx 6. Ethic ubi dicitur quod electio recta eget
recta ratione ut sit recta. Electi autem est quaedam praXis, quia est actus Voluntatis requirens rationem rectam cui Conformatur. - Sed contra hoc
arguitur quia dictum est in corollario quod praxiqest actus elicitus vel imperatus sed aliquis actu , intellectus potest esse imperatus a Voluntate ergo aliquis actus intellectus potest esse praxis, quod est Contra primam parriculam positam in definitionc praXis. Dicendum quod actus intellectus imperatus
a voluntate non est praXis, tum primo quia non est e sua natura posterior intellectione, cum ipsa voluntas possit imperare actum intellectus tum sc-cundo quia non est natus elici conformiter primo rectae rationi posito ergo quod actus intellectus es-Set imperatus, adhuc non eSSet proprie praXis Unde Conceditur quod omnis praXis est actus elicitus vel
Prima est quod practicum ponit duplicem c-S cIum aptitudinalem, scilicet prioritatis et conformitatis ad objectum De prioritati patet, quia Ordine essentiali praxis est posterior intellectione, qui ies naturaliter praXim i pecedenS. De coli formitalc, probatur quia 6. Ethic dicitur quod veritas con- esse, idest conformiter se habens appetitui octo practica veritas, quia praXis ad hoc quod sit recta nata est sequi dictamen rectar rationiS, quod sest ei consorinari.
46쪽
3 LIB. I SENTENTIARUM Secuna ConchιSis, quod non requiritur ne- Cessario duple respectus actualis, sed sussicit quod sit aptitudinatis, quia alias idem habitus quandoque esset PraCticu et quandoque non PracticuS: nam faber actu operans habet Ctum practicum, et non Ctu Perans non haberet actum Prtacticum.
Ex his dico quod practicum et speculatipum differunt penes positionem et privationem horum respectuum; nam practicum ponit duplicem respectum positivum, SpeculatiPum autem privat illo respectus. Ἐκ quibus ulterius inser Scotus quod practicum et speculativum non sunt disterentiae SSCntiales habituum, quia nullum respectivum est de intrinseco conceptu alicujus absoluti, vel jus dissi rentia essentialis.
Contra hoc arguit sic etrus urcolus: Quia
major est differentia inter habitum practicum et speCulativum quam inter nati rates et medicum. Sed in illis est distinctio specifica ergo in istis. - Rc- spondeo quod objectio non vadit ad rem, quia doCtor iste non negat actum practicum et speculativum non distingui specifice, sed dicit practicum et speculativum non osse disserentias essentiales habituum penes positionem et privationem respectu praedicto
ne merus A ficulo sunt opiniones
Una Gothfridi, Guo M. O. q. II, quod actu et habitus sunt practici X objecto ratione cora formi- Iatis, intellcctus autem fit practicus Per citcnSD-nem ad suom Contra Impossibilo est alicui -
47쪽
PROLOG QUAEST. III ineSSe CCidens, et non denominare illud; sed si non dicatur e eodem habitus esse pracdicus et intellectus, tun habitus practicus erit in intellectu speculativo, et non denominabit ipsum Consequen- Iia Probatur, quia non Mistente Xtensione ad finem non est intellectus practicus, et non poterit habere pro subjecto intelleCtum speculativum. SP diceres non est inconveniens habitum practicum esse in intellectu speculativo per CCidens. Sed actus practicus non potest esse in intellectu Speculativo per accidens. - Contra. Ubi potest esse habitus ibi potest esse actus ex s. Ethic. Sed C- tu PraCticus non potest esse in intellectu speculativo ergo ne habitus. Pr interca, subjectum magiS denominatur a per se conditione sui accidentis, qtiam a Conditione ejus accidentali ergo si intellectus potest dici practicus e conditione accidentali sui habitus, puta extensione habitus ad finem, multo magis e conditione per se sibi accidentis, Puta e actu sed actu dicitur per se practicus Xobjecto, ergo et intellectus.
Alia est opinio Henrici Guo I. . . . ubdiam intellectus quam habitus dicuntur practici ex ine. De intellectu patet e I de vivia, ubi dicitur quod intellectus extensiones fit practicus, ct i Dsert a peculativo sui . - μ interea, medicina est de eodem subjecto; sed medicina dividitur in practicam et speculativam ergo hoc est Propter finem. Praetcrca, abiim dicitur practicus, ilia bonii vel malus moraliter; sed bonitas ct malitia inest habitu e circumstantia et intor Omnes Cir-
48쪽
Cumstantias prima est circumstantia vis. - Contra eκtensio ad finem, nec actualis ne aptitudinalis faciunt habitum practicum ergo habitus non est practicus e fine Cousoquesutia Patet antecedenS declaratur non enim habitus est practiCu Per X- tensionem actualem ad finem, quia tunc faber actualiter operans non haberet habitum practicum; ne etiam per eXtensionem astitu invalcm, quia tunc OPorteret dare causam per Se quare inesset tali cognitioni talis aptitudo, cum sit aliquid intrinsecum Sibi Causae autem per Se sunt intellectus et objec
Sed diceres, quod finis inter omne causa est prior secundum Avicennam 5. Messaph. - Contra Finis non est causa nisi ut movet mciens; sed antequam moveat officiens inest habitu ista conditio Praeterca, Scientia moralis practica est Ethic: sed hoc non habet per CXtensionem ad finem ergo habitus non est practicus e fine. Probatio minoris
finis scientiae moralis est elicitas felicitas autem consistit in speculatione x Io Ethic o sed nihil crextensionem ad Speculationem CR practicum.
quonam i itur opinionem Doctoris nostri.
ost notandum quod cognitio dicitur fractica, ut Patuit X praccc . art. e duplici restatioue scilicci conformitatis ad objoctum et prioritatis. Videamus ergo a quo habitus habeat relationem conformitatis, ct cinde a quo habeat relationem prioritatis: et si a patebit propositum. Propter quod dico clua con
49쪽
PROLOG OU EST III 33 Prima, quod habitus practicus habet relationem conformitatis ab objecto cujus ratio est, quia a eo trahit habitus practicus conformitatem ad Praxim unde Sumuntur prinCipia rectitudinis praxis: sed illud est objectum ergo ab objecto habitus habet respectum consorinitatis Major patet, quia ab illo quod virtualiter continet principia alicujus habitus dependet tota deductio habitus, Cum X principiis deducantur conclusiones Minorrem Probo Nam objectum hujus praNis quae est, diligore cu=ιι, continet virtualiter rectitudinem hujus praXiS.
habet respectum prioritatis partim e obsecto, et partim comitu potcntiarum. De ordines potentiarum Patet, quia omne concedunt quod intellectus et voluntas se habent in agendo Secundum ordinem prioritatis et posterioritatis Actus enim voluntatis
praeSupponit actum intellectus. De objecto declaro sic quia nulla intellectio est practica nisi sit determinativa rectitudinis ipsius praXis; sed hanc determinationem habet intellectio tantum ab objecto; igitur objectum concurrit ad hanc relationem Minor patet per Philosophum . est 6. . taph et 5. Ohic. ubi acit distinctiones habituum pene objecta.
Ad primum arqumentum sescuu in opinionis
dico quod numquam intellectus speculativus fit practicus scit Aristoteles ponit triplicem intellectum, IIIlura qui Si mere speculati VuS, et Ste nunquam fit practicus, sed considerat tantum speculabilia. Alius intellectus est qui considerat agibilia, et iste licet Sit practicus, potest tamen magis fieri Practicu S, e quo habetur tertius gradus intellectu S.
50쪽
34 LIB. I SENTENTIARUM A secrιndum dicitur uno modo quod medicina universali est speculativa, applicata autem ad curas, idest ad individua est practica hoC .non Placet octori nostro, quia tunc conclusio PracticaeSset e speculativis principiis. Et ideo concedit quod tam medicina universalis quam particularis est practica dicitur autem medicina particulari magis practica, quia aliquantulum tu recedit a peculabili. Ad tertiiιm dicitur quod non omnis actus vel habitus est bonus a circumstantia finis, ut finis est; immo aliquis est bonii e Circumstantia finis, ut finis sumitur pro objeCto, non Pro fine praeciSC. ne uaris Arucum sunt quatuor Pinio
Prima st Henrici ii Summa quae dicit Theologiam esse pocularisam. Ad cujus videntiam nota, quod duple est actus voluntatis. Vnus perficiens Voluntatem, et iste est respectu ultimi finis. Alitis, qui perficitur a voluntate, et iste est reSP Ctu Ο-rum quae sunt ad finem. In primo autem actu Ο-luntas non indigo directivo sed tantummodo objecti Ostensione, et quia iste actus est finis hujus scientiae, ideo debet dici poculativa, quod probatur Sic Directivum ponitur ubi contingit erraro sed cati non OSSunt errare ergo non habent tale directivum. Sed cati maxime habent istam scientiam; ergo non est directiva, et Per conSequen ne Pructica, quia practicum et directivum sunt idem.
Contra istam opinionem arguitur: Finis in particulari est de quo tractat Theologia sed circa