장음표시 사용
51쪽
finem in particulari contingit errare ergo ima objectum Theologiae contingit errare ergo est cessaria cognitio directiva et Per Consequens raC-
Praeterea ubicumque Contingit errare CirCa Cir-Cumstantiam Ctus oportet clare directivum, ut C-tus sit debite circumstantionatus sed voluntate stante ciret finem in particulari contingit eam errare in aliqua cirCumstantia actus ergo oportet ponereis bitum directivum sive practicum. Minor probatur, quia voluntas licet possit Circa totam substantiamaCtus, non tamen potest in omnem Circumstantiam, videlicet utrum sit in tribus suppositis, vel utrum debeat acquiri per habitum, vel per actum meritorium, et si poterit deficere.
Ρraeterea, Cujus dilectio principaliter intenditur CXtra genus Cognitionis ejus cognitio principaliter intenditur infra genus cognitionis sed dilectio finis principaliter intenditur Xtra genus CognitioniS; ergo ejus cognitio principaliter intenditur infra genus cognitionis. Sed principia sumpta a fine inquantum finis, sunt principia practica secundum istum Doctorem ergo tota Theologia est practiCa.
M arquinentum oppoSitum dico quod sicut
agens intendit per se inducere formam, per acci sensautem intendit remotionem contrarii ita habitus per se dirigit, per accidesus autem XCludit errorem. Unde si habitus intellectus est persectuS, non Om- Patitur SeCum errorem, sicut est in beatis, et ideo potest dirigere, dato quod sit XClusio erroris, quia istud secundum sibi inest per accidenS.
52쪽
36 LIB. I SENTENTIARUM Alia est opinio Egidii lib. I. scilicet quoci
Theologia est scientia assectiva. - Ad cujus Piriv-tiam est sciendum quod vis est multiplex. Est enim finis ultimus, et iste non denominat. Et quia finis in scientia ista intentus est dilectio, et dilectio habet assicere ideo debet dici assectiva Hoc Probatur sic denominatio fit a fine ergo a perfectissimo fine fit persectissima denominatio seclpersectissimus finis Scripturae est dilectio ergo etc. Praeterea, Theologia est sapientia sed sapientia
dicitur a Sapore, sapor autem habet assicere ergo assectiVa.
Contra istam opinionem Si ista scientia est
affectiva, tunc esset dare tertium genus Scientia ,
sed hoc est contra multa auctoritates hilosophi. Avicennae et Commentatoris qui dividunt habitum scientificum in habitum practicum et PeculatiUum, sicut patet a Met et . est. APDcu. Praeterea a fine fit denominatio secundum te; sed finis hujus scientiae est dilectio etiam per te; ergo denominatur a dilectione. Sed dilectio est quaedam praκis ergo Theologia est scientia practica.
Praeterea, veritas Consesse se habens appetitui recto est praCtica veritas, ex . Ethic. sed tales sunt omnes veritates theolbgicae ergo etc. Praeterea, veritas directiva voluntatis Circa actiones humana est practica ex . Ethic. sed tales sunt veritates theologicae ergo etC.
Ain primum opinionis, patet quod non Valet, quia dato quod habitus denominaretur ab illo fine qui est dilectio cum dilectio sit quaedam pra-Xis, sequitur quod Theologia Sit practica.
53쪽
Ad secundum, dico quod etiam non valet immo Per idem argumentum probaretur quod SSet Pure Speculativum quia ex illo medio probat hilos Phu metaphysicam esse Speculativam, per hoc quod est sapientia. Ex his sequitur corollarium quod propter PraecliCta non potest stare opinio Varronis qui dicit Theologiam esse contemstativam, tamquam sit medium inter practicum et SpeCulatiUum. Alia est opinio homoe sart. . . . . . quod Theologia una existens est scientia frac- Iica et speculatis simul: et hoc ideo quia Deus, qui est subjectum Theologiae continet subjecta practi e et speculativae Cientiae. Secunda ratio nam illa scientia quae si traC-tat speculabilia ac si essent mere speculativa, et prac- Iicalia ac si essent mere practica est Simul Peculativa et practica Sed Theologia est hujusmodi, quia tractat istam Desus es inurnuS, quae CSt mere speculabile; et istam Desus est dili infus, quae Stmere practicabile, a Si esset mere Practica.
Disonam, quod assumptum est salsum, quod
in Theologia tractantur speculabilia, quia sicut dictum est, in Theologia tractatur Solum de ultimo sine et de ejus conditionibus et circumstantiis, et de aliis circa ipsum unde est directiva in cognitionem ultimi finis. Contra istam opinion m arguit Varro sic: Hem non specificatur a duobus habentibus Contrarium modum in specificando, alias idem posset esse homo et asinus. Sed tracticum et speculati-
54쪽
vum habent contrarium modum in specificando. Ergo Theologia una existens scientia non potestem practica et speculativa. Ρraeterea major incompossibilitas est inter practicum et speculativum, quam inter naturale et metaphysicum sed impossibile est unum habitum esse naturalem et metaphysicum ergo impossibile est etiam unam scientiam Sse practicam et peculativam Minor patet major probatur Nam habitus dividitur, prima sui Disione in practicum et sesculativum, e s. est h. habitu autem speculatiotis dividitur, secundaria divisione, in est υ-Sicum, et mathematicum et naturalem e 6. Metaph. unc autem major incompossibilitas est inter prima dividentia, quam inter Secunda, quia magi OPPonuntur.
Ad primiιm Stirιm dico quod non valet, quia
tunc sequitur quod metaphysica esset practica et speculativa quia ejus subjectum est en inquantumenS, et en inquantum en Comprehendit en Speculabile et en operabile.
Quarta opinio est octoris OStri quem
Sequor, et praemitto quaedam dicta in prima quaest , scilicet quod est Theologia necessariorum et The logia contingentium; item, est Theologia in se et Theologia in nobis. Hic autem non loquitur de Theologia in intellectu divino, quia de illa erit specialis sermo infra dist. T. Dico ergo tres conclusioura Primia est quod Theologia necessariorum in intelleCtu creato, tam beato quam non beato, tam angelico quam humano est practica Probo, Illiu
55쪽
notitia est practica, quae aptitudinaliter est consormis volitioni rectae, et est naturaliter prior ea sed Theologia necessariorum in intellectu Creato est sic conformis actu voluntatis Creatae et rectar, et prior eo ergo etc. Major patet e dictis in I. LI. Ar- Iic Minor probatur: nam primum objectum The logiae virtualiter est conforme volitioni rectae, quia a ratione ejus, scilicet objecti sumuntur principia rectitudinis praxis in volitione ipsum etiam objectum determinat intellectum ad notitiam rectitudinis praxis quoad omnia theologica neceRSaria Prius naturaliter quam aliqua voluntas creata velit.
tium in se est speculativa. Probatio. Omnis notitia quae non habet e objecto Conformitatem ad praκim ante omnem Ctum Voluntati non est praC-tica; sed Theologia contii eutium iu se est hujusmodi ergo etc. Probatio minoris: nam Cum Contingentia ante voluntatem determinate non Sint non poterunt aliquam determinationem praXis ostendere.
Tertia Conchιsio, quod Theologia contis utium in intellectu creato est practica, Sed sc accidesnS. Ρrobo: Illa cognitio quae habet objectum virtualiter continens reglitudinem praXis est practica sed Theologia contingentium in intellectu creato est hujuA- modi ergo, etc. Sedis currit hic unum dubium, quia tertia Cou- clusio non videtur posse Stare cum ccurida, nam quod in se est speculativum nulli est practi Cum, quia speculativum it fracticum repugnant. Sed
56쪽
4 LIB. I. SENTENTIARUM Theologia contingentium i/r se est speculativa ergo
nulli est practica Respondeo tiod major non est simpliciter vera. Et tim probatur practicum et spmulativum Opponuntur, ico quod practicum et speculativum e objecto bene opponuntur sed Speculativum e objecto, et practicum e voluntate sic determinante non Opponuntur. Nunc autem Theologia contingentium 3 sc est speculativa Xobjecto, in iuulfcctu alitem resato est practica X voluntate determinante intellectum ad notitiam praxis ergo etC. AD PRIMUM PRINCIPALE dico quod habitus practicus vel est contivgeus, vel est contivg utcrse habens x arte o rcti, vel est couti crates sciabens ex partes actus. In proposito autem licet objectum sit necessarium e parte actu tamen StcontingenS. Ad sescundum, cum dicitur: omnis scientia practica aliqua speculativa est nobilior concedo depractica humanitus inventa quae est CSPectu eorum quae sunt ad finem: Sed practica ii e est respectu ultimi suis, urgo sicut est Theologia. Ad tertii in dico quod quaedam sunt neceS- Saria extrinseca, quaedam utrius 'car ante autem Theologiam non erant omnia necessaria intrinSeca homini ideo data est Theologia propter ista neceS-saria ad finem conSequendum ergo etc.
57쪽
Issa est distinctio prima, circa quam primo quaero: QUAESTIO J. Utrum rutilo sit aetus voluntatis qui mi dileello, nutAlt passis erepta in voluntate, ut puta deleetatio. Et videtur quod non sit actus voluntati tantum. I. Quia quaelibet natura fruitur suo fine sed finis cujuslibet potentiae est proprius actu ejuS ex . hic ergo quaelibet potentia ruitur suo actu et sic frui non est actus voluntatis tantum. a. raeterea, ruitio est quaedam selicitas sed felicitas consistit in speculatione, ex O. Ethis , et speculatio convenit intellectui ergo fruitio est C-tus intellectus et non voluntatis. Contra Augustinus lib. I. de doct. christ. dicit quod frui est amore inhaerere alicui rei propter se sed amor est actus voluntatis, quae est dilectio ergo, etc. CIRCA HANC QUAESTIONEM sunt tres articuli. Primus, si dilectio et delectatio sint idem realiter. Secundus, si fruitio est dilectio vel delectatio. Tes tius, si ruitio sit actus voluntatis.
oneum rere Frimum est opinio homi- starum quae dicit duas Conclusiones. Prima, quod
58쪽
4 LIB. I SENTENTIARUM dilectio et delectatio sint idem realiter. Secunda, quod differunt secundum rationem. Prima Conchisa probatur tripliciter:
Primo sic: Actus qui sunt de eodem objecto sub eadem ratione sunt idem realiter; sed dilectio, et delectatio quae sequitur, Sunt hujusmodi, quia sunt de bono sub ratione boni ergo etc. Secundo sic Illi actus qui immediate Consequuntur ad idem, sunt idem simpliciter; sed dilectio et delectatio immediate consequuntur ad intellectum et Voluntatem ergo etC. Tertio sic: Impossibile est in una potentia Simplici simul ponere duos actus realiter diversos sed dilectio et delectatio simul sunt in voluntate ergo non disserunt realiter.
tio disserunt secundum rationem. Probatio Delectatio importat quietationem quae est privatio motus, dilectio autem unionem et Privationem quietationis; sed illae duae privationes differunt sola ratione. Praeterea, quae disserunt in modo significandi, illa disserunt ratione; sed delectatio et dilectio sunt hujusmodi ergo etc. Probatio mavoris, quia dilectio videtur significare per modum formae egredientis a voluntate ad ipsum objectum amatum; Sed delectatio significat e converso, per modum formae egredientis ab obVecto.
Contra istam opinionem arguitur Primo,
Contra primam conclusioncm sic
Quaecumque possunt separari ab invicem, illa non sunt idem realiter; sed dilectio et delectatio
59쪽
sunt hujusmodi ergo, etc. Minor patet in aemonibus qui se diligunt, et tamen non delectantur,
Praeterea illi actus non sunt idem realiter quorum opposita distinguuntur realiter; sed odium et tristitia, quae opponuntur dilectioni et delectationi, distinguuntur caliter Minor patet in beatis qui odiunt peccata nostra, ne tamen triStantur de eis, Cum in eo non cadat tristitia. Ρraeterea, delectatio est per se objectum dilectionis se dilectio non potest per Se CSSe objeC- tum delectationis ergo non sunt idem realiter. Praeterea, illud quod est superveniens alteri non est idem realiter illi sed delectatio est superveniens dilectioni ergo, etc. Contra secundam conclusionem arguitur sic: Quia dilectio realiter elicitur a voluntate, et delectatio non, sed realiter sequitur dilectionem ergo non
disserunt sola ratione. Dico ergo quod dilectio et electatio disserunt
realiter, ne argumenta praecedentis conclusionis Concludunt.
Primum non, quia major est falsa nam duo actus subordinati possunt esse de eodem objecto et sub eadem ratione, quorum unus perficit alium, sicut sunt isti. Aliter potest dici ad tuorem, quod dilectio et delectatio non sunt de eodem objeCto sub eadem ratione, quia delectatio semper est doobjecto praesente, dilectio autem non necesSario Semper concernit praesentiam objecti. Ad secundum, minor est falsa, quia dilectio et
60쪽
delectatio non immediate se habent ad potentiam, quia, ut patet, delectatio est superveniens dilectioni, et sic praesupponit dilectionem. Ad tertium, dico quod duo Cius possunt Simul esse in eadem potentia, si sunt subordinati, Sicut sunt isti. Ad arrumenta pro secunda Conclusione
Ad primum dico quod F dilectio et delectatio
non dicunt privationes, quia non Sunt PriVationes, nec sermaliter includunt privationes, quia uni qua unitur beatus Deo non est privatio, ne uni qua materia et sorma uniuntur, est Privatio. A secundum, dico quod dilectio et clectatio non differunt solum in modo significandi sed etiam realiter, ut diCtum St. - mcuncto Are/culo est notandum quod dilectio est operatio elicita a voluntate praesupponenS cognitionem objecti se deleCtatio est quaedam o- Peratio recepta in voluntate causata ab objecto. Aliquin auctoritate videntur dicere quod frI I- aio sit dilectio, sicut ponit August. lib. I. aec doctr. christ ubi dicit quod frui est amore inhaerere Sed amor est dilectio ergo, etc. Praeterea, Augustinus lib. I. quaest dicit quod omni Perversitas, quae vitium nominatur, est uti fruendis, et frui utendis; sed perversitas Spectat adactum Voluntatis ergo fruitio spectat ad voluntatem, et sic est dilectio.
Aliquo etiam auctoritato videntur dicere quod fruitio sit delectatio. Unde Augustinus I De