Comoediae

121쪽

HAVTON TIMORUMENOS. 111BA. quis nam hic adulescens est, qui intuitur nos l

ΒΑ. amabo quid tibisti AN. disperii, perii misera. BΛ. quid stupes 'CL. Antiphila. ΑΝ. videon Cliniam an non i ΒΑ. quem vides Τ 405 CL. Salve, anime mi. AN. O mi Clinia, salve. CL. ut vales ΤΑΝ. Salvom VenisSe gaudeo. CL. teneone te, Antiphila, maxume animo exoptatum meo iSY. ite intro: nam vos iam dudum expectat SeneX.

ACTVS III.

CAREMES. MENEDEΜVS.CH. Luciscit hoc iam. cesso pultare ostium 410 Vicini, primo ex me ut sciat sibi filium redisse i etsi adulescentem hoc nolle intellego. Verum quom Videam mi Serum hunc tam eXeruciarier eius abitu, colem tam insperatum gaudium, quom ei pericli nil ex indici0 stot thau faciam: nam quod potero adiutabo senem. item ut filium meum amico atque aequali SUO Video inservire et 80cium e8Se in negotiis,n0S quoque senes eSt aequom Senibus obsequi. ME. aut ego prosecto ingenio egregio ad miserias

natus Suni, aut illud falsumst, quod volgo audio diei, diem adimere aegritudinem hominibus: nam mihi quidem cotidie augescit magis de filio aegritudo, et quanto diutius e8t, magis cupio tanto et magis desidero. CH. Sed ipsum foras egressum Video: ibo, adloquar. Menedeme, Salve: nuntium adporto tibi, quoius maxume te fieri participem cupis. ME. numquid nam de meo gnato audivisti, Chremes l

122쪽

112 P. TERENTICH. Valet utque vIvit. ΜΕ. ubi namst quaeso ΤCH. apud me domi. 430ME. meus gnatus ' CH. Sic eSt. ME. venit i CII. certe. ME. Clinia meus venit Τ CH. dixi. ME. eamus: duc me ad eum,

obsecro.

CH. non Volt te scire se redisse etiam, et tuom conspectum fugitat: propter peccatum hoc timet,no tua duritia antiqua illa etiam adaucta Sit. 435 ME. non tu ei dixisti ut esSeml CH. non. ΜΕ. quam obrem, Chremes lCΗ. quia pessume iStuc in te atque in illum consulis, si iis tam leni et victo animo e8Se ostenderis. ΜΕ. non P08Sum: Satis iam, Satis pater durus sui.

vemens in utramque partem, Menedeme, es nimis, 440 aut largitate nimia aut parSimonia. in eandem fraudem ex linc re atque ex illa incides. Primum olim potius quam paterere filium commetare ad mulierculam, quae Paululo tum erat contenta quoique erant grata omnia, έ15 proterrui8ti hinc. ea coacta ingratiis postilla coepit Victum Volgo quaerere. nunc quom Sine magno intertrimento non potest haberi, quidvis dare cupis. nam ut tu SeiaS, quam ea nunc inStructa pulchre ad perniciem siet, 450 primum iam ancillas secum adduxit Slus decem,

Oneratas VeSte atque auro: Aatrapa si siet amator, numquam Susserre eius SumΡtus queat:

Sensi: nam unam ei cenam atque eIUS comitibus 455

dedi: quod si iterum mihi sit danda, actum siet. nam ut alia omittam, pytissando modo mihi quid vini absumpsit sic hoc dicens asperum, Pater, hoc e8t: aliud lenius sodes vide:

relevi dolia omnia, omnis SeriaS: 460 omnis sollicitos habuit: atque haec una nOX. quid te suturum cen8es, quem adsidue exedenti sic me di amabunt, ut me tuarum miseritumSt,

Menedeme, fortunarum. ME. saciat quidlubet:

123쪽

sumat consumat perdat, decretumst pati, 455 dum illum modo habeam mecum. CH. si certumst tibi sic sacere, illud permagni re ferre arbitror, ut ne scientem sentiat te id s1bi dare. ME. quid faciam J CH. quidvis Ρ0tius quam quod cogitas: per alium quemvis ut des: falli te sinas 170 techmis per servolum: etsi Si Sensi rui quoque, illos ibi esse, id agere inter Se clanculum.

Syrus cum 1llo VOStro conSUSurrant, conserunt

conS1lia ad dule8centis : et tibi perdere talentum hoc pacto satiuS est quam illo minam. 475 non nunc pecunia agitur, sed illud quo modominum0 periclo id demus aduleScentulo. nam si semel tuom animum ille intellexerit, prius proditurum te tuam vitam et prius pecuniam omnem, quam abS te amitta8 f1lium: hui, ιρο quantum fenestram ad nequitiem patefeceris, tibi autem porro ut non sit Suave viveretnam deteriores omneS Sumus licentia. quod qu0ique quomque inciderit in mentem, volet neque id putabit pravomne an rectum Siet.J 403tu rem perire et ipsum non poteris pati.

dare deneghris: ibit ad illud ilico,

quo muXume apud te Se valere sentiet: abiturum se abs te esse ilico minabitur. ME. videro Vera atque ita uti res eSt dicere. 4so CH. somnum hercle ego hac nocte oculis non vidi meis.

dum id quaero, tibi qui filium re8tituerem. ME. I do dextram: porro te idem oro ut facias,

Chremes.

CH. paratus Sum. ME. Acin quid nunc facere te volo ΤCH. dic. ΜΕ. quod sensisti ill0A me incipere fallore id ut maturent sacere: cupio illi dare 496quod volt, cupio ipsum iam Videre. CH. Operam dabo. paulum negoti mi obstat: Simus set Crito vicini nostri hic ambigunt do sinibus: me cepero arbitrum: ibo fac dicam, ut dixeram 505 operam daturum me, hodie non DOSSe ei8 dare. continuo hic adsum ME. ita quaeso. di vostram fidem 8

124쪽

114 P. TERENTI

ita comparatam esse hominum naturam Omnium, aliena ut melius videant et diiudicent quam Sual an eo fit, quia in re nostra aut gaudio θρ5 Sumus praepediti nimio aut aegritudine' hic mihi nunc quanto plus sapit quam egomet mihi l CH. dis80lvi me, oti0Aus operam ut tibi darem. Syrus est prendendus utque adhortandus mihi. a me nescio quis exit: concede hinc domum, siq

SY. Hac illac circumcursa: inveniundum es tamen, argentum; intendenda in genetiist fallacia. CH. num me sesellit hosce id strueret videlicet, quia Cliniae ille servos tardiusculust, bibidcirco huic nostro traditast proVincia. SY quis hic l0quitur i perii. num nam haec audivit iCH. Syre. SY. hem. CH. quid tu istic t SY. recte. equidem te demiror, Chreme8, tam mane, qui heri tantum biberis. CH. nil nimis. SY. nil' narrast visa verost, quod dici 80let, 520 aquilae senectus. CH. hsita. SY. mulier commoda saceta haec meretrix. CH. sane. SY. id in visast tibi let quidem, ere, forma luculenta. CH. Sie Satis. SY. ita n0n ut olim, Sed uti nunc, Sane boua: minumeque miror, Clinia hanc si deperit: 525 sed habet patrem quendam avidum, miserum atque aridum, VicInum hunc: novistit at quasi is non ditiis abundet, gnatus eius profugit inopia. Acis esse factum ut dicol CΗ. quid ego ni sciam Jhominem pistrino dignum. SY. quem l CH. iStunc

dico sidulescentis. SY. Syre, tibi timui male. CH. qui pressus est id fieri. SY. quid sacereti UH. rogas laliquid reperiret, singeret sallacias,

unde e88et adulescenti, amicae quod daret, atque hunc dissicilem invitum servaret senem. 535

125쪽

SY. garris. CH. haec laeta ab illo oportebat, Syre. SY. eho quaeso lauda8, qua eros fallunt ' CH. in loco ego Vero laudo. SY. recte Sane. CH. qu1PPo qui magnarum Saepe id remedium aegritudinumst: rei rim hu1c mansisset unicus gnatus domi. 540SY. iocon an Serio 1lle haec dicat nescio, nisi mihi quidem addit animum, quo lubeat magis. CH. et nunc quid expectat, Syre' an dum hinc d0nuo abeat, quom his tolerare eius sumptus non queati nonne ad senem aliquam fabricam fingit ' Set stolidus e8t. 545CH. at te adiutare oportet adulescentuli causa. SY. sacile equidem facere 9088um, si iubes; etenim quo pacto id fieri soleat, culleo.

CH. tanto hercle melior. SY. non eSt mentiri meum. CH. lac ergo. SY. at heus tu, facito dum eadem haec memineris, 550 siquid huius simile sorte aliquando eVenerit, ut Aunt humana, tu A ut faciat filius. CH. non MUS Veniet, SPero. SY. Spero hercle ego quoque: neque eo nunc dico, quo quicquam illum senserim :sed siquid. nequid; quae Sit eius aetas, Vides: 555- et ne ego te, Si USUS Veniat, magnifice, Chremes tractare possim. CH. de S Stoe, quom USUS Venerit, Muidsebimus quid opus sit: nunc iStuc age. SY. numquam commodiu8 umquam erum audivi loqui, τnec qu0m mue sacere crederem mi inpunius 560 licere. quis nam a nobi8 egreditur foras 'CΠRΕΜΕS. CLITIPHO. SYRUS.CΠ. Quid istuc quaesol qui istic mos est, Clitipho litano fieri oportet lCL. quid ego feci l CH. vidin ego te modo manum in

sinum huic meretrici inserere ' SY. acta haec res est: perii. CL. mene lCII. hisce oculiS, ne nega. facis adeo indigne iniuriam illi, qui non abstinous manum i 565 nam istaec quidem contumeliast,

126쪽

α116 P. ΤERENTI hominem amicum recipere ad te atque eius amicam subigitare. vel heri in vino quam inmodestuS fuisti. SY. factum. CH. quam molestus lut equidem, ita me di ament, metui, quid futurum denique esset lnovi ego amantis: animum advortunt graviter quae

CL. ut fides mi apud hunc est, nil me i8t1us tacturum, pater. CH. egio: at certe ut hinc concedas aliquo ab ore eorum aliquantiSPer. multa fert lubido: ea facere prohibet tua prae8entia. de me laeto coniecturam: nemoSt meorum um1 eorum

hodie, apud quem eXPromere Omnia mea occulta, Clitipho,

Rudeam. 575

apud ullum prohibet dignitas; apud alium ipsius saeti pudet,

ne ineptus, ne ProterVOS Videar: qu0d illum lacero credito. sed nostrumst intellegere, ut quomque atque ubi quomque OpuS Sit Obsequi.

SY. quid iste narrati CL. Perii. SY. Clitipho, ha00 ego praecipio tibii hominis frugi et temperantis lanctu's Officium. CL.

quo id iniuria: quin mini molestumst. CL. Pergini SY. hercle verum dico quod videtur. CL. n0n accedam ad illOS' CH. eho quaeSO, una accedundi viasty SY. actumst: hic prius Se indicarit quam ego argentum esseeero.

Chremes, vin tu homini stulto mi auscultare' CH. quid faciam Τ SY. iube hunc 585 abire hinc aliquo. CL. quo ego hinc abeam ' SY. quo lubeat: da illis locum:

127쪽

abi doambulatum. CL. deambulatum, quot SY. Vah, quasi desit locuS. abi sane istac, istorsum, MoViS. CH. recte dicit, cenSeo. CL. di te eradicent, qui me hinc extrud18, SJre. SY. at tu pol tibi istas P0Sthac comprimito manus. 590 censen Veroi quid illum Porro credis facturum, ChremeS, nisi eum, quantum tibi opis di dant, servas castigas monos i CH. ego iSiue curabo. SY. atqui nunc, ere, tibi istic

CA. quid tul ecquid de illo quod dudum tecum egi egisti, Syre i 595 repperisti tibi quod placeat an noni SY. de sallacia dicisi sic: iuvetii nuper quandam. CH. Duo eS. cedo quid osti

SY. dicam, Verum ut aliud ex alio incidit. CH. quid num, SFrel SY. pessuma haec eSt meretrix. CH. ita videtur. SY.immo si scias: vah, vide quod inceptat lacinus. suit quaedam anus Corinthia: 600huice drachumarum haec argenti mille dederat m

tuom.

CH. quid tum Τ SY. ea mortuast: reliquit filiam adulescentulam. da relicta huic arrabonisi pro Illo urgento. CH. in-thllego. SY. hanc secum huc adduxit, ea quae e8t nunc apud

uxorem tuam.

CΠ. quid tum ' SY. Cliniam orat, sibi uti id nunc det: illam illi tamen Mpost daturam: mille nummum P0Scit. CH. et poscit quidem' SY. hui, dubium id osti ego sic 'putavi. CH. quid nunc sacere cogitas lST egone i ad Menedemum ibo : dicam hanc esse captam ex Caria,

128쪽

118 P. TERENTI ditem et nobilem: si redimat, magnum inesse in ea

lucrum.

is quicum expositast gnata. CH. quid volt sibi, SJre, haec oratio Τ 615S0. quid est Τ isne tibi videturi Nu. dixi equidem, ubi mi ostendisti, ilico

So. ubi nunciam intro, atque illa si iam laverit, mihi

nuntia.

hic ego virum interea opperibor. SY. te volt: videas quid velit: nescio quid tristis est: non temerest: timeo quid sit. CH. quid sieti equne ista hercle magno iam conatu magnas nugas dixerit. So. ehem mi Vir. CH. ehem mea uxor. SO. te ipsum quaero. CH. loquere quid Velis. So. Primum hoc te oro, nequid credas me advorsum odictum tuom iacere eSSe QSam. CH. Vin me istuc tibi sat incredilbilest) credere credo. SY. nescio quid peccati portat haec Purgatio. 625S0. meministin me gravidam, et mihi te maxumo Opere odicere, si puellam psirerem, nolle tollit CΗ. scio quid seceris: sustulisti. SY. Sic est factum: minor ergo erus dam

129쪽

VΤON TIMORUMENOS. 119S0. minumer Sed erat hic Corinthia anus haud in-Pura: ei dedi exponendam. CH. O Iuppiter, tantam esse in animo insc1tiamt 630S0. perii: quid ego feci l CH. rogitas i So. Si peccavi, mi Chremes, insciens laci. CH. id equidem ego, Si tu neges, certo scio, te inscientem atque inprudentem dicere ac sacere omnia; tot peccata in hac re ostendis. nam iam primum, Si

meum

inperium exequi Voluisses, interemptam Oportuit, 635 non Aimulare mortem VerbiS, re ipsa Spem vitae dare. at id omitto: misericordia, animus maternuS: Sino.

quam bene Vero abs te prospectumst, quod voluisti, cogita: nempe anui illi prodita abs te filiast planissume, per te vel uti quaestum faceret vel uti vaeuiret pa

credo, id cogitasti: quidvis satis est, dum vivat modo quid cum illis agas, qui neque iuS neque bonum atque aequom sciunt' meliuου peius, prosit obsit, nil vident nisi quod lubet. SO. mi Chremes, peccavi, fateor: Vincor. nunc hoc te

quando tuos est animuS natu graVior, igno8centior, 645 ut meae stultitiae in iustitia tua sit aliquid pra0sidi. CH. scilicet equidem istuo factum ignoscam: Verum, Sostrata, male docet te mla lacilitas multa. sed istuc quidquideSt, qua hoc occeptumst causa, loquere. SO. ut Atultae et

miserae omnes Sumus

religio8ae, quom exponendam do illi, de digito anulum 650 detraho et cum dico ut una cum puella eXPoneret, Si moreretur, ne expers partis esset de nostris bonis. CH. iStuc recte: conservasti te atque illam. So. is hicost anuluS.

130쪽

120 P. TERENTICH. unde habes' S0. quam Bacchis secum adduxit adulescentulam, SY. hem, quid illa narrat ' SO. ea lavatum dum iι, Servandum mihi dedit. 655 animum non advorti primum: sed po8tquam aspexi, ilico cognovi, ad te exilui. CH. quid nunc SuSpicare aut

de illa ' So. nescio, nisi ut ex ip8a quaeras, unde hunc habuerit, si potis est reperiri. SY. interii: plus spei video

quam Volo.

nOStrast, si itast. CΗ. Vivitne illa, quoi tu dederas Τ

CΗ. quid renuntiavit olim' S0. fecisse id quod

CΗ. nomen mulieris cedo quod Sit, Ut quaeratur. SO. Ph1ltem. SY. Ipsast. mirum ni illa salvast et ego perii. CH.S0strata, sequere me intro hac. S0. ut praeter Spem evenit. uuam timui male, ne nunc animo ita esses duro, ut olim in tollendo, Chremest 665CΗ. non licet hominem esse saepe ita ut Volt, Si re8 non sinit. nunc ita tempus fert, mi ut cupiam filiam : olim nil

SY. Nisi me animus fallit, hau multum a me liberit infortunium: ita hac re in angustum Oppido nunc meae coguntur copiae: nisi aliquid video, ne esse amicam hanc gnati resciscat SeneX. 670nam quod de argento Sperem aut pO8Se poStulem metallere, nil sest: triumpho, si licos me latere tecto abscedere. crucior bolum mihi tantum ereptum tam desubito e faucibus.

quid agami aut quid comminiscari ratio de integro ineundast mihi.