R.P. Laurentij de Portel, ... Responsionum moralium tomus primus secundus. Cum duplici indice, vno casuum, altero rerum & verborum copioso

141쪽

lius Conuentus Fratrum Minorum Eborentis. Vbi dicitur Sorotes illas Tertiarias ante Tridentinum in suo Conuentu solitas venire ad Capitulit in culparum intra Conuentum Fratrum pro illis celebratum in singulis hebdomadis Et proinde argumentum non concludit:diuersa enim ratio est Monialibus Tertiariis, deii Fratribus Tertiariis viventibus in congregatione cum tribua votis inama'apa ius v. exprimit Fratres

hos Tertiarios ut sint subditi Praelatis Minorum nihil vero loquitur de Monialibus Tertiariis. Qu: hactenus dicta sunt de his Tertiariis emitu tentibus tria vota,intelligo de votis olemnibus; de his enim sic voventibus solemniter intelliguntur praedictae Bulla Pontificum. Nam si in ista congregatione

non emittunt vota solemnia, sed solum vovent seruare mandata Dei,sicut Tertiarisa P. N. Francisco instituti , tunc sibi contradicunt vivendo in congregati ne , nam Pater noster Franciscus non instituit primos

illos Tertiarios primae classis ut viverent in congregatione , sed ut manerent in propriis domibus etiam uxorati,qualis suit sanctus Ludovicus Rex Galliae Gn-qus Elaearius Comes Ariani, Sc alii: ac proinde isti non possunt vivere in communitate si solum voventeo modo quo Tertiari primae classis. Quod si vovent

tria vota iblemnia,debent subiici Praelatis generalibus Minorum,iuxta tres Bullas Pontificias citatas Addo. quod licet hi Tertiari, tum voveant, faciant professionem illius voti , quod emittunt Tertiari primae classis instituti a N. P. Francisco,adhuc super illos Praelati Minorum habent superintendentiam, ut videlicet possint,& debeant illis consilia bona dare illos dirigere, obiurgare, lac ob aliquas concessiones Papales,

quas citat Miranda citato cap an expositione Regulae ipsorum,

142쪽

ipsorum , quam superintendentiam ait non esse iurisia dictionem proprie dictana, cum non detur ad punienduma sed illa quandam superintendentiam gubernatiuam , quam ibi dicit non poste illis auferri ab Episcopis fecundum citatas ibi a te Bullas. Secunda conclusio. Si isti Tertiarij, de quibas est quaestio, solum iactu professionem eommunem aliorum Tettiariorum primae classis sine tribus votis solemnibus , non gaudent aliquo priuilegio concestis a Summis Pontificibus ordinis Fratrum Minorum mecliberantur a soluendis decimis, vel a soluendis tribu- ais , sicut tradit Collector priuilegiorum citato loco,

demiranda citato libro super Regulam ipsorum capisti. Cordoua ad citatum verbum Tertiari in compendio, & alij. Tertia conclusio. Si constiterit quod ille qui est

hodie Praelatus, fundator istius nou Conuentu Sinon fecit pro sessionem istiusmet Regulae in manu Praelati potentis illum admittere ad talem professionein , prosessiones caeterorum , quas admisit, fuerunt

nullae, irritae. Probo, quia nullus potest ad professionem aliquem admitteres, nisi qui sit Religiosus illius Regulae vel habeat iurisdictionem delegatam ad id faciendum ab illo, qui illam possit delegare sicut tra

di Nauarr. in consili s litidis Regia cons Li8.or inconsilio 61 ubi citat cap. ad Apostolicam de Regul ac clari s hoc habet Sanche to n. a. Decal. lib. s. p. . ubi cum multis ibi citatis tenet, quod nec Episcopus potest valide ad professionem aliquem admittere, ita ut profitens bligatus maneat, nisi fuerit in Conuentu Monialium, cuius ipse Episcopus est Praelatus. Vnde si Episcopus, de quo agitur, non erat Praelatus istorum Tettiariorum per supra allegati, nec poterat

illos

143쪽

illos ad proselsionem admittere: praeterea illi non habebant commissionem a Praelatis Minorit m ad recipi edos Novitios, dandamque professionem; sequitur quod quidquid ab illis attentatrui fuit in receptione, te proselsione,fuit nullum. Et confirmatur,quia si primus 'rouincialis Tertiariorum Olylsipone illos duos priores recepit ad habitum, idemque fecit postea custos Praelatus Obseruantiae in insula, talis receptio ex usu in praxi lotum continet, quod illos recipit ad habitum Tertiariorum primae classis, quos instituit P. N.

Franciscus,etiam coniugatos non autem praedicti duo Praelati per illam receptionem ad habitum Tertiatio-xum illis commilerunt ut possent aedificare Conuentum,& Nouitios recipere ad viuendum in Congregatione cum tribus votis solemnibus: imo neque id poterant illis concederes; cumque neque id pollet illis Episcopus concedere per supradicta, iudicandum est illos non valide suisse professos, neque esse tutos in conscientia. Addit Sanche proxime loco citato,non posse Episcopum aliquem ad professionem admittere, quia non est Praelatus Religiosorum; nam omnes Religiosi hodie sere exempti lunt. Quarta concluso. Aliud inauditum,&absurdum continet iste casus 'uod scilicet iste Praelatus localis

noui Conuentus mao non Praelatus)recipiat Novitios ad Ordinem, professionem, quod est contra praxim omnium ordinum Mendicantium , maxime Min rum,ita quibus Novitiorum receptio interdicitur Praelato locali, reseruatur Prouinciali Pro quo facit

optime casus positus a Rod rigue in suo Bullario DLi Oi7.2seqq. ubi ponit Bullam quandam Greg. XIII. in cuius tempore contigit casus omnino similis mam tui data Matthaeus ecellit in cremum cum aliis sociis:

144쪽

ibi fecerunt unam formam Monasterij, in quo vivebant. Iste Matthaeus functus est osticio Abbatis sute ordine Sedis Apostolicae,vel alterius Praelati potentis illum creare Abbatem. Isto mortuo succellit illi in ossicio alter Didacus, Sc admittebant alios ad prosessionem. Re cognita,& detecto errore, consultus Papa Gregorius XIII suppleuit defectum creauit lesitimum Abbatem, iussit ratificari prosessiones, eosque subiecit Ordini Sancti Basilij. assignans ibi Papa causam,ait et Cum autem Eremta lydem praediciamprofes sionem in mranibus eius,qui iliam recipiendi facultatem mishabebat miserim , eademque professio misia, inuesida reddatur Vbi vides similem omnino casum isti. nostro:ac proinde hunc casum hixta illum este restau irandum, ac prouidendum.

Ex his concludo, quo' si isti Tertiari emittuntlitia vota solemnia, prout dicitur in insormatione, non possunt obedire Episcopo, iuxta tres Bullas Pontificias citatas. Si vero non emittunt tria vota solemnia, non possitiat vivere in congregatione, propter ilianis ullam expressam Pi V positam a Rodriguer in suos ullario fol.9 ubi expresse Sum Pontifex prohibet ne in congregatione qualibet hodie congregentur viri, nisi emiserint tria vota solemnia, quae Bulla citato loco videri potest. Quod decretum non comprehen- Λ dit serminas viventes in congregatione, sine tribus votis solemnibus, quales sunt aliquae Olyssipone d ali ibi,quae dicuntur Lusitane, Recolhimentos quia in illisi, se uiuentibus non concurrunt in conuenientia,' a dantur in viris viventibus in congregationibus sitie

illis tribus votis solemnibus. CASUR

145쪽

De alienatione cuiusdam rei , Ecclesiae Moniatium relicta,cum obligatione non alienandi. Quaedam Regina Portugalliae iandauit quendam

Conuetum Montalium,cui donauit in morte, in morte aliquas res preciosas mobiles, simulque impetrauit Bullam a Summo Pontifice tunc regente Ec-Hesiam , per quam iubebat, ne Moniales praesentes, suturae dichi Conuentus unquam rem ullam ex illissbi relictis alienarent,veiaderent, seu distraherent. Inter res istas sic donatasin relictas, erat una argentea

magni pretij, vulgo portapae, cum qua olim in Milia

post Agnus Dei dabat tu pax Sacerdoti,in erat grandioris maiestatis,& quantitatis. Postea Conuentus secit aliam minorem pro usu quotidiano. Denique post caeremoniale Noui illatis,pr dictum instrumentum pacis dandi, de caeremonia illa in Missa sublata est. voluit Conuentus Montalium praedictam portapae vendere,& alienare, & ex pretio illius aliam remis bilem comparare pro latuitio altaris,in veneratione sanctissima Eucliaristiae Idque volebat,ium quod dicta portapaciam non poterat seruire in ministerio Missa propter illius usum sublatum, tum quod Conuentus aliam iam commodiorem habebat: tum denique quia illa a Regina donata prae sua maiestate,&pretiositate Conuentu pauperum Montalium non Congruebat. Et declaratur,quod praedicta Bulla Papalis a Regina impetrata, nullam censuram, aut poenam spiritualem imponebat Monialibus, si alienarent, sediolum annullabat alienationem, vel distractionem re

146쪽

rum praedictarum a Monialibus Distam vel atten

, Quaesitum fuit, an liodie non obstante praedicta Bulla prohibitiva, possent Moniales prωictum instru

mentum pacis dandae alienarriae vendere,&ex pretio illius aliam rem fixam, e perpetuo menturam pro ob sequio eiusdem altaris,emere,vel fabricare aespondi id potuille Moniales sacere, scruatis tamen aliis conis ditionibus in iure requisitii ut scilicet fiat cum consensu Praelati illius Conuentus,vi cum consensu 'ioris partis Capituli Monialium. Et eiusdem meae opinionis sui alius vir satis Religiosus,4 doctus , quῖ huic meae opinioni subscripsit, propter rationes quentes. Primb,cessante fine legis cetrat lex:cap.Cunxi cessante e appellat.or L in. f.de hared.inint. Nauartan con- Idys,tit.definient.excom conss. 17. Suare lib. 6.de Dis. cap. 9.num. LI. At in hoc casu cessauit finis Fundatricis,& finis Papae, fundatrix enim intendit rem illam donare ut seruiret in altari,quae hodie non potest seruire propter caeremoniam illam ab Ecclesia sublatam Nergo cessante illo fine Fundatricis, de Papae, iam hodie voluntas illa Reginae. Papae non videntur obligare, cum non sit congruum praedictas Moniales rem habere pro sola ostentationes, de alias inutilem. Secun.

db, quia poena annullationis imposita in hac Bulla. non magis obligat , quam poenae suspensionis ,

excommunicationis positae in iure communi contra indebite alienantes bona Ecclesiae, ut patet: imo poenae istius ullae videntur mitiores, quia sunt Iex positiva unius tantum Summi Pontificis, illae vero positae in iure communi, cx eo videntur grauiores , quia positae in tu e communi, , plurimum positae per Concilia generalia Ecclesiae: at constat ex iure 4 ex commuis

147쪽

communi Doctorum sententia poste alienari rcs Eeclesiae, etiam immobiles concurrente debita solemniatate , si alienatio fiat in maiorem utilitatem Conuentus, per multos textus ad hoc recitatos a RodrigueZ

haec alienatio fuit clare in maiorem utilitatem Conuentus,ut constat: ergo licite potuit fieri. Tertio, magis obligat votum simplex factum Deo , quam obliget lex positiva Papae, cum votum obliget de iureiaaturali, lex autem Papae obligat tantum de iure positivo:at potest nusquisque habens obligationem voti, ne se solum illud commutare in rem euidenternaetiorem absque alia dispensatione , ut tradunt communiter Doctores,maxime Sanche tom. I. DecalIιb. 4.

cap. 49. m. q. Vbi pro eodem citat ultra vis intimo-ctores ergo etiam Conuentus in hoc calu poterit hanc obligationem politam a Fundatrice de re ista Conseruanda, commutare, vendendo illam, altari omnino inutilem, & emendo aliam euidenter utilem pro seruitio eiusdem altaris. Obiicis contra hoc argumentum,non valere sinailitudinem voti,de legis positivae obligantis. Nam si ego

Omitto iacete rem iniunctam a lege licet faciam tunc aliam rem meliorem , non impleo legem, sed peccatum comitto omissionis, ut facile ei it exemplis ostenderes: ergo non valet exemplum per se commutantis votum in rem clare meliorem, cum id fundetur in benigna Oxi voluntate, quae sic praesumitur acceptare. Ad hoc argumentum dico, etiam in obligatione iustitiae,ac restitutionis locum habere quod diximus,ut scilicet satisfiat obligationi restitutionis, si pro una re debita reddam aliam diuersam , meliorem , vel a qui ua-lontem Nam si abstuli vinum a Petro, impleo praeceptum

148쪽

ptum restitutionis reddendo pecuniam equi ualentem, vel abundantiorem. Item si abstuli triticum , de reddo vinum, cum quo creditor Con utatus est satisfacio dando rem diuertam. Cum ergo alii enatio ista, de qua agitur, pertineat fere ad materiam iustitiae, sequi, tu quod satisfiet praecepto posito a Regina de non alienando, dando in substituendo rem aliam meliorem, quam Fundatrix Papa certissime acceptarent, si viverent,in id scirent: neque Fundatrici infertur damnum, sed commodum;quinimo nec Summo Pontifici contradici videtur, ille enim in illa prohibitione solum voluit se accommodare piae, ac rectae intentioni Reginae , quae non debuit vellemonialibus res inutiles relinquere, nec impedire ut commodiores res

pro cultu diuino emerentur.

Quaret, id ipsum confirmo ex alia doctrina tradita a Doctoribus in materia de voto, maxime a Sancheescitat Ab. Decae p. 2.num. 24. qui dicunt, quod

quando materia voti secta est inutilis , vel indisterens, celsat obligatio voti: sic ergo in casuir senti,cum materia istius donationis factae a Fundatrice, & materia

legis Pontificia sit facta inutilis, eo quod res ista non possit amplius ad aliquid seruire, sequitur quod cessabit obligatio posita a Papa,& a Fundatrice. Quintd,id probatur, quia hae Moniales gaudent priuilegio coi celso a Sixto v. Fratribus Minoribus,qui sunt Prς lati illarum,per quod priuilegium Papa concedit, ut leg, tum illis relictum pro uno usu possint de licetitia Praelati conuertere in alium usum,ut habetur in Compend. Mendis verb. Legatum.*.vm o, cum declaratione ibi posita. Ergo eum licentia sui Praelati poterunt facere nanc alienationem, dummodo pretium rei venditarconuertatur in ilium usura rei permanentis,in altari

149쪽

Perpetuo deseruiturae. Sextδ, facit priuilegium, quod

ego cito in meo primo tomo Dabiorum Regul verb. Alienatio, rum. I. ubi Benedictus XIII. coiicessit Patribus D. Hieron.utioisint alienare res immobiles Conuentus cum conditio ilibus ibi politis, dummodo non sint datae a Regibus pro fundatione Conuentus. Ubi

concedit posse alienati res immobiles, excepto si sint immobiles datae a Regibus, iresiandatione Conuentus.Cum ergo res illiade qua agitur,non lit immobilis , nec data pro fundatione Conuentus , sequitur posse illam alienari in maiorem utilitatem Conuentus quod probatur ex communi maxima Iuristarum dicente,quod exceptio firmat Regulam:cum ergo illic Papa solum excipiat ne alienentur re immobiles datae a Regibus, sequitur quod permittit alienari mobiles datas ab eisdem Regibus. Ultimo probatur quia Moniales sanctae Clarae, de quarum numero sunt hae de quibus agitur habent

priuilegium,ut cum licentia Praelati,in contensu maioris partis Conuentus possint alienare bona immobilia in maiorem, Jc euidentem utilitatem Monasterij, de quo Rodrig.estat ara. r. 6 Infertur a. Ergo bene pO- terunt haemoniales alienare hanc rem, de qua quaeritur, cum sit mobilis, proinde facilius possit distrahi secundum iura. Quod si dicatur in hac Bulla, de qua agimus,Papam hos prohibuisse utens clausula, ex certa cientia,quae rigidior est,in magis reuocatoria Respondeo hanc Bullam datam sui me octoginta ab hinc annis & ab illa aetate usque ad hanc, multi Summi Pontifices confirmarunt nostra priuilegia ex certa scientia; qui modus confirmandi priuilegia reualidae etiam priuilegia antiqua annullata, ut ego probo in meo primo tomo Dubior Regular ver priuilegi conmfirmatio.

150쪽

firmatio. Et ultra hoc, post illam Bullam multi Sum. Pontifices concesserunt priuilegia aliquibus ordinibus, ut pollent alienare res immobiles in maiorem utilitatem Conuentus: pro quo vide a me dicta citato primo tomo Sc verb alienatio per totum titulum. Et vide etiam Rodrig. tom. i. qq. Regul quot. 27 art. a. de concessione postea facta Monialibus ordinis sancti Auoiistini. Vltra has probationes, adduco duo exempla in praxi. Nam, me petente, quidam Collector Apostolicus in hoc Regno declaravit,quod Moniales istiusmet Conuentus poterant vendere quandam Bibliothecam Latinorum librorum relictam ab eadem Regina Fundatrice eidem Conventui quae quia inutilis omnitio erat Conventui, declarauit idem Collector quod venderetur, S: pretium illius conuerteretur in rem fixam, & perpetao duraturam in eodem Conuentu. Et sic factum est. Deinde post aliquot annos me etiam petente, alius Collector huius Regni declarauit poste Moniales alterius Conuentus de Sacauem prope lysii- ponem siti, vendere quosdam pannos pretiosos, caestimabiles, inseruientes pro ornatu parietum, qui dicto Conuentu pauperi, erant inutiles, temporis longaeuitate putrescebant , declarauit inquam illos posse vendi, dummodo pretium eorum conuerteretur in rem permanentem Conuentu . Et in hoc secundo casu fundator Conuentus obtinuerat aliam Bullam

Papae rigidiorem , prohibentem sub grauibus poenis

ne donata ab illo illi Conventui distraherentur, vel alienarentur. Et iterum aduerto praedictos duos Collectores in illis duobus casibus non suille usos dispensatione Apostolicari nam mihi dixit Auditor prioris Collectoris, non possie Collectores huius Regni di-