장음표시 사용
231쪽
intentasse propter iniurias, molestias sibi,& amicis suis a Praelato adhibitas. Audierunt hanc consessionem occultati testes. Quae litum sui an dictus Praelatus per hanc consessionem probatam postea a duobus testibus absconditis potuerit contra istum Religiosum procedere, Ι-lumque punire λ : Ante responsionem dico,non posse depingi maiorem Praelati malitiam quam ista fuerit, quae subditum veniam petentem de peccato occulto, soli Deo reseruato sic voluerit publicare, illumque punire: in
quo degenerauit satis ab illo patre fili prodigi, qui filium prodigum,d publicum peccatorem,veniam petentem brachiis extensis excepit. super delicta pu-.blica silentium imposuit Lucaeos iaci. Dico, istum eligiolum veniam petentem fere imprudenter egisse, vel altem non indiguille petitio-rae talis veniae. Dico quod imprudenter sere egit, γtenta natura mali Praelati,in abutentis bona subditi submissione: nam opus subditi bonum fuit ex se , natum ex nimio dolore cordis, iubmissione animi: at quod non esset obligatus talem satis iactionem dare Praelato,nec ab illo talem veniam postulare probatur, quia vcniae petitio vel satisfactio non fit, neque iniungitur, nisi quando parti laesae damnum de facto illatum est in rebus sortunae, honoris,vel vitae,Vt omnes Doctores dicunt in materia restitutionis chic vero subditus per solum pi possitum percutiendi Prael, tum apud se in occulto conceptum, nullo modo laetitPraelatum de facto in aliquo ex tribus illis bonis ergo non obligabatur ad veniam petendam,nec satisfactionem exhibendam. Et confirmatur exemplo clarissimo, Quia nemo hucusque dixit, poenitenti confitenti se hara bullie
232쪽
buisse propositum furandi rem alienam, iniungenda melle aliquam restitutionem, ves satisiactionem faciendam Domino rei illius quam voluit furari. Dico tertio, hunc Praelatum peccasse mortaliter abscondendo illos duos testes modo suora exposito. Probatur clares: nam in hoc publicauit iecretum subditi in re grauissima, idque subdito nolente ut aliquis sciret nisi Praelatus prius enim protestatus h subdiatus se nolle illud coram aliis confiteri, neque ait lem consessionem tenebatur iure diuino, vel humano constat autem apud omnes Doctores maxime summistas in verb. Secretum,quod reuelare secretum proximi in re graui, inuito proximo est peccatum mortale. Vide inter alios Nauarrum in Summ. cap. i Dico quarto , non obstantibus duobus testibus. qui consessionem audierunt, istum Praelatum non potuisse procedere,neque inquirere, neque punire istum Religiosum quod probo claris,oc multis rationibus. Primo, quia Praelatus non potest inquirere de crimine occulto,neque illud punire,quamdiu reus non est diffamatus: est communis,& tenet Nauar. Commentar.in
Rubr. de iussic num. 79. citans multa usque ad num. 8 r. Ateii me istius Reliriosi etiam auditum ab illis duo-dus occultis testibus,adhuc erat occultum,ut patet:ergo Praelatus non potuit de illo inquirere, nec punire, cum talis Religiosus non esset diffamatus. Quoel autem crime a duobus,vel tribus tantum scitum, & nundiffamatum dicendum sit oecultum, tenet ac probat
materia,ctis q. unde statuta generalia ordinis Min
rum in tit .de correct. f. Et tamen si quis. praecipit, ut licet crimen sit probatum per tes, vel quatuor teris,si
233쪽
tamen crimen est occultum in reus non est diffamatus, non puniatur poena publica quod statutum fundatum in iure communi, supponit posse dici crimen .ccultum quod sciunt quatuor testes. Securido, quia licet ista consessio facta a Religioso coram iudice fuerit facta,& coram duobus testibus,non tamen fuit iuridica,nec sufficiens ad condemnandum. Primo,quia
fuit dolo,ac fraude extorta, ut costat sicut autem consessio rei facta per metum ante,vel in tortura, non Valet propter metum , ut communi Iuristarum praxis
obseruat, nisi postea in libertate ratificeturcia fortiori ista consessio facta coram illis duobus testibus, Lextorta per fraudem, & dolum,non valebit. Facit quod dicit tolla super cap.Ex parte Abbatis,de confessis,in explicatae in ubi dicit, quod ut consessio noceat reod Dei esse spontanea,non coacta; haec vero secunda confessio non fuit spontanea , quia ubi fraus, dolus interuenit,non datur spontaneus consensus. Et citat ibi glossa duos textus iuris canonici,& unum legis ciuilis. In quorum primo, videlicet i s quast 6.cap. Lo sic dici- tuti.Pessimum est de extorta confessione que ruam iudicat . Facit etiam omnino glosia in cap.Petitio vestra eiureiurand.in ver Extorsitivbi dicit,quod iuramentum dolo,Vel metu extortum, non est seruandum: citat ibi duos textus Tertio,quia,ut ait Iulius Clarus quast. 3 r. in praxi crim.num. s.confessio facta a reo coram iudice non sedente pro tribunali, sed illi facta tanquam
priuato, non nocet reo ad condemnationem, pro quo ibi citat multos. Haec autem secundasconfessio non
fuit facta iudici sedenti pro tribunali, sed tanquam
priuato,& amico. Quarto,quia,ut ait idem Iulius Ct rus quast. I. m. io etiamsi reus coram iudice confiteatur delictum, si tamen non constat clarE alias de delictos
234쪽
licto, talis consessio non sufficit ad condemnationem, quia aliquando contigit reum fateri delictum quod non fecit: in hoc vero calu licet Religiolus sit confessus delictum , de eius tamen delicto nullo modo constitit, neque de illo fuerat dissam attas. Idem tenet Bajardus commentator Iulii Clari ad eandem quast. s. num. Is citans Mascardum, Crauet Grammaticum, de Boetium Tertio principaliter probo,quia licet in istaeonfessione non concurrerent tot nullitates proximErelatae, iudex aliunde sciret hunc animum, iro politum mahim illius Religiosi, non possiet illum punire. Nam tale propositum percutiendi non fuit conatus proximus, nec etiam remotus ad crimen, nec per uenit ad actum proximum , imo nec ad remotum , ut patet ex dictis in casu praecedente s. sed solum late peccatum mentale ergo non poterit puniri a Praelato, nisi forte dicas Praelatum posse punire peccata solum mentalia, quae non prodierunt ad actum externum. Quarto probo, quia licet D. Thom. a. a. q. IO8 art. I. ωIulius Clarus in praxi crim.q-st. F.num. 26.d Or
dinationes istius regni concedant posse iudicem punire offensam sibi factam: hoc locum habet iuxta cit tos Doctores,quando iudici fit offensa in propria praesentia, de ratione ossicij at in hoc casu nulla iniuria facta est isti Praelato in praesentia,imo neque absentia, quae prodiret in actum externum: neque fuit sacta, tione ossicij,sed alia ex causa. Et se voluit esse iudex in causa propria extra casum sibi commillum. Vide glos. sam in cap. Ad audientiam nostram,de appellat.vcmb.C gnitione. Ultimo adhue dico, quod praelatus iste malefecit. Malia via peccauit intentando punitionem,postquam prima vice dixit se veniam date. cum isto Religioso
235쪽
reconciliatus est. Probo primo,quia illa concessio, niae fuit quasi promissio implex, & acceptata, quae ili graui obligat, iuxta omnes Doctores agentes de promissione simplici. Et confirmatur ex Regula iuris,quae dicit quod emel placuit amolius dit plicere non potest. Facit etiam quod tenet glossa cap. cum venisset, detes 2 atte)t in ver Renunciatum ubi ait duos textus dicentes, quod is qui semel remisit suas actiones, non potest amplius ad illas redire, nec illas prosequi atiste Praelatus per concessionem veniae remisit actionem, quam posset habere ad hunc subditum puniendum:ergo non potuit postea illius punitioni intendet e.
De itarim Abbatissa ad trante virum intra clausuram, abrique necesitate , sed bona fide.
IN quodam Conuentu Monialium fuit consuetudo
antiqua,ut in Sabbato sancto OEconomus,seu procurator Conuentus clausuram intraret pro facienda certa distributione inter Moniales. quae attento rigore Bullarum Pontificalium, .consuetudine aliarum Montalium, non erat necessiri causa, neque iussiciens ad ingressiim clausurae. Abbatissi id seeit bina fide is propter consuetudinem Accusata fuit, 'uod incurrerit excommunicationem , priuationem officij. Quaesitum est an fuerit priuanda L
t, Si haec Abbatissa secit bona fide, non credens stas eccaise, nec ullam poenam incurrere,non suit priuanda
236쪽
da ossicio,quia poesias Bullarum Papalium non incurrit. Probatur , quia quando lex imponit poenam illis qui secus facere praesumunt , qui in tali casu violat legem cum ignorantia,non putans quod peccat,non incurrit poenam legis illius. Eit opinio communis,maxime Nauarri lib., consit.tit.de sint.excom.consit. ΙΑ.num. . pro quo citat Cardita .is Clamentinaci de priuil de citat seipstim in commemo de restis yoliat. Idem tenet Sanch. lib. 9.de matrim.d λ. 32. num. 38 ubi citat Antonin .Rosellam, Gaet. Angelum,Tabienam,Nauarrum. At conis
stat Bullita Pij V. Gregor .XIII.quae puniunt Abb tillus excommunicatione d priuatione ossiciorum. pon ut haec verba i secus facere prasis ferint. Vide has Bullas,& praedicta verba in Adidit.Rodrigue ad Cr ciat.ubi explicat citatas Bullas clausure Monialium fol. mihi ues .in fine dictarum Bullarum. Cum ergo haec Abbatilla fecerit ignoranter, seu bona fide, ut dicitur, nec proinde praesumpserit, sequitur praedictas poenas euasillis. Nam praesumptio supponit scientiam, malitia, ut citati Doctores docent. Confirmo exemplo mihi fideliter narrato, quod contigit Con imbricae in quodam Conuentu virorum quo quidam Prae.. latus non idiota, sed bene dochus instituit quandam processionem insolitam per claustrum,ut possent cer- sceminae ornatu claustri videre accusatus de transis gressione dictarum Bullarum , dixit se non incurrisse, quia praedictam processionem instituerat bona fide, credens sibi licere, neque putans se per dictam processionem Bullas violasse. Consulti sunt meliores tunc Doctores lucis canonici proselsores, qui dixerunt non incurriste si bona fide illum feeilia constaret, sicut constitit periuramentum eidem Praelato exili bitum. Hoc a solliori seruandum est cum Abbatissa, quae
237쪽
eo quod mulier est, magis ignorans est,illiusque ignorantiae magis deferre oportet sicut in alio casu tenet Riccius . p.suarum Decisioniim colled .ic8 et ubi dicit. quod licet iuxta leges communes , is qui semel alia quem acceptauit in iudicem,non possit illum amplius recusare: ait tamen ab hac lege excipi sceminam, de rusticum, qui pollunt illum postea reculare: liabent enim quasi priuilegium ignorantiae. 3 Pro maiori vero istius casus notitia, taliorum similium quotidie contingentium, in quibus violantur Bullae Pontificiar, punientes illos, qui contra facere praesumpserint; quomodo credendum sit transgrestori dicenti se secisse bona fide, quomodo probanda sit in illis bona fides. Respondeo imprimis , quod si
agatur solum de foro conscientiae, credendum est omnino asserenti se fecisse bona fide, nec cogitasse ibi interuenisse culpam , vel poenam : si enim id crederet, non secisset. Et huic tali persuadendum est,ut omnino quietus sit,nec se credat incurrisse Imo addo,quod licet lex violata non poneret hoc verbum, prasiumpseris: si tamen contrafaciens excusatus sui a peccato, vel ob in aduertentiam , vel ob iustam ignorantiam , non incurrit poenam aliquam alicuius legis, iuxta comm nem Doctorum; latet certissime, quia ubi non est peccatum, seu culpa, non datur poena.Vide quae dixi in
secundo tomo Dubiorum regia.ver. Ignorantia;maxime m. Ir ra. 6 sqq. Si vero agatur de soro externo,
quomodo probanda sit bona fides,siue ignorantia. Dico primo, id polle colligi ex praesumptione: si enim persona delinquens sit bonae famae,& idiota,4 in materia non nimis clara, vulgata, magna praesumptio est quod peccauerit, seu potius legem violauerit bona fide, ignoranter se iudex poterit acquiescere huic
238쪽
bonae fidei ad non imponendam poenam. Ad maiorem vero securitatem, probari potest bona fides, rigia Iantia per iuramentum parti exhibitum , stante enim dubio,itabitur iuramento illius: sic tenet Nauar.citato consilio, ium. probat ex illa Regula iuris in 6. quae dicit Ignorantia praesumitur,ubi scientia non probatur. Si vero obiiciatur in hoc casu , quod contra istam Abbatissam datur praesumptio iuris, quia ius contra iuum praesumit, quod sciuerit,quae tenebatur scire per. tinentia ad suum ossicium. Respondeo, quod etiam
praesumptio iuris eliditur per iuramentum in contrarium,ut habetur in cap.Cum in tua,de eo qui matriaccus potest. de glossa ibid.in fine casu.Hunc eundein modum probandi bonam fidem per iuramentum tradit Nauar. lib. I. consiliorum, tit de constitutionibus, consit. I. quas et . num. 6. Gr . praeter alios duos modos, quos ibi assignat ad probandam ignorantiam. Vide adhuc eundem Nauarrum eod. lib. I consiliorum,titiae Summ Trinit side tholica, consit 3.
Ultimo probatur hic casus ex Regula iuris in s. quae dicit ignorantia facti, non iuris exculat omilla enim secunda parte illius Regulae de ignorantia iuris. vel legis non excusante, sicut ibi. Prima pars Regulae dicit, quod ignorantia facti excusat etiam in foro existerno, tunc vero datur ignorantia secti, quando ego nescio hoc meum factum, siue hoc opus quod facio,
contradicere legi, imo credo non contradicere, tun Conim ignoro factum, id est, ignoro hoc factum esse prohibitum. Exemplum clarum est de percutiente Clericum,quem non credit esse Clericum, cum reuerast iste enim non ignorat legem Ecclesiae excommunicatem percutarem Clerici,sed ignorat hoc factum esse percussionem Clerici: iste talis excpsatur a poenapcr
239쪽
22, PRIMA PAR s. et Asus XXVII.
percutaris Clerici,quia habuit ignorantiam facti. Eodem modo ista Abbatilla bene ciebat legem Ecclesiae prohibentem ingressum virorum in clausuram sine iusta licentia, de necelsitates ignorauit tamen hoc factum , seu ingresshm esse contrarium praedictae legi, cum esset consuetudo antiqua, ut talis Pr curator eo die intraret aliqualis necessitas intrandi interueniebati Maius est quod ego dico citato
rom. a. Dubior Regulari cit ver Ignorantia,num. 23. ex
Sanchea ibi citato, quod videlicet, ignorantia vincibilis,sive iacti, siue iμris imponentis censuras Latias poenas spirituales, siue sectum illud fuerit peccatum mortale, si tamen non fuerit ignoran ria crassa, ω pina, excusat ab omnibus illis poenis, quod ibi probo ex Sanche euidenter: vide etiam eundem Sanchez lib. I. Decaloi/. cap. I o. m. 16. ubi ait stante dubio iuris, aut dubio facti neminem censendum esse excommunicatum:quod ibi probatissicaciter, contra aliquos Doctores, quos citauerat num. 4. II. cedentibus.
Adhuc pro isto, ac similibus casibus aduerto, quod si in aliquam ulla, vel lege ponuntur haec verba:Si quisa usfueriti. aut, qui auueat. Haec verba aequivalent illi verbo in principio explicato, praesumpserint. Et sic omnia notata circa verbum , prasium rint, applicabuntur ad verbum, usu serit. Ita dicunt communitur Doctores: vide quae dixi ex Sacch. hac de recitatori romo, ,eis. Ignorantia n. g.
240쪽
PRIMA PAR s. Asus XXVIII. ariCASUS XXVIII.
De quodam Religiose dubitante de suo aptismo.QVid m Religiosus cuiusdam Religionis hodie
Sacerdos, quando natus est, sui baptizatus a quodam Clerico de Iudaeis deicendente, vulgo, Nasaon chri ab notιo. Huius clerici, fratres, nepotes ex fratribus id est sobrin hos declarati sunt haeretici consessi in actu publico fidei linctae Inquisitionis δε quaedam soror ipsius Clerici, pro negativa combusta suit in eodem actu publico Clericus baptizans, videns in principio carceratos fratres, dia filios illorum, fugit: licus Regius Clerici fugienti res mobiles in immobiles confiicauit Stante hac si ui praesumptione contra Clericum, quod esset hae xςticus es proinde sacramenta Ecclesiae cum debita intentione non ministrauerit: iste Religiosus ab illo quondam baptizatus, scrupulo coepit agitari circa v iorem sui Baptismi Consuluit viros doctos, quorum dixerunt non teneri ad rebaptizationem tu cau-tςla: ali dixerunt posse rebaptizari: ille ad secu-yix tem elegit rebaptismum sub cautela. Et declaratur quod Clericus primo baptizans erat Theologus, protulit veram formam Baptismi, qua utitur Ecclesia. ἈQuaesitum sui an de necessitate, talis Religiosus V; rebaptizandus an vero potuerit acquiescere consilientibus ne rebaptizaretur. Et ex istius primae quaestionis resolutione pendent qaentia dubia primum , an dato quod rebaptizare