R.P. Laurentij de Portel, ... Responsionum moralium tomus primus secundus. Cum duplici indice, vno casuum, altero rerum & verborum copioso

671쪽

sortiori poterit quis ture sequi in praxi opinionem Liam primam Nauar ouandi, &c cum pro se afferant tres rationes probabiles citatas ac positas a Sanchea citato ' a'. fundamentum vero praecipuum cVinititur tertia opinio sancti de stylo Curiae, iam respondi supra ima. 3. styluni Curia non facere ius conam uiae salicii iii Hispania. Ad declarationem vero Cardinat in relatam a Rabello, similiter diximus eodem illai a non obligare, iuxta Doctores ibi citatos: idque salici in foro conscientiar,maxime sit pol sit munita,& firmata sigillo alicuius personae in dagnitate constitutae, prout exponit Rodriguea citata si

II. arti . 2.

QVidam vir , Foemina concinguine adinvicem

intra gradum sponsalia contraxerunt iurando coram testibus de suturo matrimonio celebrando,non facta mention cive conditione, si Papa dispensaret. Parer adolescentis eidem promisit pro dote certam summam pecuniar. Impetrata Summo Pontifice dispensatione,cognouit sponsa,quod pater sponsi non habebat illam pecuniam, quam filio promiserat in dotem, eam erim pecuniam ante cicbratum matrimonium postulauit, ille dixit post illud elebratum se daturum. Cognouit item tunc primo sponsa quod sponsus esset notabiliter ludo deditus alearum, quod si antea sciret, sponsalia non iuraret.

672쪽

Qu erit iii an haec mulier teneatii in foro conscientiae huic viro nubere S utrum in foro externo illelpossit illam obligare ad matrimonium contrahen dum 3 Credo quod ista mulier in ford conscientia non tenetur cum isto viro matrimonium contrahere obbationes sequentes. Prima,quod in contractu sponsaliorum,seu in verbis iuratis non expresserunt, Si Papa dissensuerit. Cum enim essent consanguinei, Mimpediti ad contrahendum, debebant exprimere ac dicere, diu am te in virum, aut in uxorem si Papa dispensa uehit iuxta probabiliore opinionem quam citat Sancti. lib.sis mammis p. 3.mim. J.ubi citat 27. Doctores Ca-hon istas, aheologos dicentes quod cosanguine sic sponsalia celebrates possunt resilire,&contrari repraedictis sponsalibus etiam post obtentam dispensatio-

Mema quod non renet matrimonium inter consanguineos sine licentia Papae, tale matrimonium promittere sine Papa licentia, est malum δε peccatum,ut corastat: at iuramentum, S promissio in materia continente peccatum, non obligat,imo est nullum per regulam Anni 18. in si quae dicit, non est obligatorium contra bonos mores praestitum iuramentum. Alias probationes affert Sanchez rum.1.quas vide.

Secunda causa ob quam ista mulier deobligatur ab isto matrimonio, est, quia pater sponsi non implet promissionem factam filio dandi praedicta pecuniam, filii enim illa promissio quasi conditio apposita, sub

qua foemina promisit matrimonium, ac proinde conditione non impleta promissio cum inae non obligaret etiamsi fuerit iurata. Pro quo videndus est anchezlib. I.de mamm.q. 19. maxime num. 1 ubi dicit, irobat quod si sceminae non detur dos promissa, non tenet M

673쪽

vir illam ducere etiamsi promisisset,& iurasset. Et dat rationem: quia promissio dotis est veluti conditio sub qua sponsalia celebrantur,& sic deficiente conditione,

non obligat promissio, nec iurametum quia iuramentum recipit conditiones contractus, i. m. C. de non merata pecunia. Eiod dictum potest , ac debet etiam

applicari ad casum praesentem: quia licet id quod viro promittitur non sit proprie dos est tame conditio sub

qua foemina promittit matrimonium, acceptat nubere,& proinde non impleta ista conditione non obli- a Remina iuramentum. Et confirmatur,qui si non interueniret ista promissio de danda pecunia summa praedicto sponso, foemina non promitteret, nec iuroret, ut satis constat ex iis,quae postea contigerunt; quae

probant illam promisisse sub spe illius conditionis

implendae. Et praeterer,quia ut ait Sanche supra citatus, si post promissionem factam res notabiliter mutentur, promissio non obligat,ut etiam patet in materia voti: at post promissionem istius foeminae res sunt notabiliter mutatae, cum pater sponsi promissionem non impleat. Tertia causa ob quam ista mulier ad contrahendum matrimonium non tenetur, est quod denuo cognouerit adolescentem sponsum ludo nimis deditum esse; quem defectum licet iuuenis ante sponsalia iam haberet,ad sponsae notitiam nondum venerat, idque si illa sciret,matrimonium non promitteret: quod enim in tali eas desectus ante existens, sed postea cognitus, sussieiens sit ad sponsalia disIbluenda,lene commimis opinio, quam citat Sancti lib. I.de matrim diff. 63.n. a. citans multos Doctores idem habet eodem libro di p. 61.n I. ubi ait credendum esse sponse asserenti cum iuramento se non promissurum ii sciret talem defe

674쪽

Ehum in sponsa quod idem dicendum de sponsa circa sponsum, cum sit eadem ratio: hoc quod dicit credendum eis sponso iuranti, intelligit de foro interno,& externo, si probabile sit arbitrio prudentis viri viatientis circuna stantiis non fuisse promissurum cogni- to illo defectu. Et citat ad hoc Nauar.Couar Mascardum,& Gratian. At satis probabile est, imo euidens est nullam foeminam velle nubere homini auidissimo ludendi, qui sua bona paucis diebus ludo expo-hat, ac dissipet Videatur etiam pro eodem intento idem Sancti eodem libro neque ad saec sponsalia hae de causa dissoluenda necessarium est ut inter incedat authoritas iudicis Ecclesiastici si dicta causa, vel smiles sunt notoriae, ut tenet Sanchez cstato lib. i. ἀ-

De stonsilibus cuiusdam nobilis cum virgine deforata , quae erat infimae sortis,

seu conditionis. QVidam filiusfamilias nobilis promisit, ac iurauit

cuidam foemina virgini,& honesta se illam ducturum in uxorem, idemque illa iurauit Mambo habuerunt animum iurandi, Mimplendi iuramentum:&cum isto pacto,&confidentia ineundi matrimonii illa consensit suae deflorationi. Et declaratur quod iuuenis

erat annorum I9. cognoscebat sortem,& conditio, item Reminae esse infimam,ri vilem. Quaeruntur duo. Primum, an iuuenis teneatur in Muscientia illam ducere non obstante inaequalitata

675쪽

natalium, non ol stante quod patet iuuenis id aegse, serat. Secundun, si saltem pater,aut iudex Ecclesiasti ctis poliant dissoluere dicta spontalia, attviata sponsalium disparitate. Prima concluso Iste adolescens in conscientia,&sub peccati mortalis poena, tenetur hanc foeminam in uxorem ducere, Vicere contrarium, esset temeritas. Probatur primo ex iure canonico,ex cap.exiiserti',

it 1. desponsi ubi Papa iubet,quod lius familias, qui

adhuc er I in potestate patris, iurauit virgini se illam ducturum in matrimonium,cogatur ab Episeopo, etiam cum celasseris candem ducere, etiam si dicat se velle elle Religiosum. Confirmatur concluso,quia tu hoc casu concurrunt duae obligationes graues, naturales. Prima est sponsaliorum iurat Ortina, qua magis obligant quam sponsalia non iurata Secunda fuit defloratio virginis, cui illa consensit sub pacto, iuramento matrimoni, turi: manebit infamata norabiliter, si a matrimonio illam excludat. Neque obstat contra hoc dispalitas natalium quod ille sit nobillis,de illa sit infimae sortis: nam,ut ait Sanch.lib. I.ri matrisn. disput. I . num. 2. citans alios graues Doctores, iuuenis sciens, iidens emina sibi inferiorem, ni hilominus iurans,in promittens id quod suum erat, cessit liberaliter iuri suo, seu iuri suae nobilitatis. Eandem opinionem tenet Molina tom. 1 e staracl. 1. disput. 174eSoddam exemptim ubi in alio casu dissiciliori dicit: qu bd si flumina nobilis, diues sponsalia contraxerit cuni quodam viro infima sortis, scuae lebeio , vel paupere, idque contra voluntatem. patris, coaasanguineorum id indigne ferentium . scandalum capientium, teneri nihilominus talem foeminam tali sponso nubstre in conscientia , sicut probat praxis Ecclesiae, quae

676쪽

qiice in tali casu obligat illam ad contrahendum. Minor autem infamia est in hominum aestimatione, virum nobilem nubere fimitia inferiori, seu dispari, quam foeminam nobilissimam,ac diuitem nubere viro dispari, ignobili: Probatur insuper, quia hoc iuramentum sui promissorium, factum in fauorem ter iij, foemina videlicet iuramentum vero factum cum his circumstantiis , neque Summus Pontifex relaxat, cum non relaxet tu ramenta cum praeiudicio tertii, ut adiit communis opinio relata a Vegam Smnm. 2.parte,

driguea,&alios Adde quod multi nobiles hodie,sine obligatione sponsaliorum iuratorum sponte ac libere ducunt uxo fe ignobiles, pauperes', vel alia infamia maculiatas, idque vel ducti amore pecuniae,vel pulchritudinisci quod ergo facit pecunia vel pulchritudo , ut ducatur in uxorem foemina inferior, cinaequalis, tarnon faciet, obligabit ut faciat amor Dei, mi ura nentum D Majestati exhibitum Neque in hoc casu locum habet dictum Sancti lib. I.d mare .disput. O .mim. S. seq. quod scilicet si vir valde nobilis promisit foeminae matrimonium,quae viro ni ultum inferior est, ac dispar in natalibus, tunc taleia virum non teneri cum illa contrahere, si ex tali matrimonio scandala debent resultare , quemadmodum resultare debent ex isto de quo agimus: non inquam obstat,quia illic, ut patet ex titulo disputationiam xo,& ex dictis num. a. loquitur Sahchea de illo,qui Iacto promisit animo non implendi item non loquitur de sponsalibus iuratis, desin casu praesenti ex parte adolescentis interuenit iurametum non setc, sed cum Maimo implendi, fuerunt sponsalia iurata, subsecuta est defloratio vir. iiii cum pacto, spe matri-

677쪽

moni quae omnia magna ,S ingentem pariunt obligationem. Et confirmatur per id quod tradit idem Sanche libatae,natrimis p. 4. ubi dicit,quod contrahens sponsalia cum aliqua foemina , tum spe futuri matrimonii illam deflorauit , talis non potest ingredi

Religionem, sed tenetur illam ducere in uxorem in dato quod illam non deflorauerit, ait teneri illam ducere, si ex modo quo cum illa conuersatus fuit, illa incurrere debet infamiam, si cum illo non contrahat ma

trimonium. . . i

Secunda concluso pater istius adolescentis non potest illi relaxare, seu irritare hoc iuramentu. Est conclusio certissima,ut patebit ex mox dicendis. Et probotur, quia pater non potest irritare iuramentu filismaioris annis quatuordecim, quando intrauit annos pubertatis, id est a decimoquarto, ksupra, itando iuramentum est personale,ri non de rebus realibus,ut pecunia,& similibus: sed est iuramentum personale,id est. de re quam per se solum facere potest, ac debet, ut de tradenda sua persona eligioni , vel uxori, cum haec duo facere possit abi lire patris licentia , neque quoad Ilaec duo sit sub patria potestate. Confirmo,& declaro per ea quae Doctores communiter dicut in materia de Votcs, videlicet,quod pater potest irritare votum Religionis emissum a filio ante annum i . secus si si emi Ostim post annum i . tenet inter alios Sauro Claui Regia ib. s.cap. 8.π.JO citans alios,quia est votum personale independens patria potestate. Et eadem omnino est ratio in iuramento personali circa matrimonium. .

Imo maior ratio datur in iuramento per nati quod non possit irritari a patre, quia est iuramentum promitarium factum homini de matrimonio quod potest valide impleret sine consensu patris:& iurametum factum

678쪽

factum homini dissicilius relaxatur quam iurametum factum Deo, ut dicitur in l. Glyus, . de recepti Arbitridicitur quod mitius agitur cum Deo, quam cum hominibus. Et quod pater possit irritare iuramentum fili maioris quatuordecim annis quando est iuramentum personale, tenet clare Sancti lib. 6. de matrimis p. 38. m. I F. I 6.dicens cum multis Doctoribus, quod si filius iurauit sponsalia tenetur iuramento Per quod videtur sentire, quod pater tale iuramentum nequeat irritare: ibidem num. II idem clarius innuit. moidem clarius lebet anch. lib. s. Decalog. cap. 2O.num. 3. prope finem. Denique probatur ex muliis textibus,&communi Doctorum opinione dicentium, quod si filius familias faciat contractum alium a matrimonio,&contractum firmet iuramento, si alias contractus est licitus, honestus iure humano, talis contractus valet etiam repugnante patre Citat hos text. Sanchea citat.proxime loco, di pseq.num i quos ibi vide. Idem tenet Molin .ci .inci .conclusione, dc Rabello de obligiis lib. de contrarit. ingenere num 3 ubi dicit amplius,

quod si contractus initus a filio milias est prohibitus

per legem , sed non prohibetur cum irritatione actus, filius iurauit, contractus manet validus, ct citat capitulit in quamuis pactum , de pactis. Et habetur in

glossa l. r. ser Emptori,Csi aduersia vendition. Bar- tot Iason, Gom Gulier citati a Sanchez vltimo loco proxime citato. Hic vero contractus de matrimonio ineundo est contractus licitus, honestus, iuratus

filio, neque est contra leges, imo conformis legi diuinae naturali, sepositivae Ecclesiasticae. Maius dubium esse poterit an iudex Ecclesiasticu et possit hoc iuramentum relaxare, videlicet, an possic

vicarius Generalis, ves Epistopus resaxare iubendo

679쪽

ne tale matri 9uini una contrahatur: videtur quod id possit facere per illa quae tradit Sancti lib. .de Oatrim

di putia . 241 videlicet quod si ex disparitare sponsorum,uel alia causa, secutura sunt grauia scandula, vel odium capitale inter coniuges futuros,vel alius, 'aliis exitus timoriar, potest iudex Ecclesiasticus, imo debertate imasiiDonium ilia pedire quia nunquare iustitia

obligat aliquid fieri, quod sine peccato fieri no potest:

& in hoc casu probabiliter timetur odium patris con tradicentis erga filiunt , fili erga uxorem fuit iram,&scandaliun consanguineorum patris:&ita colli: gitur

CX cap. cum in tua de sponsal.

.Hoc noti obstante, credo quod nec iudex Ecclesiasticus potest hoc iuramentum infringere seu relaxare, nec sponsalia ista dis hiere. Probo, nam sicut supra

probaui, nec Papa relaxat iuramentum cum praeitidicio te iij,quando iuramentum est promissori urn,quale est hoc ergo nec iudex Ecclesiasticus inferior id poterit facere; videatur Vega cinat.loco casi 49. verauramentum Secundo probo ex praxi Ecclesiastica,quam citat

Molina loco est. i. conci dicem solere Ecclesiam obligare ad matrimonium, etiam quando Demina nobilis promisit viro ignobili,licet ideo aliqui scandalirentur, cinquietentur, tale enim scadalum videtur potius Pha- ri faicum, quam pusillorum,seu iustum svel potius dicendum quod tale scandalum non est activum,datum scilicet a sponsis sic contrahentibus sed est scanda hirri passivum. Pharisaicum , sumptum exactu hon esto, Sc licito, imo executorio actus boni, impletionis videlicet iuramenti restitutionis factae a viro ob desolatione formina desponsatae.limo videtur quod maius, ac iustius scandalum orietur in populo,si viderint hominem violantem iusiurandum,in foemina honestae

680쪽

defloratae non restituentem . patebit porta, vel dabitiit occalio ut similes ad Oh nobiles pauperes foeminas honestas delud apy g deflorent scientes tiocletianas illis sub iuraincto matrimonium: pr mixtant, a tu iuramente per iis licem. sunt liberandi. Eigodena inodo respondetur ad Q imo quod ea de causa parente , vel consanguino, Poteriant concipe e nam sine sim tamen; illud odium. concipientacuna odisiit rςiri iustam sic licitiim,ina debitam doe iure heri. odio vero inter hos psos sponso iqnest cur ti-naeatur, cum mihi dictum libarn bos propensos esse ad mgtrimonium co; trahendum: imo etiam si non essent propens tenentur odium deponere, eo quod ad id se iuramento obligarunt.Neque Sanche citatus videtur hia contradicere,ibi enim non loquitur de sponsalibus iuratis sed de ordinariis non iuratis,& factis sine defloratione Deminς.Hoc vero fuit iuratum promissum, cum Reminae defloratione. Nec capitulum cum in tua, desponsat loqui; unde sponsalibus iuratis cum defloratione, sed de ordinariis. Et confirmatur adhuc, quod iudex Ecclesiasticus non possit lia; sponsalia disso iere, nam iudex Ecclesiasticus non potest violare leges ciuiles fundarus in hima inenaturali,& quando non contradicunt Eccles sed illi subseruiuntiana ius canonicum saepius se remittit ad leges ciuiles quando sunt iustae,& honestae, ita ut quando deest lex canonica, iudex Ecclesiasticus iudicet per leges ciuiles iustas, Drationabiles. Cum Ergo snt multi textus ciuiles dicentes validum esse contractum flij famili: a factuna inuito patre,si iuramento illum confirimet, non potest iudex Ecclesiasticus has leges violare hoc iuramentum relaxando. Hi textus habentiaci Iam ex contra II. O. T. de iudici s. H. filius milia ex omnibus 8.Τ. de