R.P. Laurentij de Portel, ... Responsionum moralium tomus primus secundus. Cum duplici indice, vno casuum, altero rerum & verborum copioso

711쪽

quod ex eo quod abstineat a Mitra, vel ab exercitici ordinum, delictum suum manifestabitur, Mincidet in notabilem populi infamiam, poterit praemissa prius sacramentali confessione delicti Millam celebrare euitandam infamiam, vel Ordines sacros ad eundent finem exercere, sed hoc solum illis vicibus in quibus

necessarium sit vitare infamiam .Et celebrans cum isto moderamine non peccabit nec poenam aliquam in

m. I9. Schoc dummodo in dispensatione procuranda negligens non sit , suae vero conscientiae remittitur arbitrari an no celebrans incurrat infamiam,i3 virum

in procuranda dispensatione negligens sit. Et addit

Suarer, quod si voluerit beneficium renunciare,validaetit renunciatio Ratio praedictorum tradita a Rodri-gueet est communis, quia praeceptum naturale de conteruanda fama praeponderat pr. ecepto positivo Ecclesiae , quo iubet ne tregularis sacros Ordines exerceat: hoc enim praeceptum non obligat cum damno notabili infamiae. Ad tertium quaesitum dico,Episcopum istius Clerici posse cum illo dispensare in ista irregularitate. Probo, quia licet Concilium Tridentinum As, . c.6. de refomlint concedens Episcopis amplam dispensandi facultatem in irregularitatibus excipiat, dummodo non sit homicidi j voluntari j, irregularitas istius Clerici non fuit homicidi j voluntari j,dans enim consiliuni abortus ante foetus animationem clare videtur quod homicidium non intenderit, sed solum voluit quoa abortus seret tempore, quo non fiebat homicidiuna. Cum ergo homicidium istius Clerici solum fuerit casuale, poterit Episcopus ex commissione Trid.cit. loco

712쪽

acta,cum illo dispensare quod vero hoc laomicidium non fuerit voluntarium, probatur ex definitione homicidi j voluntaris posita a Suareet tom.de censin dispariis .fEZ.i .n. 3. collesu a ex Tridentino,ubi dicit, homicidium voluntarium esse illud quod fit ex proposito in ait illud fieri ex proposito quod sit cum animo occidendi, de addit quod ius ciuile ut aliquod homicidium sit voluntariu,requirit dolum:quae duo defuisse videntur in hoc abortu. Sed in hoc standum est conscientiae ipsius Clerici informatis de animo quem habuit dando consilium. Si enim clare habuit animum non causandi abortum scelus animati, non fuit homicidi uiri voluntarium Secus si animum habuit contrarium. Cum ergo ut suppono, hoc homicidium fuerit selum casuale, de occultum,non deductum ad forum contentiosum, poterit Episcopus dispensare iuxta concessionem Tridentini citatam. Potest etiam in hac irregularitate dispensare Commissarius Generalis Cruciatae, iuxta Rod rigue in Addit Cruciata Additione ad g. 3.m . I. Ur 6 ubi dicit quod Bulla plumbea commissionis illius hoc illi concedit, etiamsi homicidium casuale publicum fuerit sed hoc dictum Rod rigueet in telligitur pro solo regno Castellae Commissario enim Portugalliae in sua ulla non concedit pro homicidio casuali. Sed Episcopus solum potest quando est

secretum.

Quartum quaesitum de simonia, plures ac maiores inuoluit dimcultates, Mideo dico primo, absiue dubio istum Clericum commisisse simoniam,illiusque poenas incurrisse,si munera dedit pro sacris Ordinibus accipiendis, vel pro beneficio impetrandori haec est adeo certa ut probatione non indigeat, habetur claret q.Iaap.Ordinationes.d c alibi sepe . Excipitur cum da

713쪽

tu aliquid temporale post obtentum iam beneficium, vel post acceptatos ordines sacros animo solo gratifi

cationis, ut tenet Nauar. ιnS- .cap. 23. num. 68 quod

non videtur in hoc casi interuenisse sed ut dicitur in informatione data sunt haec munera ante susceptione ordinum & beneficij, cum animo haec impetrandi. Quod vero simonia committatur etiam dando aliquid temporale alicui ut intercedat pro Ordinibus sacris, vel beneficio impetrandis, tenet expresse Nauar. lib.s.cmissior.tituesmoma,cons. 46.quamuis ibissem dicat non esse simoniam dare aliquid famulo, vel amico illius, qui Ordines, vel beneficium debet conserre dummodo non det ut haec impetret, sed ut literas executionis , vel collationis citius expediat, vel se certiorem faciat de statu nego iij. Denique probatur hoc per Extrauag. Gregor. XIII. se datis, ct promissis,contrasim

niacos.quam citat Nauar.in conficit. Idem tenet auar.

in lib. 3 con est.de Drab conss .imn. a. ubi dicit, quod in simonia, paria sunt dare aliquid collatori beneficij, vel illi quirit causa collationis, vel renunciationis, de

citat Innocentium receptum communitor.

Hoc posito certissimum est per multos textus, Bullas Pontificias,praecipue Sixti . Gregor. XIII.&Pauli II. aliorum,quod si moniacus verus, dc realis incurrit poenas sequentes, videlicet excommunicatio' nem, irregularitatem,priuationem benefici j, inhabilitatem ad quodcumque aliud beneficium obtinendum,& suspensionem.Videatur inter alios Suarsom. . decensseris,dis ut 3 cfect. . a num. 23. que ad 6. Mo-

tussimoniaco,tum in Ordine tum in benc ficio. Qiiod vero attinet ad absolutionem , vel dispensationem cum simoniaco in praedictis. Dico sequentia.

Primo

714쪽

Primo ab excommimicatione simoni ci potest absolui per Bullam Cruciatae, ut tenet Rod rigueet inexplicatione Cruciat. f. 3 num. 3. Nota,citans Nauarrum,

hoe dicit posse fieri semel in vita,&in hora mortis. Secundo in irregularitate,inhabilitate&caeteris, noli potest dispensare Commissarius Cruciatae teste Rodrigue cit num. 3 ct in addit rei uciatam ad 6.9. num. . ted poterit in his omni bi' spensare Episcopus si crimen sit secretum,ex commissione supra citata Tridentini, ut sentit idem Rod rigue Addit.ad Summam,tomo 4. 39. fauet auarrus lib. I. consiliorum, titulo de Amon.conss. . m. a. dicens, quo ad remedium simoniaci occulti , Episcopus quatenus opus est secreto illi conferat beneficium in loquitur de impetrante beneficium per simoniam .Et quod possit Epistopus dispensare in his praediistis faciunt multa, quae tradit Sanche lib. 2. Decalogi, c. II. an. I 2. jue adn. I . Aduerto etiam cum Rod rigue,tom. 2. Summa verbosimonia,ca 36. f. Losexto, Sc communi Doctorum, illum qui obtinuit beneficium per simoniam teneri etiam in foro conscietiar,statim illud renunciare,& fructus etiam perceptos: quod intelligitur nisi statim obtinuerit dispensationem ad illud retinendum cum re habilitatione ad ipsum sed quo ad restitutionem fructuum standum erit determinationi Episcopi. Ultimo pro remedio adhuc istius dellinquetis aduerto illum potuisse excusari ab incursione harii poenarum,primo, si quando illa munera donauit fecit bona fide, nullo modo aduertens illud eme simoniam, vel quodvis aliud peccatum: nam pura,& totalis inadue tentia, seu inconsideratio excusat a poena legis , idem di de ignorantia inuincibili. Ita Suare Etomo de cen- siris, di putatione s. serit. 8. num II. I9. de vasqueet

tomo I.

715쪽

tomo I. siper 2. dissut. io T. cv. 3. nam 8 de qua ignorantia inuincibili stadum erit conscientiae delinqDentis,in qualitati personae illius. Dissicile enim est hodie inueniri ignorantiam inuincibilem in re tam quotidiana,& tam prohibita facili iisque in hoc credi poterit omnimoda inconsiderat. o, quam igmorantia inuincibilis differunt enim inconsideratio, Mignorantia. Et ratio huius est,quias inconsideratio,vel ignorantia inuincibilis excusauit a culpa in foro conscientiae,etiam excusauita poena quia culpa, &scena sunt correlativa, & ubi culpa non est,poena non debet irrogari in foro saltem conscientiae,de quo hic agimus.Secundo modo posset excusari hic Cloricus a simonia dando illa munera, si non dedit principaliter ad ordines, leneficium impetrandum,sed principaliter dedit ob amicitiam, vel ob gratificationem alterius benefici iam recepti licet minus principaliter dederit ei in ob illa duo impetranda. Ita Nauar. in citato titulo desmonia,considain m. .&alij. Sed haec etiam excusa-emo rara est, fidissicile in praxi consueta. Quisque viderit examen suae conscientiae.

De alio abortu causato a quodam eligioso

Sacerdote.

QVidam Religiosus causauit abortum foetus animati sui absolutus ab excommunicatione, M peccato per potentem absolueres sed in irregularitate

non fuit dispensatus, vel quia non est ausus se prodere Praelato , vel non credebat in illa posse Praelatum dispensare

716쪽

spensare Celebrauit Missas prout occasio,vel necessitas se offerebat postea ortus scrupulo, vult agere de remedio. Qti sita sunt sequentia. Primum, an suus Prouincialis , vel etiam Praelatus

localis possint cum ipso dispensare in dicta irreoularitate di Secundum, an dato quod Praelatus Conventualis

possit dispensire possit id committere alicui alteri confessori, cum ipso dispenset 3Tertium , an si iste Religiosus sic irregularis, fuit praesens in aliquo Capitulo etiam Conventuati,in quo Pro uniciales absoluunt praesentes in generali, cuna illis dispensant in communi, censendus sit talis Religiosus dispensatus per illam dispensationem generalem Quartum, an praedictus Religiosus post legitimam dispensationem obtentam , debeat ratificare omnes confessiones quas fecit in irregularitate existens λ Ante resposionem dubiorum suppono, quod Prouinciales, Praelati locales Conventuum, quales sunt Abbates, Priores, Rectores,& similes habent priuilegium per communicationem , ut possint dispensare cum suis subditis in omni irregularitate etiam homicissi,voluntarii,dum modo non sit notorium. Sic enim concessit Martinus V Abbatibus D. Benedicti tre- sertur incompendio Mendicantiam, ver dispensare, g. q. ubi Capucinus citat Cordub. idem dicentem: idem

Quo posito, quod attinet ad primum quaesitum

cet Pr lati Regulares ossant virtute picti priuilegi dispensare cum subdito homicida volutario, non tamen pollunt dispensare cum faciente abortum foetus ani-

717쪽

; nati , quia,inquit, honricidium talis abortus est quali scatum, grauissimum, cum occidatur corpus , anima laetus priuetur gloria: quando vero aliquod priuilegium conceditur ad dispensandum in homicidio, non intelligitur id de homicidio qualificato,qualis est

iste abortus. Citat pro se Nauarrum,id assirmantem in casu simili. Qui Nativib. J.considiorum,tit, homic.con-sl. 4. ponit hunc casum. Quidam occidit Clericum: petiit a Papa dispensationem non exprimens quod occisus fuerit Clericus,sed solum dicens se occidisse hominem. Respondet auar.dictam dispensationem fuisse nullam, quia illa circumstantia lorici fuerat necessario exprimenda, quia erat crimen magis qualificatim occidere Clericum. Nihil veto loquitur Nauar. de abortu, sed ex simi litudine casus,vel homicidi Clerici mouetur Rod rigueZ ad asserendum,non poste Praelatos Regulares dispensare in abortu foetus animati, eo quod sit homicidium qualificatum modo supra explicato.

Q non obstatue ad primum quaesit tura dico posis Praelatos Regulate virtute dicti priuilegi dispensare cum subdito causante scieter ab ortum foetus animati Probo, quia cum lex non distinguit, neque nos debemus distinguere, ut habetur in . Non distinguemus, Τ. de recept cylti arbitr. Sed Papa Martinus V concedens praedictum priuilegium dispensandi, non facit distinctionem homicidi qualificati, vel non qualificati ergo neque nos debemus distinguere. Probatur etiahoc ex destructione argumenti, vel fundamenti, quo nititur Rodrig.ex Nauar. Dico enim exempliana,Mdici iam Nauarri non elle verum, sed poti se dicendum,

validam fuisti dispensationem illam datam illi homicida etiamsi in supplicatione non expresserit circumstantiam

718쪽

stantiam Clerici, ibi enim non erat neces artum illud

exprimere. Sic in terminis tenet Sanche contra Nauarrum in lib. 8 Ae mirim.disp.M.num. 22., remittit se

Sanchea ibidem ad probationes huius rei a se adductas eadem disputatione mim. 8. causa, seu ratio illius potissiim est , quia irregularitas non est posita ab Ecclesia delictis, eo quod sint grauiora; nam haeresis delictum est grauissimum , de tamen non punitur irregularitate, idemque cernitur in simonia, Lblasphemia. Sed posuit Ecclesia irregularitatem pro suo arbitrio maxime in homicio ob fundamentum in illo repertum; quia scilicet in homicida deest lenitas, hansuetudo requisita ad Sacerdote repraesentantem Christum D mansuetudinis, ac lenitatis exemplar. Dc- structo fundamento RodrigueZ, seu exemplo Nauarri, destruitur dictum Rod rigueZ, proinde manet probatum pollia Praelatum Regularem dispens ire cum subdito in abortu animati foetus.Hoc priam probo cta Corduba ad citatum locum compendi j, dum explicat praediistum priuilegium Martinis ubi Corduba perpendit, quod in priuilegi non specificat Papa quod

dispensent in homicidio voluntario, sed solum dicit, quod dispensent in omni irregularitate: ex quo verbo generali,ait Cordub. debere nos intelligere quod praedicta concessio non debet intelligi de sola dispensatione homicidi casualis, quod est minus, sed etiam de homicidio voluntario quod est maiusci quia inquit verba generalia generaliter,in sine distinet ione sunt intelligenda. At plus est in illo verbo generali intelligere homicidium casuale, voluntarium, quam in verbo generali homicidi intelligereno quali hcatum,& qualificatum, seu graue,& grauius, seu grauissimum homicidiu. Nam homicidium graue,vel grauius sunt X a

719쪽

et iisdem speciei, sol tam distingit simi secundum a gis,&minusa homicidiu vero casuale,& voluntari uinspecie sunt distincta Addo contra id quod in particulari dicit Rodrio Abortum scilicet foetus animati es Iehomicidium magis qualincatum , eo quod occidatur corpus,in anima descedat ad limbum: nam dico quod Vlplurimum , magis qualificatum in grauius est homicidium quo occiditur adultus quam quando occiditur abortivus. Nam cum duo rixantur ad inuicem, si sunt ambo in peccato m. vi in multis occasionibus solet contingere, is qui alium occidit, occidit cor pus in facit ut anima vadat ad infernu damnatorum, quod grauius est quam animam abortivi vadere adiurabu puerorum: tamen non negabit Rodrig. posse Praelatrem dispensare cum suo subdito homicida voluntario secreto non notorio, qui occidit hominem qui probabiliter creditus mortuus in peccat mortali. Quod adhuc probo ex co quod reg. XLV. reuocauit Bullam Sixti, circa abortum,cum tanta benignitat ut excommunicationem Sixti reseruatam Papae com mitteret cuiuis confessori ab Episcopo approbato: exstinde enim cressendu est quod irregularitatem ex abor' tu contractam no sic voluerit reseruare,ut nec Pro uindicialis, nec Generalis Ordin. potuerit in illa dispensare.

Adhuc pro hoc secundo dubio quaerit Rodriguea

rius, seu Subprior Conuentus mortuo Praelato locali, ut Priore,Goardiano,& caeteris, posia in hac irregularitate dispensareὶ Et primo arguit quod non possit, simili. Nam iuxta Panormit . quem citat,capitulum Sede vacaute non succedit in hisi quae mortuus Episcopus

habebat cx iure particulari, seu priuilegio, sed in illis quae habebat desilire conina uni et Pi*kltus Onuen- tualia

720쪽

iualis mortuus non habebat de iure communi dispensare in irregularitate homicidi,voluntari j, sed ex priuilegio:ergo Subprior,vel Vicarius Conuentus defuncto succedens, illi non succedet in hoc priuilegio particulari. Nihilominus respolidet Rod rigue se credere quod dictus Sub prior, seu Vicarius defuncto succedens in hoc poterit dispelisare probat dupliciter primo, quia hoc priuilegium non conceditur dignitati Abbatis praecise sed in fauorem animarum quod sicc5cessivit innuit posse exteta di ad per nam habentem

eandem omnino iurisdictionem. Secundo probat,quia benefiei principum recipiunt extensionem de uno casu ad alium similem. Quρὶ videtur p6sse probari ex

cap.cum Elista; de confirm utili, se inutili. Et illis verbis. Nos eiu em aquilatissimilitu sine prouocats. Ego opinionem Rodriguea noli reprobo iam tamen non ad mitterem si Praelatus localis vivens absentiam faceret a Conuentu in i Ilius enim absentia credo Sub piloreri id non posse, nec Vicarium, quia non et si sedes vacans , nec tantam iurisdictionem habet Capitulum absente Episcopo, quantam habet sede vacantet per mortem Episcopi.

Adhue pro ista dispensatione quam possunt concedere Praelati Regulares virtute dicti priuilegii Martini: v. .aduerto duo. Primum est, quod si dispensaret cum flabdito in ista irregularitate ex concessione Pij V. Dista Patribus Domini canis, de qua ego dixi a .romo Dubio .Regular. verbo Abbas, tunc non possent dispensare cum subdito in ista irregularitate abortus ani mali:quia Pius; in illa concelsione cocessit Praelatis

Domini canis erga suos subditos id quod Concit Trid. concessit Episcopis insessi . cap. 6. At ibi Concilium pacepit irregularitatem homicidi j voluntarij,cisus di-