장음표시 사용
731쪽
De quadam venditione tritici annualis, non asim oblato redditu annuali tritici. QVidam vir nobilis vendidit Petro certam summam tritici reddendi singulis annis, qua summa Lusitane dicitur,dotu opos de renda. Quie summa tritici appretiata fuit pretio sexcentorum quinquaginta aureorum. Venditor habens necessitatem pecuniae, antequam scriptura venditionis fieret, petiuitis Petro , ut statim totam illam pecuniam donaret ,
scripto particulari se obligauit intra certos dies facere seripturam venditionis, vel ad reddendam totam pecuniam receptam. Petrus totam pecuniam preti tradidit statim venditori. Propter certum impedimentum ortum circa tales redditus annuales tritici, scriptura non est facta in mense uno assignato Emptor videns illos redditus annuales esse dubios in scripturam venditionis non fieri, petiuit ivenditore ut vel triticum praedictum quotannis red-d Aadum assignaret in alio agro non litigioso, vel singulis annis dum scriptura non fiebat, sibi emptori daret singulta annis illos duos modios , seu modis de trigo, donec scriptura venditionis fieret. Et ita factum est, nam per quatuor annos in quibus scriptura facta non est, venditor dedit Petro duos illos modios, vel
modios de trigo. Quaeritur an Petrus in conscientia poterit hoc triticum annuale recipere loco 'pecunia iam traditae emptoria Et videtur miod non possit. Nam illud non potuit
732쪽
tui recipexe ratione venditionis, emptionis. Nam venditio illa nulla fuit donec scriptui venditionis facta non fuit, ut expresse habet lex istius Regni lib. . Ordinata'. 8. f. 3. de probat Rabedio lib. 9.de obligat.ii l.
la in utroque soro non poterit emptor ex hoc titulo venditionis illud annuale triticum recipere. Secundo videtur quod non possit illud recipere ratione census: nam iuxta Motum proprium Pi V ad validitatem census debet interuenire Notarius publicus coram quo,& testibus numeretur pecunia, quae omnia hic defuerunt. Neque tertio potuit hoc triticum recipere ratione contractus secietatis: in contractu enim societatjs non designatur certa summa reddenda ex lucro:
ar hoc certa summa tritici reddenda designata fuit iurgulis annis reddenda. Nec denique apparet ex quo alis iusto titulo haec summa tritici recipi potuisset:crgo videtur restituenda. Et fuit hic casus litigatus coram tribunali Regio. Hoc non obstante, credo praedictum emptorem potuisse in conscientia hos redditus annuales recipere singulis annis antequam scriptura enditionis neret
per quatuor annos , neque ad restitutionem teneri.
Probo primo, quia Petrus dans banc pecuniam ante scripturam,& ante traditam possessionem nullo modo intendit mutuare pecuniam , ut constat, sed intendit facere contractum emptionis eo modo quo posset fieri, non amittendo interesse suae pecuniae, sic intendit facere contractum bona fide euec licet Motus proprius Pij V. decensibus in hoc casu seruatus non fuerit quoad emptionem census ob causam allegatam, nihilominus in hoc contra non defuerunt conditiones naturales equisita ad emptionem census fun-
733쪽
datam in bonis venditoris. Ad cuius intelligentiam aduerto quod in citato Motu Pij V. id valida emptione census requiruntur I 2.vel I .conditiones,quoruni aliqua deficiente emptio census non valet. Quo non'ψbstante dicit Reginat d. tom. 2.lib. 23.u. I S. citans a Marrum, Valentiam , molinam , qui omnes dicunt, Pium, non intendisse per illum Motum proprium definire usurarium esse contraistu census, in quo deesset aliqua ex conditionibus ibi assignatis sed solum
voluit ad securitatem illas conditiones incensus emptione concurrere: dc alias praedictus cotractus prae 'meretur usurarius in foro externo. Quo non obstante dicunt citati Doctores, quod si in inro conscientiae constiterit, quod in emptione praedicti census noli interuenit fallacia,& quod datum est iustum pretiit. cum caeteris conditionibus requisitis de lumine naturali,tunc emptio talis census est valida in soro costieritiae, licet non concurrant conditiones requisitae a Pici V. Conditioncs vero requisitae de lumine naturali ad validam emptionem census, sunt quatuor tantum, Ut rcfert Reginald cis lib. num 411.4 abello cit tomo lib. ro.q. T. quae conditiones in substantia sunt. Prima,ut
census fundetur in re fructifera , quod hic interuenit: positus est enim census in possessionibus fructiferis venditoris. Secunda , quod ematur iusto pretio, quod hic etiam seruatum est: tradita enim illa pecunia iudicata fuit publice iustum pretium pro illo redditu annuali tritici Tertia,ut si perdatur in toto,vel in parte res immobilis , super quam fundatus est census, sic etiam amittatur respective in toto, vel in parte, id est,
diminuatur redditus annualis census , qua etiam conditio hic non fuit. Quarta, quod non vendatur res
immobilis super quam fundatus est census, absque licentia
734쪽
celuia emptoris,qu e etiam hic in tertienit. Hae sunt in substantia quatuo conditiones requisitae de lumine naturali, licet citati Doctores illas diuerso inodo enumerent. Cum ergo hae conditiones in hoc contractu census interuenerint, dicendum est cola tractum istum fuisse licitum in foro conscientiae , licet in illo defuerint conditiones requisitae a Pio V. qui soliim decreuit de foro externo, praesumptive. 'Secuti do principaliter probo Petrum non teneri ad restituendiura hunc annuum redditum tritici recc-ptum,ex eo quod tradit Valent tom. 3. diff. 21. 'mst. I. a. ove; a l. ummae, ver.bis acas, ultimo,dcadis dicentes eis licitum istum contractum,videli cet Do tibi centur , ut quotannis reddas mihi quinque, saliuo capitali Addit Valentia quod etiamsi contrahentes non specificent aliquem contractum specialem, posisunt ibi triaco currere,videlicet,vel contractus soci tatis, &hil curationis, cum assecuratione, vel mutui cum hic ro celsante, damno emergente. Nam cum centum communiter singulis annis lucrentur decem,
vel undecim, ego paciscor tecum contractu societatis, qui do pecuniatri, tu ponis industriam,sic deceni quae debet lucrari mea pecunia, remitto tibi quinque pro allecuratione meae pecuniae, he pereat: ad hoc ait Valentia chim egi, quod si ego dedi alicui haec centum , videi, quod ille habet possessiones fructiferas, vel habet industriam negotiandi ut mihi respondeat cum lucro iusto,quamuis iis non declarem , velle me contractum societatis,uel assecurationis, vel damni emergentis: contractus est Ilicitus, & possum ego recipere illa quinque absque determinatione expressi
contractus societatis,emptionis cessis, vel caeterorum,
sed solum ex generali quadam intentione lucrandi il-
735쪽
Ia quinque aliquo modo quo licite fieri possit attentis
circumstantiis personarum. Quae omnia in hoc contractu euenerunt Nam iste emptor dedit suam pecuniam sundatus in possessionibus fructiferis, editoris,.intendit lucrari sua pecunia modo licito possibili Minsubstantia interuenit emptio census cum circumstanxiis, conditionibus requisitis de iure naturali,ut diximus m. I praecedente, eigo contractus,& lucrum annualis redditus fuerunt licita in foro conscientiae Po-xest etiam hoc confirmari ex dicto communi Iurista- rum dicentiumri si non valet hoc quod ago prout ago, valeat ut valere potest, ut citat glossa in cap. duo
pueri,ded 'Onsimpuber. ver.matrimoniu Ctim ergo constet quod iste emptor non voluit mutuare, sed emere, licet contractus non tenuerit, iuxta Motum proprium
Ili V. validum tamen suit de iure naturali in foro conscientia , inritio laesio nulla data fuit. Tertium fundamentum ob quod potuerit Peti xi sun redditum annualem tritici recipere ob datan iam a se pecuniam, est damnum emergens, vel lucrum cellans. Cuin en in receptis sententia posse que niuis recipere aliquod lucrum ex mutuo. vltra sortem prinpter damnum emergens, iste emptor habuit damnum mergens,quia,ut mihi dictum fuit, volebat hunc rcdditum annualem dare filio suo prodotie inatrimonij contrahenclici cumque nec posset dare filio pecuniam
illam aria datam venditori , nec filio da ei illos iv 0-dios tritici in re pollessionis per scripturam venditio
xiis e proinde matrimonium fili dilata potur, resulta uix clare emptori damnum emerge uex raditione suae pecuniae ergo potuit licite illum redditum annualen tritici recipere pro illo damno emergente maximo cuim praedicta n pecuniair no mutuavcrit,ut diximus,
736쪽
sed dederit titulo emptionis. Quod adhuc probatur a simili ex .slubriter de suris, ubi Papa decernit, qui lii bcer promisit genero certam pecuniae summam pro dote,&quamdiu illam pecuniam non tradit,dat gen)- ro possessionem immobilem fructiferam .poterit ne comedere fructus illius possessionis,quamdiu promissa pecunia non traditur, absque ulla postea restitutione fructuurn , idque sine ullo peccato usurae, ω sic tenent omnes Doctores adcit. cap. quo nihil clari illi desiderari potest ad nostrum calum: intelligitur ille textus quod gener non tenetur aliquid restituere de perceptis fructibus,quando socer tradiderit sibi totain pecuniam promissam:&ratio principali Pillius text.ut
explicati . Lop. 2 pari.trati. 6.est damnum emergens accrescens genero, qui tenetur sustentare uxorem ex
bonis ipsius generi, dum pecunia dotalis non traditura socero quod etiam in isto casu suo modo euenit, ut 'patet exirbxime dictis. Et idem dicendum erit si con-
.stiterit quod iste Petrus emens incurrit etiam lucrum celsans, eadem enim est ratio,ac de damno emergente, ut Doctores dicunt. Pro lucro vero cessante, vel damno emergente computat Veg. 2.part vernasira, alis 6. quodcumque discommodum , vel incommodum accrescens domino pecuniae, ut fabricare opus necessa
rum, vel conueniens, quod non fabricauit ob defectum sitae pecuniae, vel quid simile. rario probatur ex eo quod tradit E in Apho ver. κω,m-.8. videlicet quod si ego feci contractum qui in se erat usurarius,sed feci bona fide, possitam reti-
nere tantum lucrum quantum alias per contractum
licitum lucraturus eram in consonat huic dicto illud aliud Valent. υ .loco punct. 3.videlicet quod si seci contractum bona fide. postea inuentus fuit usurarius,
737쪽
Ia quinque aliquo modo quo licite fieri possit attentis
circumstantiis personarum. Quae omnia in hoc contra
et u euenerunt Nam iste emptor dedit suam pecuniam sundatus in possessionibus fructiferis, editoris,.intendit lucrari sua pecunia modo licito possibilis in substantia interuiuit emptio census cum circumstantiis, conditionibus reqt i sitis de iure naturali,ut diximus m. I praesedente, ergo contractus,& lucrum an-raualis redditus fuerunt licita foro conscientiae Po-xest etiam hoc confirmari ex dicto commutat Iurista- rum dicentiumri si non valet hoc qu0d ago prout ago, valeat ut valere potest, ut citat glosia in cap.
pueri,ded 'Onsimpuber. ver.matrimonsu. Clim ergo constet quod iste emptor non voluit mutuare, sed emere, licet Contractus non tenuerit, iuxta Motum proprium
Pi V validum tamen suit de iure naturali in foro conscientiar, in quo Leso nussa data fuit.. Tertium fundamentum ob quod potuerit Petria nunc redditum annualem tritici recipere ob dat an iam a se pecuniam, est damnum emergens, vel lucruruce stans Cinia entia recept Ast sententia posse quem uis recipere aliquod lucrum ex mutuo ultra seriem prorpter damnum emergens, iste emptor habuit damnum tmergens,quia, uti hi dictum fuit, volebat hunc rcdditum annualem dare filio suo pro dotin atrimonij contrahendi: cumque nec posset dare filio pecuniam illam laim datam venditori, nec filio daret Illos vo- dios tritici in re possessionis per scripturam venditionis c proinde matrimonium filii, lataretur, resultauit clare emptori damnum emergesis Iraditione suae pecuniae: ergo potuit licite illum redditum annualet ptritici recipere pro illo damno emergente maximacua praedicta n pecunian no mutua critivi di imus,
738쪽
4ed dederit titulo emptionis. Quod adhuc probatur a simili ex .silabriter de suris, ubi Papa decernit, quod si socer promisit genero certam pecuniae summam pro te,& quamdiu illam pecuniam non tradit,dat genea. tro possessionem immobilem fructi seram .poteriti ne comedere fructus illius possessionis,quamdiu promissa pecunia maia traditur, absque ulla postea restitutione fructuum , idque sine ullo peccato usurae, do sic tenent omnes Doctores adcit. cap. quo nihil clarita desiderari potest ad nostrum casum: intelligitur ille textus quod gener non tenetur aliqfrid restituere de perceptis fructibus,quando socer tradiderit sibi totam pecuniam promissam:&ratio principalis illius texi .ut
explicati . Lop. 2:pint tract. 6.est damnum emergens accrescens genero, qui tenetur sustentare uxorem ex bonis ipsius generi, dum pecunia dotalis raon traditura socero quod etiam in isto casu suo modo euenit, uti patet exirbxime dictis. Et idem dicendum erit si con- .stiterit quod iste Petrus emens incurrit etiam lucrum inelsans, eadem enim est ratio,ac de danano emergente, ut Doctores dicunt. Pro lucro vero cessante, vel damno emergente computat Veg. 2lara venet ira,casis 6. quodcumque discommodum , vel incqmmodum accrescens domino pecuniae , ut fabricare opus necessarium, vel conueniens, quod non fabricauit ob defectum suae pecuniae,.vel quid simile. O Quarto probatur ex eo quod tradit S i in Apho ver.wBra,m . 8 videlicet quod si ego feci contractum qui in se erat usurarius,sed feci bona fide, possium reti-
nere tantum lucrum, quantum aliis per contractum
licitum lucraturus eram : consonat huic dicto illud alliad Valent.cit.loco pundi. 3.videlicet quod si feci con- . tractum bona fide, & postea inuentus fuit usurarius,
739쪽
solum teneor restituere id quod extat, non vero id qui monsumptuni est vel teneor restituere id in quo factus sum ditior. Addit tamen Valentia, quod stante dubio an contramas sit usurarius. fuit iam factus cxintractus, non debent confestares statim coni gererestitutionem,quia in dubio melior est conditio posidentis Mincline casu, saltem non constatiuare illum fuisse usurarium bio rationes supra citatas:& addit valent quod si facta diligentia non potest vinci dubium cisca conta actum, nec clare constat fuisse usurarium , non tehetur ad restitutionem, ob eandem causam, quia melior est conditio possidentis. Sed adhuc duo aduerto, primum est, quod si pro acta pecunia data a Petro emptori, alias exposita in contractu societatis licito, Mordinario singulis annis valeret mimis qua iste redditus annualis tritici, quem secepit singlalis annis, tunc Petrus emptor tenet aestituere emptori illud quod plus recepit ultra id quod pecunia valeret exposita in contractu societatis licito. Secundum est quod licet credam potuisse Petrum recipere dictum redditum annualem tritici modo supradicto, c*nsulerem ut dictum contractum dissoluat petens suam pecula iam ad tollenda dubia: quam si re-ήuperare inequeat, denuo faciat contractum societatis, vel emptionis census iuxta Motum proprium Pi V. pro maiori securitate conscientiae.
'Ad argumentum positum in principio patet solutio ex supradictis 'dicelidum est enim potuisse Petrum hunc redditum annualem recipere singulis annis in foro conscientiae tum ex titulo emptionis census,non quidem iuxta Motum proprium Pii V.sed iuxta ius naturale concurrentibus illis , conditionibus, de quibus dixi ni . i. quae in hoc contractu concurre
740쪽
runt,tum e iam illini triticum potuit recipere propter citatum cap lubriteride siris:tium denique ob doctri inani supra traditam num et a Valentia, Nega, per quam constat quod illud rςcipere potuerit.
Notatis quaedam circa emptionem censuum.
QVoniam materi censivum non raro contingit, estque valde dissicilis, volui hic breuiter ponere aliqua electa,quae collegi circa praecipuos aliquos e
sus censuum: pro aliis vero remitto lectorem ad Farinacium in is consili toto consilis sq. Ur eodem tom.decf. o. quae est in alarisomi tota illa decisione. . Quod ergu attinet ad censum emptum non numerata pecunia de praesenti,*d ex vi solius debiti antiqui, vel ex pecunia olim data, vel mutuata, alias
conditiones Motus propri Pij V. dico imprimis Philippum Regem II Hispaniae, proprio scripto ordinalle Gubernatoribus, seu iudicibus Portuga liae , vidictum Motum proprium Pij V. in litium controuersiis executioni non darent: nites censuum non assi. mitterentur fundatae super eodem Motu proprio, idemque mandauit seruari in Castella Sic refert Ro-der. e redditib. I.quas. 3.n. 3.vers in a. cum Auendan. censibus cap. L9.248. Quod census emptus sine pecunia numerata praecedente debito claro, d liquido valeat etiam in foro externo, tenent multi, graues Doctores in Hispania Parisioris l.7J.mm. a. s . Floren in praxi,verb.