R.P. Laurentij de Portel, ... Responsionum moralium tomus primus secundus. Cum duplici indice, vno casuum, altero rerum & verborum copioso

781쪽

lam ordinando sectin dum Cordub.citatum, Nalcro Carlux. lib.de disserent. viri I. Dari, verbo hiam,dimeremtia 8 hunc casum Cordubae citans,non reprobat, licet

ipse dicat se non consulere. Facit etiam ad hoc gloss. in cap. dilecto silio,de esto es attest in verbo recusastis, ubi dicit,quod ille qui volebat esse Advocatus meus,& cui

ego reuelaui secreta meae causae, non ideo potest recusari,neque impeditur esse postea iudex meus .Et tamen hic talis qui volebat meus esse Ad uocatus, iam erat propensus ad meam causam: non inquam obstat, quia

ut ait cit.gloli ille non debet iudicare iuxta illud quod scit ex me, sed secundum allegata in probata. Vnde potest formari ratio principalis: nam qui dat cosilium pro tali re facienda, vel tale consilium est iustum in se, vel est iniustum. Si est iustum, non peccat ullo modo sequendo postea idem consilium in danda sententia.Si vero est iniustum, potest illud postea mutare in danda sententia, cum in illa non debeat sequi suum cosilium

antea datum,sed secudum allegata,& probata. Et confirmatur ex eo quod tradit Sanche lib. I. Decalog. c. 9. Num.. s. citans multos, videlicet posse iudicem hodie dare sententiam in una materia secundum nam

opinionem probabilem in altera die ferre aliam senatentiam in eadem materia secundum aliam opinionem probabilem , si cellet scandalum. Secundo probatur, quia dans consilium non se coarctat ad standum semper eidem consilio,sed poterit postea illud mutare, maxime cum viderit pondera rationum,quas unaquaeque pars pro se allegabit, qua cogent illum ad mutanduna consilium.Tertio in particulari,quod iudex consulens

reo, ut caueat in re aliqua, non facit iniuriam accusatori, si bene consulit: nam cosulens id quod est iustum, nulli facit iniuriam: ut econtra, si iudex accusatori iustum

782쪽

stum consilium darer, pro sua re consequenda, millam faceret reo iniuriam, ut constat: ergo dii tuis part dani consiliuna in foro conscienti emeque facit alicui iniuriam, nec damnum infert alteri, neque sibi libertatem adimit, ut postea in ferenda sententia sequatur allega .ra, probata, sententiam minet. I Ad primum argumentum sumptilla ex cap.

diccndum est primo ibi per defensores, intelligi Advocatos, qui publice coram iudice in tribu hali pro

aliqua parte patrocinantur: at consulens secreto in domo sua non est Ad uocatus, ut tenet expressi Author Repertori Inquinorum, ver Advocatw,fI. Sed non dicitum, d DoLloriad quod citat unam legena, Barto lineta, SI Angelum Aduo atus ergo proprie dictus,

de quo loquitur cit cas Ni iam debet esse per ira distincta a iudice. Contulens vero in secreto, vel domi suae, qui non est Ad uocatus , potest esse persona non

distincta a iudice. Secundo dico praecipuum quod ibi Papa in redit esse, ut iudicis persona sit omnino distincta a teste, ab accusatores accusator distinguatur omnino a iudice,& a teste:& tostis omnino non sit accusator,& iudex. In defensoribus autem idipn requirit omni naode, ut patet ex verbis textus, maxime quia Ad uocatus non est de substa alia iuris. Si eiridareus iit valde dochus,& Doctor in iure ciuili,& nolit sibi dari Aduocatum , poterit idem esse reus , induocatus in propria causa,vt patet. Ad secundum dico dictam olos gloqui de foro externo, in quo potetit recusar qui procurauit causam sibi committi, si id sciatur: nos vero loquimur de foro interno,in quo didimus tale procurantem sibi causam cominiitti non peccare nec ab

ossicio iudicis impediri, si cesset scandalum in omnis affectio carnalis Et idem dicendum est ad secim dam

783쪽

pa cem et iisdem argumenti posse scilicet in foro externo recti sari iudicem, qui dixit parti illa habere iustitiam, secus de foro interno de quo agimus. Ad tertium dico similiter illu qui fuit Advocatus in una causa, posse recusari ne sit iudex in eadem causa secus si fuit tantum consulens in adcm causa, secreto in domo sua : tunc enim poterit esse iudex , quia ut di timus ad secudum, aliud est esse Aduoc tum in publiso coram iudice , d aliud consulere in secreto in domo sua. Et adhuc pro maiori explicatione dictorum in solutione huius tertij, secundi argumenti, dico quod potest aliquando actus impediri per exceptionem iuri dice oppositam , si tamen non apponatia exceptio actus, valebit in foro interno, externo, de quo sunt multa exempla quotidie in iure. Nam si exceptionem non opposui iudici, vel testi, cum poteram, tacui, dcconsensi viriti aliter, postea tempore non licito, noni o sum excipere, dacta per iudicem, vel testem va-ent. Sit unicum exemphim in particulari testimonium tulit Religiosus subditus contra me, qui Religiosus testimo latum tulit sine licentia sui Praelati, Ego poteram exceptionem ponere tali testimonio,eo quod sine liceti sui praelati dixit testimonium in iudicio: si

tamen non excepi,valet testimonium dicti subditi. Ita Sanchez cum aliis ibi cu. 6 Lb.Dccalog. . I 3.a mim. IO6. maxime num Dio. Ad id vero quod additur in eodem tertio argumento, quod iudicaturus iam manet propensus ad id quod dixerat in dando consilio,respondimus lassicienter num. i. quod scilicet hac propensione non obstante, potest ille postea mutare voluntatem ita iudicatio ς allegatis, probatis. Et poterit licite non mutare voluntatem, quam habuit in dando consilio, si

non obstantibus allegatis,4 probatis in processu, vi derit

784쪽

derit suum costium fuisse verum, iustum. Ad quartum argumentum patet etiam solutio ex dictis nimr. I. nam licet iudex ante dederit consilium reo, vel istori non ideo desinit esse rectus, iustus, nec alteri ius favere,quam alteri,iniuste videlicet. Cum enim anteam dando consilio reo iuste, cerit rem iustam,imo aliquando piamin necessariam, non secli iniuriam, nec dainnum causauit parti oppositae, ideo non desiliteibe iustus, rectus, aequalis. Et omnia hic dicta intelligo ut dixi, in foro conscientiae tantum, cessante

CASUS XXII.

De quodam precito morrasi putato emali. QVoniain hominibus scrupulosis saepius hoc soler

accidere volui pro quiete, consolatione aliquorum casuum hic inserere quod aliquando de facto contigit. Quidam vir timoratus,& sollicitus alias animae suae, fecit quemdam actum, qui alias erat in se peccatum mortale, sed ille facto discursu sibi posilit,ili, cogitauit illud tantum esse peccatum veniale cogitans esse solum veniale actum exercuit, nullo modo ficturus si sciret esse peccatum mortale. Qitaeritur an iste peccauit solum venialiter, an vero mόr

taliter.

Credo quod solum peccauit venialiter, prius- quaan hoc dicerem, casum communicaui cum viro doctissimo Theologo pro tali publice reputato. Rationes ad id persuadentes sunt istae. Qui facit actum,quo de te et peεcatum mortale, si facit omnino bona fide,

785쪽

nec peccat venialiter, ut omnes concedunt ergo a simili,& respective, liti facit peccatum mortale veniale putatum, alias non facturus, peccat solum venialiter. Secundo peccatum ut sit peccatum, totum pendet ex hoc ut sit voluntarium:ergo sicut voluntarium dat esse peccatum in totum, sic etiam dabit esse peccatum iii parte LMvolenti, seu iudicanti solum esse veniale, non imputabitur ad mortale. Quod si dicas istum volentem peccare venialiter deliberate, facientem actum peccati mortalis , iam se exponere periculo peccati mortalis, proinde iam committere mortale, obiicio contra, larguo tertio cum his duobus exemplis cla-1issimis. Primo , qui ab eodem domino per interualla surripuit res minimas, peccauit solii venialiter quam diu per furta nainima non accessit ad quantitatem notabilem,& susscientem ad mortale,quando vero ccmmisit ultimum furtum paruum , quod iunctum praete riti essicit quantitatem notabilem,tunc per illud furtum ultimum peccat mortaliter cum sit complemcntum damni notabilis At omnes concedunt, quod si iste in ultimo furto paruo, quod ob proxim dictum, est iam peccatum mortale, non aduertit tale nartumvltimum esse mortale, sed solii ira credidit eis veniale, sicut praecedentia parua, neque adueitit ad praecedentia furta parua hic talis etiam in ultimo furto peccauit solum venialiter, licet iam esset mortale a parte rei, delicet se exponeret periculo peccandi mortaliter,& sciret clare se peccare venialiter in ultimo furto. Sic devit imb furto paruo non considerato, ut mortali tenci Caietan vel b.furtum de Rabcsso de obligat.iu iit. lib. 3. q. s. e T. q. f. Hinc colligese Tatiet Sancire lib.7.

AElog. cap. I num. q. quod exemplum est omnino adsequatum Secundum exeipylum sit: peccans cum DC- mina

786쪽

mina consanguinea, qtiam omnino ignorat esse consanguineam, peccat quidem motraliter, sed non peccat peccato incestus, ut patet, si enim id sciret,non foceret , dc tamen expotuit se periculo committendi peccatum incestus, quod erat annexum isti actui:&hunc in cellum euasit , propterea quod incestum nullo modo esse credidit,neque illum intendit. Facit ultimo quod tradit glois .in cap. plemmque,de donat .ime mirum,c uxorem,m esto, Repetere non valebit, ubi dicit quod crimina secundum intentionem iudicantur,in iniuria

ex affectu mentis fit in citat ad hoc quinque, vel sex tex.utriusque iuris quae ibi videri poterunt: cibi dicta iuuans ad praesens intentum.

CASUM XXIII. De quodam Consessore reuelim fortim iudici

ex licentia poenitentis positi in articulo mortis. QVidam existens in articulo mortis dixit suo confessori, 'triret ad iudicem saecularem, illique ex tua par te diceret, in tali loco esse sub certa coopertamirem magni preti j, quam ipse poenitens furto rapuerat, eamque suo domino redderet. Consessor iudici mani-sestauit locum , latrone iam in extremis agente Sed conualuit latro de infirmitate. Post sanitatem assecu. tam publico carceri traditus es, Quaeritur , an si iste latro per iudicem ad mortem condemnetur praedictus consessor maneat irregularis Casus pro utraq; parte satis dubius est. Ante cuius

787쪽

responsionem dico primo Supposito, quod latro suspendatur,talis confestiar non erit irregularis ex homicidio voluntario, quia non intendit occidere proprie, in se,ac directe: imo intendit opus pium,id est,animam poenitentis exonerare dc rem reddi domino suo. Pro quo sussiciat videre quae diximus supra Ha 7 huius 3l.num. 2.de homicidio voluntario ex Suarea Secundo, iste confestar non erit irregularis eo quod fuerit causa homicidi casualis dando operam rei illicitae, ut primo aspectu apparet: opus enim: quod intendebat,ut proxime dixi, licitum , ac pium videbatur, exonerare scilicet conscientiam poenitentis, rem suo domino restitui. Et quidem negari non potest illum valde inconsiderate egisse manifestando furtum iudici antena ortem latronis,debuit enim expectare mortem Limo post mortem poterat furtum detegere non nominando latronem suo nomine. Restat ergo ut inquiramus an talis consessor incurrerit fregularitatem homicidii casualis dando operam rei illicitae, sed non adhibendo debitam diligentiam in dicta in hoc casu proderunt ad alios similes,ad cognoscendam irregularitatis incursionem. Pro parte ergo negatiua,quod praedictus Clericus non incurrerit irregularitatem secuta morte suspen- dij, probatur primo ex iis,quae tradit AZor tonet, 3 Lb. 2. cap. I . . Tria ergo, Gayro Clarii Regia lib. . cap. i . g. Tertia est, videlicet, quod ut aliquis sit homicida casualis dando operam rei illicitae,necessarium est, quod talis operas teneretur abstinere a tali opere unde mors Per accidens secuta est in teneretur abstinere ab illo opere ex iure diuino,naturali vel humano. At iste confessi, reuelans latronem iudici, non tenebatur abstinere ab ista reuelatione ex aliquo iure illorum trium, imo

788쪽

imo reuelando faciebat opus quod credebat licitum, vi restitutio sortiretur effectum Pergo non incurret irregularitatem iuxta lios Doctores Secundo, quia Inquisitores sancti Ossici non incurrui irregularitatem tradendo haereticos iudici taculari, quos certo sciunt damnandos esse ad mortem, mora evadunt hanc irregularitatem propter intercessionem, vel protςstationem quam faciunt cora eodem iudice ne procedat ad effusionem sanguinis,luxta cap. Nouimus,de verbIgnis nam licet aliqui Doctores dixerint eos illam euadere

ob dictam protestationem Suar tamen om de censura di 'At. 7setita sine,ait,causam cur non incurrunt irregularixatem esse, quia iudex Ecclesiasticus tradens aliquem brachio saeculari,nec dat iurisdictionerti iudici saeculari,nec dictat sententiam sanguinis, nec ad illam inducit, sed solum declarat delictum, reum a fici poenis Ecclesiasticis, termittit reum capi a iudice saeculari. Sic iste confessor sua reuelatione facta iudiei, non dedit iurisdictionem iudici saeculari, nee tulit sententiam mortis, neque induxit ad illam, nec fuit testis iuratus, sed solum intedit, restitutio fieret vero domino. Tertio probari potest ex eo quod tradit

non sum irregularis licet ille ponat verbum,videtur si Petrum induxi ad committendum delictum propter quod ille captus damnatur ad morte: quia in hoc non censeor occidisse. Sic iste confessor non videtur poenitentem hunc occidere reuelatione facta iudici, licet per accidens,& remo te ex sua reuelatione mors fuerit secuta. Quarto probari potest ex eo quod dicit idem Reginald cis.loco n. Ia I. quod scilicet,is qui habet curam infirmi non ex obligatione iustitiae, sed solum ex charitate,& pietate, ion incurrit irregularitat a ob

789쪽

morterra secutam ex sua negligentia si fuerit leuis negligentia nisi quando illius negligentia circa vigiliam, medicinas adhibitas fuerit grauis,& notabilis: Z iste coiisessor in sua reuelatione facta iudici non videtur peccasse saltem grauiter Vltimo confirmatur, quia ista irregularitas est poena grauissima, proinde non debet imponi nisi ob culpam grauem, mortalem, ut tenet Suga. citatomi censis f. s serit. F.num. 8.cum aliis ibi citatis. Facit adhuc pro ista opinione

HenriqueZ om. 2ssib. I 4.cap. a1.n. 7.post medium, ubi loquens de ista irregularitate,dicit non esse irregularem,

illum qui dicit,vel facit aliquod opus pluma ut si consciso dicat carnifici, permittitur tibi facere ossicium tuum, vel dicat reo ut ascendat patibulum, SA: ibi. Pro parte tame assirin quod incurrerit irregularitatem secuta morte sunt urgetes rationes Primum est argum. fundatum in eo quod etiam citati Oct orcs dicunt, videlicet quod homicida ex homicidio casuali, quando dabat operam rei licitae, ut etiadat irregularitatem debet facere diligentiam moralem, iussicientem ne sequatur mors ex suo facto. Et in particulari sua re o .d . s. SEI. s. i m. i. specificans qualem diligentiam facere debeat homicida casualis dans opexam rei licita ut euadat irregularitatem dicit quod

talis dicetur ille, qui fecit omne illud quod .lcbuit,ri

potuit,& solum omisit facere id quod non cst animaduersum, quia sine magna ingcnij perspicacitate S solertia non potuit anima lucrii. Sic ille. At constat quod iste conssi, cum ordinaria, imo cum tarda si tertia potuit ad tertere poli, tentem pollic conualesce-xe ex in iri tate , tuam reuolationem factam iudici posse ili mortem causare. Et quidem, si pinnitens non dcclaiauit consessori expresse ut reuelaret iudici statim

790쪽

tim ante Dortem suam quod de illo non est credendum, voluisse scilicet se tali periculo exponere sed absolute dixit confelsori,ut id iudici reuelaret .magis culpandus est confessor, nec ab irregularitatis excusandus, secuta morte, cum clare deberet intelligere poenitentem id sibi committere, solum post mortem suam. Et proinde non apposuit diligentiam debitam, imo fuit in magna negligentia,maxime cum posset dicere iudici locum furti,4 cui esset restituendturi, non reuelato nomine furis. Et hinc colligitur secundum argumentum iuxta supradictum ex Aetorio, quia scilicet iste confessor ex lege diuina, naturali tenebatur abstinere ab ista reuelatione prout sic facta, declarato nomine latronis illo vivente, cum tali ipsuis periculo, ac proinde irregularitatem incurrit Tertio probatur, quia testis dans testimonium in causa sanguinis unde mors sequitur est irregularis, ut omnes admittunt, etiamsi in illo dando non peccet ratio est, quia ut ait

tatis, testis influit in sententiam sanguinis, eodemque modo iudex: Min hoc casu iste confessor etiam influit in sententiam sanguinis,quamuis remote. Et sic, mi ,

nimiam colligitur c dictis quod iste confessi, attenta sua negligentia, dedit operam rei licite, sed illicite. Visis argumentis pro utraque parte eligat quis

partem securiorem Dego enim magis credo quod incurrerit ob dicta proxime num I a. quia tamen hic quaeritur di ro conscientiae,dico quod si iste confessor attenta bona fide qua fecit, credens se facere opus virtutis,non peccauit mortaliter iudicio boni viri, non est reputandus irregularis, et t. in si credat se peccasIevenialiter in o inlisione diligentiae faciendae Sae tenet Su reZ tom.decensur .mP. F.num. 8 citans Sialon. δ SO-