Compendium theologiae dogmaticae

61쪽

Cap. II. Me attributis Dei operativis Art. I. Me scientia Dei. Prop. XII. odisp. a), Lenius De perfeci diV. , , in Antoine De Deo no C. , a. obi. 15ὶ, e recentioribu Ticciselli De Deo no et Trino 383 . multi alii. 9 a. bi. II. Futuribilia in essentia divina CognoSCi non possunt, si in ea

determinate non repraesentantur. Atqui in ea determinate non repraesentantur. Ergo in ea CognOSCi non ΟSSunt. REAp. Conc. IIai. Nem in et comes. Nam in essentia divina est possibilitas creandi hominem, eum ponendi in talibus condicionibus et cum eo concurrendi. Ergo Deus in essentia Sua Videt totam veritatem actus futuribilis a remota possibilitate usque ad ipsum Ctum SeCundum, qui poneretur cum Concursu divino Collato Concursus collatus est ipse Ctu secundus, in .quantum a Deo efficitur. SiCut enim in ordine reali nullus actus, ne liber quidem, poni poteSt, quem Deu non Simul Cum Creatura producit, ita nullus actus futuri bilis est, nisi Deus in istis condicionibus Concurreret. Non habet quidem Deus de pure futuribilibus decretum ullum, sed videt tamen possibilitatem talium decretorum; et videt, si tali modo ConCurreret, talem actum futurum esse. Ergo in poSSibili Concursu collato videt Deus futuribilitatem actus liberi. Quidam an rem non reCte Concipiunt. Putant enim Deum prius videre, quid homo electurus esset in istis CondiCionibuS, et dein statuere Correspondentem ConcurSUm dare. At O est prorsus falsum, etsi unus alterve magnus theologus simile quid dixerit. Agitur potius de ipsa electione. Hanc enim homo non potest DCere nisi Concurrente Deo; et ideo Deus ab aeterno volens vel potens Velle Concurrere ad electionem, in hoc decreto actuali vel

possibili videt ipsam electionem. Neque ibi quidquam est ratione prius et posterius, Sed ille ipse actus electionis, qui ab homine procedit in ratione actus vitalis et liberi, simul a Deo proCedit in ratione entis. Quomodo Deus

Concurrat Cum Voluntate humana, non perspiCimuS, Sed ConcurSum esse ad Omnes Ctu Creato necesSarium est philosophice et theologice certum. 93. Ohi. II. Futuribilia non sunt neque erunt actualia, Sed Sunt pure possibilia. Ergo Deus nihil aliud de iis cognoscit nisi de ceteris possibilibus.

Ross. Dist anu Futuribilia sunt pure possibilia, in quantum numquam habebunt actualem exsistentiam, saltem si agitur de puris futuribilibus, conc antect in quantum inter duo membra Condicionale futuri non est in ordine intellegibilium talis nexus, ut uno posito alterum etiam poneretur,nem antec. Ergo futuribilia non quidem Sunt neque erunt, sed tamen futuraeSSent, Si Certae Condicione ponerentur, quod non Valet de omnibus actibus liberis possibilibus, quia etiam oppositi Cius Sunt posSibiles, non tamen ponerentur. Ceterum etiam libera abSolute futura in Signo priore erant Condicionale futura ergo non simpliciter valet Futuribilia numquam erunt CL Supra n. O . 94. Ohi. V. Communiter dicuntur futuribilia cognosci in seipsis. Atqui quod in SeipS CognoSCitur, non Cognoscitur in essentia divina. Ergo. Ressp. Diff. mai. Futuribilia dicuntur cognosci in seipsis, ut distinguantura futuris necessariis, quae iam antecedenter in causis sunt determinata ad unum et ideo in cauSi merto cognosci poSSunt, con mai. Ut negetur ea

62쪽

eo Tract. I. Me Deo no Pars III. Me attributis Dei.

cognosci in essentia divina, ex mai. Dist. min. Quod in Seipso Cognoscitur i. e. non in CaUS Sed in Ctu SeCundo, non CognoSCitur in essentia di- Vinn, nem min. quod in SeipS CognOSCitur ita, ut sit immediatus terminus Cognitionis, non CognoSCitur in SSentia diVina, Iram. min. Itaque senSus doctrinae S. Thomae et aliorum dicentium futuribilia cognosCi a Deo, prout actu sunt in seipsis, est hic ea non OgnOSC in ulla re, quae pertinet ad Constituendum Ctum primum Completum agenti Creati, sed cognosci in iis, quae pertinent ad Constituendum ipsum Ctum Secundum. Sed S. Thomas et alii ita loquentes diserte docent Deum CognoSCere omnia in SSentia Sua, ut expliCatum St.

SOBOI. I. Quomodo Deus CognoSCat libera absolute futura. 95. Supposita cientia media facile intellegitur, in quo medio Deus

cognoscat libera absolute futura, nempe in decreto veri candi condiciones. Nam Si Deu Cognoscit hominem ita Cturum SSe, Si Crearetur et in talibus condicionibus poneretur, Statim CognoScit actum abSolute futurum, Si decernit eum Creare et in talibus condicionibus ponere. Hanc doctrinam tenent Molina Concord. q. I 4, a. 3, diSP. O , ares De scientia Dei I, 8, 2 et 2, 7, IS), LESSAS De grat. 9, 9), is De scientia Dei disp. 24, Sect 3 n. 3 H2), alii CommUniter. Ab hac sententia non recedunt qui diCunt Deum CognoSCero libera futura in deis suis, ut S. Bonabentura In I, diSt. 39, a. 2 q. 3). Nam Cum futura nondum XSiStant, veritatem et Cognoscibilitatem non habent nisi in fundamento, i. e. in SSentia divina, in quantum haec continet dea Speculativa et practica rerum Creandarum et creabiliUm.

Neque dissentiunt qui dicunt Deum cognoscere libera futura in SupercomprehenSione liberi arbitrii, ut ipse Molina t. c. et alii loquuntur. Nam Supercomprehensio liberi arbitrii in eo est, quod de libero

arbitrio cognoscuntur, quae ex libero arbitrio O POSSunt CognOSCi. Tali autem modo Deus liberum arbitrium supercomprehendit, quia illud et omnes res in essentia divina infinite melius cognoScit, quam re in SeipSi CognoSci possunt, Ut Olina . . XPOnit. SCDOL Quomodo scientia clivina Sit RuS rerum.

96. Omnium artifex Sapientias divina Sa 7 2I; Cf. PS IO3, 24 Pr 3 19 Eccli 24 6 Qer I, 3). S. Patre docent re ideo SSe, quia a Deo Sciuntur S. AuzuSI. De Trin. 3, 3 De CiU. Dei II, IO, ).

HOC S. Thoma ita Xplicat: Cum omnis Similitudo attendatur Secundum aliquam Convenientiam alicuita sormae, oportet, quod quae' Cumque Sunt Similia, ita Se habeant, quod Uel unum Sit CauSa alteriUS, Vel ambo e una CauSa causentur Si agitur de similitudine essentiali et neceSSaria, non de pure accidentali et fortuita . In omni autem Scientia est assimilatio scientis ad Scitum. Unde oportet, quod Vel Scientia Sit causa Citi, Vel Scitum Sit auS Scientiae, vel utrumque ab Una CRUS AEauSetur Non potest autem dici, quod res citae a Deo

63쪽

Cap. II. Me attributis Dei operativis Art. a. me voluntate Dei. Prop. XIII. Isint Causa Cientiae in eo, Cum re Sint temporales et scientia Dei sit aeterna temporale autem non poteSt SSe auSa aeterni. Similiter non poteSt dici, quod utrumque ab una CauSa auSetur, quia in Deo nihil potest SSe auSatum, Cum pSe Sit, quidquid habet. Unde relinquitur, quod Scientia eiu Sit auSa rerum De Verit. q. 2, a. 4).9T EX altera parte Certum Si non omnia SSO, quae Deu Scit, quia scit infinita, Sed non sunt infinita. Ergo cientia Dei per se sola non Si auSa rerUm. HOC S. Patre SaePe efferunt. S. Hicro mus: e Non ex eo, quod Deu Scit futurum aliquid, idcirco futurum est; sed quia futurum est Deu novit quaSi praeSciu futurorum s In Ier. 26, 3 . S. Ioanne DamaSQ et Praescientia quidem Dei vera est et infallibilis, at non est ipsa auSa, ut omnino fiat, quod futurum est; sed

Scientia per Se Sumpta sed adiuncta voluntate cientia divina est causa

rerum.

S. Thomas: Sciendum, quod Scientia, in quantum Scientia, non dicit CRUSam CtiUam . . . . Scientia Significatur per hoc, quod est aliquid insciente, et ideo a Cientia numquam procedit effectu niSi mediante voluntates De Verit. q. 2 a. I 4 . Scientia adiuncta Voluntate creandi est scientia praCtica, et hae eS CauSa rerum Creatarum. Itaque S. Patres, loquentes de Creatione, non de actibus liberi hominum, dicunt non ideo res sciri a Deo, quia Sint, Sed ideo SSe, quia Sciantur S. Aug St. De Trin. Ι3,Ι3. S. Gregor. . Moral. O, 32). a ratione Conciliantur dicta Patrum Specietenu OPPOSita. Nam Cum loquuntur de Scientia, ut est mera cognitio, dicunt ab hac scientia re non fieri e Supponi cum vero loquuntur de Scientia actu dirigente Voluntatem Creatricem, dicunt ab

ARTICULUS II.

DE VOLUNTATE DEI.

vina Petavius, De Deo l. 5, c. I sqq; L. anssens, De Deo no II 2 28 sqq; Anus en, De ipso Deo n. 553 sqq; A te, Lehrbuch de Dogmati I 223 sqq.

Prop. XIII. Deo convenit Volunta ratione actu et obiectorum infinite perlaCta. 98. Sicti Q URESt. Uoluntas est faculta Spiritualis prosecutiva boni et aversativa mali sub lumine rationis. PoteSi voluntas prosequi bonum dupliciter aut quaerendo bonum, quod non habet, aut quieScendo Per

64쪽

Tract. I. Me Deo no Pars III. Me attributis Dei.

amorem et delectationem in bono, quod habet Deus, qui omnia bona habet, Sibi non appetit quidquam, Sed quiescit in iis, quae habet et

hoc solo Sensu habet voluntatem relate ad Sua bona Deo non Convenire appetitum mere naturalem neque appetitum SenSitivum, per Se patet. Ergo tribuimus Deo Solum appetitum rationalem Seu voluntatem, quae deSt, ubicumque S actu intellectu proponens bonum rationali naturae. Ceterum hae perfectio divina non est probanda Contra adverSariOS, quia nemo, qui admittit Deum, negat in Deo esse voluntatem, Sed Solummodo quaedam Xplicationis gratia dicenda sunt.

S. Scriptura saepissime tribuit Deo voluntatem. Sufficit in memoriam revocare, quod ChriStu dicit se eniSse ad faciendam voluntatem Dei Io 4 34 6, 38), et quod docet nos orare: Fiat voluntas tua sicut in caelo et in terras Μ 6 HO). Hanc voluntatem Dei Scriptura praedicat omni perfectione excellentem P Sic volunta Dei Si omnipotens et Omnia, quaecumque voluit, Dominus secit in caelo, in terra, in mari et in omnibus abyssis P Ι34, 6 . Voluntati eius qui resistit Ps Rom9, 9). Est voluntas immutabilis: Consilium Domini in aeternum manet PS 32, II). Moraliter voluntas Dei est Sanctissima Quoniam non Deu volen Siniquitatem tu es 4 disti omnes, qui operantur iniquitatem a P 3,3 7 .

I g 2, 2). ECC inter Sancto eius nemo immutabilis, et Caeli non Sunt mundi in conspectu eiuSs Iob 5, 3). Deu amat Se ut Summum bonum et Creatura propter Se Quapropter dicitur: DeuScaritas est Io 4, 8). Quia Deus tam poten et tam aman CSt, ideo etiam Si benignus, magnificus, longanimiS, miSericorS. Benigna est miSericordia tuas Ps 68, 17). Ipse benignus Si Super ingrato et malos L 6, 33). Confiteantur tibi, Domine, omnia Per tua . . . ut notam faciant filiis hominum potentiam tuam et gloriam magnifi- Centiae regni tui . . . . Oculi omnium in te Sperant, Domine, et tu daSeSCam illorum in tempore opportuno. Aperi tu manum tuam, et impleSomne animal benedictiones PS 144 I 2 3 qq). MiSerator et misericor Dominus, longanimi et multum miSericorS.... Non SOCUndum peccata noStra fecit nobis, neque Secundum iniquitates nostra retribuit

nobis a P IO2 8 IO). An divitias bonitatis eius et patientiae et longanimitati contemnis Ignoras, quoniam benignitas Dei ad paenitentiam te adducit λ Rom 2, 4. Iustus quoque et fidelis est Deus. Fidelis

Dominus in omnibu Verbi suis. . . . Iustu Dominu in omnibu ViiSSutS PSI 44 I3 7). Iustitia eius manet in Saeculum saeculis PSHIO, 3).e Dei persecta Sunt opera, et omnes viae eius iudicia Deus fidelis et abSque villa iniquitate. iustus et rectus D 32, 4) Si confiteamur

65쪽

Cap. II. Me attributis Dei operativis Art. a. me voluntate Dei. Prop. XIII. eo

peccata nostra fidelis S et iuStuS, ut remittat nobi peccata nostras

Haec sufficiant ad ostendendum, quomodo in . Scriptura voluntas Dei praedicetur infinite persecta. Ioo Arg. a. Ex traditione. SS. Patre Saepe quidem praedicant persectionem divinae voluntatis; sed quia longum est Singula Citare, adeat qui Vult Commentarios SS. Patrum in locos citato S. Scripturae. S. 'Phanius affirmat certum posse illum Deum quae Velit efficere . . . . Neque pati quidquam PoteSt, ut aut quod velit, non perficiat, aut quod nolit, efficiat. Est enim praepotenS, et quodCumque libitum St, molitura Haer. O n. 7 . S. Au ustinus: In visione beatifica Videbimus, quam Certa, immutabiliS, efficacissima sit Voluntas Dei; quam multa possit et non Velit, nihil autem Velit, quod non OSSit. . . . Non ergo fit aliquid, nisi omnipotens

fieri velit vel sinendo, ut fiat, vel ipse faciendos Enchir C. 93). Similiter alii Patres. Quae theologi docent de perfectione divinae Voluntatis, videri possunt apud S. Thomam Ι q. 9sqq vel apud Lessium De persect div. l. 8 Sqq).

Ecclesia in Liturgia Saepe ster se esctione divinae voluntatis. In Missa cotidie iubet sacerdotes dicere: SanctuS, SanctUS, SanctuS, Dominus Deus Sabaoth. In orationibus post Litania omnium Sanctorum: DeuS, Cui PropriUm S miSereri Semper et Parcere . . . Inestabilem nobis Domine, miSericordiam tuam Clementer Stende. . . . CUS, qui Culpa offenderiS, paenitentia PlaCari . . . DeuS, a quo anCtR CSideria, recta ConSilia et iuSta Sunt pera. . . . Omnipoten Sempiterne Deus, qui Vivorum dominari Simul et mortuorum, Omniumque miSereriS quos tuo fide et opere futuro eSS PraenOSCiS. Talia SaePe repetuntur in Officio divino per totum annum. Patet igitur, quae Sit fides eccleSiae. Concilium vaticanum Sess. 3, C. I definivit Deum SSe intellectu a voluntate omnique persectione infinitum, omnia libere CreaSSe omnia proVidentia Sua gubernare Dens. n. Q 782 q). IOI. ATL. S. Ex ratione. Deus est Spiritualis substantia, actu cognitionis infinite persectae

inSignis. Atqui spiritus actuali cognitione infinita praeditus habet ob hoc ipsum etiam voluntatem actualem infinite persectam. Ergo. Maior probata est Supra n. 4 sqqJO Sqq). Itaque probatur minor: Omni natura inclinat in bonum proprium. Atqui intellectus divinus

ConStanter CognoScit bonum proprium Dei cognitione actuali et infinita. Ergo Deus etiam habet Correspondentem actum proSeCutiUum huius boni, Seu habet voluntatem actu volentem bonum ProPrium. Praeterea VoluntaS, quia est persectio impleX, deesse non poteS inente infinite persecto Divina voluntas est causa eXemplari et efficienSomni voluntati Creatae.

66쪽

34 Tract. I. Me Deo no Pars III. Me attributis Dei.

Quia autem Deus est ens Simple Sine ulla compositione Supran. 44), volunta divina Si realiter PS eSSentia divina, Si actu purus, improductus, Sibi ipsi XSistens ratio Sui persecte Sufficiens, etsi nostro concipiendi modo voluntas fundatur in essentia divina. Consequenter obiectum primarium et inormale voluntatis divinae es Deus isse Seu Ssentia divina, quia requiritur obiectum, quod itaeque aeternum et infinitum atque ipSa voluntas et quia recta ratio POStulat, ut re amentur, Sicut bonae Sunt, primaria autem bonitas, et a qua Si omni alia bonitas est ipsum Esse divinum. Ergo Deus indesinenter seipSum amat amore infinito, gaudet de Sua perfectione,

bono divino fruitur et satiatur, ut ad beatitudinem perfectam nulla aliare indigeat. Nihilominus Deus potest velles et vult etiam alia a se ut obiecta Secundaria propter participationem, quam habent, bonitati divinae. Amat possibilia simplici affectu complacentiae, quatenus non Sunt nihil se possibiles imitationes boni divini ad Ytra Amat voluntate efficaci

bona Creata, quatenulii Vult eXSiStentiam, ConSerVationem, ConcurSum, gubernationem ad finem Convenientem. Mala ut mala non vult, Sed Solum permittit. Neque transitus est in Deo ab amore Sui ad amorem Creaturarum, Sed no eodemque actu et Se Vult et alia propter Se .

Propter Se Vult alia, quatenus vult imitationem et agnitionem boni divini per creaturas. Idcirco essentia divina ut summum bonum est Deo tom et unica ratio volendi, quidquid vult. Itaque volitio divina neque habet causam efficientem neque causam finalem, Sicut neque PSum Esse divinum habet causam. Ut hoc Xprimant, theologi Solent dicere Deus non vult hoc propter illud, sed vult, ut hoc Sit propter illud,

e. . Ut Praemium detur ProPter meritum actu autem, quo Deus Vult praemium, Si idem actuS, quo Vult meritum, et Solum terminative differt. Ergo de voluntate divina valent, quae Supra n. O dicta Sunt

de intellectu divino, etiam quoad exclusionem relationi realis. Si tamen haec differentia, quod Deus non omnia uis, Sicut omnia cog noScit Deu CognOSCit peccata, Sed non Vult peccata CognoScit multa POSSe Creari, quae non vult creari Ratio differentiae est, quia Deus CognoScit reS, Secundum quod Sunt in pSo Supra n. 9 sqq), Sed Vult res, ut Sunt in ipsis. Atqui res in Deo habent necessariam veritatem,

Sed bonita rerum, quam eXtra Deum habent, non est neceSSaria. Ergo quaecumque Cit DeUS, neceSSario Cit non autem quaeCumque Vult, neceSSario Vult cf. S. Thomas Q, . I9, a. 3 ad 6 . I Oa Ohi Si Deus esset infinite bonus et potens, non essent mala in mundo. Ergo Deus non est infinite bonus et potenS.

Rev. Dist. mai. Non essent mala in mundo, nisi ad bonum finem POSSent permitti, conc. mai si ad bonum finem poSsunt permitti, nec mai. Dist. min. Sunt mala in mundo, ex quibus Deus non faCit bona, em min.

67쪽

Cap. II. Meattributis Dei operativis Art. a. Me voluntate Dei. Prop. XIV. reex quibus facit bona, conc. min. Et nem consess. De a re mox plura dicentur in quaestione de providentia. ΙΟ3. bi. I. Si Deus amat CreaturaS nun alium amorem habet, quam si non essent reaturae. Atqui voluntas Dei est invariabilis. Ergo Deus non

Ross. Dist. mai. Alius est actu ipse amoris divini, ex mai. alii sunt termini secundarii eiuSdem CtuS, conc. mai. Conc. min. Dist comes. Deu non amat Creatura novo Ctu, quem non haberet, niSi essent Creaturne, conc comess. Creaturae, Si XSiStunt, non sunt termini actus divini

IO4. Obi ΙΙΙ. Deus Seipsum necessario amat. Ergo si hic amor est ratio amandi alia, etiam alia neceSSari amat. Ress. Conc antec. DAL conseq. Deu alia necessari amaret, nisi bonita Sua esset aeque perseCta Sine aliiS, conc conseq. Si S aeque Perfecta Sine aliis, ne . conseq. Non est maior vel perfectior bonitas in Deo et Creaturis simul quam in Solo Deo, sed sunt solum plura, quae habent boni tatem Dei bonitas est simpliciter infinita. Ergo ex eo, quod Creaturae eam analogice imitantur, non fit maior, sicut neque maior eSt ar poetica, si multa volumina exhibent poema, quam si poema est in sola mente poetae. Quo plura Volumina eduntur, eo plura poetica XSiStunt, Sed non eo tu poeSiS.

Prop. XIV. meus in operationibus a extra liber St.

IOS. Stat. UHESt. Deus cognoSCen Se ut UmmUm On Um, ne-CeSSario Se amat. Sed ob hoc ipsum, quod sibi ut Summum et infinitum bonum est plane Sufficiens, Sequitur eum non neceSSario Velle etiam bona creata, Sed si ea velit, libere velle. Haec est doctrina Catholica, quam EccleSia Saepe contra oppositum errorem PropugnaVitet tandem sollemniter definivit, ut Statim videbimuS. Cum divina voluntas sit actus purus, divina libertas essentialiter dister a libertate humana. Nos habemus indifferentiam potentiae,

qua POSSUmu actum ponere aut non ponere, talem aut alium actum

ponere Dei libertas est actus entitative neceSSariu tam quoad Xercitium quam quoad specificationem, et reSpectu tantum terminorum creabilium liber est. Nos possumus habere Voluntatem VSPenSam, i. e. nondum determinatam ad hoc vel illud volendum aut nolendum; Deu ab aeterno omnia obiecta aut vult aut non Vult neque umquam ancep haerebat, quid vellet aut nollet sacere. NOS OSSumu mutare Voluntatem, Deus non potest, Sed in Signo posteriore ad electionem factam non iam potest aliud decernere. Itaque libertas Dei est persectio divina, qua Deus Secundum consilium rationi Suae poteS Velle, ut actu Suu immutabilis sit aut non sit causa horum vel illorum esseC- tuum Creatorum Modus proprius huius libertatis a nobis capi nequit, sed est mySteriUm.

68쪽

e Tract. I. Me Deo no Pars III. Me attributis Dei.

Io 6. m. I. Ex S. Scriptura. S. Scriptura eo docet libertatem Dei, quod cum emphasi dicit

Deum facere, quaecumque Velit et quia Velit. Omnia, quaeCumque voluit, Dominus fecit in caelo et in terras Ps 34, 6). Tu creasti omnia, et propter Voluntatem tuam erant et Creata Sunis Ap 4, II).

Saepissime Deo attribuitur electio e g. t , Sq; 2 Par 7, 2 Qq Is I, 8 sq; PS 77, 7 Sqq). Deu Operatur omnia Secundum Onsilium voluntatis suae s Eph , Ι). Ubi autem est electio et consilium, ibi est libertas. Ideo de S. Spiritu dicitur : Omnia Operatur unus atque idem Spiritus, dividen SinguliS, prout vult Cor 2, Ι).IO T. m. a. Ex traditione.

SS. Patres Saepe docent Deo Convenire liberum arbitrium. S. Ioannes DamaSQ et Divina natura voluntate praedita est et liberas De duabus in Christo volunt. n. 28). S. Hilarius: Deu ceXtra CorporaliS naturae necessitatem liber manens, quod Vult et Cum vult et ubi vult, id praestat e Seses De Synodis q). S. Ambrosius: ApoStoluS dicit, quia omnia Peratur . . . prout Vult, i. e. pro libero VoluntatiSarbitrio, non pro neceSSitati ObSequios De fide 2 6 48). S. Uustinus et Deu ipSe numquid, quia peccare non potest, ideo liberum arbitrium habere negandus Si s De civ. et 22, O, 3. Theologorum doctrina habetur in Sent. l. 2, diSt. 23 n. 4 et in Sum. I q. 9, a. Q et apud CommentatoreS f. S. Thomas, Contra gent. Ι 88 et 2, 23 27. Suares De libertate divinae voluntatis scripsit speciale opuSculum, in qu multo plura inVeniri possunt. Praxis orationis impetratoriae etiam S sonis libertatem Dei; nam Deus, Si e neceSSitate agit, nihil precibu Concedere poteSt. Damnata est haec Abaeordi doctrina et Quod ea Solummodo possit Deus facere vel dimittere, Vel eo modo tantum Vel eo tempore, quo facit, et non alios Dens. n. 374). Eundem errorem poStea innovavit in sest, contra quem scripsit Thomas Waldensis Doctrinalefid. I, Io De Calvino et aliis CL Bellarm. De Crat et lib. arb. 3, 3. ΟStra aetate in Similem errorem incidit uentrier, de quo Pius misit eius libris ea doceri et statui, quae catholicae doctrinae

de suprema Dei libertate, a quavi neceSSitate Soluta, in rebuS PrΟ- creandi plane adversantur Dens. 633). Contra quem errorem concilium vaticanum can. 3 de Deo creatore definivit: Si quis Deum diXerit non voluntate ab omni necessitate libera sed tam neceSSario CreaSSO, Uam neceSSario amat SeipSum, A. S. Dens. n. 8O3

Io 8. m. s. Ex ratione. Deu omnipotens potest sacere, quidquid non repugnat. Atqui

ea, quae non CPugnant, partim XSi Stunt, partim non XSiStunt. Ergo unica ratio huius rei est, quia Deus elegit alia creare, alia non reare,

69쪽

Cap. II. Me attributis Dei operativis Art. 2. De voluntate Dei. Prop. XIV. Schol. et 7seu quia Deus libere Creat. DeuS, Si neceSSari Crearet, neceSSariam relationem haberet ad CreaturaS, quod repugnat, Cum ipse sibi plenissime sufficiat. IO9. Ohi. I. In Deo non sunt persectione mixtae. Atqui libertas est perfectio mixta. Ergo in Deo non est libertas.

Resp. Conc mai. At min. Libertas, quae in eo ConsiStit, quod potest actus poni aut non poni, est per Ctio mixta, conc. min. libertas, quae in eo ConSiStit, quod Clus purus potest habere aut non habere terminos extra Se, Si perfeCtio miXta, ne . min. Et dist. conseq. Ergo in Deo non est libertas ponendi aut non ponendi actum, conc conseq. in Deo non est libertas eligendi, ut sint aut non sint termini extra ipSUm, Q. conSeg. IIO. Di II. Qui necessario vult finem, necessario vult media ad finem. Atqui Deus necessario vult se ut finem. Ergo neCeSSari vult CreaturaS, quae sunt media ad hunc finem. Resp. Dis . ai. Qui neCessario vult finem Ssequendum, neCeSSario vult media ad hunc finem, conc. mai. qui necessario Vult finem iam OS-SeSSum, neCeSSario vult media ad finem, Subdist mai. Vult necesSario, ut Sint media, Q. mai. Vult neCeSSario, ut media, quae libere eligit ad finem glorisCandum, ad hunc referantur, conc mai Dis min. Deu vult neCeSSario, Ut Creaturae, quae Sunt ad se ut finem referantur, conc. min. Vult neCOSSario, ut Sint reaturae, ne . min. Et nem conSeg.

III. Ohi. ΙΙΙ. Si Deus liber est, quia libere creare potest, libertas divina aut est denominatio pure externa, aut est perfectio interna, quae essentialem respectum habet ad Creaturas. Atqui neutrum dici potest. Ergo Deus non est liber, quia libere reare poteSt.

Ress. Dist. mai alteram partem Libertas est perfectio interna, quae habet essentialem respeCtum ad Creaturas actu eXSiStenteS, nec mai quae habet essentialem reSpectum ad creabilia seu possibilia, conc. i. Et confradisi. min. Dici nequit libertas divina habere essentialem respeCtum ad CreaturaSactu XSiStenteS, conc. min. nam Deu esset liber, etsi nulla Creatura X-

sisteret dici nequit libertas divina habere essentialem respectum ad OSSibilia, nec min. Et ne . conseq. Deus non esset liber, Si nulla Creatura SSet possibilis. Sed possibilia necessitate logica emanant ex essentia divina, et aeterna et immutabilia sunt sicut Deus ipse, quia possibilia ut possibilia secundum realitatem Ctualem nihil sunt nisi essentia divina imitabilis ad extra Ad res vero actu exsistentes divina libertas habet relationem rationis neCeSSariam neceSSitate Consequenti CL Supra n. a).SCBOI De clivisione voluntatis cliVincte. II a. Sicut Scientia supra n. 7 ita volitio Seu volunta divina ratione obiectorum dividi potest.

a Voluntas necessaria est, qua Deu amat SeipSum, PoluntaS libera est, qua Deu amat CreRturAS.b Voluntas beneplaciti dicitur actus ipse, quo Deus aliquid vult, quia quod vult Deus ideo vult, quia ei bene placet. Ab hac volun-

70쪽

3 8 Tract. I. Me Deo no Pars III. Me attributis Dei.

tate distinguitur voluntas signi, quae Per metonymiam ita VOCatur, quia potius Si Signum alicuiu voluntati divinae Enumerantur quinque talia Signa et Praecipit et prohibet, permittit, consulit, implet s S. Thoma I, . 9, a. 2 . Quando deSt unum e hi SigniS, recte Concludimu aliquem CorreSpondentem actum eSSe in Voluntate divina, Sed non recte Concluditur Deum velle absolute id fieri, quod signo indicatur. Nam Si dat praeceptum, Vult quidem Deus hominibus imponere moralem obligationem implendi praeceptum, nihilominus non Vult efficere, ut praeceptum ab omnibu Servetur, Sed permittit, ut fiat transgressio praecepti. PoteSi igitur accidere, ut homine e Voluntate signi non recte Colligant voluntatem beneplaciti. Ita erraSSet, qui e mandato Abrahae dato Conclusisset Deum velle Clualem maCtR-tionem SaaC, Cum Solum Vellet promptam oboedientiam Abrahae. Unde Patet, quo SenS Volunta Signi non Semper impleatur. c Itaque Sola Voluntas beneplaciti est voluntas proprie dicta, et haec iterum dividitur in voluntatem antecedentem et Voluntatem ConSequentem. Haec est doctrina S. Thomas: Voluntas de Deo proprie dicitur, et haec est voluntakbeneplaciti, quae per antecedentem et conSequentem distinguitur De Verit. q. 23, a. ). Volunta anteceden eSt, qua Deu CreaturRS liberas destinat ad Salutem, quantum est ex se nulla habita ratione suturorum actuum liberorum volunta conSequens eSt, qua DeuS Vult aliquid Con- Sequenter ad praeviSionem actuum liberorum. Aliquem hominem vult Deus Salvari voluntate antecedente ratione humanae naturae, quam ad salutem secit; sed vult eum damnari voluntate ConSequente propter peccata, quae in eo inveniuntur si C. a. 2 ad 2). Dicitur autem in eodem articulo: Cuius distinctionis intellectus e verbis Damasceni est Sumendus, qui hanc distinctionem introduxit. Damascenus haec habet: Deus antecedenter Vult omne Salvos fieri non enim ut noSpuniret, Sed ut participes SSemu eius bonitatis, o Condidit, utpote bonuS. Peccantes autem vult puniri ut iustus. Dicitur igitur voluntas prima anteceden et beneplacitum, Volunta autem Secunda et ConSequen et PermiSSio, quae St e nostra CauSas De fide 2, 29). Itaque dicitur Volunta ConSequen eo, quod praeSupponit praeScientiam Perum s S. Thomas, In I, diSt. 46, . , a. ). Circa infantes, qui moriuntur in statu peccati originalis, volunta ConSequen PraeSupponit Prae- visionem peccati originalis in infante XSistentis, quod quomodo Sit voluntarium PoStea dicetur.

4 Voluntas beneplaciti est dupleX, scilicet antecedens SiUe Ondicionalis, qua Deus vult, quantum in Se est omnium hominum SalUtem et abSoluta Sive ConSequens, qua determinate vult aliquid, quod novit certitudinaliter evenires S. BonaPentura, In , diSt. 47, a. I, q. ). Ergo condicionata voluntas est, qua Deus vult aliquid fieri, Si condicio impleta fuerit, sicut vult beari omnes homines, Si in Statu gratiae moriantur. Absoluta voluntas est, qua Deus vult aliquid fieri aut independenter , omni condicione, it voluit creationem mundi