장음표시 사용
121쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA. 99 Simplicium amem salutarum oe a bonum, episedicae sunt se rati
. pelli autem episeodicam fabulam: in qua epistodia alte post astera nepixerisimile, neque necesse eu esse. Dui cemodi autem liciuntur a malis poetis propteri os: a bonis aut 'opter L iones: concertationes enim scientes, oe supra viressabulam extendentes Oe numero coguntur ἀ-
Cum quid In eis fabulis bonum etat: quomodoq; partes earum constites debe
rent, ostendisset, nunc praecipit, quid merito reprehendi in illis aliquando possit vitiaq; earum, ea maxime parte, qua superiores laridarat, demonstrat. Inquit igiatur. Omnium simplicium sebularum istas eme deterrimas, quas epi dicas appellat. significans in hac re nullo alio modo tantopere peccari posse, quantopere noccommittendo. Addidit autem declarationis causa post vocem - ἰώ, quod illius ipsius rei, quae voce illa ostenditur, notionem, vimq; exprimit. Id est --: s bulae enim sunt actiones: id est res, quae fictae sint a poeta illo modo gestae: earumq;
ipsarum series ac coagmentatio. Relicto vero priore statim in consequentia sermo nis respondet posteriori verbo, quod ipsum lacere manifesto declarat diuersum g nus verborum,cum, quod infert muliebre sit, ac respondeat huic Ipsi: virilis nanque generis verbum est, quo apud Graecos sabula vocatur. Sed infra etiam, quum i ruit imm K ποιούrι eadem de causa accipi debent et edat . Ne quis auxem error
'tin sensu eius vocis, qua vicum harum actionum, sibularumq; Indicat: illas enim seuo ore vocat, explanat quaevis notioq; huic nomini subiecta sit: episedicamq; sabulam enait, In qua epis odiorum ordo malus est: nam epis ia: Id est digressi
nes, resq; non n ullae extrinsecae, Inculcatae in mediam fabulam, recte dc ordine cotiloeata illic non sunt: si nanque illa verum ordinem tenerent, atque alterum ex altero natum, aut necessario aut verisimiliter, foret, non a se sebulam appellarenti cum enim omnes fabulae at qua in se contineant epistodia, quibus ipsarum corpus auge tur, non tamen omnes episedicae nuncupantur, sed illae tantum, in quibus hae parte
peccatum si t. a vitio Igitur ipse ita voratae sunt. Vt enim res ipsis, quarum sebida est
coagmentatio, ita inter se con xae debent eme, Ur, quae sequitur pars antecedentem consequatur aut verisimiliter aut necessario, sic etiam quae importatae eb, 3e aliunde aduectae sunt eodem nexu aliquo modo inter se illigari debent. Quae etiam origianes huius mali, causeq; sint, indicat: easq; duas emeassirmati inscitiam inquam meistarum , de cupiditatem seruiendi bastrionibus: malos enim poetas tradit labi In hoe sua culpa: & quia rationem ciua artis, quam tractarit, non teneanta qui errore illo
ducti, non intelligunt se peccare: bonos autem id est eruditos dc prudentes, quia nimis studeant placere dc gratificari histrionibus. radix igitur huIus culpae tune in Mstrionibus est: nam poene ipsi vident quid faciant: ac nisi deprauarentur ab histri nibus t desiderioq; satisfaciendi studio ipsorum 2 vero abducerentur, hoc vitio vacarent. Reddit autem rationem diligenter Aristoteles, cui obsit famae virtutiq; poetarum cupIditas haec placendi histrionibus: de inquit, verba enim circa nune ponam, cum dissicultatis non parum in se habeant. ἀγωνίσματα disti resti Primuenim accurate videndum est,quid valeat hic dc qui sint, qui αγῶνι κάω f ciunt: ipsi ne poetae, an histriones. Suspicari vero aliquis non sine causi posset, ex verbo, quod siquitur, accIpi debere poctas : ἀει-- enim proprium est poetarum: auri hoc pacto ποιῶν αγωνισμα , significaret, inserere in sabulam locos non nullos aptos concertationibus excitandis, de In quibus histriones studium suum valde exercete hollent. Sic autem manifesto fabula extenderetur, & connexici illa rerum seclesq; frangeretur: nam quod sequitur, Et supra vires fabulam extendentes, saepe numero distorquere coguntur ordinem.Pr'ducere sabulam, pertinere videtvrad poetas, non ad histriones: de ossicii illorum esse . nee tamen cadit in illos, quod In ςa sententia
inclusum est σά illis enim facultas, cum boni poetae dicti sint, deesse non potest. videndum igitur an valeat, supra id, quod tabula ipse fert: videtur enim s
122쪽
ioo PETRI VICT O R II COMMENT.
bes, id non pati: cum, si id fiat, rerum ordo, seriesq; in ipsa corrumpatur: eetera enim praeclare conueniunt: poetis enim ipsis imponi necemias videtur, si adiuuare velint studia histrionum, interrumpendi seriem rerum : Sc quod ab auctore appellatum a Latinis autem, deinceps, dicitur. Quod si quis capere malit histriones, putetq; hoc de illis dictum esse αῆν ἀν--μα , tunc histriones intelligentur,cum in
agenda sabula motus corporis eritant et contenduntq; vehementer, ac diutius Inhoestud o manentiin hoc enim opere occurati producunt atq; extudunt sabulam, magis quam aut ipsa serat,aut vires eorum sustineant, quia histriones ipsi in his concertationibus defatigati, coguntur postea si pe numero distorquere & suo rectoq; ordine doducere seriem coagmentationemq; illam rerum: hoc enim appellauit is, re, quia constitutum iam est quid quamq; rem,antecedentemq; partem consequi debeat.Notio autem visi eius nominis a isi σμοι variatur, prout locus totus capitur. Vocab Io vero hoc ipso usus est Plutarchus in commentario,quo concise nunc exponitur collatio Menandri & A ristophanis co corum: quae commoda enim bonaq; attulerit Graecis diuersis temporibus ac locis Menander, exponens, inquit. O A Mώανουὶ κ
pertinet vero ut opinor; id verbum eo loco ad actionem: docet enim poetam eum acumine ingeni j sui multum dianitatis attuliste poes: secisseq;, ut magna cum voluptate & legi posset: multaq; e Labulis ipsus disci: nec non ut fabulae eius agerentur ab histrionibus aptE. Vnde ipsi quoque histriones αμ,mia vocati sepe sunt ab hoc ipso sociasse studio concertationis . Animad uertendum autem loqui hic auctorem , de fabula ut de re solida, & quae corpus habeat: huiuscemodi enim res & extenduntur,& distorquentur, Ut corium, pannum, ferrum ve aliquod, aut lignum. usus igitur est verbis translatis ob similitudinem harum rerum . nam quod η ατειπίσω inquit addita prepositione huic verbo υ - , id sedit, ut ostenderet vitium h Ius rei, ac deprauationem: hanc enim vim habet in compositione verborum praepositio illa, ut perspicitur etiam ex hoc auctoris loco: qui multo infra inquit cum e Moneret argumentum Odyssex π ασἡλια 'me 'ε--ποσειδων M. Aristophanes quoque i inserit ,κτtαχεκXanthiam seruum loqui, cum ostendere uellet se sine ullo inde to motu plagas Perpessurum Dia σκοπολῶ μ πυκκινήσαντ' iδae . nam qui vehementet sensu doloris tenentur, hoc seia committunt, ut membrum aliquod parrem ve corporis aut contrahant, aut sua tanquam sede moueant. gionam etiam protulit Aristoteles in primo de arte dicendi H-σι μῆ , ut hoc in loco. ubi accus alit oratores, qui lacta ad id oratione, corrumperent Iudices, & tanquam machina viliqua adhibita, ipsorum animos deprauarent, ac distorquerent, ExorItur hic etiam . serupulus, cur de sabulis loquens α Οαν addiderit, quas hoc euenire velit in eo p
cissimum genere fabularum, qua simplices & non nexae sunt: atque eo magis ille molestus est, quia nondum tradidit, quot species fabularum sinti nec docuit quasdam simplices esse: quasdam verb, pleras. idem autem, ut arbitror contingeret in Ab ais etiam pleris ,nam plexas quoque puto tan si H esse posse. An ualet quicquam ad eum euellendum, quod tragoedia simplex sua sponte non ualde elegans est: cui si accesserit hoc vitium, merit. deterrima Nocari potest. Aristoteles certe coagmen vitionem fabulae pulcherrimae vult esse nexam
Quia autem no=lum persecta est actionis imitatio, Nerumetiam teri L
123쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA.Iillam ct miserabilium: haec autem fiunt maxime Misemog: ω - ,
quando fuerint praeter opinionem interste connexu ad rade enim sic D
besunt , magis quam si a casius fortunar quia π eorum, quae a Iortuna
sum, haec maxime admiratilia videntur, quaecunque tanquam ex indura
mis apparen actasuisse,sicut statua MitΠ ros interfecit eum, qui causa intexitus Mityisiuerat, cum in eum spectantem incidi fiet: videntur enim huiusice modi non temere secta esse. si propter necesse est Musiceωρ-
Cum auctor ostenilisset oportere sabulae partes inter se connexas esse atque ea, quae sequuntur, nasci ab iis, quae antecesserunt aut necessiario aut verisimiliteri nec non contrarias his aliquo modo fabulas damnasset, id est In quibus episodia diiuncta sunt, tradit nunc quae sabulae pulchriores sint: & facilius, quod ab iis expectatur, restent. Hoc autem toto atiimo procurari debere: ac sine ipso tragoediam orianatam, omnibusq; numeris expletam non fore, ex definitione ipsius, supra posita declarat. Quod s nihil aliud in tragoedia requireretur, nisi ut persecta integraeq; dictionis imitatio illa seret, ea quae adhue tradita sunt ad eam perficiendam, Ze omni virtute cumulandam, satis fortas te fuissent: verum quia tiagoedia, ut ipse testatur, non solum plenam integrammactionem referre debet, sed etiam casus quosdam&ud timorem iniiciendum, & ad misericordiam mouendam accommodatos, ideo deia clarat , quae ratio sit rerum harum se Idabilium, ac misericordiae plenarum, conia formandarum. apta igitur est a definitione haec praeceptio: solumq; ac fundamenatum habet ipsus partes: sic enim argumentatur, posita initio particula Illa, quam saepe docui illie ab ipso collocari, cum aliquid aut iam explἴcatum, aut sua sponte planum , statim adiungitur,&quam necessario infra consequitur quod inde pen det, atque ipsi respondet. inquit igitur. Quia autem imitatio, scilicet tragica: hoe enῖm desiderari videtur ad selitentiam complendam: quod tamet. Ipse omisit, quia dubitari non poterat de qua imitatione loqueretur. ita vero accipio, quIa articulus est ante postremum verbum νε σιc: quod s illic ille non foret, IntellIserem trage dia . Quia initur illa non solum persectae actionIs est imitatio, sed etiam terribillumae miserabilium, scilicet imitatio est . in definitione autem haec complexus est, cum ait tragoediam non uti expositione ad purgandum animum eorum qui audiunt, luberandumst; impetu perturbationum, sed misericordia & metu. Declarato igitur, vel potius in memoriam eruditorum redacto, Imitationem hane, esse Imitationem'rerum formidolosarum ac miserabilium, putauit ossicij sui elle, quomodo conflari possit aliquid valde aptum ad merum incutiendum, misericordiamq; mouendam, docere: quare mentione nulla orich sui facta, Inquit. Haec autem maxime fiune huiusdemodi: haec intelligens, quae mutuo inter se haeserint,&quae ipse vocat δα - χἡλωψ quod verbum in extremo huius sententiae collocatum est. Fieti vero huiusce
modi dieit. id est & terribilia & miserabilia, fgnificans obscure, quae ita apta Inter se & cohaerentia non fuerint, non talia fieri: nechsse apta valde ad metum Iniiciei dum,&ad misericordiam in animis spectatorum excitandam. Si igitur hoc pacto verba haec accipiantur, sententia sanὸ procedit: sed molesbim est, quod quae refert prius verbum i iam, non appellata sunt vicino superiore loco : Si autem putar mus illo nomine sgnificarῖ, qua prope nominata sunt: id est σι Μῶ de ἰ i: Intelia ligeremus. omnem locum hoc pacto, ut dixerit, quae speciem aliquam habent remum formidolosarum & miserabilium fieri huiuscemodi, id est augeri in Illa sua rae facultate: fieriq; magnopere de terribilia & miserabilia, eum fuerint δή--α, Id est, quum alterum ex altero pendet, cilcisoriaste sententia haec melior existimana da, Aciliorq; aliquanto verborum ordo cui praeceptioni statim auctor adderet, m sis adhue ipsa talia fieri, quum id coni gerit praetcr omnem opinionem: ut primum
scilicet dicit illa secta,qui sane sunt & miserabilia & terribilia,magis talia esse,quum
124쪽
suerint ἐζα Μ. x : statim; , rem augens, magis adhuc ipsa & miserabilia & terribilla seri affirmet, quum extiterint talia, id est Hia'. et , p ter expemtionem: & sane facile credo volitisse hoc Aristotelem dicere: quamliis ita etiam scrupulus aliquis in verbis sit, ut qui attente lege ,nullo negotio intelliget i cui dissicultat I additur,quod
amendo non omnino securi animi stim: magnopere nanque variatam lectionem
offendi in scriptis exemplaribus: cuncta enim quae vidi, magno consensu habent, ταυα δε μνιαι - μαλι κἀ μῶ'ri; & quae sequuntur: vitiosam quidem illam & perturbatam: quae tamen a me In tantis salebris silentio ptieteriri non debuerit. Sed cum certius explicare hunc locum non valuerim, omnemq; hinc penitus caliginem pellere, eo relicto, ad ea, quae sequuntur accedam. Nam illas res, cum contra sententias hominum fuerint μανηλω, Id est altem ex alteris proficiscentes, atque ita inter se mutuo consentien tes, suturas adhuc esse magiς terribiles ac miserabiles,manifesto assimat: neque dubium hic ullam in verbis etiam est. quod tamen diligenter probat: docet enim sic habituras eas magis admirabilitatem, quam si temere, sortuitoque sint Id est si non fuerint . Sed hoc etiam comprobare volens, ressedicet consilio factas de certo quodam ordine, tunc fore admirabiliores,cum exitus Initio medioq; responderit, quamuis id non expectaretur, tradit ex iis rebus, quae sine dubio a fortuna prouenerunt, casuq; gestae sunt, omnes illas rideri maxime admirabiles quaecunque quas ex industria apparent extitisse: & adhibito studio factis
ab imperitis iudicantur. Intelligitur autem ex verbis auctoris, facta re comitariaeuis eorum, quς vocat : quae nanque cassi & ὶ fortuna geruntur, non sunt interse nexa mutuo ullo vinculo, ac temere fiunt: quae vero vocat,ideo vocata sunt illo modo, quia alterum ex altero manat, atque inde aptum est. Sunt Uini quae serusim eueniunt, atque ita a sortuna gesta creduntur . uinxemporis nanqueor in illis attenditur: quo vocabulo iuncto supra ipse usus est: nutulo autem modo M', α : multuna nanque Variant mitionem iunctorum horum n minum diuersae praepositiones, quae eidem voci istitio applicatae sunt: nam accur
cisimus lacior infra etiam aperte testatur magni referre dicere quippiam fieri δοῦτ ἔ, ΗΠ,lM quarum non magnopere dii similium vocum magno distimmine, suo loco arcuratius disputabo. Exemplis autem rem illustrare volens, & quae res huiuscemodi sint, ostendere, quid serie euene iit in Argo diuitate cuidam, qui dolo interitum Mityi molitus sectar, exponit. Cum enim Mitri mortuo virtuti eri stania a riuibus suis erecta esset i ac post spatium aliquod temporis improbus iubeae pestifer ciuis eam contemplaretur, cecidit statua in hominem, atque ipsum n cauit. Rationem etiam, facto hoc narrato, reddit Aristoteles, cur ea sint admir biliora: quae cauo est, quod illa, quae sanc temere casuque facta sunt, non casu administrata vMentur, sed consilio deorum ac ratione . Plutarchus in libello, quo dic serIt de sera deorum animaduersione in improbos quosdam, ac consceleratos, eandem rem narrat aliquantum variatam : tradit enim occidisse illum impurum homunem Mityn in urbe seditione concitata: cum hic noster innuat eum potius obscure,
fraudeqrilli mortem importasse.&alia etiam huiuscemodi non nulla sunt, in quia bus eandem rem tradentes graues scriptores, leuiter inter se distentiunt. Simile vero huic est , quod veteres auctores de C. Caesare memoriae prodiderunt, interse ctum eum fuisse Incuria Pompeiana, ante Ipsus Pompeii simulachrum: cum enim id Osu sectum esset, videri poterat consilio deorum administratum: ut scilicut qui armis Iniustis dignitatem Eius violasset, poenas aliquando daret clarissimo viro tantae Iniuriae. Item quod a Cicerone traditur pro Milone: quod tamen ipse ostendore vult non temere accidisse, quia utile id erat causae Milonis, P. Clodium ante sacrarium bonae deae, cum pragium cum Milone commisisset. vulnus illud accepisse, quo mortem obiret : ut, quemadmodum Cicero factum id interpretatur, non a solutus Clodius iudicio illo nefario videretur, sed ad hanc insignem poenam rese uatus. Quod sequitur autem apud Aristotelem, Quapropter necesse est huiuscemodi esse pulchriores sabulas, est απά. ore redditioq; illius', quod supra adinnotaui: clausula enim totius huius accuratae disputationis: eiusq;.quod probare voluit tantadiligentia hoc est.
125쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA. ros
Sunt autem fabularum hae quidem simpisces: hae autem plexae: etenim assiones, quarum imittationes fabulae sunt, ilico iamsi αδ exilium. ULca autem simplicem quidem actionem, qua facta, quemadmodum definitum
est, continua oe una ne ripetia, vel agnitione transitus ita Flexa autem est, ex qua cum agnitione vesperi na, vel balus, transitus s. Haec amum oportet facta esse ex is coagmentatione fabulae,ut ex ante factis conlimgut vel nec sario, vel*erisimitier, fieri haec: dissert enim mustum feri Metropter hac et Ii haec.
Cum ostendisset, quomodo sabulat pulchMIores sant: huIuscemo II enis essedo. Harauit eas, in quibus res terribiles & miserabiles ita contuere, ut vitisa primis respondeant, atque inde apta sint, contra omnium homInum existimationem, qui nihil tale expectabant, partitur sabulas ipsis: asti atque quasdam illatum simplures esse: quasdam vero plexas: Quod pertinet ad Graeca nomina,quibus respondent Latina, α - - α : simplicesq; sabulae vocatae sunt, quae explicatae sunt & apertae r nihilo; habent Inuolutum, ut ab Initio stasim exitus illarum perspiciatur contra a tem plexae sunt impeditae, qux longe aliter desinunt, atque aliquis ex initio iudia osset. Quomodo aurem utrunque in ipsis gῖgnatur, exponit: docetque accIpem hoc eas a rebus, quarum sant imitationes: in quibus rebus hoc statim inuenitur, ut sint ipsarum non nullae simplices: aliae vect implicatae. inquit Igitur mirari nos noudebere, quod tam diuersa contrariaq; vis fabularum sit: actiones nanque, quarum actioniis imitationes sab ulta sunt, statim sua vi. ae sine opera vlla, studioue homunum et hoc enim Valere arbitror, quod Inquilli se, si Par cum in sabulis postea id alia ter eontingalaefficitur nanque illud non sine i ndustria aliqua poetarum imitantium ipsas . 8a igitur, id est ilico, ut factae scilicet sunt, huiuscemodi sunt :. Id est earum alterae simplices dcelusilem tenoria: alicrae v r0 Impliciyae atque impςdi .. Decla rat autem quid valeant in hac re nomina haec, quaeat IundEtranslata videntur: nam vestis proprie simplex εe implicita appellaturi factum vero aliquod ,.quod sol Idumnon est, nec corpus ha proprie simplex aut Inuolutum non potest appellari, sed ita vocatur: quare tanto magis vim & notionem eorum nominum hic: debuit ῖnterpretari. Tradit igitur se simplicem actionem illam vocare, cuius sine perῖpina. aclmirabiliq; aliquo casu, id est sine subita magnaq; mutatisne rerum hoc enim valet periperia) ae sine agnitione, fit transitu & ingens illa rerum variatio . quae requiritur in tragoedia.Nam ea,quς In medio posuit, id est. quod oporteat ipsam continuam esse & unam, non prophia simplicis fabulae . sed communia omnium fabularum,quae vitio ac culpa vacant, esse existimo. id autem videtur significasse, cum est. ἴα, id est ut a me supra definitum ae const tutum est: hoc enim Ipse si bile iam ae certum esse vult, ut fabula continua i una seruetur: quomodo autem sabula una sit, supra diligenter docuit. Quod vero continuam eandem esse debere: idq; 1 se iam traditum esse significauit, puto intelligere eum locum, cum damnauit fabulas episedicas vocatas: in quibus scilicet quae extra fabulam sunt, valde ducr
126쪽
diantia Inter se sunt, & ordinem, serimq; fabulae frangunt atque interrumpun t. Fabula igitur, quae tanquam ad migrationem e secum is rebus in malas: aut contrae malis in secundas uenit, teritatis iis p ceptis, viae tradita sunt, nec in aliqua eorum lapsa, si praeterea nullum repentinum admirabilemque casum continebit: nee in Ipha persona aliqua, quς diu ignorata suerit, atque homines fefellerit, e Mnoscetur, simplest efit. Declarato autem iacto, actionea; simplici . ostendit quam vocet actio; in perplexam: huiuscςmodiq; esse inquit alam, ex qua cum agnitio ne vel peripetia, vel ambabus his x ps migratio fit, & in alium rerum statum tran-stiis. Este igitiit inquit actioriem eam perplexam, quae variatur ac conuatitur, ita ut in ea siue agnitio contineatur, siue peripetia, siue utrunque: cognitio enim etiam sola, quam non cons quatur ingens ac repentina fortunarum immutatio, praestatvi actio illa non simplex, sed perplexa sit: ac non minus peripetia quae aliunde nascatur nec profici sicaturo subita cognitione illius, cuius condicio, vitw; status m 1 - , ordiniaq; tractetur: tabulaq; hac etiam Par iognitionem inquam &Peripetiam, oportere nasci ex ipsa constitutione fabulae, ut scilicet poeta, qui res eas coagmentarit, ita ipsas conflauerit, ut ex rebus antea mctis contingat vel necessario vel verisimiliter personam eam cognosci: aut si ibitam illam ingentemq; fortunarum alicuius immutationem nasci . Significare uero u
lens quanto deterior sabula sutura sit, si hoc seruatum non fuerit: oc si illa tantum
tempore consecuta suerint, ac non ortum ex antecedentibus rebus habuerint: neq; Inde apta connexaq; extiterint, docet ' Ini interesse omnibus in rebus, ac multum
momenti positum esse ad distinguendas ipsas, sintne aliquae res natae propter has, an post has. M igitur hic quoque loeum habere existimandum est. Si autem dilige tet custoditum non fuerit, quod pnecipitur ab Aristotele, ut scilicet cognitio vel p spetia necessatio vel verisimiliter ex rebus antea factis consequatur, tune posterius h erit viscilicet hoc rarum post illud fiat. Quod si ingenio poetae prouis eq; aniiiii, ita illa eonstituta suerint . ut gisnant ossiciantq; ea ratione, qua dixit, & agnia sonem reperipetiam, tutic erit, Quod prius positum est id est nasci haec propter n crvalet enim hoc initium, causamque harum rerum In illii positam esse, indeq; ipsas procreati In ij, etiam libro de arte dicendi ostendit ipse longe aliud esse es alia quid post uti quia, &essici propter aliquid: quamuis hoc imperIti saepe non uideant. V nde illi induetintur ab oratoribus, ac stulte credunt, quaecunque post id tempus
olun t; fallacias enim illic α capciola argumenta exponit,
lii rotatores, de in illa tradenda vetiatur, quam dialectici appellant nata αππια
autem periperia quidem in contrarium eorum, qua Uuntur, mustario, quemadmodum dictum en . oe hoc autem, ut dicimus, sicundum Horisimile aut necessarium. Ceu in Oed piae, cum xenset ut tititia assae rus Oed - : isseraturus metu aduersus matrem, cum aperuisset, cur nam illeseret, contrarium escit. Et in L cra: his quidem ductusa v I viri
127쪽
ui moriturus: Danaus autem 'sinens, Pt interfecturus: hunc quidem contigit ex rebus stis nori: hunc vero, conseruara.
Rectum esse censest accuratus magister declarare vIm eorum nomInum . quibus In distinguendis sabulis simplicibus a perplexis Ipse usus seret: ae quae tanti momenti esse in fabula hoc aut illo modo consermanda ostendisset: non eundem tamen ordinem sequitur in illis definiendis, quo supra ipsa collocara t: cum enim prius ap- rellasset agnitionem, nunc peripetiam ante ipsam desinit: inquitq; peripetiam esse
ipse exemplis demonstrat. Quod autem antequam illa ponat, inquit. Quemadmodum dictum est, signiti eat modum, rationem ch illam, quam tradidit, seruari dobeleot illa scilicet ingens fortunarum immutatio nascatur ut antecedentIum rerum, atminde apta sit. Adiungit vero, declarare hoc etiam volens, quomodo Inden sci debeat, id fieri ita debere, ut aliter res cadere non potuerit, sed ortum Inde neces satio habeat, ut In rebus humanis necessitas inuenitur. aut si vinculum hoc necessa-xium non habent, saltem verisimile sit rem ita gestam fuisse: hoc enim accuratὰ repstit , firmum in animo eorum, qui artem accepti, sunt, manere volens: omnes tr goediae partes haerere Inter se debere: ac nihil illic eonsequi, quod expectari non d inierint:ortumq; necessar iam non habeat aut verisimile si Ceonsentaneumq; ita secldebuisse . Cum vero duobus exemplis utatur, prius sumptum est Etragoedia S phoclis, quae Vocatur nunc Oedipus tyrannus, ut separetur ab altero Oedipo Huc dem poetae, appellato Cotoneo . Nec tamen Aristoteles quicquam illi adiunxit, quo statim intelligeretur, quam significarrat semperq; in hoc libro sine distinctione vlla ipsam nominat: ut sanὲ veteres scriptores, insertores etiam multo aetate Arist telis, aliquando testimonia quaedam tragicorum citant: cum enim Euripidis sabula
: senarius enIm hic est in ea sabula. Prii τιυ ιυtimetudinIs hoe sitisse test tur gramaticus quidam in argumento Aiacis μας -- : nam quum de Inscripti ne illa disputast et addidit .m δε- μῶς οἷ αὐας κῆα. de tamen I fra in hoc libro Aristoteles, ubi de moribus dissent, InquIt δε assuα- οῦ ω αὐ- is i uo uae . Tyrannus autem illa, dicta est, quia in ea inducItur Oedipus adhue regi inx: tuis in altera uersites electu τ domo, & iti alieno solo eonstitu us. Vis vero exempli haec est, ut ipse narrat. Fingitur in illa venisse Corintho nuntius, qur certiorem Oedipum saceret,creatum eum esse regem eius oppidi. qui postea cum via
deret Ipsum solleito animo esse. recusantemq; eb accedere, quod metueret, ne se mater incestu contaminaret, eripere ei volens hunc timorem, atque animum ipsius
exhilarare, quod putabat se facturum, si veram ipsius stirpem Oedipo indicas t: hoe
facto, contrarium eius, quod volu t, effecit, ac in maiorem cumulum molest arum Ipsum coniecit ratque hinc mala est peripetia in Artunis Oedipi, ut qui antea habearetur fortunatus, subito omnium mortalium miserrimus Intelligeretur. Animaduertendum veto, quomodo dixint venisse etiam nuntium illum animo liberantia Oedipum eo metu, quo valde anxius erat dicum enim domo discessit elatus studio Oedipum laetitia assciendi, ut qui significaturus esset creatum eum regem, non via
detur scisse adhue operam suam requisitum iri in pellendo eo metu e pectore Oediapi , sed id fecisse Erenata. Praeterea molestum est, quod non aperaut omnino Oediapo, patefecitq; quis ille foret, ut auctoris verba signiscant, sed tantum eripicit illi errorem, quo tenebatur, qui salso putaret sec Polybo A Nerope natum: hoc enim tantum sciebat famulus ille, qui ipsum inuentum, se in Cithaerone, ad Polybum comportarat, non veros ipsius parentes compertos habebat.& sane, vi penitus sciaret Oessi pus se e Laio & Iocasta procreatum, necessaria sitit opera alterius serui :c ius ministerio in exponeodo illo via suerat olim Iocasta. Sed haeς minuta consiler EO
128쪽
co fortasse necessa Ia hic non est: res enim ipsa, quod ostendere voluit Aristoteles, sine dubio exitum hunc habuit. Posterilis exemplum huiuscemodi est, acceptum e sabula Theodectis. appellara Lynceo: illic enim Lynceus , ut videtur, trahebatur ad supplicium: ducebatur certe ab iis, in quorum potestatem venerat, eo animo, Vt mori paplo post deberet: ac neci destinatus erat:Danaus aut ei neum persequebatur, ut Ipsium interfecturiis, hoc enim in prima sabula constitutum erat. res au tein Ita geste sunt, ut contigerit inde Danaum ipsum moli: Lynceum vero, incolumem ex eo periculo conseruari: quod factum inopinatum : contrariumq; et penitus quod fieri coeptuin erat, appellatur peripet Ia . perspicitur autem vi horum exemplorum, pexi petiam nunc in unam tantum per nam caderer nunc vero dupli cem esse: Immi tariq; vehementer statum duorum homInum tui in Lynceo fabula factum est: quo enim malo ipse liberatus est, assectus est ille, qui euentum eum rerum non timebat, ct non tan tum se liberum eo periculo putabat, sed illud sedulo es teri errabat. Cum autem sabula haec una cum reliquis eius poetae perieritanee certi aliquid proferri priter id, quod ab Aristotele traditur, possit, videtur Ela Danaus ille esse simus atque Impi socer, cuius mandato fit Iar, una excepta Hypermnestra, q uae Lynceum hune coniugem suum conseruauit , Hros suos noctu interiecerunt: cumu: posito in hanerem magno studIo. Danaus e fuga generum hunc suum retraxisset: sequereturq; eum ad locum caedidestinatum, insensio animo, ut quod filia, victa pietate, non socii set , ipse imbutus odio praestaret, ea contIgere In illis rebus gerendis, et Lynceus salutem inuenerit ,& Danaus mortuus sit. Quomodo actum Id sit docere non posisum : tantum secutus indictum Aristotelis. nomen posui auctoris huius tragor aer infra enim in hoc libro mentio fit Lyncei Theodectis. Quod hic auctor id usu venisse tam fere, tela, narrat eum valeat primum id, quod ostendi, Id est res illas ita gestas de UminIstratas suisse, ut id, quod non putabatiir, Inde consecutum sit valet etiam, multum ad det nonstrandum Ingenium poetς : opumamq; earum reorum 1 primo constitutionem: nam, ut sit pra declaratum est, haec omnia nasci de bent, tanquam I semine suo stirpibusq; ,'ab antecedentibus rebus, atque id neces sario aut verisimiliter Nactus autem occasionem sedas em suum ornandi: nam val-
. de ipsum dilexisse Theodectem hunc Phaselitem, memocet proditum est , omit
crinitio AEusem est, quema modum oe nomen significat, ex knorari
xhinc mitionem mutatio evelis amicitiam, τΗ.inimicitias, persendrum.
quae ad latam beatam aut miseram definitae t Pulcherrima autem agmitis est, cum simul peripetia extiterint οῦ quale habet, quae m Oedipo ejῖ.
Cum alteram partem ossicij sui implesset, exsecasset. Iam quid per pessa sit, alui feram nune aggreditur: de lararq; quid agnitio Valeat. Cum autem plura genera it dimittorium sint, antequam de illis loquatur, Qualis agnitio sit, de qua hie que misi quie propria fabularum est, ostendit: rmatq; agnitioncm esse mutatione iis odisona aliquorum factam huiuscemodi, ut cum diu quidam ipsos ignorarint, da pulsi ignotatione illa, eos cognoscann. Id quod nomen etiam , quod huic rei imp situm est significare tradit. Nec tamen semper cum agnoscimus homInem, quem longo tempore, qui suerit, nescierimus. putare lebemus hanc esse ognitionem ilia Iam, de qua hie sermo est: ipse enim insta ostendit, qn adhuc desiderentur ad gia mendam hanecognitionem: requiritur enim, ut personam illam statim diligamus, aut odio prosequamur: nam si nihil inde profici seretur, quod autia beneuolentiam
129쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA. ro
tiam pertinere: aut ad veteres, qua cum homine gesserimus simultates faceret. non esset ne haec quidem agnitio illa trag dis accommodata. In quo praeterea animad vertendum est σι nomine contineri Ctiam societatem sanguinis, assinitatemq: omnem, ut infra quoque ipse nomen hoc accipit. Vbi de coagmentatione rerum, vel
de tramiliae idonea, sisterit. Iphigenia certe, quae agnita ab Oreste est erat eum ipso sanguino coniuncta : ut contra cum ipsa statim stat rem agnouit, Eodemq; pacto apud eundem poetani Cretii a cognouit adolesccnt a illum, qui sibi interitum pro eutabat , conuinctae ab ipso atrocis sceleris, filium suum cile. itaque demum In perta senis aut caris, aut insensis huiuscemodi agnitiones nasci debent: aliter enim non magnopere mouerent: nec Opu raet dia: V lam in partςm adiuuarent. Sed adiuuagitur etiam, ut personae, qux agnosci dςbent. illae ipsae sint, quae fieri illie debentheatae, aut miserae: & huic Spsi mutationi in se sustinendae in sabula componenda,
stita poeta destinatae. nam si hoc usu Veniret tenuibus hominibus quales etiam nonnulli in sabulis quoque tragicis inducuntur nihil hoc ad rem pertineret: neq; etiam tragoedia sui quicquam inici esse putat, Ob dignitatem, quam sedulo seniat, qui a sui de infimae condicionis hominibus. ς e/ em igitur, ut ostendi, vocati sunt a, Aristotele viri, In quorum persona si Vm iam statuerit poeta migrationem fieri d here ex aduersis rebus In pro heras, Vel contra ἰ prosperis in calamitosias. na utrunq;
renus tragoediae tangere voluit, ut Plemiaque facere consueuἰt. hoc autem verum
este: itaque accipi hunesocum, Obscurum ad disticilemq; debere,pempla tur etiam hoc pacto. Si nanque attendentur PersODae, quα agnoscitntur in tragoediis, nullo negotio intestigetur ipsas huiuscemodi csse. ος lipus cerid, qui tandem, qui foret semetipsum agnouit, huic ingemi varietati sertunarum suarum in se recipiendae snitus a poeta statim a principio, addictu q; fuerat: codem pacto Orestes in Iphia reni a. Nee repugnat, quod Aristot Hes adiungit, pulcher imam a nitionem esse illam cum simul peripetiae nascuntur quasi hoc modo, quo significaui, in omni dignitione necessario gignatur ingens illa inu uo isertuna rum alicuius: quia perso nae a poeta definitae vi vitam miser in ut iQVIun tam, hae ipsae sunt, in quibus si pori peca: est enim attendendum, qu inquit, Simul eodemq; tempore: ita enim ostendit. quamuis in iis ipsis personis fieri omnino debeat agnitio, illam tamen agnitionem pulcherrimam cile, vinceroq; liquas di itate, cum ilἰω, persona aliqua eognita, existit mutatio illa, re non post spatium aliquod tempotis: contingere enim potest, ut non statim. vi cognitus aliquis est, sustineat hanc rerum mutationem, sed post tempus aliquod, quod cum fit, agnitio illa non tantopere probatur . Exem-flum huius aetnisionis est iii Helena Euripidis: in eodem enim periculo versatus est Menelaus. postquam agnouit Helenam, in quo ς prius quam illam, Ipsam quam magnopere similem Helenae ilico pzrspexerat, firmiter Helenam esse crederet. quod etiam usu venit ipsi: neque enim HHena quoque magnopere statum rerum suarum variavit inre subito potuit consilia sua expedire. Eius lem generis sunt agri Hones In Electra Euripidis: neque enim ipsas statim sccuta est peripetia 1 qiuam uls enim e gnosset Orestes sororem, & aliquantopcii ipsc cognitus foret a tene illo. qui olim Usum e media caede erIpuerat: cuius etiam auctoritatem secuta Electra fratrem sua esse Orestem agnouit, tamen indς non sunt varia ibrtunae Pliorum , nec simules. stum est quod optabant, sed multo post, o aggresti est ent rem periculosam, Intersedissentq; Aegisthum & Clytemnestram, initiis rebus mutationem magnam senserunt:& e malis aduersisq; in bonas ac pi ai Peras inciderunt, Extremum Igiatur horum verborum credo significare definitiovcm a poeta sectam, eum primum sabulam composuit: iam tunc enim ille animo prosperit, quae sibῖ postea in omni sabula custodienda essent. Addidit autem , cum iam culusimodi esset agnitIo in sabulῖς ostendistet, pulcherrimam agnitionem illam cile , eum qua conpuncta est per pelia: ut contingat scilicet, simulac quis iam, qui diu se lita cognoscitur, stitum ac fortunas ipsius mannopere Variari : huiuscemodi vero este agnitionem illam tradit, quae est in Oedipo tyranno: statim en in ut cognou t Oedipus, op
ia aliquo modo illius nuntij, se Laij filium esse, non Polybi ut salsἰ, antea putabat, perspexit se perlevasse iam illa scac , quae ne imprudens siquando eo
130쪽
mitteret, magnopere cauerat: quare continuo IntellexIt se miserrimum esse. V siuautem aliquando venit, ut agnitionem nulla consequatur huius generis rerum immutatio, sed huiuscemodi agnitio non tantopere laudatur, quIa non gignit tantam in animis eorum qui audiunt, admirationem . Aliquantum diuersam in extremo hie lectionem offendi: plures enim calamo exarati haben t, non ut antea excusi, o ei με. ivi in Oed οἶαν-τω ιδ πο . Quare&vt fidem illorum sequerer,& quia magis expressium, quod significare vult Aristoteles, in ea est, ipsam recepi.
Sunt quidem igitur Aiae agnitiones: etenim ad res inanimes Uet etiam, est quovi, ut dictum est, contingit. oesisteris aliquis aut non
feret, licet agnoscere: Sed ea ,q ae maximefabulae est quae maxime doctionis, ea, quae dicta est: huiuscemodi enim agnitis oeperiperia vel mis , icordiam habebit, vel metum, qualium actionus tragoedia imitatis esse ρ'penitur.
Cum veram propriamq; sabularum agnit Ionem rant i Istr nec tantum quibus in personis illa posita sit, ostendistet, verum etiam quae principatum in eis obtIneat, declarasset, tradit nunc inueniri alias etiam non nullas, diuersas ab hac, agniti nes: quae genera agnitionum cuiusmodi sint, demonstrat: neque enim dubitari potest, quin alias etiam res, quas prius amicerimus, aut aliquo modo aliquandiun scierim ius, postea sepe intelligamus. nam ut ipse narrat in fit etiam aliquando, ut res animi expertes, quae nos diu sesellerint, agnoscamus, ut locum, anulum, v stem, librum, altaq; huiuscemodi infinita: In quibus etiam sunt res quaedam tenues ac viles. Nam quod, cum hoc doceret addidit, Quemadmodum dictum est, significat primam partem definitionis huius ret,quae communis est, & omnes agnitiones complectitur, cum verbis, quae postea consequuntur, ad sabularum tantum agnitionem Illa se reserat . intelligo autem, Cum inquit agnitionem ememtuati nem ex Ignoratione in intelligentiam: hic enim quoque id sit, ut subito rem illam inanimem, quam spatio aliquo temporis ignoraramus, intelligamus. & eam eme, quam quaerebamus , cognoscamus: neque enim accipi haec verba pomunt tanquam de Ipsa supra quicquam egisset: hoc enim nullo modo verum est. Eum verb, quem dixi sensum eise huius loci, perspicitur etiam ex Verbis, quae sequuntur . Exh iuscemodi vero agnitionibus non nascitur inanimis eorum, qui spectant, motus aliquis magnus, ut fabulis illae ualde accommodatae sint . Sequitur autem gentis
etiam quoddam esse agnitionis, cum aliquis signis quibusdam perspicit q uempiam aliquid fecisse, quod Ipse prius ignorabat: aut contra non secime, quod fecisse ipsum existimabat: quare agnitio non tan tum in personis hominibusq; sit: quod primum est, huicq; studio mirifice aptum , genus cognitionis, sed etiam in rebus animi sensusq; expertibus. quod posterum genus cognitionis complectitur etiam res minutas de abiectas : ac quod tertium videtur in rebus quoque, quae corpus non habent: nec oculis cernuntur, sed animo tantum comprehenduntur: ut extremum hoc est,
quod traditur ab Aristotele: id enim solidum non est. Idis igitur nune relictis inferioribus generibus agnitionis, quς quamuis aliquando in sabulas cadant, non sunt tamen, quas quaerimus, agnitiones: nec id essiciunt, quod moliuntur illae in animis spectatorum, agnitionem, quae praec pue fabulae est: quaeq; in primis est actionis . eam esse inquit, quam tradidit: nam cum. Qua maxime est sabulae dixisset, rei matἰ, exprimenuae