장음표시 사용
171쪽
non venis, deus aliter eo non descendisset. Rationem huius fabularum eritus te. figere multi Graeci, Latiniq; scriptores, ut Cicero in primo libro de natura deorum i qui existimari potest id accepisse a Platone: ille enim antea acute lepideq; simili illo
usus suetat. Sed Demosthenes quoque in eo locatus est in oratione aduersus Boeoatum, cum refelleret testem, quem uni im atque eum quidem subitum Sc inopInitum in iudicium illud aduersarius adduxerat: nam alterum antea docuerat dunum non esse, qui eo nomine vocaretur: ut merito suspectus ille essit deberet . ait enim. ρο ,e δε ισιμ, θαησι - cUM, T. MAE :&quq sequuntur. Cum autem quid fieri opus esset, ostendisset, docet etiam atque exemplis eonfirmat, quid declinan dum sit: ait enim exitum sabulae non oportere esse, a machina. quod valet extra sum
ptum: & non cohaerens cum superiore sabula, atque inde aptum, quod sectum esse narrat in Medea. Ipse autem non dubito, quin Medeam Euripidis, quae in maniabus est intelligati quamuis enim illic deus aliquis in scenam non veniat qui res comtonat, ac sedet turbas illas, tamen fingitur Medea illinc fugere diuino auxilio: usiculoq; , quod accepit a sole, qui patrem ipsius Aetam procrearat: aliter enim illa, septa muris Corinthi de regis eius oppidi, &viri sui impetum declinare non potuisseti nisi autem hoc factum esset, fabula exitum suum non habuisset: salua enim illa.
cum Ingratum virum ulla suisset, ex eo periculo exire debebat. Reprehensus autem est hoc nomine poeta, quia semina nulla huius fabulae exitus ante iacta erant: nee quicquam ipsum adiuuant superiores partes tragoediae. Scholion autem in Prom meum Aeschyli, vel potius ratio ipsa eius fabulae, ac quod finxit poeta, de machina tradit, quod conuenit m de illa sententi : docti enim gregem nympharum, e quo chorus constabat, quum loqueretur eum Prometheo, machinae impositum suisset Hae vero declarationis illius ipsius verba sunt. --δἰ σασιν δάται z 'aco n. - ε; . Secundum exemplum pene irritum nunc est, quia tragoedia, quam citat, periit: tregoediam enim suisti puto Iliadem vocatam: nec intelligere ipsum arbitror Iliadem Homerian qua quefacta dictaq; sunt. commemoIantur: nec persona aliqua, siue dei, siue hominista ratione in mediam prodit . Quin autem antiquae fabulae hie index suerit, dubit ii non potest. Accium certe in Latinis tragicis Iliadem docuisse memoriae proditum est, qui existiniandus est a Graec0 aliquo ipsam vertisse. Haec igitur pars ius sab Le, qua exprimebatur reditus G corum cum Hassec Troiano bello hoe enim v, let, κί' .Mὶ ita tractata suerat: huiuscemodi es quo modo conclusa: eum autem indieate. eum sabula non extςuatque id multis modis contingere,potuerit,sime non valeo. Meminit tamen Longinus in libro Q AN, huius reditus Gricorum: appellatq; ipsum eodem pomine, quo noster doctor dc hic δc multo infra, ubi tradit quot tragoediae coiici possent ex parua Iliade. est aurem ulli masnus illς rhetor, de qui plurimunt iudicio v luit, c. brat quasdam eximias ph ditas ρος; Mum; cum enim locum ex Oedipo Cotoneo mirifico laudasset, addit statim ip xeditu etiam illo summuingenio a poeta excogitatum sui sis, repente simul chria Achillis apparuidi in Ipsi
busto: petiisseq; ab exercitu, ut imolarent sibi Polyης m. neque tamen perspicit quomodo sabula illa vocata sit, κη-ne: in Ilias. quemadmodum etiam poeta: nomen non certo tenetur . n0n sne causa tamen pux ut aliquis eum sussie Soph olem supra eniis ipsum in altera phpntasia expon nominarat, Qv odsi, quod tale fingitur ad dis lolutionenis qlς faceret onso potius videretur initium nouae in.&quasi tragoediae ipsius ςaput, Putaxem eum locum sib Aristotele hie signi fio, tum, ut opus fuerit eo tempore mςmn adiimulachrum illud excisandum . nam inbito v m illum visurn tesse, OMNI ex iam Longinu , ac nihil minus tunc expo-ctantibus: eus . Verba ipsius sent, iustico in Das Uc '-- eoAη M.
el mixtimparist Ouidius in iiij. metamorphoseo guius e tiam bi veri sunt. Hiis bimo an . qquin vivere , rite solebat, Exix humo late rupta; similisq; minanti Tempori illivs Multum reserebat Achilles , Quo serus iniusto petiit Agamemnona secto. Ita via omitii mei discessiris, inquit, Achivi, Obrutaq; inim diuus
172쪽
nas1 nostrae, &quae sequuntur. Cum verbdocuisset tum fabulet, mach na I uentum, vitiosum esse, ostendit quando poetae illa uti possint sine reprehensonet neque enim penitus machinam E lcena eiicit: nam quaedam tempora sunt, quibus illa necessaria est. Oportere igitur usum Illius reseruari assirmat ad ea, quae sunt extra sabulam. Ipse δὶα ια vocati enim proprie sabulaq; sunt ea, que illa die aguntur: In quibus machina locum non habet:cum in tragoediis etiam quaedam antea gesta, aut post futura narrenuar, quae machina adiuuantur: In duo enim haec tempora partitur, praeteritum scilicet ac futurum, res, quae mira sabulam positae, In scena tractanturi inee ad omnia tamen, quae prius sacta sint, machinam adhiberi vult: qua dam enim nota ac peruulgata possunt exponi ab hominibus: nec egent voce diuinar sed E numero earum ad ea tantum, quae fieri non potest, ut homo sciat: ut ad res iniquae postea fieri debent: quarum cognitio necenaria est In sabula: hoc enIm signita ea re voluit, cum est: Quae Uent praedictione & expositione: requirit enim aliqua do fabula aliqua, ut quod factum adhuc non est, sed consequenti tempore fieri debet, narretur, quod humana opera fieri non potest: hominibus enim quod futurum est, incertum est. Contra autem id nullo negotio dij ipsi prinant. rationem tamen reddidit, cur illis rebus pnedicendis persona alicuius dei adhibeatur. Omnia enim inquit tribuimui diis immortalibus videre, id est omnes mortales sumus huius opinionis, quod di, omnia ante oculos posita habeant, quae etiam multis temporibus postea fieri debent. quod nisi ita firmiter sentiremus, de natura diuina, machina etiam aduentusq; dei fructum nullum in hac re serret. Recte igitur, & ut fieri oportere censet optimus magister, usus est machina Sophocles initio Aiacis, ut a dea aporiretur, quod in tenebris factum erati ac mortalis nemo , unde factum esset, selebat. illa autem docuit auctorem illius csdis otitisse Aiacem, ac pessim uni ipsius animum
in eum ipsum, cui rem totam narrauita nec non ducem Graecarum copiarum, rap
suit: quod sciri ae plane intelligi, ratio eius sabuit postulabat. Eodem pacto&Ei ripides in Hippolyto prudenter fecit Venerem sustinere personam prolo : opopa bat etiim occultum amorem Phaedri patefieri, rei orbumq; , quo illa amisebatur. re rudes diutius forent spectatores eius rei. Id verb tune omnes homines fugiebat. Addit autem statim hos tradito , magnopere cauere debere poetas, ne quid abs
num ceteratione cirens sit in rebus. res vero videtur hic vocare, si specte quod se quitur,le ea In quibus sabulamanet: de eaecam, quς illic reponuntur extra veram labulam i cum tamen solitus sit appellate res, & coristitutionem rerum, que in sciana aguntur,non quae antea facta, aut post futura, ct comportantur. Se ultur a tem Sin hoc penitus obtineri non possit, quia arduum admodum si t sabulam omnino liberam hac culpa, maloque eonfieere, serti magis hoe posse, si extra tragoediam siti tragoediam enim hic vocat, quod cum Ἀα appellarat. Hoc autem secitari supra putem rerum nomine comprehensas etiam esse eas, quae sunt extra sab Iam i nisi enis hoe esset, non oporteret nunc soc excipere : dicereque mlaus ime modulli esse, stile maneat quod absurdum, nec consentaneum videtur: proretquam quod dubitare non possumus, quin absolutior fabula sit, quς nusquam haebeat hoe malom: ndim multo infra testatur rursus Aristoteles omnia facienda esse, ut prorsus uiau, si ab hoe visio tranedia: nec in ulla sui parae umbram ullam illius mxu habeat: ubi omnia repetit: apertius tamen illic explanatiusque. Exemplum a
tem rei fictae pariam verisimilitiir, atque absurdae, hoc loco post pesse inquit id, quod
est lii Oedipo Sophoclis i singulari enim numero H, non, ut In excusis antea erat, - legi debet: Vnum enim tantum absonum est in ea sabula, non plura r quod etiam confirmatur auctoritate scrIptorum librorum : id verb est, quia fingitur illic Oedipus nescisse modum rationemque, qua Laἰus mortuus seret: non est a tem verisimile, cum Ipse ei In regno successerit, non statim Ipsum auctorem illi ua
indagando pol utilet Oedipus, subitio se auctorein illius necis Astisse e enoaillepi nec fabula de illo arguis ento condi Potuisset . quare ne omnibus ut
173쪽
inubus ornatum expolitumque argumentum amitteret, aequo animo tulit illam
a uia Mnem imitatis est tragar a mel reum, nos oportet imitari Amsformarum expressores: etenim is, cum tribuerint serim ,propriami frimam , si miles facientes, fulchriores pingunt Sic Er poetam imitantemo iracundus σ inertes, oe alia huiustemias haemes in marisus, tales exisnores, probitatis facere exemplum , vel duritiae oportet. Ceu . Achillim
Tradit nunc oportere tragicos poetas In motibus ae natu Is exprimendis, quas imitantur, hoc etiam seruare, ut ea augeant, & quantum res patitur, pleniora &persectiora in illo genere reddant. Ducit autem hoc preceptum e sententia certa, supraq; probata: atque id nouae huius animaduersionis fundamentum esse vult: posita initio particula illa, quae indicat, quod sequitur certum esse: aliud. Inde neces.satio nasci debere: inquit enim. Quoniam autem tragoedia est Imitatio meliorum rhocautem ex quod certum atque exploratum essi cum enim ambς Imitatio sitit: tragoedia, inquam, ac comesia: hoc primum inter eas In terest, quod earum altera m uotum hominum: altera deteriorum imitatio est: tragoedia igitur meliorum est imia ratio . αναπέδme aute redditioq; est illius ἰηή: quod sequitur. Nos oportet imutari bonos: artisq; sue valde peritos i nographos: hoc enim nomine ipse utitur, quo declarantur non solum pictores, qui penicillo imitantur,scii reliquὶ etiamomo opῖfices, qui quavis ratione atque instrumento, essigies hominum aliarum ve rerum
exprimunt.Vel positis hoc iuncto verbo significauit nat Ionis Ipsius pictoria non nullos quinoe ipso toto animo versentur: pricipum; op sua ponunt in AENIM Ulutuq; hominu summo artificio rani mendo. Quid autem illi serere soleant,adiungit, explanans ipsum simile: illi etenim cum singulis tribuerint tuam propriami forma,
si propclamq; semam illius res,qua exprimunt operibus suis assignare sellios: hoc visq; est simile sacere. Simili auia explicato, referre se debere ad eorum consillum tragicos docens, ait. Sic&poetam imitantem&iracundo,& Inertes: aliaq; huiuscemodi in moribus habentes, tales existentes, probitatis esseere exemplar. aut duimeses oportet: nam m ωπέωτα , qnς verba ab excusis libris aberant, in Graecorae piari restitui, Inventaὶ me In calamo exaratis IIb Ist videtini tautem illa hic necessaria respondentq; verbis illis, Lai Mursei hoe enim edulli semper It, Imaginibus seruari oportet, ut omnia omnibus respondeant. Poeta Igitur cum Imptatur aut ira. eundos aut inret , aut huiuscemodi aliquibus moribus pneditos, pumum eurare debet. ut similes Illi sint iis, unde exemplar sumiti deinde quod adiungit efficererptobhatis inquam exemplar pribere,aut morum duritis innod valet ornare θe a gere eos motus animorum, ut ad summum veniant: ac si clinen quoddam aliis e tum rerum sinet licte amnes illi motus virtutῖ, siue u uo sint di res q: quae merith repro. Rendl pol sit: hp enim valere puto exemplar quoddam reddere probi in fis uiit duria Heli nequeen in quae supra posui, huiuscemodi serit, ut penitus reserant probitatem
animi, aut dulicem asperi talemq; nariis di iracundos tamen quos voeauit, ine ora N iiij rei, i
174쪽
e . viiij partes videnturi mores autem, qui vinulem oleant , speciemque eius haabeant. significantur verbis illis, cum ait: Altaq; talia In moribus habentes: neque enim ita iIlud Talia acciperodebemus. ut significet similia superioribus illo moilo, quia mpsa snt pars vitiorum : sed tantum, quia habitus quosdam animi, inclin tionesq, ad aliquas res, significent. Not Io eius nominis , visq; aperta est,' quod sequitur verbum translatum est 1 corporibus sol Mis, cum dura sensi pec facile frangi possunt, ad inimum, qui de ipse eum precibus aut misericordia non mollitur, durus. videtur.. odem etiam pacto Larini, d urum&asperum hominem,ppeli,nt, animi vἴtia, non corporis habitum, verbis illis traiislatis significantes Exemplo vero hoc illustrare cupiens inquit. Ceu Achillem Agathon. & Homerus iiplum enim ambo hi poetae in ignem finxerunt in his motibus an morum, quibus assinis suit: ut noli tantum eum Iracundum, durumh; fecerint, sed documentum
exempla'; omnibus illarum rerum ;psum esse voluerint. Quales autem extiterin mores bulus hiemis:&in quos motus naturailla procliuis fuerit, docuit etiam, cumptaecepta multa traderer,artis poetarum, Horatius. Nam mendum, quod hunc l eum in excusis libris foedarat, sustuli. secutus fidem unius exemplaris: In quo ita logi notaui: qcnon minus coniecturaductps. importunitate eius lectionis adna nitus: nihil enim minus quadrabat moribus ac naturae Achillis, quam id epitheton coniunctio etiam uῖ, quae sequebatur, potest vitium eius sententiae indicis re: superuacanea enim illic erat, cum esset illo pacto nihil, quod copularet. AEOthoneni vero delicias Platonis, familiaremq; iristotelis, poetam ita eum fuiste eonstat: cuius etἰam, ut aliis In libris, ita in hoc alias mentionem sectit quare non a b tror de veritate tostionis dubitandum.Videtur autem Id,quo tanquam solo ac furidamento nunc utitur huius leutentiae Aristoteles, tentati posse: nam repugnat etiqiuod multis supra ad refellendum errorem quorundam piptollis Sum enim deo dine partium tragoediae qualium disputareti doctietq; sabulam antecellere ceteris. inquit : agoedia nanque imitatio est, non hominum, verum ἀctionis: & quae si quuntur: hie vest tradit tragoediam imitatis esse meliorum, hominum scilicet
Nisi sal tot autem ita evelliturhie scrupulus. si quis acute subtiliterq; tem ipsam cod
die petiisnam L qira id prosinum suerit. verum quia homines sunt auistores e nim actorum: inde iun ipsa nant, non potest negati, quin tiagici hominum, etiam imitatores sint, & eorum quidem melioris notae. t
iam oraeser re, quae asiensibus, qui ex ne restate consi quuntur psi licam: etenim sic uduet peccare se .
vi tam autem est de sis in editis permo nibus satis.
, Cum docialisti qua vore Ie quae In moribus, quibus finguntur praeditae pers
nae uenientes in scepam, diligenxer a poetis animiauertenda somni breui multa prete taedidit, quae α ipsa valde tragoediam adiuuarent: eamqtie ab omni macula .itici remotam praestaretit: illa vero a me q anis studio potui, explicata sunt. Nune autem,cum quasi ad finem eorum peruenister, repetit haec esse, quae sane opas stis inquae est tanquam clausula superioris disputationis. Adiungit tamen unum , quod testare videbatur, quod & ipsum si non accurate custoditum foret, causa saepetinet magnorum malorum; saceretque ut poma ploderetur. id autem est, ut poeta diligenter auendat, oculosque semperdirectos habeat ad ea, quae nascuntur proqveniuntquea sensibus qWilansus non possunt abesse ab operibus poetarum si dim omni eorum.-IHIigi Iem nς commixtat aliquid , in scop6sque suis fi gat, quo ita sensibuMxpugnex au Ad secus i cum enim: aut agi in theatro re
175쪽
nia, aut recitari debeat, ut finem suum adipiscatur, necessario coinquItur, ut quae agantur illic exponanturq;, aut videantur, aut audiantur: hi enim sensius sunt, quieomitantur poeticae: si quid autem videtur a spectatoribus, aut auditur, quod non respondeat lententiis, arguit negligeniam poetarum existimationiq; eorum obest.& ne hoc mirum alicui videatur,nec dignum, quod tam accuratc praeciperetur q uia nullo negotio vitati hoc malum possit, docet non tam hoc leue est e, ut aliquis sitso
eximaret: hancq; causam saepe esse magnorum incommodorum i Mala ita farctum est, quod cum hanc rem breui obscureq; hic tangat, quia illam iam planec
oioseq; explicarat quibusdam in disputationibus, quae editae diuulgataeq; suerant illae periere : nec dissicultati huic illo auxillo obsisti potest: volebat enim Aristotes es Inde peti, quae hic desiderarentur, ne frustra eundem laborem rursus caperet. Infra ipse, ubi exempla cosnitionum quarundam ponit, non nulla tradit, qiue huc pertinere viden tur . nam quod mul to etiam supra, cum de Iusta mensura sabularum dic sereret, quae non eadem semper est, ii quit. Si quis respinat midium illud, quo ii
ter se contendunt histriones. sensuso: non D st diff-A-ς- ἰM
ter se contendunt histriones, sensusq; , non posse ab arte definiri longitudinem tradgoediae: eodem illic, quo hic, fgniscatu sensus cepit: verba eius sunt. n: A μ-:
ω ei οἶν , - τω --. d sens pbetae cum stabunt: d nsique tragoediam pangunt, nisi ut ς diligentes sint, vix possitnt huiuscemodi m tum vitare: neque enim omnia luminibus ingenii videre possunt, quae poste a in agen
do occurrunt. Non arbitror autumo uico iram h lo,ri TILum VHAIM II HL CCIIIII1 ML 1 ad 1 ianuia, Ou ingeni auere pollunt,qua postea in agen
do occurrunt. Non arbitror aurem quicquam hic a pinna tangi, quodpertineat ad artem histrionum: vitiumq; hou in persona ossicioq; pol de manereputo: cum in Idneillidentia inciditur: nec disputationcilibros St. vos hie intelum
illo, puto, quorum initio tertii libit dearte dicen si meminit. Quum autem materia haec in telligatur sacere ad studium poetarpi verisimileest ipsi m de illa accuratὰ Isse in huiuscemodi quapiam scriptione, quae artem hanc ornaret, coniuncti nisque demum aliquid eum ipsa haberςt. Quare putari posset Aristotelem hanc pertractasse in libris illis, quos scripsi de poetis .utoninon Aa in Ν -υν
ertractasse in libris illis, quos scripsit te poetis , utopinor , Elaris & illustribus. ut ita nunc libros illos vocant, qui ipsos iam edidisset. Sed cum cogitoscatur etiam testimotito Harpocrationis nostruin hunc si immu doctorem se ipsisse δα ψί. .
ille quoque locus non alienus suisset ab explicatione huius rei. Eius ven operis a gumentum existimare licet smile magi pere suisse superiori huic: notatum erimillie erat ut opinor quas fabulas singuli poetς diuersis temporibus simul docuissenu quod enim a Cicerone quoque Latinis verbis expressum est. In consuetudine Attici sermonis crebrum erat. ynde etIam Rhi ροαλσι
e. me διδασκαλίαις. Harum aurem εο σκα ii non tamen sociasE illarum ab Aristotcle literis proditarum, memiuit lioque mammaticus ille, qui scripsit argumentum Aiacis nmpha. cum enim dein ice illius sabulae disputaret: nomineq; , quod Aiaci nunc additum est,anqui . t δε- ,σχα istae ψιλ ne Ai- αμέν πω . qui loeus , me multo supra monstratu sis. Pluta hiis praeterea in Cimone nomen hoe, eo sensu, quem ostendi capi eum ipsum solitum, usurpauit. cum contenti nem inter spectatores aliquando QNam recitatis fabulis Aeschylide Sophoclis com-Hemoraret, cui malo remedium adhibuit clarus ille uae res enim pene ad manus up nerat, cum H, Sophocli: hi vero, Aeschylo fauerent. narrat igitur eam suisse primam sabulam, quam Sophocles docuerat, cum adulescens adhuc esset Verba ipsius sunt quae huc pertinent. π mr ' δεισκαλ- , Expete μίτυι,κ Θωne. dc ux sequuntur. Arbitrari etiam posset aliquis: haec enim prorsus obseura. incerta suiu, eadem Aristotelis scriptionem &, ut ipse loqili selet. . duobus nominibus quondam appellatam sui quia eodem involumine ille. & aetates clarorii poetarum, & quas etiam ipsi sibulas docuissent complexus esset. Sustuli autem hinc nemium se tipturae: cum enim prius In excuss esset liac me ζ m is μνή. , sine dubio deprauatae neque enim sensus iubet obseruare. sum quia sedis ne pωsius puri rati, correxi nix a se atque id taurus fidem scriptorum librorum, aeremipum.
176쪽
unitio autem quid quidem ess, Actu est ius secus aurem agnitionis prima quirim, νη maxime est expers artis eo qua hiarimi utuntur H ster penuriam, ea quae per signa: Horum aurem, haec quidem innata exelunceam, quam serunti terra nati: or mlgar, quases in Thesse Care ianus. Vae autem aduenticia. ω horum Me quidem in corpore, visium c
catrices: haec autem extra, mandae or ut in Urone per cunam.
- Tradit Is Iam plurimis, quae magnopere videbantur studium tragicI poetae adiuuate i ipsumq; a multis culpis ac vicis remouere, si custodita serent, explicat quot pshera sint agnitionum: nam variis modis aliquIs agnoscere potest personam, quae diu ipsum sesellerit: nec ue enim hie vim huius rei explanat: ac quid hoc nomine coni Matur docet, cum ab ipso supra diligenter id factum si, ut refert. Cum autem o do . quem nunc sequitur, haveat in se dissicultatIs aliquid, non est alienum, priusquam haec pars explicetur, diligenter de eo qu rete. Non videtur Igitur, quod nunc tradit, satis haerere proximὸ vicinae disputationi, In qua disserebat de moribus, cum .agnitio si pars Abulae: Post memini, explicatos sequatur agere de diancra: h e nan senes rerum est, quam proposuit. id verb ipse iacit multo infra, hῖs, quae nune pro spleri antea ex lanatis .: nam tunc demum inquit. - i, mis A αει--:iω ἀπ-.praererea plenam esse & ab lutam preceptionem de coxamentatione sabulae multo antea sanificarat illis verbis. αα - ιαῖ me
fit posse nodum hunc diffria, vi cum optimus magister tradidisset, quomodo res agmentaia debeant: pMesperetq; quae oportet toto animo persequi, & queeaue re, ae tanquam scopuluin aliquem declinare, egerit nunc non tam de moramur. quam de ratione di via . o ua res hse magni ponderis Ita In tragoediis tractari potas,t cumulata sit omni laude, fici deso abstinam multum etiam hoc facit ad elegan tem p inaures sabulς consultationem. eadem igitur ratione, qua de morum VII litate nunc disseruit, de agnitione rursus agἰt: cum enim viIpse accurate docet, plu-xa genera sint agnitionum, quet acutior, magis5; plena artis ostendere voluit: qu mhine propinqua, ut ceteris retinis posthabiusq;. eum id sacere possunt, has potissi
anum sectentur poetae. ingeniosa autem, summaq; industria consecta, agnitio, quanti ponderis si taci commendandam tragoediam, constat. Postquam autem quid in moribus sequi oporteret poetas, sumnia loci pidos fgnificauit, non statim amressus est tradere, quς optima omnium esset agnitio: In medio enim quiddam iam nuit, quod dcipium valeret ad poetas culpa liberandos. intelligo inquam, quod adsensus, qui comitantur tragoedi , obseruandos facit i ut post expilaatas etiam agniat nes t declaratas ii deteriores ac meliores, tedit ad non nulla precipienda, quς δέ
ipsa multum adluuant coagmentationem rerum: reddunt hue Ipsam politiorem ac persectiorem. Quare his de causs non est existimandus auctor veterem, priusque monstratum ordinem desqrere. Sed hoc nunc relicto. Primam agnisionem, viamq; aliquem agnoscendi, quem multo tempore ignoraueris, esse Inquit eam, quς-- piri est , α maxime vacua ab arte: q ualli maior pars poetarum utuntur, quia sicultate carent acutiorem viam inuentedi: hoc enim manifestb hie valet i π -: quia nequeunt scilicet excogitare subtiliorem agnitionem: Id enIm ingenium magnum
einulti ita inficiiq; proprium est. illa inquam, quae fit per signa, nuiuscemocii est. Quod aut nGrici pasti ricum δασιρααν. Cicero per notas inquit in is . de diuio
177쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA is s
natione.Quam scite per notas nos certiores sacit Iuppiter,quamula de aliis notis silieloquatur: nam idem etiam iisdem Graecis verbis id protulit in epistola quadam ad atticum. Cum vero plura quoque genera horum signorum sint, partitur illa. Pimma autem diuisio in duo membra est: signorum enim alterum est ingenitum: est rum autem aduenticium, ac postea partum. posteriniis autem huius generis sunt itidem duae partes: signorum enim postea partorum, & non una nobiscum natoru, quaedam sunt in corpore, quaedam extra corpus Quod In altero illo genere signorum usu uenire non potest: signa nanque Insita non possunt esse extra corpus: homo enim nascitur nudius. Recte igitur utitur diuisione notarum in corpore εc extra corpus sitarum in explicandis tantum signis postea partis. Exemplis autem cuncta illi 1irat . ingenitorum enim signorum exempla ponit. Primum lanceae formam, quam corpore gerebat Thebis familia ortum ducens ab iis, qui tellure procreau olim erat. cum enim in prinus illis exutisset ea nota, indicium eorum originis, multis postea seculis in posteris Ipsorum conseruata est. Plutarchus hoc testatus est in libro, quo disputauit de instituto quodam deorum, qui consueuerunt se animaduertere in improbos non nullos homines. Sed de hoc accurarius disserui In viij. libro mearum variarum lectionum. Huiuscemodi etiam sunt naeuiae notae demum omnes corporis,cum quibus nascimur, ut quas mulieres putat referre desidet Iaallicuius cibi,quo ipset praegnantes affectae suerint. Vnde patrio nostro sermone a cupIditate nomen ipsis impositum est: Alterum autem stellas:quales in Thyeste Carcinus poeta. intelligit autem stellarum formai, in corpore alicuius a primo ortu impressas: neque enim constat corpori ne ipsius Thyestis se a haec haeserit, an alius,qui in ea sabula, Thyeste vocata, inductus esse: cum enim fabula haec perierit: nec quicquam apud veteres scriptores, quod sciam, restet, quod vim habeat ullam hoc explanandi, rem in incerto relἰnquo. Nec tamen me fallit, Franciscum Robortellum, postquam con- secit commentarios In hunc librum, diligenter disputasse de hoc loco In annotati
nibus quibusdam suis, qui sane putat ipsum corruptum esse, legiq; debere pro α εα rix, vel iri: significatiq; ab auctore ossum illud ebumeum in humero Pelopis ,
deorum consilio pro vero repositum: cuius historta testem citat interpretem Lyco. phronis , qui commemorarit hanc notam fuisses Iliae Pelopidarum, non minus. atque lanceam illam gentis illius Thebant, quam ostendi. Et sane res mirifice conaue nitet , nisi quaedam sui opinor) repugnarent, quae libere exponam, non certandi studio, sed veritatis Indaganda: neque enim aliter ab amico, & quem , ut dignus est, honestum undiq; esse cupio, dissentirem. Primum aurem me mouet, quod vili es gnificetur, oportet scripturam valde immutare, quod caute semper faciundum est.
praesertim in hoc auctore: neque tantum illud ipsum verbum contaminare opus es.set, verum etiam illud, quod consequitur MN: neque enim ullo modo respolidet no
ni ab ipse restituto, quod neutri generis, non virilis, est. Deinde notio ipsius ea est, ut videatur olfendere pares illis assimilesq; alias Inveniri, quod Inosse illa eburneo non contingeret: Sed etiam nisi Allor impedit, quia ossa non cernuntur oc lis : signa via, haeς aspici, luminibusq; percipi Omnino debent. Praeterea tu mΘυές , ut est e siletudo Graecorum alet in fabula ita vocata, non in corpore pers
naq; Threstis. quareferi potest ut illa nota haereret alij, qui in eam fabulam induactus foret: nec unus aliquis illius generis esset. Arbitror igitur notas aliquas sigium scari, quae similitudinem stellarum haberent, undeit ilix vocave vulgo forent: nomens; id nactae . huiuscemodi autem quasdam in ea fabula, quae Threstes vocata s ret, finxerat sui puto Carcinus impressas fuisse corpori aliculus, quarum indicio
ille agnitus sit. Vt autem notae quaedam Hsab appellati a Graecis potuerς, ita sua aetate quasdam rosas a mulieribu vocatas tradit noster Boccaccius, quarum ope pater
agnouit filium, qui ad suppliclum nudus ducebatura illae autem quoque is primo orxuin pectore eius insitae suerant. Tota res exponitur in sabella vij. quintae diei. Ex plum verb assumptorum signorum, eorun emq; In corpore collocatorum esse diacit ου ἰe, id est cicatsices: quae ictu liquo, vulnereq; in cute renin serint: ita enim ὶGraecis notae illae appellantur. Signa extra corpus posita esse inquit, monilia: h inscemodiq; alia, ut anuli sunt, ac vestimenta: quorum Indicio petibnae aliquae alia
178쪽
quanao, qta nos sallebant cognitae sunt. Huluscemodi genus signorum Intellex fTerentius cum induxit Thaidem ita cum ancilla loquentem. Abitu ei stellam d mo effer cuin monimentis: a quo etiam areae genere inditum nomeri est Plautinae si bulae . quod in ea signa hec seritarentur: In antiquissimo libro declaratio haec lem tuo illius Terentianae vocis,Cum monimentis: crouindiis, quς insantes gestare solent rneque tamen monimen torum nomine crepunaia tantum intelliguntiar. sed reliquae etiam omnia, quae restiterint ei nMein generis. Cicero quoquc cognitionis huius , & signorum mensionem fecit, cum In Bruto ait. Nunc quoniam totum me. non naeuo siquo,aut crepundiis,sed corpore omni videris uelle cognoscere:&quae sequuntur. Et primi enim generis de postremi signa sunt. Aristoteles alitem signia ficare volens plura esle huius gener; s. addidit ire tragoedia, quaeTiro vocaretur, c gnitionem factam ei te per scapham: intellures ut arbitror cunam, sia qua insantes habenturi cum enim plures sint notiones huius Graece vocῖstut alio loco a me ac curate declaratum est, valet etiam hoc ipsum scaphat verisimile auloen est huius moianimen ii auxilio, utTerentiano verbo utar, eum . qui longo tempore ignoratus sit.
eognitum illic fuisse: nihil enim In veterum commentariis repoeri, quod ad hunc locum illustrandum saceret. Tyro sane prodita memoriae est lilia suisse Salmonet illius, contumacis x impii hominis, de cvsus Imimanitate. & poena etiam apud inis tos Virgilius quoque cleganter cecinit, eademq; amasse Enipeum fluvium Elidis dicta eis, cum pater ipsus illic regnaret: quod telisisse etiam in Aeolo sabula Euriapidem testatur Strabo, quamuis de nomine eῖus tellusis non idem senserint inscia iis aetatis scriptores, quod prisci, qui de illis rebus egerant, tradente hoc etiam e dem a bor . V nde poeta noster recentiores sequutiis est, qui in quῖ t. mediasque per Elidis urbes. Nullo autem modo est eadem haec fabula cum ea, quam insta crutat, ubi de secundo genere agnitionis agiti illa inquam, In qua opera iij textorii agi reso iacta est: dc si auctor ambarum Idem est. Scholion quoque In Prometheum vinctum citat Sophoclem rcot, quamuis In excusit, negligentia librarirum, scriptum sit et eoi . Signorum Verb eorum, quae tormia innata sunt, & eorum quae postea it Iic aduenere mminit itidem alictor In primo libro de ortu animantium, ubi quaerit de semine sumano, a toto ne corpore an a certῖs ipsius partibus manet: quatuorent m arsumentis expositis, quibus videtur credi debere sundi id ab uniuerso corpore, addidit adiuuare opiniones eas, quod non tantum filii similes parentibus sunt innot s corpo is insitis, sed etiam in assiimptis: iisdem autem, quibus hic nominibvii
me si me. Est praeterea diligenter attendendum Iti verbis auctoris unde arti sunt casus illi accusandi , de uis re dividebatiit enim nomInandi potius easu dic re debuille. & insta . . .. m. Sed etiam dissicultatis non nihil habet. quod inquit Grae na 2. c. & non ... vi paulo supra secerat, cum ait: yis Ita enim certae S: definitae stellae illae videbantur esse debui cse, ut lancea, quam impressam corpore habebant terra prognati.
Licet inuem σ his uti vel melius, vel deterius . ceu Uisses per cicatriacem adter gestus in a nutrice aluer bubulcis uni enim quae Gras cunilae causa adhibentur, magis artis expertes: huiscemias omnes. Quae vero gemino quodam casῖ, ut quae in Niptris, metires.
-i meet nunc expositis tribus signorum generibus, non eundem semper eoru usiuueta, sed duplicem: de qui gradus etiam in se virtutis habeat: neque enim tantum. diuersae
179쪽
dἰuersae res illis esticiuntur: sed eorum alter, magis artis expers r alter vero Ingeniosior acutiorq; est. Nam quod inquit licere etiam iis uti melius ac deterius, arbitror Ipsum coniunctionem addidisse, quia supra quoque dixerat, quum de fabula dissereret, posse poetas iis, quae acceptae lorent ἀ maioribus . vii& recte,&vitiose: adni nueratai; illos, ut recte veteribus fabulis uterentur. Exemplo vero Vlyllis: notaeq; in erum ipsius ab apro, dum in Parnasso venaretur, impressae, hoc demonstrat: a monetq; interim rectas, ut subtilioren, viam sequantur: utantum; spnis eo pacto. Vt gignant rem aliquam admirabilem, subitamq;.c5mutationem.Vlyssem Igitur opecicatricis,quod signum est medis illius generiae, aliter agnitum suisse dieita nutrice, & liter a subulcis:cliscrimen autem earum agnitionum ponit,cum aliis temporibus seruiant: longeq; diuersus sit illarum usus. Ut autem Vlysses apud Homerum auxilio huius notae agnitus est a nutrice, ita apud Euripidem in Electra Orestes a pastore illo soner vidit enim cicatricem, quam in fronte habebat, cu puer olim, hinulum domi persequens, cecidisset: eodem etiam illic Euripides, quo hic Atistoteles, verbo ipsam appellauit Superiorum verb sententiarum explicandarum causa,quae sequuntur posita suisse, lectarat particula G,quae illic est: illa enim ratio alicuius rei redditur. Quae igitur adhibitet sunt fidei sectendt caula vi cu Vlysses subulcis, credere nolentibus Vlyssem eum esse, ostendit cicatrice ex vulnere, quod aper ille inflixerat ipsis olim cognitam, ut omne dubium ex animis eorum expelleret, minus artificium in se habere inquit:Quae verb retente existunt ac non meditato:vt cum idem a nutrice nolens inuitusq; , abluen o illius pedes, cognitus est. meliores Ingeniosoresq; sunt. Non valet bitur hic π6M 'α, mutationem illam ingentem fortunaru, sed ἐκ signi hcat casu,sortuito: & quia ita cecidit. Na qui notus sibi ipsi si, tegens autem si os , periculi alicuius vitandi caus stirpem sit cum videt transisse iam malum illud,resq; in tuto positas,aperiret genus suum, planumq; faceret ope quarundam notarum se illum esse, quem dicit, post et magnopere variare statu rerum tuarum. & c malis, secun das illas adipisti. Quarenasceretur illic mi xiint nec tamen haec esset acuta illa ratio utendi signis, quam laudat Aristoteles: idq; factum non dici posset ἰκ--τμωre sed contra consulto de meditato. Contigit autem, ut cum Ulystes, mendici homunis vestitu domi suae versaretur, Euryclea pedes eius lauaret: duinq; id munus obis ret, cicatricem eam aspiceret: unde repente eum agnouit. Fingere autem hoc in f bula aliqua acutioris poetae est: nam es terum minus artificium requirit: est enim semper in manu postv eius, qui ignoratur: si ipse scit, qui sit, ut auxilio huiuscemodi alicuius signi probet se eum esse Nam quod Nie erit inquit,certum non est an Aristoteles in telligat tragoediam ita inscriptam. euius mentionem etiam Cicero secit in h. Tusculana: illa enim in Latinum sermonem a Pacuuio conuersa suerat. Ait igitur. Non nimis in Niptris ille sapientissimus Graeciae saucius lamentatur. & paulo post. Itaq; in extremis Niptris alios quoq; obiurgat, sueparte eam Odyil , in qua id commemoratur. Et sane cu quod supra auctor inquit, aliter Vlvssem agnitum fuisse anutrice: aliter a subulcis, pertineat manifesto ad loca Homeri, veris mile est ex eode opere excplum hoc quoq, petitum, praesertim quu illustre admodum, & clarum illic sit.
pes in Iphigenia agnouissororem, agnitur ab ipse illa quidem en per epissolum: de vero Haec igitur irae Acis, quae vult eota, steti non fibula. Quare prure Assumpeccatum est: Eabar enim suaedam portare., σ in Sophoclu Terea ras, vox.
180쪽
PHmo genere agnit Ionis declarato, quod fit per notas, secundum aggreditur. Secundas autem agnitiones esse dici quς a poeta sectet sunt: factas vero a poeta Ipsis vocat, quia poeta, ut rem eb deduceret tribuit quasdam sententias illis personis: s eitq; tion nulla ab iis dici, quae finem eum adiuuenti ita autem appellatae sunt, ut diastinguerentur ab illis, quae intimo artificio depromuntur: huiuscemodi nanque agnitiones ex coagmentatione rerum, non subito studio poetae nascuntur. Non multo etiam postea, haec ipsa intelligens opera poetae fabricata, πον-- signa vocat. addit autem hic, quod exiguam earum laudem in lIcaret: simulq; sententiam concluderet. Quare expertes artificij sunt: illae nanque, quas diximus, artis compotes sunt, declarantq; summum ingenium poetae,illae inquam, quς nascuntur ex contextu ipso. Recte autem concludit agnitiones factas a poeta arte carercinullum enim magnu artificium poetae requirit, hoc aut illud ponere In ore alicuius personΠquod
valeat ad essiciendum, quod illi volunt: saesuntq; hoc passim Ipsi nullo negotio. ars
eorum acumenq; positum est In rebus Ita texendis, ut Id nascatur, erumpatq; ex antecedentibus rebus, sine ulla ipsorum tunc in ea re adhibita opera. Exemplo verbrem explanare volens, locum EuripIdis adducit, in quo duae diuersorum generum agnitiones tractantur: illa scilicet, quae artificium ingens in se habet: & haee, quae expers ipsius est. Ceu inquit Orestes in IphigenIa agnouit sororem, ratione scilicet tu Ia, quae plena est artis. agnitus autem dc ipse postea fuit ab ea deteriore via Ita enim accipi locus debet, non credi ab auctore dictum esse agnitum prius Orestem, sor
rem deinde agnovisse,quod ex verbis ipsus salsb aliquis putaretὶ sed Aristoteles ipse
totam rem explanat: ait enim illam ab Oreste cognitam suis te per epistolam, quam dederat illi in Graeciam portandam: cuius etiam epistolae, cum ipsa, verita maris p ticula, argumentum narraret, manifesto intellecta est esse filia Agamemnonis: hoe autem ita fieri ex praeterItis rebus, primaq; sabulae textura, necessarium aut saltem verisimile erat. sed exemplum In hoc positum non est. Incommodum autem accoptum est, quod insta verba quaedam defecerunt, quibus tradebatur, quomodo cognitus foret: quarumq; rerum auxilio, Orestes a sorore: neque enim illa statim os dere voluit, cum Orestes se fratrem eliis elle praedicauit lac ne dolus aliquis subecset. timuit. Antiquus sane liber habet in spatio illo. quod in excusis olim inane reis
lictum fuit. Hasu ιμ-: cui tamen lectioni non confido: cum enim plutibus argumentis Orestes probare conetur se statrem eius esse, non omnia sunt eius generis,
ut signa vocati meritb debeant. vel potius nihil illic monstratur, quod valeat ad tadem faciendam, ut cognoscantur personet aliquae diu ignotit, signis. praeterea si ope notarum posterius hoc senus agnitionis copficeretiir, nulla re dinerret a priore. Quare cum liquido in ligatur ex loco ipso poetet, quomodo fidem secerit sorori
Orestes se eum esse, qui erat, quo pacto vocarit Aristoteles concursum eorum a gumentorum non apparet: Alii autem aliter inscriptis libris se Inueniisse testanti ir, quod non oportet mirari : hoc enim vulgo fit, cum, veritate incerta: hi hoc modor
alii alio, ex ingenio, quod defecit supplere conantur. Verba, quς statim sequuntur
docent merito ham agnitionem expertem artis vocatam. ait enim. Hqc igitur ipse
dicit, quq vult poeta: id est Orestes ita cum sorore in eaqi verba ad illam edit , quet poeta in ore esus ponit, non quae sabula, contextusq; rerum pKteritaruin, iubet cidigitq; eum pronuntiare: quod in altero illo genere agnitionis factum est. Adiungie autem accuratus magister, quod valet ad declarandum, non valde probari polle ta- conem hanc. Quare prope dictum peccatum est: quia si illa, quibus usus est Or stes, non omnino signa suerunt ρ nequeenim ostendi potuerunt, prope tamen illa accesserunt: atque ita prope, ut qu dam ex ipsis illius prorsus generis fuerint, quam insita ipsis ille usus non siti hoc enim arbitrox valem. Licebat enim qu tam etiam portare: id est manu tenere, &iubere ut ipsa videret ac reminisceretur. Enumero inquam eorum, quae protulit Orestes ad probandum se esse Orestem, quaedam h iuscemodi erant, ut IIceret illa oculis exponere, & quase sinu depromere. Pecc tum igitur vocat superius genus Unitionis, quod constat signis. Peccatum autem ,
ut opinor, quia maxime artis expers est: & quia eo se conserunt, qui veram rationem
ob ingenu tarditatem non vitant: aut suscipere laborem in subuliore incogitandaeu'. O agnia