장음표시 사용
211쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA 1si
certat Ione, qua utuntur: studioq; in peragenda fabula, operam dare ut illa ad finem perducatur: non tamen eodem pacto, ut chorus Sophoclis: Vt discrimen tantum apud eos sit in modo atque ratione, qua illi diuersa utuntur: nam manifestb anteponit rationem huius poetae rationi concertationiin, Euripidis . videnda igitur diffo tentia , quae suefit inter illos, si verum est, quod dixi, ut apud ambos chorus aliquomodo munus obeat histrionis. Mensiira sane, longitudoque cantilenariim eadem, aut non valde dissimilis videtur. Quare in hoc discrimen non est: nee sane existimandus est peccare in hoc Euripides, quod non nulli putarunt, qui dixerunt ipsum non multa loquentem chorum inducere: sed posius quia apud eum chorus, quamuis no omnino diiunctus sit ὶ fabula, sed aliquantulum tangat res illas, non valde tamen adiuuat exitum fabulae: in extremoq; tantum, cum antea sepe longe digressus sit, ebredit: eum magis Sophoclei chori rebus illis haereant: nam quod facit etiam ad sententiam eam refellendam,non priecipit hic optimus huius artis magister de partibus illis, sententiisq; chori, quae senariis versibus eduntur: sed chorum vocat cantit nam illius musici gregis hoc autem inde etiam perspicitur: insta nanque ubi instit tum ceterorum, qui longe aliam rationem secuti sunt:in primisq; ueterum exponit.
inquit. --- α : non conserui enim quae publice dantur, canunturq; cum iis, quae tanquam ab histrionibus pronuntiantur: verum etiam non est chorum, cum s
mel in scenam venissiet, nunquam inde, nisi peracta fabula exire solitum, cum ceratis nominibus exitus inde, reditusq; ipsus diuersi, ut ostendit Pollux, distinctis tent. An aliter verba haec accipienda,& illud σ-αγ- xvi, Id est concertare, est
declaratio aritecedentis sententiae, qua affirmam: cnorum esse debere partem totius:
qui enim certat, sine dubio pars illius quas pugnae contentionisque habendus est. Quod vero sequitur. Non quemadmodum apud Euripidem, significat rationem Euripidis nullo modo probandam esse, qui inducit chorum nullam in partem sabu Iam adiuuare: quod sane in maxima parte cantilenarum ille facit: vereq; hoc de illo pronuntiarI potuit. Adiungit statim Aristoteles, quod valet ad peccatum inmensura chosi magnum ceterorum poetarum Ostendendum. Reliqius autem, qiue dantur plus sabula, vel alia tragindia sunt. intelligit vero poetas, cum illi ex altera parte respondeant Euripidi & Sophocli, qui manifesto tragici, non histriones sunt. A quod inquit, intellexit, ut opinor, quattuor illos cantus chori, qui actus tras latum distinguunt: μί . enim accipere debemus. His verbquia iisagistratus eos dabat: publicis nanq; sumptibus cantorum greges instruebantur, hoc enim supta auctor Iesesgnificavit,quamuis de comoedia illic loquatur: ait enim in f is
ei. κωμωδων ὀψίηrrv ο ἰδωκω. idem tamen, quod illic, in tragoedia quoque usu venire existimandum, praeterquam quod hoc grauissimus testis Plato confirmat: ut alia nunc testimonia omittam, quibus in eo loco explicando id confirmaui. cum autem illic ostenderim moris sutile, ut poetae ipsi chorum peterent: magistiatusque aut
daret, aut negaret, ut ipsi visum fuisset, libet idem declarare auctoritate Plutarcti iquῖ & ipse hoc institutum tetigit in Erotico: cum enim res narrari deberet, qitae et itae; iam similitudinem habebat,ambagibus opus illic non esse quidam assirmati Isiqui in eolloquio illo ac sermone versabatur, quia res ipsa vel potius caput origoqistius, talis omnino erat: poscebatq; sua vi chorum ac scena tantum egebat, eum aliis hebus abunde instructa foret, quae in comoedia requiruntur. inquit igitur.αγή.
ivis, M. omnes praeterea illi loci valent etiam adlectionem hane constituendam , quae sine causa a non nullis tentata est. sed hoc egregie in primis facit: declaratque receptam veram esse, vetus grammaticus, qui scripsit vitam Aristophanis: in extismo enim, ubi de partibus & ipse comoediae disserit, inquit. δε νGn se reo, ἀνὰ δὶ δίμυον μίλκ. omnem autem eum locum manifesto ille accepit ab hoe nostro a
ctore. Quod vero Aristoteles addidit, cum, Plus quam fabula sunt, dixist, Ves,lia tragoedia, est ut opinor ὶ declaratio antecedentis vocis: ostenditq; quomodo sabulam hic accipere debeamus:sabula enim proprie est coagmentatio ipsa rerum, que tunc aguntur, sine epilodiis: tragoedia autem aucta his partibus extrinsecῖs: neque
inta puto aliam diuertan ab illam ipsa tragoediam ipsum in telligere. Nec me tamen
212쪽
fallit. quod in mentem uenerit Madio, acute sanὰ atque erudite, qui putat desiderari hic ante vocem particulam negandi. Vt autem ita existimet, ducitur conidi tura quadam, non vestigiis vllis huius lectionis, 'itae in scripto aliquo libro apparean t: & certe locus ille perturbatus est, quod iam demonstratum est. Quod si tantum licentis permittere nobis possemus, quasi poscente hoc sentctia veritateq; ipsa, ut syllabam, quae negandi vim habet, adderemus, masis in explicanda sententia ratio nominum retineretur: nec quicquam infrequens durumq; hic reperireturnunc enim μανει valebit magis: aliamq; tragoediam, diuersam ab ipsa, capiemus: sab Iam autem illam ipsam, in qua chorus modum nullum tenet,ut omnis sensus, quemadmodum ille quoque tradit, hic sit. Reliquis autem tragicis, quae dantur, magis sabula, aliaue omni tragoedia sinit, quae scilicet cum choris huius conseratur, rem tis choris illius ipsius. Narrat etiam Aristoteles, unde fluxerit hic mos , ut in tragoedia embolima canerentur, id est res penitus extrinsecae atque et, inculcatae:& quis auctor fuerit huius instituti: causamq; huius suisse dicit, quod studerent augere paris etes choti: magnamq; partem tragoediae consumere vellent in choris: ut enim hoc facilius praestarent, comportabant eb etiam es lena: Agathon autem primus hoc fac Te ausus est, quem etiam hoc nomine reprehendit. Quam improbum autem, vitio sumo; hoc sit, docet, simile esse declarans alij, quod manifesto insulsum est,&anuludo adhuc tentatum: utituri; modo illo, qui multum valet ad stilliam aliquam sententiam refellendam. Atquἰ enim inquit quid differt vel embolima canere, vel disputationem ex alio in aliud, si quadrat, vel epis tum totumὶ Simile igitur dicit ilialos sacere, qui embolima canant, illis, qui ρ- ν, ex alio in aliud transferant, si quadrat .e οῦσιν autem appellat Partem tragadiae. in qua disputatio aliqua persectas Quae plerunq; minor est epilodio. utuntiir crebro veteres scriptores hoc verbo, cum
ad quod ostendi, fgnilicare volunt: neque tamen nisi fallor) ris partem chorrvocarent, sed explicationem alicuius sententiae, habitam ab histrione quopiam: sed de vi huius nominis supra accuratius disputatum est. inquit igitur, qui id committunt, quod reprehendit in choro; idem facere atque illos, qui traducunt ex alia ines iam fabulam disputationem aliquam de aliqua re, si sorte illa quadrat: quod sana
ab omnibus improbatur, Simportunum putatur. Cum vero in Graecis auctoris verbis neutro genere si 'α - 'Φ, non omnino apparet quid intelligi debeat: uamuis supra ipse, ut de trag dia prolatum, ceperim: genera enim non respo en t: hoc igitur adnotam volui. Sed quia hic locus omnis valde contaminatus est, tacere nolo in scriptis pluribus exemplaribus inueniri particulam H, quae hic necessaria videturri nec tamen illic ea suo loco posva est, nῖsi fallorci ita enim illi habent. .
e tris ii α με - α β . nam extremum etiam hoc verbum indicandi modo, non
optandi, illic positum est . quare,si coniungeretur cum hoc verbo copula haec, utili hic foret: valeretq; quod significaui: ita enim nimis remota est. Quini sequitur, Vel epis odium totum, additum est ad augendum absurdum: nani quin hoc nuli qmodo deceat, integrum inquam epistodium ex alia in aliam sabulam traducere, nemo negaret. Est etiam in extremis his verbis discriminis quiddai duo nanq; script libit habent i ies, loco vocis Φ in: ex qua tamen uarietate lectionis commodum
213쪽
IN LILIB. ARIST DE POETICA ist
Ne di s quidem igitur ram Zictum est: rAiquum autem de Acutione mel sententia Acere. Quae quidem igitur circasementiam in Alrti de iste ducendi posita simi: hoc enim froprium magis ictus rationis ac viae. Sunt amrem secundum stententiam hinc , quaecuni as oratione oportet compar xi : partes autem horum demonstrare, Psiluere, γ affectus excuare: ceu misericor am, ulmetum, vel iram σ quaecuri huiusia Ai: praeterea magnitudinem GP paruitatem. pesimum autem γοάω in rebus
ab iis formis oportet uti, quando vel miseratiles, vel acerbas, Ni masgnis, vel verisimiles vortVem conficere: msiquod tantum d repant quia saec quidem oportet apparere sine Him quae autem in oratione, at Acen
re comparari. σ ab oratione feris quia enim uti s esu dicentis opus, siappa
rerem iucunda, oe non opter orationem
Cum multa Iam tradidisset, quae, quomodo corpus tragoedis, sabulaq; , sine viaco constimi posset, docerent: nec non de moribus accurate praecepisset: praecipuὸ enim duo hie videtur significasse, De aliis dicens. Quum igitur haec sedulo expliaeasset, tempusq. iam venisset disputandi de locutione illi poemati apta, indicat pertientum eae ad finem superioris praeceptionis, quae caris longa & accurata fuit: excuritq; lectorem ostenden o, quid nunc sequatur, Ut plena In tegraq; haee ars explie tur. Restare Igitur dicit, ut de locutione agat. Sed quia ratio postulabat, vi prius de sententiἰs diligenter praeciperet: antea enim quid dicatur oportet habere: postea quibu, verbis id exponatur. Videre: neque enim usus ullus esset verborum, nisi quid illi, significaretur, haberemus. Et praeterea quia supra hoc ordine usus suerat in a rellandis partibus his tragoediae, quae qualitatis aliquid ipsi aspergunt: --,uia q; ante locutionem collocarat, cur nunc supersedeat accurata disputationede illa, deela rit: causamq; huius rei esse inquit, quia quae pertinebant ad sententias,unde sessiere illae eruerentuc, & aptae undiq; illi tempori maderentur, iam in libris de arte diem Ei, diligenter traditum fuerat. Cum isitur, nondum aperto consilio suo, ordinem , quem tenere vellet, ostendisset: vidistetq; dissicultatem hane in animo lectoris nasses prorsus debere statim, quasi se purgans, ait. Vel de sententia: quod scilicet veriti,
fuerat. cur tamen nunc hoc relinquatur, docet. Ea nanque, quae ad sententiam sau
ciunt, accipi vult, ut in libris de arte dicendi pertractata sunt, nec ullam in partem immutui. Cur verb illic potius, quam hic accurate de hoc disputarit, cxponit: I. q. α se factum esse ratione docet, quia magis proprium est illius, quam huius mEtho di, hoe moliri: magis autem proprium quia illic verae causae, non fictae, ut In sabulis Muntur: & illae quidem unde maioris tanderis res nascun tur: & salus deniq; alleuictui pestῖs nascitur: nec homini tantum, sed etiam ciuitati ac genu. Quamuis autem, suae sententiae sunt, peti iubeate libris de arte dicendi, breui tamen quae illa sint 'exponit: est eq; inquit ea, quae pertinent ad sen tentiam,comm uester uniuersa illa 'quae ab oratione opus est confici ac comparari, Ut Omnis cura operaq;.lIeentis in illi,
meupata este debeat. Cum verb generatim ἰpsa hoc pacto ostendisset, singillatIm Griponit: partesq; horum cile inquit: id est in illis numerari, demonstrare atque ali
quid argumento probare: nec non dissoluere dc consutare: P terea affectus excit ter quorum motuum partem enumerat, ceu enim inquit miseraeordiam, vel metum .el iracundiam : reliquos autem Atizet. Non sine causa Verbapeiit, quae vocet mis
B.; exemplaq; ipsorum ponit: hoc enim in libro plerunq; aliud appellat Θω,vi ex infinitione ipsus, quam attulit, patet: non solos tamen illos esse qui affectus vocari
214쪽
vossint. bclarat, dians. Eiquicunque alij huiuscemodi. Quanta verbeum, d listentiau: pe sequutus sit hanc rem initio secundi eorum librorum, & quam subim litet acuteu; illie omnia explicarit, nihil attinet dicere. ut quum opus illud erudi, onis elegantiaeq; plenum sit, hanc in primis ipsus partem docti & ingeniosi viti notae causa magnopere admirati sint. Sed quum non solum quidquid ad affectus hossaeit, Illic summo studio explicarit, verum etiam qui mores sint & singularum aeta .
tum '& fortunarum hominum: nec non etiam, quos mores creent, & motus illi ture
bidi animorum & habitus, qui sedati sunt, illic tradiderit, non sine causa quis piam
n uaereret, cur partem hanc hic reliquerit, quum manifestb & ipsa ope orationis em datur r . -q; opus sit, non minus, atque illa, quae appellauit. Quin autem hi Iusmodi oratio, in qua appareant mores eius, qui dicit, magnam vim habeat ad tiisdem faciendam, dubitari non potest. Adiungit statim hic, quae itidem sententiae sunt. Et adhue magnitudine & paruitatem . quis enim nescit orationis, arti lictoq; dicentis res de amplificari de minui: cum extiterint etiam qui in his duobus precipue positam esse artem dicendi volue int. Cum,&quae sententiae sint,&parte,
ipsius docuisset tradit dubitari non posse, quin ab iisdem formis & quasi locis, rativnes harum rerum ducendae sint, cum tragicus poeta quippiam horum enicere vulsit quibus in altero illo studio ducuntur,cum orator & ipse aliquid horti noli tuta ambas enhri has diuersas artes eodem accedere oportet. Inquit igitur. Perspicuum a tem est, quod de in rebus ab iisdem formis oportet uti, quando vel miserabiles vel acerbas vel magnas vel verisimiles opus fuerit conscere: a quibus scilicet formis si munt, cum eadem praestare volunt, oratores: ut non aliae sint formae lociq; , qui imstruunt oratorem: & alij, qui poetam ornent: rationemq; eum doceant, quomodo eorum aliquid emcere possit. hic vocat res, quae in seciam veniunt, Mareumentum ipsum, eadem ratione, qua dixit sabulam esse πραγ- σ. Nim, quo loco manifestb ae idem valent: sed Horatius etiam Latina voce, quae huic respondet, idem appellat in epistola de arte poetica, ubi ait. Aut agitur res in scenis , aut acta refertur In eo, quod sequitur, quod quidam assirmant in libris calamo ex ratis legi ἱ pro illo, quod in excusis est, i ipse quoque inueni eandem scripturam in tribus exemplaribus: nec tamen receptam lectionem hinc eliciendam puin
mi auctor certe ipse in primo de arte dicendi, quo loco declarat, quid intelli sathae voce appellat, non D. σοῦ neque etiam si invir hic legeretur, idem valerethoe nomen, quod apud Hermogenem valet: lonse enim aliae illae ab his i is sunt quod nullo negotio intelligitur: enim, ut ipsemet testatur. appellat, singui tum generum , disciplinarumq, proprias propositiones: cum loci sint, qui commi
nes sunt omnium generum: & ubi manent argumenta, apta cunctis artibus confiumandis. Quod vero verbum instαι hic usurtauit, valet illud: promere& quasi utendum illine iumere atque mutuari. Est tussium adhuc discrimen hac parte in libiis
calamo exaratis: pro A. enim, partim illorum habent partim autem δ .: nee tamen censeo a communi lectione discedendum. Cum autem similitudinem, quae in his rebus versatur, ostenderit, quid discriminis illa inter se habeant declarati inquitistitur ipsa inter se hoc tantii distar quod res ipsas oportet suavi tales uideri,&spoctatoribus apparere miserabiles scilicet, aut acerbas, aut amplas,aut aliquid huius mnetis sine opera munereq; alicuius,qui id doceat:& quamuis no explicentur,atq; ab HIquo hu ulcemodi esse declarenturi. nam quod apud auctorem est: m in , arbitror senilicare aexν Mem ut supra locutus est, & ob referri: ex eo autem quod sequitur manifesto percipitur,quomodo supra cererit ηex; μαφοῦ cotrarium enim eius est, quod nune inquit: ἀυ λιν ω: in scena enim res fiunt, ab histrionibusq; ita administra
tur, ut si eo tempore gererentur: ab Oratore autem exponuntur: de antea sactae coma
memorantur : In orationeq; demum positae sunt. inquit igitur. Quae autem inor cone manent , oportet scilicet: hoc enim repetendum est, a dicente consci ac comparari : quod contrarium eius est, quod supra dixit, quamuis non doceariir, & ac
eur,tὰ declaretur. id est Nesseo σ: quod enim conficitur studio dicentis do Otut & explanaturi illud verb cuiusmodi sit sua vi apparet, Addidit etiam hic quod lanquam cie lataret procma vicina verba, id in quod dixerat a dic te comparari r id vel
215쪽
M verb est & ab oratione nasci: quod enim ab eo, qui verba facit de ea re confieItur, I.i ab oratione proficiscitur sindesportum habet. Probare ve volens, quod dix rati res illas tales fieri opera dicentis, a contrario id constituit: inquit enim. SI nano; te, illae suavi Intelligerentur elleiqcundae, dc non inles esscerentur ab oratione, de aceurata Ipsus dii putatione, quod restaret opus , ictumq; dicentis 3 quasi dieat si persedere ille posset oratione: nec haberet cur in ea fetantopere iactaret: hoc autem obsurdum est, quasi flentium indici Oratoribus Mim operam eorum requiri, quae tantopere prodest causis. Fructus igitur est, quia, Vt cmmmodum est eausaq; posti lat, quae e,ponuntur, essiciuntur aut iucundae amyristes, audatroces, aut aliquid eiusmodi: quamuis enim nunc inum horum ponat Oid iniucundω, reliqua tamen audienda sunt. leui bm o tuo; υῖ ni millia QM monoti
iicia Ll oibu i miri Aut v Cum supra ostendisset restare, videt utlon sententiaci, dίsputaremri quarum limen duarum rerum alteram hic accurare non persequitur, quia urnamit, di posita ἱlli sit, diligentem: tractata in libris de arte dicendu quamuis nunc'umilebretilita lati & quid ipsam conficiat, ' Partes iussinit,iaggreditur alictanti silest i eutionem: & cum plura in nazura eius, vim, spectanda'animadi ieris misiit, .hum si lotum esse ut . figuras, quo appellar, locutionis a quae autem illae sin Pso do est Animaduertendum autem in ptimis longὰ aliam miniistblligere niugi stilis dieεhdi; quimuis uti intur iisdem nomini f., quum dic tu, i eritarasitum . eant ornatus quosdam S tanqua lumina ora Mis: distinguutq; posteriore homirie ab iis luminibus , quae manen in sentenui I qux ανα- de eausa ab ipsis vocantur. Sed hoc nunc relicto, quod admonuisse satis mit orati h, smistia videntur, quia aliter atque alix Vultus, totum uo CD s, cum vitiantiit it se, eonso axur, ut meri id hac de causa schema figum ipsae appellata: snt. Hi, iiiii eiquisse nosse non poEricie arris , sed histrionicae disiciunt esse inquit: qui, ut iEmit, L strato separata nihil Eostri sed illi adiuncta tanto in perdipit, quod preeipit, quasi declarationis loco addit. Et eius vixiliuies modi teneat Mehitectoris cam. οιαυνία, verb, non τ uriari videtur dirisIezidi in liniustrinodi, non hune, quasi non omnino velit histrionicam esse, in cuim potestate illa sis, quae in erat ut
216쪽
ae singli eorpus, ut postulant diuer' rationes ae modi pronunti niti, sed similem Ipsi quandam, quae in inseriores multas ius habet, de tanquam praecipit, quid ipsis
facto opus sit, ut princeps eorum Abris in domo aedificanda: hoc enim valet arcnitectonicam esse. Exemplis autem ,& singularum partium appellatione, declarare voiniens, quae sint figurae hae, inquit, Ceu quid si mandatio, quid precatio, dc quana ratio. v M autem c. vocis orlaq; formam, qua quis alicui quippiam mandad: V; precationem erum, quomodo quis fingit vocem, cum votum sicit, & Orationesta potat aliquid a diis immortalibus. eadem ratio reliquorum modorum caenec tamen eorum omnῖum nomina ponit: nam in extremo multis iam enumeratis, quas dubitans an aliqua restent, ait . Et si quid aliud huiustemodi. Probare aut i vo- Ietis, non oportere sollicitam esse artem poeticam de his rebus, nee. debere exquisi- tu ipse percipere , rationem hane eius rei reddit: docet enim ab harum rerum scici 'Ma, aut ii scilla,non posse in artem poetarum cadere villam represensionem, quHO menti alicuius sit. Cum igitur labi in aliquo horum, nec vim eius tenere, nolicisserat poetae Iustam ullam reprehensionem, intelligitur circae ipsius non esse hac minμ'ia predistere. Respondet igitur, quod inquit. πας α', & quae sequuntur, supeiori illi. pacti i ν μέναι , --ριτικοῦt: affertur nim causa his verbis mani sesto ala- cuius rei : illa alitem est, quod ossicium poetices non est ea tenere, sed histrionicae: Poetices verbno r esse significauit, quamuis id non expresseritiquum hist ionices esse astirmauit. videndum aut e cur non silum dixerit ab ignoratione, verum etiama scientia harur' rerum nilia vera: r tebensonas cadere posse in artem poetaru et neque enim cognitio alienius artis occasone unquam videtur dare peccandi.&ta nequsmuis contrarias res appellarit, ut consiletudo videtur esse loquendi: ab est o tantum deletioreq; parte ridetur hasta viuum, an siq; erroris . hic eandem vim, quam supra, habet, cum inquit m j Wν νγinMM:valet enim ab:morum i
Ulcumla significat. Multis autem locis Ipse ita hanc paruculam cepit: sed alij quoq; Greci auctores , ut lubius in iij libro historiarum , cum inquit. μ. 1 -- δο
instie. ος. - ii ae . & plura alia huiuscemodi: ita enim crebrb locutus est hic seriptor .Qvi, ibitidem Inquit. ἔ ,τι - ά risi , mani sesto significat quod dixi, id est quod alicuius M'onderis: nam non desuerunt, qui ob has res poetas accuserint, scipsis vitio verterint, quod lapsi sin t in his gestibus, ut ipse Protagorae exemplo com Brmat:sed negligi possunt huiuscemodi illorum crimInationes nee dignae sunt, quas aliquis adhibito studio resellat:Tanquam igitur deterrere voluit eos, qui contra sentirent, ita interrog ns ipsos: & quvd illi arripere potuissen t, tanqnam opinioni suae confirmandae. ptum, antea consatan . Quid enim peccati aliquisi In te continere rutaret ra, qu Protagoras reprehendit: quod existimans orare, precesq; adhibere Homerus, imperat, his versis ivsus. Iram cane lex quamuIs autem unum tantum eorum ponat qua in summo poeta accusare solitus eratProtagoras, plura tamen ii Iasuisse appatet et sed cuncta eiusdem generis, o verbis Aristotelis, qui inquit, Ea, quae: quam aut Ille reddebat rationem huius rei, exponit hoc pacto: Iubere enim inquit Protagotas sacere aliquid. aut non, in praeceptio, id est smmam habet imp xandi , persenaeq; praestantiam unificat. Quod vero auctor adiungit. Quare omῖ tatur, listet hanc uim: declarari; non oportere ipsum de hic figuris gestinusq; or conis accurate praeciperet mala ut statim anerit, non est propria eius artis, quam nunc tradit, haec contemplatio atque animaduerso, sed alius, id ςst histrioni : nam Dratorei etiam, qui aliter uitia quaedam in agendo a se depellere non potueritur, ab histrione aliquando emendati sunt. Vidit etiam Eustathius hoc, quod obiici aliquo modo poterat Homero in primis statim uerbis Iliadis . ac diligenter purgaui . Cum autem illustris locus si dinec Aristoteles nune contendat poetam defencterer comen usq; fuerit Inanitatem eii criminationis iudicasse, supersedebo &ipse loci
217쪽
ctio, nomen, verbum, articulus, casim, oratio, , up. Cum, omelum suum constituens, ostendisIet noli ego nune diligen ter explicanadam quaestionem illam de figuris ac gestibus lociuionis,quia est alius artis propria illa consideratio, se parat ad ea videnda, quae ratio huius studij poscebat, α quae norisne eulpa ii ligentiae omitti poterant: primumq; definit, quid loeutio si ita enim appello, quam ipse vocavit si . cum manifestd intelligatur longe aliarii rem Ipsum
esse velle λίον, ac λόγιυ: nam id , totum quoddam &quas genus: U veto v emus id nunc oratione) partem dc tanquam specie meste vult: numerat enim ipsam in partibus locutionis : extremam tamen, Vtqliae plenior &compositior sit. Am monius quoque, ut diligenter de his rebus disseriait In commentarii in librum Aristotelis , 3 o luim , ita sunc locum cepit: aperteq; declarauit, quid di mini, esse putaret inter locutionem atque orationem, ut sequar superiorem meam horum verborum Interpretationem: neque enim me sallit Latinis his nominibus saepe vetere, auctores indifferenter usos esse. Putat igitur ille orationem eme eorreprehensi hem in primis vocum res significantium. Locutionem Verta simplrciter omnium, quae affumuntur in rationem loquendi, ac sensus ammirroserendi, hoc enim'arbi
Dor ipsum illie appellasse μα ori t. omnium velis scilicet vocum comprehensonem. articuli igitur, coniunctiones, adverbia,&praepositiones, qui primores non significant, sed potius vinciunt orasonis partes,Valentq; ad aptam illarum eoinpositionem ac seriem, non sunt orationis partes, sed locutionis. Animaduertendum tamen. an Aristoteles, cum dixerit. Locutionis omnis, non simul lectiee loeis conis, appendice illa separλrit locutionem ab oratione: quae vocabula si sumptismplieiter fuerint, ac sine additamento ullo, discrimen nullum inter se habItura sue
titit, vi sanε ceteri scriptores illa usurpare consilerunυμ- h eert stim illle ipsa valet. Singula quae sequuntur, verba, id est partes ipsas locutionii
minor ac rararia ex IIcar iam' res A lἰή orer . , --: 1 non oportet
Elimentum quidem igitur es. vox incl&iduar non omnis aeutem, sed Mqua natura fit, ut nasiatur in e SN Mi vox: et cris beluarumsum tu mi
Aae xores, quarum nugam dico elementum. 4 v ,
LIteram vocat eodem nomine, quo quattuor initia rerupa, unde vnsue sus orbi, erist tutus est. 1 Graecis appellantur: huius autem nominis verarii ciliis,metapuato, quod omnis vox ex illis conflatur primis Parribus, & cum dis luitur, in easdem ieeidit: quae ratio est elementorum ipsorum. Primum igitur genus ipsi ut poniti in .seq; assirmat vocem: sed quia plurima: Voces inueniuntiir, 'tiae eundecentur, finito modo elementa vocas possiunt, Primum ipsas reiici : Maaratq; han ab illis omni buc ,ddens, indiuidua: haec enim diuidi secariq; in portes non potest: Uerum quia hori siti, hoe est ad separandam ipsam a c teris omnibus vocibus, quia inueniunt tire iam voces aliquae, ouae quamuis diuidi non possint, non tamen sunt elementa, addi quod a hue desiderabatur: id est huiuscemodi illam css e debere, ut ex insa com
218쪽
fiesj , acceptos, illic iesum obtruncasse: post au tem Clytem nestram, in insidias tr chin ab Eleeria, oc ipsam etiam ab iisdem necatam. Quare hoc in ptimis declarat vinculum harum fabularum esse diuersum. Dissolutio sne dubio longe alia est: Sophoeses enim iacit interempta Clytemnestra laeti ita ingenti affectos Orestem atque Electram compotes iam altera ex parte eius rei, quam toto animo expetiuerant: nam
intus interfecto Aegistho, soras postea non exierunt. aegritudinis certe moerorisq; signum nullum illic reperitur. Apud Euripidem contra, machina necessaria fuit: aduentusq; Diosturorum , qui & mandarent quae oeortebat, & consolarentur Ipsos; statim enim caede facta, Orestem atque Electram doluit id fecisse: scelerisq; se condemnarunt, qui materno sanguine se inquinassent. Declaratum Igitur est nisi sal- Ior) sibulas has, quamuIs factum idem sit, iis de causis, quas ostendit Aristoteles,dIuersas appellari debere. Sed eum Aeschylus quoque eodem argumento usus si .im deq; tragoediam scripserit, quam vocavit χ a καιέ, ut factu ipsum idem est, ita etiam appare t sabulam eandem cum Electra Sophoclea esse: eadem enim prorsus uidetur magna ex parte coagmentatio illarum rerum: Venit enim Orestes clam Argos, apseruitq; qui sorer Electrae, cum cognosset illam ex longa&graui querela, quam ipta habuerat ad let puchrum patris: necnon ex accuraro sermone, quem cum choro h huit,cum illic inuenisset caesulem, quam ipse in eo busto dedicaratiqua parte tamen propius accedit ad coagmentationem Euripidis. Agnitio praeterea altera eodem p cto ab Aeschyis, quo ab Sophocle tiactata est. nam O restes cum a sorore agnosci v luit , usus est sisnis extra sepositis, apud hunc veste ab illa olim elaborata, apud S phoclem anulo quem pater olim gestarat.' Sed etiam somnium Clytemnestrae illic exponitur, quod magnopere auxit animum Orestis. Praeterea salsa illa narratione il-ve vlus est de se mortuo : interfecit etiam ambos illos domi. additu tamen in Cho phoris Crestem, quamuis putaret se recte sectit aegritudine magna comotum suis leob caedem maternam neque solum hoc, sed etiam subito suriis agitati coeptum quoeta statu rerum tragoedia desinita quare machinae usus nullus fuit. finis igitu e Coephoraeum Aeschyli, & ipse similis est Elestreo illi Sophoclis, nis quod apud Sophoclem
sabula terminatur ante aduentum furiarum. Sed hac nunc resisti. Eodem fortassaracto superior fabula Euripidis , de eiusdem Iphi enia in Tauris, una eademq; tragoedia haberi deben in quamuis facta longe alia, valdeq; discrepantia inter se sint dissolutio enim atque exituς utriuscri valde similis estiterininantur nanque ambae in rebus secundis. Sed et Iam machina in Iphigenia adhibetur. in qua re hoc etiam an maduertendum est, non videli ipsam In neutra illarum magnopere necessariam sui se In nodo aliquo expediendo, fine , imponendo rebus illis, quς saetie iam erant, ae..otis eorum,qui secerant, respondinant. verum potius in rebus, quae postea fieri de Bebant, demonstrandis, locum habuiste: antequam mina nautae armamenta expeditent, & equites aThoante missi fauces illas portus occupassent, fingi potuit nauis Ofesti, effugisse. Eodemq; pacto in Electi a Dioscuri docent quid facto opus sit, comsilio Orestis Electraeq; iam ad exitum perducto : neque enim quod appareat perie iuri ullum illic ipsis Instabat, ut in fabula Orcste: ubi Mensaus poenas ab ipsis occisae coniugis repetebat, dc omnis mulsi rudo Argivorum concitata contra ipsos erat. Initium utriusq; sabulae triste perturbatumq; eri: idem enim adolescens diuerss temporibus duo aggressus est magno animo facinora, pietatis ambo, ossiciiq; plena: viticisci inquam mortem patris, &E Colchorum tellure simulachriam Diviae Athenas comportare. venit autem in ea ipsa loca clam: doloq; in illis rebus efiiciendis usi e stans : quare in ambabus his sabulis, cum res tuli liet, ut auxilio aliquorum egeret ad rem peragendam, agnitione opus fuit: nec tamen V in Iphigenia, antequam sariceret, Orestes deprehensus suit ac pene vita priuatus in Electra: tantum enim illi e ea pericula subiit, quae abesse non possunt ab iis, qui magnas eas res aggrediuntur,quet lane pericula maxima sunt, & grauium malorum plenissima. agni tum utraq; in f bes, Orestem fuisse bono illi fuit: & magnopere finem ipsius adiuuit . quare iis det causis puto non male colligationem harum duarum sabularum eandem poste existis mari, ut iam expeditionem illarum similem esse paremq; declaraui. Nisi fallor igia
in exemplum 'triusq; rei adlatum est. quod si non undiq; rares ipsae in fabulis 1 me
219쪽
notatis esse ab aliquo iudicantur, aptiores aliae, magisq; huic rei ostendendae, accommodatae indagentur. rationem certe veram ac viam hoc intelligendi, omnibus d monstraui: neque tamen omnino similes, penitusq; easdem, in diuerῖs factis inum niti sacile polle, est existimandum . pretiarum cum paucae admodum restent antia quorum tragicorum, quae casus eosdem persequantur: maiore parte tragoediarum, quas illi secerunt, amida vetustate.
Et hoe etiam breue praeceptum est: cum enim superiore In sententia nexus sab Iirum, solutionis i mentionem fecisset, quid in his rebus crebro contingat, admo net: neque enim iidem semper poeta: Vtrunq; praeclare essiciunt. Sed, ut sunt diu et si hominum ingenia, quidam,qui in altero plurimum valent,alterum cum laude norraestant. An hoc natum assignari non debet neque existimandum est fieri, qitia ule rei magis, quim illi, aliquis idoneus sit: neque hoc sane aperte dicit A ristote Ies, sed Icura potius, ac negligentia proficisci vult, quod priore in parte studii mul- tum posuerint: in posteriore ver. ingenii vires remiserin t: in quit enim. Multi a etem, qui complicarunt bene, soluunt male, id est inuenti sunt multi poetae, qui eum egregium nodum, connexionemq; rerum arctam excogitassent, iidem postea inseiodum Illum expedierunt. Cicero quoque sgnificauit hoc aliquando committere solitos quosdam poetas, non ingeni j culpa, sed fuga laboris: in libello enim de sene ciuie ita induxit Catonem loquentem, cum probare vellet naturam ipsam rerum lose aliter suis In operibus se gerere, nec Vnquam solitam defatigari quam scilieet Ipse sequeretur, atque imitari studer*: simili enim hoc usus est in contrario vitio osten derido, qui sane inquit. A' qua non Verisimile est, cum ceterae partes aetatis bene de seriptae sint, metremum actum tanquam b inerti poeta esse Deglectum: illie enῖm Ineumbi debet toto animo a poeta in diilolu tionem nodi eaq; pricipitc fabulae pars est. quae requirit plurimum diligentiae. Quod sequitur autem sacit ad illos instruen dos declaratq; quod munus ipsorum sit: est enim. Oportet autem ambo semperinum pliusvexcipi, id est mirifice probari: & ita tractari, ut multitudo, quae In thea aio sedet, sensum animi sui indicans. αquan mPere za re delectata sit, deelaran, si ausum det. plane V lex,quod dixi: ita autem a Gricis hoc verbum saepis suspiti solitum docuit Rudqus in eruditissimi sui Grae linguae commentariI Anuutem plaudi a Latinis aliquando i a cap um sit, assirmare non ausim: nam exemissum unum. quo ille fretus hoc testatus est, incertum est: in optimo enim meo libroloeu, ille, quem citat ad Atticum, non illo modo legitur, sed victoriae quidem pia aliue, qui modus loquendi frequens. significat autem Aristoteles hoc in eoruinp,thstate & industria positum esse, ac si in animum induxerint laborare, omnino Ideo, consecuturos: cum enim ita persectam Mornatam si lutionem ut connexionem esse oportere dicat, hoc manifesto declarat.
Oportet autom, quod dictum est Ve, recordari non facere go rica
agmentationem tr ordiam: Usiporica autem dico, quae in mustarum s.
kularism: ut si quis lauta rotam facis sabulum: istic quirim enim propter
220쪽
181 PETRIIVICTORII COMMENTAngitudinem capiunt Iartes conuenientem magnitudinem: in Admarisus
,ero multum frater exi limationem euenit .
Admonet nunc tragicos poctas, Ut in argumento sumendo: rebusq; , ex quibus componant fabulam, eligendis, videant accurate quid poema illud requirat: nee t bantur in hoc, quod antea quoque tanquam scopulum aliquem debere illos vitate significatum est: ex coagmentationeq; apta epopoeiae, fingant tragoediam. Restitui autem hie in principio plura verba, quae in excusis libris defecerant: illa verb hine abesse. cum in calamo exaratis inueniantur, vidit quoque Vincentius Madius : senatentiamq; eorum probauit, si tamen illa leuiter emeridentur, vel potius si conIu ctio, quae statim sequi tur, inde expugnat : quod ipse necessarium non puto: nam sne ulla immutatione lectionem hanc veram, accommodatamq; huic loco esse arbia tror: primum enim, re adhuc non patefacta, narrat ossicium esse tragicorum poetatarum recordati, quod sepe iam dictum est: id verb cum supra non semel traditum sit, poterat ipsis in mente, atque animo restare: & tamen nunc magis id explanat exotamq; rem accuratius exponit. Est igitur, quod inquit , Et non facere epicam coagmen lationem tragoediam, declaratio eius, quod obscure sgnificarat, vel hotius ne lignificarat quidem, sed in memoAa lectoris conditum Oportere esse existimarat. Cum autem epopoeicam: propriamq; eius poematis, coagmentationem appellasset. quam intelligat, aperit: ostenditq; se intelligere constitutionem rerum , in qua exia stant multae tabulae: nec contentus hac declaratione, exemplo praeterea, quae hesu scemodi sit, explanat, atque inquit. Vt si quis Iliadis totam fabulam pangit argumentumq; tragoediae unius facit. Puto autem ipsum Homericam Iliadem intelligore: argumentumq; nobilis illius poematis. Totam verb inquit, quia dubitari non potest, quin ex ipsia disiecta plures fabulae fiant. Cur autem id, quod illic praeesare conuenit, tam alienum sit a tragoedia, docet: causasq; huius rei affert: inquit enim. Illi e quidem enim ob longitudinem capiunt partes conuenientem magnitudinem, id est in epopoeia, quia i a carmen longum prolixumj; est, partes eius constituti nis, aetanquam corporis, suscipiunt iustam debitamq; magnitudinem, ut nihil es. sciatur illic, quod non quadret, atque inter se mirifice congruat. In dramatibus acietem tali in multum praeter existimationem contingit: id est in tragoedia, quae anguastis finibus eo ercetur, illud & argumentum amplum nimis ac copiosum et i tradeo ut intelligas te in errore Veriatum: resq; longe alium exitum habeat, ac put risi neque enim poterit illic includi: aut s omnino pergas id sacere, partes minutio necessario erunt: nec respondebunt magnitudini eius tanqua corporis. Quod verbipse inquit, Multum contingit praeter existimationem, valet ut opinor qui hoc tet, tarunt, ac putarunt te posse argumentum epicum in tragoediam includere, salsi opustione suete: expertiq; postea in re ipsa sunt multo maiorem dissicultatem, quam primo existimarunt: atque exitus valde diuersus fuit ab eorum opinionibus: nam mulata ibi nata sunt, quae nunquam crediderunt. Exempli causa, illi sperauerunt ses bulas illas mῖnores : partesq; grandioris illius fabula: eommode complecti posse a gustis illis terminis: cognitum tamen postea ab ipsis est, essici non poste. Vt autenm hoc contra eorum opinionem factum est, ita multa alia, quae nunquam ipsis in mentem prius venerint, contagere. π Μὰ τ u , quo ipse usus est, hoc sine dubita cone valet, Cicero cum in priore concione in Catilinam, inquit, Cum ei nihil ad huc praeter ipsius voluntatem cogitationemq; contigerit:& quae sequuntur, vide. tui hoc significare voluisse: quanquam plerunq; voluntatem vocat, ut hoc in loco , quod Aristoteles ηρααρισιν appellat, & si Latino verbo vis Graeci nominis non opimmitur . Quamuis autem auctor hic noster dramatis vocabulum usurpasit: quod comoediae quoque commune est, x idetur tamen tragoediam significare: supra enim marisestb ipsam appellavit: praeceptaq; hic huius poematis. recte ac sine vico ullo comdendi , dat: &s comicos quoque poetas hoc praeceptum instruit: studioq; ipsorum
non minus accommodatum est: illi enim quoq; peccarent, si argumentum ericum. resertumq; mulus fabellis in comoediam transferrent. Sed non uno tantum hoc n