장음표시 사용
221쪽
IN I. LIB. ARIST. DE POETICA 18s
Signum autem, quis I gnationem I 1 totam fecerunt, oe non particulatim: quema modum Euripides Nidem, o non quemadmodum
sebditis, 'vel labuntur, vel mab certant. Siquidem iam lapsisse iis hue amo: in peripetiys autem σs psicibus rebus assequuntur, quae νο-
tum admirabiliter: tragicum enim hoc . acceptum hominilus.
Vtilitatem superioris praecepti, de quam verum illud sit, cognoscI posse assi at.x eo, quod usu venit non nullis, qui ipsum non intellexerunt. id autem erat, ut via clerent trafici rectae, ne coagmen Lationem rerum, propriam cpopcinae atque illi pro likiori poemati accommodatam, tribuerent tragoediae: argumentatur enim ab eo,
quod consequutum est, dicens. Si num autem, quicunq; expugnationem Ilij t iam secerunt, de non singulas seorsum Partes: & quae sequuntur, id est doeumento sunt omnes illἴ poetae. qui, trag diam scribente . plenam integramq; direptionem iiij partemq; eius belli totam, qua id Oppidum captum est, materiam illius poem it, secerunt: & non quod rectum est, ratioq; postulat, singulas seorsum partes perisseeuti sunt, ac plures sabulas scripserunt: cuncti enim linquit) vel labuntur, quo nullum maius incommodum accidit Poctae: Vel, quod ipsum etiam nullam dignit tem aut laudem habet. male rtant; id est cum tragoedia agitur, aegre aversoq; ab ea inimo spectatorum, ipsam ad si ςm preducunt. Animaduersione autem hic ita gnum est, quod , cum hic pPellci, videtur materiem intelligere, quam mῖtiline rapiat tragoedia: & tamen exitus ille eius belli, factumq:, quo Ilium in potestatem hostium venit, commode Videtur posse tragaina una includi : cuius rei a sumentum est, quod insta, ubi narra c putilla Iliade multas tragoedias consteipsiuisse, & quae superarm etiam numerum Octo tragoediarum in illis posuit huius tiaiuli fabulam. An discrimen est in zo, quod hic adiungitur: totam enim integramq; diitt. Quare aut factum quoque illud plures partes habuit, & eas quidem, quae materia sint non unius tantulo sabulae a Vel totam expugnationem dices Ilij, intellissi orum bellum, quo Ilium deuictum est. Quae, anicquam sentensia ab luta sit, prolata in mediumq; coniecta sent, empli Vim habent: extitissm , aliquos, qui hocili ullo eonsilio vii, tentarint, declarant: quemadmodum etiam ostenciunt imient hon nullos, qui vitio eius rei cognito, illud Vitauerint: eamq; uberioris eius fabulae partem sumpserint, ex qua aptς trag dia C i ficeretur. Neque tamen existimare do
linius Niobes sabulam partem esse e pugnationis Ilij: hoc enim salsum prorsus estisdit signifieare hic volui t sui opinor Ariit teles id in hac re, quod in illa usu uri Mire, ut integram totamq, Niobem, ς ser unas plenas misere illius mulieris aliquis una tragoedia complectatur: si qui aut in partes dissectam pluribus temporibus ipsim in scenam ferat . Euripidem igitur Azschylumq; appellat, qui in hac re diuersa ratione legelserunt. V ter autem corum laude dignus sit, ae, quod poscit ars, via dedit:& uter culpae baereat, non omnino nisi fallor in certum est: neque enim hoe .perte ollendunt verba alictoris: N trag di ipsis, unde M liquido perspiceretur,
petiere. Qui ante me commentarios COD secerunt in hunc librum , putauerunt A Nieli, tum in hoc peccasse: Euripidem Rutem a culpa afuisse, vel potius laudem in hoe mei utile. ipse tamen, conIra existimo Acichylum Ilus in hoc vidi Ie :Euripidem usio hie hallucinatum suisse: praesertim cum ab Aristotcle traditum se peccare in hoe sepe Euclpidem solitum, nec saxis bene sabulas disponerC Nec sequitur, ut quanistis Aeschylus aetate an tecesscri , non IMioncm alicuius rei intelligere potuerit quam
222쪽
ignorast, qui tempore ipsum consecutus est, Euripides manali hen ter etiam nostriim hune scriptorem peccata ipsu coarguere, ab eruditis vitis an ii directum est. Non Marum etiam valet ad idem confirmandum, quod Aristotcles consueuit p imui indicare, ut refellere etiam . qui in aliqua re peccarint: deinde qui recte se illic gessestini: priritum enim studet conuincere errores, quod infra quoque custodiuit , via eodem penu modo locutus est: inquit epim, de ossicio chori loquens: & quid ipsum
Cinnis ,ut Edissicultas in eo posita est: toti ne superiori sentcntiae respondeat, quod inquit. Quemadmodum Euripides Niobem, an contrario ipsus tantum, & tanquam proximae vicinae parti, si i nde dematur parucida ne andi: Nam integra illa Vitatium indicat: posterior verb illius pars sublato inde, quod dixi, quomodo hoc recte tractari possit, declarat. Si igitur ita capimus. Quemadmodum Lusipides Niobem,
qui seilicet ita hanc prolixam ac multorum capitum, fibulam tractatist, ut Omnem eam una tragoedia complecteretur,intelligetur manifesto in id visium ipsum lapsum. In quod Incideret, qui uniuersam expugnatione Ilij una fabula persequeretur. Quod autem sequitui: Et non quemadmodum Aeschylus, ita tunc caperetur, qui scilicet partem tantum eius sumpsit & in hoc multum vidit. Omnes inquam qui se ita eri late, ut declaratum est, vel labuntur penitusq; Eiciuntur, ves in multas dissiciat tes incidunt. Quod autetia in Sud e commentariis lectum protulit Robortellus aediligenter ponderatisit, non declarat Aetaiylum peccare solitum in rerum coagine ratione, sed commemoratum est ab eo, qui primus hoc literis p didit, ut ostendetaret nimis seri iresblitum cum poς tam grauitati personartim: qui scilicet, ut induc ret ipsas undiq; grandes, & dignitatis suae tuendae valde studiosas, exagitatus si ab Aristophane, de maledictis vexatus .pmbare vero hoc ille volens ridetur autem suisse vetus grammaticus, qui vitam Aeschyli scr psit: inde enim acceptiis omnis illeloeu, est, Suda hoc de Niobe recitauit, quamuis uno hoc excmplo contentus non sieriti nam alterum etiam, ex alta trag diadepromptum, ponit. Sed cum verba itala mendo si sint in excusis Sudae exemplarib iis, Ut in libris quoqtietatis poeta: quod inendum et ii, nescio quomodo irrepsi t in meam editionem allicos in est, z ήώἰ nons ne causa ipsa doctissimo viro molestiam exhibuerimi: valde enim inaeertuet in eorum sententia suit. Non Verisimile autem est Aeschylum fabulam coni posuisse, quae tanto numero dieruria egereti in antiquis limo certe & optimo libro leeitur. Hi νουνδου sit estusque ad tertiam partem eius fabule: cum enim silenti iundigni talem petio , quae.utitur eo, augeati grauitem segessit Ieth acerbo illo suo ea su Niobem significare vellet hoc et am pacto poeta, modum in ea re non tenuit: induxit enim Ipiam obuoluto capite sedentem prope bustum filiorum masile sine voce ulla donec tertia pars eius fabulae peracta esset : Ita verb legi hunc locum de in declarat etiam, ut arbitror, id, quod infra narratur, eundem poetam in altera fab
lx quae vocabatur Hectoris lytra, induxi isse ludem Achillem & ipsurn operto capito nihil loquentem praeterquam pauca initio eius tragoediae ad Mercurium, qui paucis respondit orationi ipsius: hic enim quoque eius fabulet vitiu indicatur. Vt suspicari autem licet, plura fuerant sacta Ninbes, quς non poterant commode una sabula in Hudsiunde Aeschylus prudenter ipsa sciunxit. Quemadmodum idem etiam, summo eonsilio usus, quum plura diuersaq. inter se forent sacta Promethei, de illis confecit tres fabulas. Primum argumentum fuit, quum ignem mortalibus attulit. Secundum, quui .i ob id poena affectu est a Ioue, Vinctusq; in Caucaso. Tertium, quum solutus est, vinculisq; illis liberatus: qui igituromnes has res, diuersis temporibus
pestas, una fabula complexus esset, peccallet. Eadem ratio est domus Agamemn niae, e euias rebus aduersis idem tragicus consecit tragoedias, quae sunt in manibus. Asta'memnonem, Coephoras, Eumenidas. Probare autem volens Aristoteles, quam
dissicile sit hanc culpam vitare, utitur exemplo APthonis, quem cum libenter laudet: deq; eo, vide sodali suo, ingeniosoq; viro, bene sentiat, fatetur tamen in hoc ipsum peccasse: qui tamen ab omnibus aliis vitiis, ut testatur, sbi cauere potuit: Unde intelligitur, quod dixi, hunc locum fraudi etiam eruditis acutist poetis suille.
verba vetbhας qua si huc inculcata sunt ad planius significandum, quod uadid
223쪽
ruinam statim, relicta persona Agathonis, redit ad supexiorum illorum fatuitatem exponendam: qui quamuis inci scrinon culpas, qWas Oileirilit, tamen recte se g tunt aliis in partibus : laudemq; merito adipiscuntur: boc enim valet. In peripetiis utem&simplicibus robus, consequuntur quod vo unx admirabiliter. Perspicitur autem id usu venire non propyur vitium imbecillia cin, sed quia vitiosum argume, tum ceperunt: neque enim ipsis iacultas deest egregie cum laude tractandi peripetias, id est fabularum partes in quibus magnae cum musationes existunt: subitiq; lus. & ut peripetias, ita etiam simplides res,id est a gumentsi coagmentationem , In qua non sit repentina illa,magna li sortuorum varietas: cum amem sinapstices res appellarit, non parto fabulae, sedaeumentum eius generis, quod ostendi, non siis ne causa putaret aliquis peripe ias mcatas argumenta itidem sabul qAin quibus easse, illi subiti, mutationeaq; fortunarum magnae contineretur: vero hie orauit nisi sal tot ὶ Aristoteles, quam supra N am, ris appellaru t: id est res, cum rerum coagmentationem inlctigeret. Causam vero liniv rei, ct cur poetς, qui illic peccarent, hic con tra praeclarc se gerςrent, este inquit, quia tioc, quod Ips eunt laude tractant, tragicum est, x acceptum hominibu . Tragicui' autem, id est a eommodatum studio ipsorum, & idono materia tragoediae conficiendae, ut illud sciveet ab ipsa alienum. Acceptum verothominibus : ita enim interpretor at Oh isti, de qua notione huius nominis supra dispu aut id in quod capit animos eorum; sentibusq; mortalium congruit. Vt autem sumere argumenta implicita : nec non simplicia quoque, non est alienum a studio tragico: ita contra velle ex argumento epico conficere tragoediam, non est proprium tragici poetae. Quum autem in rebus serturbatis&s inplicibus itidem duo animaduerterit: esse nanqtie illud quod inde existit, inquit. Et tragicum dc , non videtur posterius hoc iri contrariis debete requiri, sed prius tantum: neque enim video, cur argumentum epicum' a tris επο, esse non possit. Quod ad veritatem testionis lacit. sunt plures librreat mo exarati in quibus pio m ν legitur ' De π νοῦ nec ἔamen puto commutandam ea hac esse receptam lectionem: nam multo infra eodem nomine vocavit eandem Abu- Iimi &-declarationem illius vocis, quae postea n locum
iam Iere ecli. Quod itidem prius Noa cus libri habebant, primum.
tantum mulie is nomen inueni in iisdem exemplaribus: rectem puto , quod cons quebatur, eiectum inde a Madio suisse.
i Eesemplis declarat quod tragicum esse dixit,&gratii mi homῖnt Murci iurem es se Inquῖt, eum vir sane sapiens, id est vaser ac multarum rerum pet instita enim nue Girio more stute suetudo era non Ut philosephi loquiintur,capit hoc nomen il
beat eum ea dote mi Inal vitium aliquod, est aptum trag lae: necesIeq; est, ut sit grais him homini bii si quis enim non gaiideat incomisa duae malo illitisi, quἰ malitia frem, Itilutiam saeiat innocenti viro:& in hoc, ita etiam sortis, iniustus tamen, victus hi pugna aliqua, est scilicet eadem ratione & tragicum S acceptum hom ni biis.Contingit autem astutum hominem decipi, quia vitium illud animi , quod eun Iunctum
224쪽
est eum hoe bono, non sinit illum acie mentis vi ac doluin sentire: eodemq; pacto magnis corporis viribus, ac robore animi p ditus homo, fieri potest ut vincatur in praesim si idem iniustus sit, quia dum aliquid iniuste procurat, amittit usum sortitudinis. Exemplum prioris callis est Polymestor apud Euripidem in Hecuba: qui, cum callidus vir fingatur, deceptus tamen est, tractusq; in insidias a muliere: persuasit enim illi Hecuba, ut custodes corporis a se remouerer, quo facilius pollet ulcisci d lorem suum, auxilioq; conseruarum ipsum male habere. vitium Uitur animi auaria itaq; ipsum in fraudem induxit. Cum autem requiratur, ut quidquid in tragoedia setitur, verisimile st: huiuscemodἰ verbeuentus rerum, repugnare verisimili via deatitur, soluit hunc nodum : Nam inquit hoc et Iam verisimile eiter non tamen ventum, propriumq; veris mile: id enim est, quod pleriinq; fit: quin potius contrarium illi: sed tamen genus quoddam veKsimilis: illud inquam, quod excogitatum est ab Agathone: verisimile enim ille esse inquit quippiam aliquando secI contra id, quod verisimilo erat seri debere, ut manifesto In his rebus contigiti credibile enim erat callidum vitum dolos cogniturum: & sortem, victorem e pugna rediturum. Di ucruit autem pluribus ipse de hoc verisimilis genere in ij. Illiro de arte dicendi verbis etiam Ipsus poetae polatis. Dionysus vero Halicarnas leus in epistola ad Amineum, fallax in primis dccaptiosum putat esse hoc argumentum, atque ipsum exagitat quantum potest: cum aliquis id, quod nullo modo verisimile est, conatur ostendere aliquam do feri verisimile.
Et chorum autem unum Fortet existimare histrionum, oe partem esse totius, s contendere: non quemadmodum apud Euripidem, sed quemadmodum apud Sophoclem . Zeb is autem , qu dantur plus fab
ti, elata tragaria sext. Quare emtobma canunt, cum Agathon ris
mus principium dederit huiuscemodi rei. qui qui Afri τὰ embob
eanere, vel desputationem ex alo in aliud accomodare, vel episedum totum.
Cum modo praeceperit traficis, ne sumant materiem sui opesis argumentum epIacum, & quae incommoda, si id fiat, inde nascantur docuerit, disserit nunc decli ro, atque ossicio ipsius, cum veteres poetae diuersa ratione illo us lin t. Primum igiatur tradit ipsos hv iis animi esse debere, quod ad partes chori facit, quum ad scribendum accedunt. vel potius ad res illas texendas, ac deniq; sentire de choro, ut de uno aliquo histrione, putarin: ipsum idem inuitus habere, id est studere. ut fabula ad exi. tum perducatur, adiuuareq; opus illud, quod manifestius histriones faciunt, qua vis norus grex quidam sit: histriones autem singulae personae. Quod adiungit vim habet declarationis. Et partem esse totius: nam cantus choti, si sententias extra rem Persequeretur, tanquam histrio haberi non possiet: nec pars totius, id est coagme tationis illius rerum, foret. Contra autem qui fixum in animo habebit non es le climrum quippiam ad uenficium, accommodatas fabulae sententias ipsis assinget. Sequiatur autem oportere poetas existimamr: hoc enim videtur repeti debere, chorum una cςrtare: laborareq; in eo opere: non quemadmodum apud Euripidem, sed quem admodum apud Sophoclem. Quod valet, cum iam assirmasset imitari illum debere histriones: adiuuarem, studio suo sabulam, ita se in il lo munere gerere ipsum debe
xe, ut se gelii Sophoclis chorus,non ut Euripidis. Vnde nis fallor elicitur chorum iam buripidis o Hiilistia. id est una cum histrionibus, quos uocant a ii, i ii c.rtatione. .
225쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA is i
eertatIone, qua utuntur: studioq; in peragenda fabula, operam dare ut illa ad finem perducatur: non tamen eodem pacto, Ut chorus Sophoclis: Vt discrimen tantum apud eos sit in modo atque ratione, qua illi diuersa utuntur: nam manifesto anteponit rationem huius poetae rationi concertationici; Euripidis. Videnda igitur diffstentia , quae suerit inter illos, si verum est, quod dixi, ut apud ambos chorus aliquomodo munus obeat histrionis. Mensura sane, longitudoque cantilenarum eadem
aut non valde dissimilis videtur. Quare in hoc discrimen non est, nee sane existimandus est peccare in hoc Euripides, quod non nulli putarunt, qui dixerunt ipsum non multa loquentem chorum inducere: sed potius quia apud eum chorus, quamuis no omnino diiunctiix sita fabula, sed aliquantulum tangat res illas, non valde tamen iuuat exitum fabulae: in ex tremoq; tantum, cum an tea saepe longe digressus sit, ebriait: cum magis Sophoclei chori rebus illis haereant: nam quod facit etiam ad sentensiam eam refellendam,non pnecipit hic optimus huius artis magister de partibus illis, sententiisq; chori, quae senariis vetabus eduntur: sed chorum vocat cantilo nam illius musici gregis:hoc autem inde etiam perspicitur: insta nanque ubi instit
tum ceterorum, qui longe aliam rationem secuti sunt:in primῖsq; ueterum exponit. inquit. πι-: non consertat enim quae publice dantur, canunturq; cum iis, quae tanquam ab histrionibus pronuntiantur: verum etiam non est chorum, cum s
mel in scenam venisset, nunquam inde, nisi peracta fabula exire solitum, cum cerasis nominibus exitus inde, reditusq; ipsius diuers, ut ostendit Pollux, distincti seis xent. An aliter verba haec accipienda, & illud , id est concertare, est declaratio intecedentis senten tiae,qua assirmauit,chorum eme debere partem totius: qui enim certat, sine dubio pars illius quasi pugnae condensionisque habendus est. Quod vero sequitur. Non quemadmodum apud Euripidem, significat rationem Euripidis nullo modo probandam esse, qui inducit chorum nullam in partem sal, iam adiuuare: quod sane in maxima parte cantilenarum ille sicit: veteq; hoe de illo pronuntiari potuit. Adiungit statim Aristotcles, quod valet ad peccatum in me sura chori magnum ceterorum poetarum osten tandum. Reliquis autem, quae dantur plus sabula, vel alia tragoedia sunt. intelligit Vero poetas, cum illi ex altera parte
respondeant Euripidi & Sophocli, qui manifesto tragici, non histriones sunt. A
quod inquit, intellexit, ut opinor, quattuor illos cantus chori, qui actus immediatum distinguunt: ia a enim accipere debemus. Hδὸμ α vero quia magistratus eos dabat: publicis nanq; sumptibus cantorum greges instruebantur hoc enim supta auctor ipse significavit,quamuis de comoedia illic loquatur: ait eniin m. . . , , , ἰη1- ο ἰδ' - . idem tamen, quod illic, in tragoedia quoque usu venire existimandum, praeter quam quod hoc grauissimus testis Plato confirmati vialla nunc testimonia omittam, quibus in eo loco explicando id confirmaui. cum autem illi e ostende immoris satiIe, ut poetae ipsi chorum peterent: magistratusq; aut
daret, aut negaret, ut ipsi visum fuisset, libet idem declarare auctoritate Plutaretii ines & ῖpse hoc institutum tetigit in Erotico: cum enim res narrari deberet, quae es ei facti similitudinem habebat, ambagibus opus illic non esse quidam assirmauit. qui in eolloquio illo ac sermone versabatur, quia res ipsia vel potius caput origoq; ngius, talis omnino erat: poscebatq; sua vi chorum ac scena tantum egebat, cum aliis hebux abunde instructa boret, quae in com dia requiruntur. inquit ig tuncΘή . me:
omnes praeterea illi loci valent etiam adlectionem hanc constituendam quae sine causa a non nullis tentata est. sed hoc egregie in primis facit: de luatque receptam veram esse, vetus grammaticus, qui scripsit vitam Aristophanis: in eYtre mo enim, ubi de partibus & ipse comoediae disserit, inquit. 3 etnὼν , το nox. tri hie ον μλM. omnem autem eum locum manifesto ille accepit ab hoe nostro a ctore. Quodvelli Aristoteles addidit, eam, Plus quam fabula sunt, dixisset Vesalia tragoedia, est ut opinorὶ declaratio antecedentis Vocis: ostenditq; quomodo fabulam hic accipere debeamus:sabula enim propriE est coagmentatio ipsa rerum,que tune aguntur, sine epi diis: tragoedia autem aucta his partibus extrinsecis: neque
inim puto aliam diuetiam ab illam ipsa tragoediam Ipsum intelligere. Nec me tam cit
226쪽
fallit, quod in mentem uenerit Madio, acute sane atque erudite, qui putat desid rari hic ante vocern μα', particulam negandi. Vt autem ita existimet, ducitur coniectura quadam, non vestigiis vllis huius lectionis, quae in scripto aliquo libro appareant: & certe locus ille perturbatus est, quod iam demonstratum est. Quod si tantum licentἰς permittere nobis pollemus, quasi poscente hoc sentctia veritateq; ipsa,
vi syllabam, quae negandi vim habet, adderemus, masis in explicanda sententia ratio nominum resineretur: nec quicquam infrequens durumq; hic reperireturnunc enim valebit magis :al amq; tragoediam, diuersam ab ipsa, capiemus : sibi Iam autem illam ipsam, in qua chorus modum nullum tenet, ut omnis sensus, quem inmodum ille quoque tradit, hic sit. Reliquis autem tragicis, quae dantur, magis fabula, aliaue omni tragcedia sunt, quae scilicet cum choris huius conseratur, rem iis choris illius ipsius. Narrat etiam Aristotes es, unde fluxerit hῖc mos, ut in trago dia embolima canerentur, id est res penitus extrinsecae atque edinculcatae:& quis
auctor suetit huius instituti: causamq; huius suisse dicit, quod studerent augere par
aes chori: magnamq; partem tragoediae consumere vellent in choris: ut enim hoc si citius praestarent, comportabant eb etiam at lena: Agathon aurem primus hoc face. Te ausus est, quem etiam hoc nomine reprehendit. Quam improbum autem, vitio
stiriq; hoc sit, docet, simile esse declarans alij, quod manifestb insulsum est, & anuudo adnueten latum rutituri; modo illo, qui multum valet ad stultam aliquam sen-etentiam refellendam. Atqu enim inquit quid differt vel embolima canere, vel dia sputationem ex alio in aliud, si quadrat, vel epis tum totuma Simile ig tui dicit italos facere, qui embolima canant, illi s, qui ρ-r.. ex alio in aliud transferant, si quadrat. eοῦσιν autem appellat Partem tragoediae, in qua disputatio aliqua persecta sit, quae plerunq; minor est epistodio. utuntur crebro veterea scriptores hoc verbo, cum id, quod ostendi, significare volunt: neque tamen nisi saliorὶ partem chorrvocarent, sed explicationem alicuius sen tentiae, habitam ab histrione quopiam: sed de vi huius nominis supraaccuratius disputatum est. inquit igitur, qui id commi tunt, quod reprehendit in choro; idem facere atque illos, qui traducunt ex alia in
olim fabulam disputationem aliquam de aliqirare,s sorte illa quadrat: quod fana
ab omnibus improbatur, Simportunum putatur. Cum verbin Graecis auctoris verbis neutro genere sit iIα metu'a, non Oinnino apparet quid intelligi debeat: uamuis supra ipse, ut de tragoedia prolatum, ceperim: genera enim non responent: hoc igitur adnotare volui. Sed quia hic locus omnis valde contaminatus est, tacere nolo in sexiptis pluribus exemplaribus inueniri particulam se, quae hic neceia satia videtur: nec tamen illic ea suo loco posita est, nisi fallor: ita enim illi habent.. ero . ρμ. - . nam extremum etiam hoc verbum indicandi modo, non optandi, illic positum est . quare,si coniungeretur cum hoc verbo copula haec, utilisthic foret: valeretq; quod significaui: ita enim nimis remota est. Quod sequitur. vel epissidium totum, additum est ad augendum absurdum : nam quin hoc nullo inudo deceat, integrum inquam epis bdium ex alia In aliam sabulam traducere, nomo negaret. Est etiam in extremis his verbis discriminis quiddam duo nanq; script libri habent . loco vocisse: ex qua tamen uarietate lectionis commodum
227쪽
De a se quidem igitur iam dictum est: reliquum autem de locutione vel sententia Acere. Quae quidem igitur circa sementiam in bbris de arte dia
cendi posita sint: hoc enim froprio magis illius rarionis ac viae. Sunt am em secundum stententiam haec , P cvni ab oratione oportet compar mi : partes astem horum demonstrare , siluere, assectus excitarer ceu misericor Iam, met m, vel V mr oe quaecuri, huiusi modi: σpraeterea magnitudinem σ pamitatem. Fer Dicuum aurem quod m relus
ab iis formis oportet uti, quando vel misera les, vel acerbas, Ni m.
Imu, vel*erisimiles vortVerit conficere: msi quod tantum A crepant quia haec quidem oportet Uparere sine Him z quae autem in oratione, ab Acen
re comparari.'al oratione feris quia Iumst s esu dicentis opus, siapparerent iucunda, oe non Eropter orationem
Cum multa iam tradidisset, quae, quomodo corpus tragoediae, sabulaq; , sine via Io constitui posset, docerent: nec non de moribus accurate praecepisset: praecipua enim duo haec videtur significasse, De aliis dicens. Quum igitur haec sedulo expliaeasset, tempusq; Iam venisset disputandi de locutione illi poemati apta, Indieat pertientum este ad finem superioris praeceptionis,quae fatis longa & accurata suit, exeu atq; lectorem ostendensi, quid nunc iequatur, Vt Plena integraq; haec ars explico tur. Restate igitur dicit, ut de locutione agat. Sea quia ratio postulabat, vi prius de sententiis diligenter praeciperet: antea enim quid dicatur oportet habere: postea suibus verbis id exponatur, videre: neque enim usus ullus esset verborum, nisi quid illi, significaretur, haberemus. Et praeterea quia supra hoc ordine usus fuerat in a rellandis partibus his tragoediae, quae qualitatis aliquid ipsi aspergunt: quia iis q: ante loeut onem collocarat, cur nunc supersedeat accurata disputatione te illa, deela rati eausamq; huius rei esse inquit, quia quae pertinebant ad sententias,unde sciliere illae eruerentur, & aptae undiq; illi tempori redderentur, iam in libris de arte diere .u, diligenter traditum fuerat. Cum isitur, nondum aperto consilio suo, ordinem, quem tenere vellet, ostendisset: vidistetq; dissicultatem hanc in animo lectoria nasses prorsus debere statim, quasi se purgans, ait. Vel de sententiar quod scilicet verIu,
fuerat. cur tamen nunc hoc relinquatur, docet. Ea nanque, quae ad sententiam si
clunt, aecipi vult, ut in libris de arte dicendi pertractata sunt, nee ullam in partem immutari. Cur verb illic potius, quam hic accuratc de hoc disputarit, cxponit : Idq;: se iactum esse ratione docet, quia magis proprium est illius, quam huius metho di, hoc moliri: magis autem proprium quia illic ver* causae, non fictae, ut In sabuli, Muntur: & illae quidem unde maioris Ponderis res nascun tur: & salus deniq; alleui ut pestis nascitur: nec homini tantum, sed etiam ciuitati ac genti. Quamuis autem suae sententiae sunt, peti iubeate libris de arte dicendi, breui tamen quae illa sint 'exponit: esseq; inquit ea, qu* pertinent ad sententiam,commum ter uniuersa illa 'quae ab oratione opus est confici ac comparari, Ut Omnis cura operaq; illaentis in illi,
Meupata esse debeat. Cum verb generatim ἰpsa hoc pacto ostendisset, singillatIm ea exponit: partesq; horum etae inquit: id est in illis numerari, demonstrate atque ali
quid argumento probare: nec non dii luere dc consurare: Praeterea affectus excita .re: quorum motuum partem enumerat, ceu enim inquit misericordiam, vel metum, vel iracundiam: reliquos autem reticet. Non si e causa Verbaretit, quae vocet in.:.; exemplaq; ipsorum ponit: hoc enim in libro plerunq; aliud appellat -Θre,ut ex infinitione ipsius, quam attulit, patet: non solos tamenillos esse qui affectus vorari postara
228쪽
Iactatus, ae cum quosdam agnouisset, procis illis Imrosuit: ipsm: ex eo certa ne saluus euasit: inimicis intersectis. Quod autem apud auctorem est. - αι xe αἰπ Θίμωα, videndum est an valeat, eum i nsidiatum fuisse procis, eum Eprocortim ipsorum numero quosdam agnouillet: siue potius cum e suis quosdam agnouisset, omnibus procis imposuisse, in extremo vero posuit, exposito iam in uniuuersum argumento eius operis: quod ostenderet id quod proxime fecisset, ratio. nemq; traditam esse significaret,qua distinguerentur episodia a rebus propriis eius roematis. inquit enim . Proprium igitur Odysseae hoc est, quod scilicet paucis narraui: reliquae autem omnes partes sunt epis odia, id est res alienae , & augendi ornandique poematis eius causa eo itiuinae. Auxilio vero huius distinctionis intelligi poterit, quod suum propriumq; eius tabulae est, & quod extrinsecum atque aduen . cium, in alio quolibet pocmate. Animaduertendum autem, quod inquit . Αἰπια ποιiα re πιe neque enim epopcuia tan tum crisodiorum ope porrigitur, sed tragoedia quoque eadem ratione crescit. Cur isitur hoc epopoeiae soli thibuit AnHκ-im cum Axerit, ostendere voluit immensam ipsius logitudine r quamuis enim tragoedia quoque ab episodiis incrementi aliquid accipat, non tamen ad eandem longitudinem peruenit. Quare supra de illa disserens, usus est verbo quod ualet porripere&extendere. Nolo etiam praeterire, quin indicem me suspiacati verba illa. ais A Disa. α - - . , mendi aliquid continere : arbitrariq;. 1 ι ΔI legi debere: nam quod insta coniunctionem di, restitui. cum prius excusi tantum haberent, Mi ea. ,-r- λυα aems, id seci secutus udem, consensumque plurium criptotum librorum.
Est autem omnis tragoedia: hoc quidem, nexus: hoc autem ,solutio . Ea quidem quae extrinsecus,ac non nusta eorum, quae intrinsecus OaZepune colligatis . reliquum autem est dissolutio. Dico autem colligationim quidem
esse eam, quae a principis est, Usue ad hanctartem, quae postrema est, ex qua transit in res secunilas. dissolutionem autem, quae est a principis tran situs sque a Fnem, quemadmodum in L nceo Theolms, nexus μια ea omnia,
quae ante gesta junt, oesuerisumptis: dissolutio autem a loco illi, quo causa
Cum longe at Iud esse In tragoediis docuisset veram mate clam atque argumentum tib episediis: & episediorum etiam ipsorum discrimina posuisset neque enim eadem est longitudo epis torum, quibus producuntur tragoediae, cum longitudine epis diorum, quibus epopoeiae corpus extendirur, atque in immensum trahῖtur, tradit nunc quod commune est omnis tragoedis, dc illius,quae complicata vocari potest: ab ipso enim metris a Mesa appellata est:&illius etiam , quς simplex ut altera ipsarum pars ligatio nexusci; st, qua res perturbatri consesaq; inter se continentur:& n cum, quousque ad alteram partem veniant, nodus aliquis dissoluatur, pollus se per magis implicatur: altera verb cum paulatim explicatur, ac nodi illi dissoluuntur.
Cum hoc igitur a itulla tragoedia abesse pcsse tradat, qu pars ipsius hoe ae quς illo nomine vocetur, declarat : primmq; quet ordine procedit, explanat, in ans
229쪽
inae sumpta siunt extra, & non nulla etiam eorum, quae condita Intus surit, saepenu mero esse colligationem: quo significare videtur, cuncta, quae astata illuc sunt, adiuuare nexum fabulae,ac parti illi seruire . cul tamen etiam res aliquando pars eorum, - qtiae posita sunt in sabula, seruiat. Neque enim videntur manere posse externa haee
in aduenticia, nisi habeant,in quo tanquam in solo quodam haereant, aliquid sab lae proprium . Cum vero docueri quid plerunque fiat, ac ratio ipL postillet, non ostendit quomodo hoc aliter geratur. arbitror autem intelligi debere, quum hoc. uod verius est negligitur,ac res deniq; quavis ratione aliter admisit strat utiquare vietur constare nex usu genere duarum harum rerum: cum dissolutio tota consorinata sit e rebus fabulae propriis, & quae fixae sint in visceribus ipsus: ut cum poeta eb venerit, toto animo thςumbat in dii tot u tionem ipsius: nihilq; illuc Inculcet, quod alienum siti: sed non ita aperte tradit Aristo; les, e quesbus dii Iblutio conflata sit,ut fecit,om docuit, quae foret materia connexionis, quia sertasse ipsu noάpermixta ea, con usaq; e duobus generibus : inquiit enim solum. Reli Mihin utein fabula est diis
Iutio . Cum autem quasi materiam ostendisset, e quibus ipsis: manent, si vii Iohera locoq;. quem illae occupant, ambas demonstrat; inquit enim primum priorem ag-xrediens, figia ficansq; se hoc facere animo rem magis explanandῖ: Dico autem colis Igationem quidem esse, quae a principio Vsque ad banc partem, quae ultima est, e qua migrat in res secundas. illam igitur nexionem esse ait, quae ab inido Ipso sabulae incipit, & extenditur usque ad partem eam, quae postrema est : neque enim te ianus ipsius fixus certusq; est: sunt enim quaedam breui res, quaedam vero producti res convexiones. postremam autem non fabulae insus: sed, ut ipse docet, post quam statim immutatur vis fabulae: cumq; res omnes aduersae antea in ea fisissent, plenaeq: magnorum malorum, lux incἰpit apparere: ratioq; , quomodo inde exiri possit, dein contrarium fortunae statum transirit exemplo enim utitur tragoediarum illarum, quarum initium triste erat: exitus vero laetus. Hac autem parte ita quoque explic
ta, alteram explanati estq; dii lutionem esse eam, quae incipit ab initio non fabulae. sed transitus ae migrationis, id est quae ducit originem ab eo loco. ubi terminatue
connexio: tunc enim incipit fabula solui, cum variatur natura earum rerum, ita, ut contraria paulatim fiat. Cum vero omnia exemplo illustrasset bonus & erudituumagister, male factam est, quod fabula illa, unde ipsum sumpsit, periit,ut quod inde
expectari debuit, lucis nobis nihil asserat. Lynceus autem illa vocabatur: Theodectesq; Phaselites auctor eius tragoediae suerat: pauca verb, quae de illa tradit,&ipsa obscura sunt: cum amillis argumento eius sabulae, omnia in incerto testent. Illic igiatur inquit connexionem cile omnia, quae antea gesta sunt:& praeterea pueri acceaptionem: secivus enim ipse quoque consensum scriptorurn librorum, να lego: nam quomodo nic accipi debeat, cum plures eius nominis notiones sint.
λ. .ie: resq. de qua agitur penitus incerta, assirmare non ausime ualeat ne cum puer
est sumptus in manus, siue cum in potestatem inimicorum venii. ut putauit Paccius, qui captiuitatem reddidit .& sane x. ια- αδ is disti est a Demosthene, qtuemunita foret, ac vix expugnari posset: & paulo supra, ubi epis torum, quae conum nitet personae Orestis, mentionem fecit, ε - φθη eodem pacto ab auctore usurpatum est. Sed quamuis de hoc liquido aliquid assi are possemus, non tamen ea de causa vim exempli teneremus. Dissolutionem vero in ea fabula esse inquit, omnem eam partem. quae i loco illo incipit: in quo quidam reus agitur mortis: citdisq; factat crimenq; id ipsi oblicitur: usque ad finem tragoediae . nam -υ- hoc quod dixi, valeare arbitror. Polynices quoque apud Euripidem, cum se patriae purgare vellet: d ςerest , causam eorum malorum, quae ipsi impendebant, apud fratrem manere, dire
pretes, qui ante me commentarios in hunc librum consecerunt, viderent exemplum ab Aristotele positum, irritum esse, remedium huic malo adhibere volentes, acces.serunt ad nobilissimam Sophoclis sabulam: in Oedipoq; ipso monstrare conati sunt. qui connexus illic esset, ac quae dissolutio. Dissentit vero Madius a Robortello insolationis initio existimando, seduloq; contra ipsum disputauit: Ipse igitur quoque arbitror me debae, quid mei iudicii de hac re sit, paleiacere: dccum aperte ab a
230쪽
ctore traditum sit dissolutionem Incipere ex eo loco, ubi in Isium ac sons est mῖπationis, puto distatui nodum illic coepi 'e, statim, ut Oedipus cognouit ex sermone Iocastae intersectum fuisse Laium a viatoribus: subito enim timere coepit, ne ipse a ctor eius caedis suisset, qui in praetereuntem olim sortunatum hominem , impetu facto, iniuria a famulo eius in uia accepta, eum comitesque ii sius, uno excepto, omnes interfecit: haec enim hoc exponentis ipsius verba sunt ..., Mia πλα εια, g os . Quin autem tantus animi motus: suspicioque ingens, ne se magno scesere con taminarit, perturbare statum fortunarum ipsius, ac conuellere uitam antea beatam debuerit, dubitare non possumus.
Tragaesae autem yecies sunt quattuor: tot enim ρο partes A fiunt: haec quidem perplexar cuius totum estper etia σ agnitis: haec autemsa thetica. Ceu Diacens oe Ixiones: haec autem morata, N Phthiotides, Peleus . Guartum amem, ut Horci dess, cor Prometheus ,σ quaecum
Cum assi asser, nullam Inueniri tragoediam, In qua non esset & nodus ille vla culumq , quod ipse nunc vocat Abior alibi vero συι αἰ appellauit: & dissolusio eiusnodi, & quae in tragoedia partes hae serent, & ubi manerent, docuisset, nune tradit quot species ipsius inueniantur, S: quibus qualitatibus ipse inter sedistinctae sue Finis tamen ipsius nunc est ,'non solum haec tradere, sed etiam admonere poetam de instruere, ut possit in omnibus his diuersis sabularum generibus egregie se serere, ae summam tu illis tractandIs laudem adipisci: cum enim explicatis iam pene iis, quae ad sabulam pertinent, cogitet ad alias partes transire, colligit prius non nulla, quae sedulo sint a poetis seruanda, dc vim Praeceptorum quorundam habeant. Vnde saepthis vocabulis utitur, quae ad hoc efficiendum valent,& initium plerunq; sunt in , a G o, id est , & v. Cum tamen aliquando hae praecepsones requirant, antequam tradatur quid sacto opus sit, explanationem aliquam, Ut prima haec, non in principio statim hoc poniti sed infra, exposita iam re. Vbi ver , res satis certa est , oriaditur a voce hac, quae praecipit & mandat, quid iacere opus sit. Cum autem supe Hores duas partes, locis separatas in omni tragoedia inueniri necessest. Contra hiese res habet, ut tragoedia, quae una harum specierum p ditas careat reliquis: nevienim eadem & pametica & morata est, quamuis in parte quapiam fabulae continge re possit, ut mores personarum egregie exprimantur, in alia Verd acerbae non nullae res contineantur: tragoediae enim non Vocantur moratae , aut patheticae, si leuiter. pus itaq; sua in parte illa continuerint: verum si totae aut magna ex parte, illiusmodiiserint: eadem ratio est reliquarum partium. Quod si in tragoedia implicita, aut simplici exprimuntur etiam appost ἡ, magnoq; cum studio mores personarum , aut illa
rentur, aut squi acerbiq; casus rcferantur. Cum autem initio huius parsis disseuliatas quςdam exoriatur. nam statim ut dixit tragoedie species esse quattvoci quas probare hoc vellet: rationemq; eius afferre, inquit: Tot enim & partes dicte sunt esse. - , - - . Primum igitur arbitror trivim partesquales intelligeret signi fi
Greq, locum eum, cum sabularum, quas m sinpliceo: alias vrib, implicitas esse