장음표시 사용
231쪽
Hῖ,le dic demum diuisi sabulas ipsas in suas species, quamuis illi e sabulasse in suas species diuidere significet: hic de tragoediae speciebus agat: quod enim in praestanti
ipsius parte est, idem et lanx n tragoecia vere existere dici potest. Nec impedit, quod illie quartam spectem, id est mores non addidit, sed tertiam tantum, quae seret declarauit, id est infre: atque id, ubi diligenter definita de peripetia & agnitione, cum ostendisset etiam in quadam agnitionc , s altera tantum persena cognoscatur, impletam eam esse: in alia vero requiri, ut ambae cognoscantur, addidit, duas fabulae partes manere in illis rebus, quae sanὸ illae ipset sint: restare autem miΘοe, quod statim definit. nam infra, inculcata in medium explicatione partium quantarum: cum de coagmentatione etiam rerum studiosa disputauer, ac quales esse debeant sabulaedoeuisset, de moribus disseruit: hoc enim quoque multum valet ad fabulas expoliendas, te magna virtute imbuendas: si moribus iis per et in ipsis preditς suetin i, qui omnibus modis probari pollini. Omnia tamen planiora essient, si hanc quartam fabulae partem esse Indicasset, ut fecit, quum superioribus duobus addidit: auus non tam longὸ ab illis de hac, quae coniuncta cum ipsis aliquo modo est, pr epis. set. nam non est dubium quin, quemadmodum factum quoddam simplex est: aliud verb implieitum: nec non tertium quoddam patheticum, ita quartum e6am ipsius renus reperiatur moratum, quod scilicet ita instructum sit, ut tradiditillic optimus uagister, habeat 5; eos tales, qualos maxime oportet. Sed infra etiam, ubi de epo η post ae speciebus dist erit, ipsam nomine appellat: qui locus valde hune illustrat: de cum multis mod s, quem nunc in manibus habemus, obseurus locus sit, non parum lue s ipsi ab ed affertur: quod vidit etiam acute vincentius Madius. Nam
quamuis, appellet, intelligere ipsum partes, quae uerius ειδ. vocarentur, confirmatur etiam exemplis illius ipsius, qui aliis quoque locis eodem pacto locutus est r
Iras ipsas partes, quae vim&naturam se arum habent. Sed etiam non multo In - sa Lunc locum eodem pacto usus est hac voce, ubi ait: Μηνό- mi vitia ἔκαππ- f; . Mi. Qi: dubitati enim illic non potest, quin intelligat tragoedias implicatas, se xplicatione Ipsarum, quattuor has tantum ponit: ac relinquit Cum autem cognosci facile posse tragoediae species quattuor esse dixisset Aristote iales, quia totidem numero dictae sint etaeipsius partes, cxponit ipsas: afferto; diserI-mina haec tragoediarum. Primum igitur tragoediam quandam inueniri tradit, quae implicita sit: nee contentus nomine eam indicasse, quod in aliis facit, utitur breui Ipsus explanatione ostenditq; huiuscemodi eam esse, cuius totum, summaq; est ρο-mpet a & agnitio: totum autem, quia hae res luce N admiratione sua obscurant retia quas tragoediet illius partes: ac multo maloris ponderis, quὶm ipse sunt: quae autem illae sint, cum lsupra tam accurate ab ipso explanatae suerint, superuacaneum seret demonstrare. Secundum genus tragoedia esse inquit patheticas: nam inueniunt quaedam tragoediae, quae propter rerum, quae illic continentur atrocitatem, inde nomen capiunt. quod autem genus rerum facile pollit hoc praestare, Ipse supra declarauit, tibi inlac esse dixit sactum, quod aut perdendi uim habeat, aut acerrimos do lores inurat . argumenta verbii uiuscemodi, personasque ad hoc aptas esse inquit. Aiaces de Ixiones: cum enim Aiax sibi manus attulerit, & ob ingentem uim dolori, ὰ potestate exierit, qui hoc factum in scenam serebat, moerore dc gemitu omnia complebat. Aeschilus autem Ixionem seripsit, ut ex indice sabniarum ipsius, & testimo tantis ueterum grammaticorum perspicitur. Sed Euripides quoque sertur eodem norimine fabulam edidisse: cuius etiam acuta uox aPlutarcho recitatuncum enim Ixion, quem finxerat, ut Impius & consceleratus a non nullis accusaretur, reprehendereturq; poeta, qui tantam vim im probitatis in uno mortali collocasset, quasi hoc ni cibus noceret : vidistis inquitὶ ea de causa me non prius illum e scena abduxisse , quam totae adfixus st: nam Aiacem a Sophocle illo modo tractatum: sabulamq; eam in primis patheticam esse, cum in manibus ea fit, omnes nouerim t. Non alienum
232쪽
te pathetIeae, &moratae, sed exemplis tantum Ipsas monstrauit, ut vIdeant studiosi huius libri, an intelligi debeant & tanquam ἀπο κνim repeti & hic & infra, verba iliala, quae in explicatione sabulae perplexa posuit. Intelligo, inquam, haec, reri . . . .
de quod praeterea utroque loco conuenit, inde sumptum, ut quemadmodiim inquit Indiscribenda illa perplexa. M si λεν ἰαν - θα - πιαμ ισια ita in pathetica ae ἔ ινήσἰ- . te inmorata . Tertium genus sabularum inquit esse , quae moratae sint: cum autem quae huiuscemodi serent indicare vellet, Phthiotidesee Peleum appellauit: quet verti fuerint mulieres, Phili totides a loco patriaue Phthia vocate: de quomodo illli inducta sint, quibus ve motibus ornatae: boni nanque multis modis homines esse possunt, mihi compertum non est. Peleum autem probum virum fuisse, de insignis castitatis, memoriae proditum est, ut eo etiam nomine val de acceptus fuerit diis immortalibus de magnis peliculis auxilio coelesti liberatus. Quare eius persona in prunis apta est indoli tali, moribusq; exprimendis tui qui exemplat temperantiae ponere ante oculos velint, commode ipsa uti possint . Signit
cauit hoe etiam obscure Euripides Iphigenia in Tauris, ubi illam ipsam virginem
induxit atrocem illum suum casum, memoria repetentem: narrat enim inla in alias,
quemadmodum antequam dolum intellexisset, fictasq; nuptias eas esse, sibi tempe ab honestis etiam quibusdam ossiciis, ne pudorem ullam in partem violaret, ut duae se stulia putaret in Pelei domum venturam. Animaduertendum autem tra Ndiam illam v is moratam, quae non solum accurate mores exprimit, sed eos etiam
inducit probos: quod ipse significauit supra, ubi de moribus disseruit: primum enirn
praecepit, ut hngerentur: hoc vero exemplis quoque declarabatur ut op
noti licet enim suspicari Phthiotidas fuisse taminas castas atq; integras: nam de Peleo dubitari non potest. In quarto, quod restat, genere explicando plus negoti, est.eum defecerit illic nomen, quod cuiusmodi ipsum foret, indicaret: de sane non sine causa existimari potest ex inseriore loco, quo auctor tradit easdem species oportere habere epopoeiam quas hinuit tragcedia: easq, enumerat, legi hic debere k-πλ ,: AInua sane nomina eadem sunt. Quare verisimile est, idem etiam hie suisse: atquo Idem illo significatum: neque enim potest hienpn appellare tragoedias simplices. cum manifesto plures tales reperiamur. omnes scilicet, quae contrariae sunt complicatis ὶ quibusq; absunt agnitio & peripetia. ex libris calamo exaratis cognoscitur tantum hie aliquid desiderari: vestigia enim quae restant eius vocis ita obscura & perturbata sunt, ut ope illorum indagari non possit verbum, quod hic erat: sic enim in duobus offendi, ως. tertium quoddam exemplar habet ομα - , quod quomodo hiemanere possit, non video: suspicori; aliquςm, cum supplere hanc lacunam vellet.
coniectura ductum, ac satis quidem illa infirma, vel potius salsa, reposuisse E supe-
cote loco Iμ ,: supra enim cum quattuor morum discrimina explicaret quae sumismo studio oportet poetas exprimere, tribus eoriuniam explanatis, inquit.
M ἀ-. vi autem verbum hoc distinguendis motibus attum est, Ita diuerso g oeti fabule ostendendo nullo modo quadrat, Exempla vero ponit Aristoteles hu-Ei, duarti genetis Phorcidas & Prometheum. Phorcides suit fabula Aeschuli, qu petiit Virginum autem harum quae a latre ita vocatae sunt, mentionem ipse fecit in
Prometheo, cum Prometheu ipsum induxit monstrantem Inoni errorem, quo longo vexis illa debebat: initio enim illius narrationis, cum meminisset Gorgoniorum tamines camporum inquit - iνα M*Kκ' -- δ e. κυκν τσι Miών eμμ'
to elus loci in antiquo libro docet ita vocatas Phorcidis filias, qui Phorcis e Ponto de terra natus suit: numeroq; illas tres extitisse, quarum etiam nomina ponit, sunt autem haec, Enyo, Pephydb, & Dind: reliqua, quae exponit, e poetae verbis accepta hint. Prometheum verb cum Indicet Aristoteles exemplum esse huius ouarti sonetis plutem, de eo fabulae scriptae forent, quae diueua ipsius facta complecteren in tur cognominibusq; adiectis essent distincta, quam potissimum ex ill is intelligat, o tendum. De ipso arctis vinculis in Caucaso illigato: unde δεσμα me um tus est, fabulam composuit Aeschylus, quae unae tribus restat: tres nanque de illo
ipsisse hunc poetam certum ab unde ipse in indice Lbulatum ipsius addidi,
233쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA i 7
his G υἰμω ci euius fabulae nomen in octas prius desiderabatur: securus autem in ea re sum & antiquis limi libri fidem, & aucta itatem veterum grammaticorum, qui Ipsam citant: ut enim de ipso, cum vinciretur,fabulam scripsit Aeschilus, Ita etiade eodem, cum solueretur: nam tertia, quae, ut apparet Ordine ac tempore superi res duas antecedebat, ema M appellabatur, ob hoc enim quod ignem ille attulit mortalibus, supplicio affectus est. Cunctis autem fortassetis In hoc conii niebat , ut essent argumenta simplicia,&eodem tenore ab initio ad exitum perductar quare non oportuit ipsas distinguere. Quod autem his exemplis positis: d finitisq; persenis, de quibus huiuscemodi sabulae forent, communiter, ac genus quoddam complem volens, inquit si vere dici potest haec ipsum protulisse, cum contaminata videantiir Et quaecunq; in inserorum locis, dissicultatem non partiam habet: primum enim in dubium uenit lectio: incertumque est, an hoc, quod expiet si, significare unquam voluerit Aristoteles . deinde cuiusmodi fuerint hae tr prediat i si modo ullae aliquando extitere, quae tale argumentum habuerint, non s cile possum iudicare: exemplumq; ipsarum requiro. Durum autem In primis est i cum tantum posse, Ut cunctae, quae illic finguntur, res gest , unius generis sint: hoe enim non a loco videbatur expectari debere, sed ab aliqua ipsarum qualitate. Quod vero ad primum illum, qui mihi iniectus est, scrupulum facit, in libro olim ab Aldo excuso legitur. ἔσα ci. O vir quorum verborum sensus valde discrepat a superiore sententia i & si non video qui locus hic sit pudori: nec scripturam hanc veram ullo. modo esse arbitror: In pluribus calamo exaratis exemplaribus aliter legitur, quamvis nec in illa etiam omnibus eodem pacto: quaedam enim habent α διo: non nulla, quae lectio irrepsit in quosdam Lutetiae excusos libros, imminuto eo verbo, ira: in alio vero est auo. t cui lectioni magis accederem, si mihi pateret scriptas aliquando esse tragoedias, quae persequerentur res gestas apud inseros. Quin tamen Aristophanis comoedia, cui a ranis nomen impositum est, huiuscemodi sit, dubitandum non est: notum vero est argumentum ipsus. ptaecipue autem me impellit, vi hoc non inane falsumq; penitus esse putem, fides huius exemplari vel potius modus hic loquendi vetustust propriusq; Atticorum Goa.: cui absoluendo, cum oracilias si, a taiungitur extra nomen noto casu, dc quem praepositio illa postulat. Nam Plato quoq; in sermone, vocato Ione, eodem pacto locutus est: qui locus sertasse valet etiam non nihil ad sen tentiam explanandam: inquit enim --, -- πώ αδο , α και Θιωι Gi ρωαν. Valde autem Platonico huic similes sunt duo Ioci alius scriptoris, quos etiam indicabo, siquid inde quoque auxili j capi possit ad has tenebias discutiendas: Lucianus enis in libello des altatione, cum enumerasset plurimas fabulas,res gestas apud superos continentes,quae materia illius artis essent, attingere volens etiam eas, quae apud inferos eram fictae, inquit. Minima δε via τἰώ c.
σοι m. οῦδα im . Idemq; in eo , cuius index est , iisdem verbis est.
sit τραι - o. , non puto fgnificari ab ipso veram tragoediam, sed cxsus illos tragicos, id est horribiles ac seuos, quales eorum erant, quia poetis fingebantur illic grauiter plecti, ob ea quae nefari conscelerateq; gesserant, dum in vita manerent: tragoedia enim ita quoque capi solet ab optimis auctoribus . nam hoc etiam admonere volui, vipenitus sensum animi mei, de omni bac re, aperirem.
Praecipue quiidem igitur em a vertet cenari haere: sin autem, maxima or plurima : praeserti ut nunc criminantur poetas: cum enim
234쪽
ito PETRI VICTORII COMMENTextiterint unaquai, in Iarte bovi tortae ,singulos Iryriam bona mi uisum siuperare.
Non hortatur Aristoteles tragicos poetas, ut una in tragoedia ea complectantur. quae coniungi non possunt: neque auctor est illis, ut in eo cssiciendo omnes neruos
contendant quod praestare non valeant: sed quod praecipit huiuscemodi est nune
enim demum explanata iam omni re, quae declarari debuit, praeeipit,quod ossicium. Illorum iit, in hoc loco persequendo Oportere tragicum poetam curare, ut praeditatus sit facultate pnresare tractandi omnes has coagmentationes,& diuersas species sabularum, ut cum opus sit, valeat egre E mores exprimere: & argumentum, in quo praecipue requiratur haec industria poetae, cum laude exequi: alioq; tempore res friuas & luctuosas, & in quibus existant vehementes crebriq; motus animorum, ex mie itidem conficere: vismplice etiam, nexasq; coagmentationes ita tractare, ut
probetur Iudicio eorum, qui existimare possunt in illis rebus apte componendis . . Siquli ita locum hunc capiet, effugiet omnes dissicultates, quae aliter explicari non pollianti neque enim arbitror hic ipsum loqui de epopoeia, aut alio ullo genere poematis. Qui igitur diligenter verba attendet, plane hunc suisse sensum auctoris it telliget: inquit enim. Praecipue quidem igitur omnia oportet tentare habere. Spectat autem ad hortandum haec oratio: extremo vero horum verborum declaratur,
quod dixi i ait enim habere, id est instructum es leae praeditum hac facultate: ae tolnere deniq; v in illam: non ipsam una eademq; in fabula explicare: nam quod tenture & experiri inquir, id protulit coenoscens quam arduum sit hoc eiscere,ut idem homo tam diuersas res satis commode pollit absoluere: unum enim ingenium uni res persciendae vix sussicit. Sequitur vero quod idem & ipsum demonstrat. Sin autem, maxima & plurima: id est si inde excluderis, nec Obtinete potes, ut omnibu eodem pacto ornatus sis, saltem studere debo, ut meliorem maioremq; eorum partem eonsequare, id est ea, quae fuerint maioris ponderis, ac quanto plura illorum
potueris. Quod deinde adiungit, stimuli vim habet e valetq; ad necessitatem ostendendam ,qim quas poem ipsi imponitur tanto studio se ornandi ,& sacultatem hae. si ullo modo potest, adipiscendi. illa autem sundatur in instituto citis temporis, aesertasse parum aequo iudicio eorum, qui tunc de tragoediis existimabant. Significati enim Aristoteles id per se pulchrum, ac pMesarum esse, & omni tempore, si obtuneri pol et, laudem mereri: sed ea late prope necessarium: magis F, ab omnipoEta
tragico tunc ei rei studendum, ut reprehensionem fugiat ;& non incurrat in uoces criminosorum. Inquit igitur. Po sertiin &Vt nunc insimulant poctas: quibus ve
bis declaratur quod dixi: parum quos illos esse in iudicando: quasi enim inquit. cum hac grate sit omnino hic mos, plurimiq; reperiantur, qui libenter poetas accusent, de quidquid non omni ex parte persectum atque absolutar m in illis notarint, reprehendant: Verbo enim συκο*-ni. Indicauit eos hoc studio delectari, & ari pere omnia,quq pollini ad reprehendendum. Vnde autem mala h c consuetudo fluxerit, declarat, dicens. Cum enim extiterint singulis in partibus boni poets, id est eum inuenti sint tragici, qui singulas species tragoediarum egregie tracta int, metitoq; laudati in illis sint enim hic ipsum arbitror vocare ut supra quo vesecit. qiij propriE μδ. appellantur, id est, cum iam extiterint non nulli, qui mirifice mores expressierint: sitq; , qui argumenta turbulenta, plenaq; acerborum mal rum cum laude peregerint: eadem'; ratione cum hac state inuenti sint, qui retia
quas duas species commode perseceti sint : cenim significare voluit, cum appellauit illos bonos poetas: hi inquit Postulant, ut unusquisq; poeta, Vnus ipse superet omnes illos in iii rebus bonisq; , qua propria sunt singulorum illorum: nam hine etiam perspicitur, quam indignum hoc putet nequeenim inquit aequalem se illis aeparem pribere, sed vincere ipsos ac longe si erare: hoc enim valet , qu vsu est. Sta etiam verbo illo Uir re, idem significatur. Ostendit enim id ipsos p
texe tanquam quum & rectum: quod tamen huiuscemodi non est . Nam ἀναρ , v
235쪽
momine eode significatu: vero hic accusandi casu,no generandi ἔκαre, ut antea inexcusis erat, legi debere cognoscitur etiam testimonio omnium scriptorulibroru .
L m autem cr tragoediam aliam σ eandem dicere nihil ista se sis
Iulum: Hoc autem cluarum eadem plicatio Orsolum.
Pergit explicare animaduersiones quasdam, qu* cognitae poetas Ipsios Instruunt ted praeterea eos, qui de ipsorum scripti. iudicium facturi sunt, erudiunt . Hoc autem pneceptum huiusmodi est: Nam quod dixit: IustW autem , α ipsum nota est huius rei ivaletq; ad ossicium ostendendum. Docet igitur quomodo intelligatair, quae tragoedia eadem cum alia sit, & quae diuersa: nam possent in hoc multi falli, qui putarent tragoediam eandem es: omnem illa, qua idem argumentum habet: aliam vero diuersam; semper, eam, cuius discrepλn in argumentum: cum res aliter sthabeati longeq; aliud nos in statuendo de hac re spectare oporteat. Si vete igitur de
hoc exist mare volumus, no oportere nos inqui fabulam argumentumq; ipsum spectare:utiq; ipsa tanquam norma quadm certa; sed a tedere potius,an plicatio ipsius. insibi utim; eadem aut diuersa si ut V dioq; eas, quN eundem nodum, eandemq; explicationem eius nodi habeant, quamuis personae diuersae sint, factaq; discrepanistia, unam eandemq; putare: quae Vero diuersum nodum longeq; aliam dissoluti nem habuerint, quamuis & personae & Les eaedςm sint, alias ac diuersas inter se fa-hulas existimare: nam cum intelligeret accuratus huius artis magister aduersari se
opinioni multorum, posseq; aliquo modo non sine ratione, de hac reillo pacto sen. tiri caute locutus est: ac fortasse addidit, & tamen ueritate fretus protulit, quod in unimo h1bebati de eum illi fabulam tantum spectaren t, id est factum ipsum ac pers, ni, iussis est dicere, tota linea disiunxiens ab illis, nihil fortasse oportere nos hoe spoetare. ω - autem dandi casu cum dixerit, significauit ob fabulam ἰ quia illa tan tipondetis non sit, ut nos secus eam recte de hoc existimare possimus: quam vero suaptam vocavit, hie πλακώ appellat: duobus enim his nominibus idem signifie i. r. Verba vera illa m7ra A, habent Vt opinorὶ hanc Vim: nos vect tragoedia, illai, nam dicturos, in quibus est, quod adiungit: & quia, secuti superIorem normam . recte sacere no possiimus, si huc oculos direxerimus,sne ullo errore facturos. Cum,utem preceptum hoc satis ut arbitrorὶ ς plicatum sit, videndum est , an sorte pocsm ipsum exemplis quoque illustrare. Sophoclest igitur & Euripides ambo Ele ctram seripserunt, id est ex facto illo, quo Orestes, socia sibi illius facti adiumst, Ele ctra interseeit Aegisthum &Clytemnestram, trus iam consecerunt. nodus eius sabulae non est idem, quamuis ambae ducant initium a rebus malis, & desinat in bonas, quia Sophocles finxit Electram ad id temporis uirginem domi sedisse Euripide,seeit illam, ab Aegistho cum colono quodam in matrimonium collocatam,extra uisbem uiuere. Sopsocles meminit illius somni j, quod uehemen ter perturbauit Clytemnestram, quare misit mruiera illa, quibus moti tunc erat placare manes mortuoium, ad bustum Agamemnonis, ministerio Chrysothemidis, alterius ipsi ii, filiae. In
hac re usa. Huius verb somnij mentionem nullam ieci Euripides: neque enim Et ctra. quae in agrum amandata erat, quicquam scire poterat eorum,quae matri subit, contigissent. Fingitur apud Sophoclem Orestem mortuum, cuius rei falso nuntionei liu, de ipse, εc, socius illius facti, paedagogus cilicere potuerunt, quod cogita. banti laetitia enim affecta Clytemnestra virum rure euocauit, ut secum domi gaudio illo seueret utiqui ea de caus timore omni ex animo sito pulso minus prouidit saluti suae: vnaque cum impura illa muliere minore periculo potuit obtriincari nam hoe
etiam diuersum est, quod apud hunc Clytemnestra prius quam Aegisthus, necatur. Euripides hoc eommento usus non est: secitq; Orestern & Pyladem ab Aegistho in to manent: nymphisq; rem diuinam iacientsivi hospites, participesq; rius sacru
236쪽
notatis esse ab aliquo iudicantur, aptiores aliae, magisq; huic rei ostendendae, accommodatae indagentur. rationem certὰ veram ac viam hoc intelligendi, omnibus de monstraui: neque tamen omnino similes, penitusq; easdem, in diuetas factis inue nisi facile poste, est existimandum. pr sertim cum paucae admodum restent antia quorum tragicorum, quae casus eosdem persequantur: maiore parte tragoediarum, quas illi secerunt, amisia vetustate. '
Multi autem, qui complicarum lcne,pLunt male Fortet ainem am
Et hoe etiam breue praeceptum est: cum enim superiore In sententia nexus sabiti Iirum, solutionisq; mentionem secisset, quid in his rebus crebro contingat, admonet: neque enim iidem semper poetae utrunq; praeclare efficiunt. Sed, ut sunt ii uer se hominum ingenia, quidam,qui in alsero plurimum valent,alterum cum laude norraestant. An hoc naturae assignari non debetὶ neque existimandum est fieri, quia
hule rei magis, quam illi, aliquis idoneus sit: neque hoc sane aperte dicit A ristote rhs, sed a cura potius, ac negligenIta proscisci vult, quod priore in parte studii mulo
tum posuerint: in posteriore vero ingeni j vires remiserint: inquit enim. Multi a et , qui complicarunt bene, soluunt male, id est inuenti sunt multi poetae, qui eum egregium nodum, conn ionemqὸ rerum arctam excogitassent, iidem postea maleriodum Illum expedierunt. Cicero quoque significauit hoc aliquando committere soli tos quosdam poetas, non ingeni j culpa, sed fuga laboris: in libello enim deserie .stute ita induxit Catonem loquentem, cum probare vellet naturam ipsam rerum l5se aliter suis In operibus se gerere, nec unquam solitam defatigari,quam scilieet Ipse sequeretur, atque imitari studer : simili enim. hoc usus est in contrario vitio osten dendo, qui sane inquit. A' qua non Verisimile est, cum ceterae partes aetatis bene d seriptae sint, metremum actum Lanquam b inerti poeta esse neglectum: illi e enim tri ibi debet toto animo a poeta in dissolutionem nodi. eaq; pNcipuἰ sabulae pars eae quae requiest ylurimum diligςnti*, Quod sequitur autem facit ad illos Instrue eo, i declaratq; quod munus ipsorum si ix enim. Oportet autem ambo semper eum pliusu excipi, id est mirifice probari: & ita tractari, ut multitudo, quae in thea reo sedet, sensum animi sui indicans:&,quantopere ea re delectatast, deelaran, plausum det . . ar-2ς plane Vale quod dixi: ita autem a Gricis hoc verbum sinis,suspari solitum docuit Rudςus in eruditissimis suis Graeci; lingitae commentariis Anuutem plaudi a Latinis aliquando i captum sit, assirmare non ausin: nam exemis hilum unum, quo ille fretus hoc testatu est, incertum est: in optImo enim meo libroloeu, ille, quem citat ad A tticum, non illo modo legitur, sed vinoriae quidem plui aitur, qui modus loquendi ire'nens. significat autem Aristoteles hoc in eorumpsi Estate de industria poli um esse, ac si in animum induxerint laborare, omnino Ideo, eonsecuturos: cum enim ita Persectam & ornatam solutionem ut connexionem esse oportere dicat, hoc manifesto declarat.
Oporter autem, quod dictum eas pe, recordari nonsacere e prica
roagmentat senem tra ordiam: Usipo ca autem dico, quae in mustarum sis.
larum: visi quis Iliadis rotamfacis sabulum: istic qui em enim pro re
237쪽
m L LIB. ΛRI ST. DE POETICA I 18s
Signum autem, quis I, expUn tionem ' totam fecerunt, Er non
particulatim: quema modum Euripides 2 iobem, non quemadmodum schias, vel labuntur, vel male certant. Siquidem auon lapsis .s iis hue uno: in peripeti s autem σsimp&J- rebus asequuntur, quae νο-
LM admirabilier: tragicum enim hoc σ acceptum hominius.
Vtilitatem superloris praecepit,&quam verum illud si, cognosci polle assi atex eo, quod usu venit non nullis, q ut ipsum non intellexerun t. id autem erat, ut via clerent trafici reetae, ne coagmentationem rerum, propriam cpOpauae atque illi prol; Iori poemati accommodatam, tribuerent trago diae: argumentatur enim ab eo, quod consequutum est, dicens, S num auxem, quicunq; expugnationem vij t
iam secerunt, & non singulas scori um Partes: & quae sequuntur, id est documento sunt omnes illἱ poetae. qui, trag*diam scribentes plenam in tegramq; direptionem 1l;j partemq; eius belli totam, qua id oppidum captum est, materiam illius poema ii, secerunt: & non quod rectum est, ratioq; postulat, singulas seorsum partes perisseeuti sunt, ae plures sabulas scripserunt: cumsti enim linquit) vel labuntur, quo hullum maius incommodum accidit PQς ποῦ vel, quod ipsum etiam nullam dignit tem aut laudem habet. male ccrrant. id est cum tragoedia agitur, aegre aversoq; ab ininimo spectatorum, ipsam ad sinem preducunt. Animaduet ione autem hie dia ditium est, quod , cum παγ ν Υ hic appellct, Videtur materiem intelligere, quam miti liue capiat tragoedia: & tamen ς itus ille eius besti, factumq; , quo Ilium in po itestatem hostium venit, commode Videtur poste tragoedia una includi: cuius rei a gumentum est. quod insta, ubi narrat L pusilla Iliade multas trapoedias consei potuisse, & quae superarent etiam numerum Octo Iragoediarum in illis posuit huius Giuli subulam. An discrimen est in eo, quod hic adiungitur: totam enim integramq; diitc. Quare aut svstum quoque illud plures partes habuit, & eas quidem,quae materia sint non unius tantum sabulaea vvl xOtam expugnationem dices Ilii, intest Itiorum bellum, quo alium deuicium est. Quae, anicquam sentensia ab luta sit, prolata in mediumq; coniecta sent, Pli Vim haben I: cxtitisseq; aliquos qui hoc nullo consiliota, tentarint, declarant: quemadmodum etiam ostendunt inuentos non nullos, qui vitio eius rei cognito, illud vitaverint: eamq; uberioris eius fabulat artem sumpserint, ex qua apyς ag dia consi retur. Neque tamen existimare de Emu, Niobes fabulam partem esse e Pugnationis Ilij: hoc enim salsum prorsus estised signifieare hic voluit sui opinor Aristoteleβ idem in hac re, quod in illa usu urinire, ut integram totamq; Niobem, ς Brimas plenas miserae illius mulieris aliquis una tragoedia complectatur: si qui autem in Partus disiectam pluribus temporibus ipsam in scenare serat . Euripidem igitur Aeschylitiam; appellat, qui in haere diuer sa ratione te gesserunt. V ter autem eorum laude di us sit, ac, quod poscit ars, via. erit: & uter culpae t rcat, non omnino inisi fallor certum ei neque enim hoe aperte ostendunt verba auctoris: Nisag diae ipsis, Vnde M liquido perspiceretur.
petiere. Qui ante me commentarios cons crunt in hunc librum , putauerunt Asichylum in hoc peccaste: Euripidem Ruxem a culpa afuisse, vel potius laudem in hoditieresiste. ipse tamen, contra existimo Aciciolum ritas in hoc vidisse: Euripidem usit, hie hallucinarii in fuisse: p tertim cum ab Aristotele traditum sit peccare in hoecipe Euripidem solitum, nec saxis ne fabulas disponere: Nec sequitur ut quamuis Aeschylus aetate an lucesicri , mn Iasioncm alicuius rei intelligere potuerit, quam
238쪽
ignora cit, qui tempore ipsum consecutus est, Euripides mana lihen ter etiam nostrum hunc scriptorem peccata ipsa coarguere, ab eruditis viris an iniaduersiim est. Non parum etiam valet ad idem conarmandum, quod A ristoteles consueuἰt primum indicare, ut refellere etiam . qui in aliqua re peecarint: deinde quῖ recte se illi e gestatini: primum enim tardet conuin re errores, quod infra quoque custodiuit , via eodem penu modo locutus est: inquit epim, de ossicio chori loquens: & quid ipsum
Omnis aute dissicultas in eo posita est: totI ne superiori sentcntia: respondeat, quod cum sndicat: posterior vero illius pars sublato Itractari possit, declarat. Si igitur ita capimus. Quemadmodum Euripides Niobem,
qui scilicet ita hanc prolixam ac multorum capi tum, fabulam trae fallit, ut Omnem eam una tragoedia complecteretur,intelligetur manifesto in id vitium ipsum lausum. In quod Incideret, qui uniuersam expugnatione Ilij una fabula persequeretur. a Dodautem sequitur: Et non quemadmodum Aesci lus, ita tunc caperetur, qtil scilicet putem tantum eius sumpsit de in hoc multum vidit. Omnes inquam qui se ita ges. ine, ut declaratum est, vel labuntur penitusq; ciiciuntur, vel in multas dis sciat res incidunt . Quod auten in Sudae commentariis lectum protulit Robortellus aediligenter ponderauit, non declarat Aeschylum peccare solitum in rerum coagine inuone , sed e memoratum est ab eo, qui primus hoc litetis prudidit, ut ostende rei nimis serviresblitum cum utam grauitati peribitarum: qui scilicet, ut induco. ret ipsas undiq; grandes, & dignitatis suae tuendae valde studiosas, exasitatus sit ab Aristophane, ta maledictis Vexarus. Probare vero hoc ille volens videtur autem suisse vetus grammaticus, qui vitam Aeschrii scripsita inde enim acceptus omnis illeloeux est uda in hoc de Niobe recitauit, quamuis uno hoc exemplo contentus non sieriti nam alterum etiam, ex allit Irag diadepromptum, ponit. Sed cum verba illa mendose sintin excusis Sudae exemplaribus, Ut in libris quoque eius poetae: quod mendum ettiam nescio quomodo irrepsi t in meani editione malli colliti est, A. i non sine causa ipsa doctissimo viro molestiam exhibuerunt: valde enim imeerius ἰn eorum sententia fuit. Non verisimile autem est Aeschylum fabulam conia posuille, quae tanto numero dieruim egeret. in antiquissimo certe,& optimo libro lestitur irκμ. t. ita est usque ad tertiam partem eius fabule: cum enim silentium dignitatem persenae, quae utitur , augeati grauiter i seges Elieiti acerbo illo suo casu Niobem i lanificare vellet hoc et ἰam pacto poeta, modum in ea re non tenuit :i duxit enim iptam obuoluto capite sudentem prope bustum filiorum inistile sine vince ulla donec tertia pars elus fabulae peracta esset : Ita vero legi hunc locum de in declarat etiam, ut arbitor, id, quod infra narratur,eundem poetam in altera sibi
li. quae vocabatur Hectoris lytra, induxisse itidem Achillem & ipsum operto eapito nihil loquentem praeterquam pauca initio rius tragoediae ad Mercurium qui paucis respondit orationi ipsius: hic enim quoque eius fabulς vitiu indicatur. Vt suspicari diutem licet, plura fuerant sacta Niobes, quς non poteran t commode una fabula in eludi unde Aeschylus prudenteripsa seiunxit. Quemadmodum idem etiam,summo eonsilio usus, quum pluradiversaq; inter se forent sacta Promethei, de illis consecte tres fabulas. Primum argumentum fuit, quum ignem mortalibus attulit. Secundum, quut .i ob id poena assc est a Ioue, Vinctusq; in Caucaso. Tertium, quum solutus est, vinculisq; illis liberatus: qui igiti omnes has res, diuersis temporibus pestas, una sabula complexus esset, peccallet. Eadem ratio est domus Agamemn niae, E cuius rebus aduersis idem tragicus consecit tragoedias, qvie sunt in manibus . A amemnonem, Coishoras, Eumenidas. Probare autem volens Aristoteles, quam dimelle sit hane culpam vitare, via tur exemplo APthonis, quem cum libenter laudet : deq; eo', ut de sodali suo, ingeniosoq; viro, bene sentiat, fatetur tamen in hoc ipsum peccasse: qui tamen ab omnibus aliis vitiis, ut testatur, sibi cauere potuit: Unde intelligitur, quod dixi hunc locum fraudi etiam eruditis acutis* poetis sutile.
Verba veto haec quasi huc inculcata sunt ad planius signiticandum, quod uadid
239쪽
rat: nam statim, relicta persona Agathonis, redit ad lupeuiorum illoruiti fatui talem exponendam: qui quamuis incidcrinon culpas, quas ostendit, tanten recte se g tum aliis in partibus : lavd iq; nawrim adipiscuntur: hoc enim valet. In peripetiis utem & simplicibus rebus , consequuntur quod volun t admirabiliter. Perspicitur autem id usu venire non propoer vitium imbecilitatem, sed quia vitiosum arguine, tum ceperunt: neque enim ipsis facultas deest egregic cum laude tractavili peripetias, id est sabularum partes in quibus magn* cum multationes existunt: subitiq; lus. de ut peripeuas, ita etiam simplices res,id est argumentia coagmentationemq;. In qua non sit repentina illa, magnaq; fortunarum varietas: cum antem simplices resuppeti arit, non partes fabulae, sed armamen tum eius genetis, quod ostendi , non siis ne causa putaret aliquis peririum V caras argumenta iudem sit Uinq; in quibus ea sit, illi lubiti mutationeaq; fortunarum magnae contiuerctur: vero hie orauit nisi fallor Aristoteles, quat' supra - . Nam M appellatu t: id est res, cum rerum coagmentationem in teli igereti Causam Ystris huius rei, de cur poetς, q virilite peccarent, hic contra praeclarc se gererent, esse inquit, quia hoc, quod ips eum laude tractant, tragicum est, dc acceptum hominibΠ . Tragicui' autem, d est a eommodatum studio ipsorum, & idonea materia tragoediae consciendae, ut illud sciveet ab ipsa alienum. Acceptum vero hominibus : ita enim interpretor σι αἰΘta a , de qua notione huius nominis supra disputaui id in quod capit animos eorum; sensibusq; mortalium congruit. Vt autem suinere argumenta implicitat necnon simplicia quoque, non est alienum a studio tragico: ita contra velle ex argumento epico conficere trag diam, non est proprium tragici poetae. Quum autem ua rebus serturbatis & simplicibus itidem duo animaduerterit: este nanque illud quod inde existit, inquit. Et tragicum de .ses θρωπη, non videtur posterius hoc in contrariis debete requiri, sed prius tantum: neque enim video , cur argumentum epicum est. esse non pollit. Quod ad veritatem lectionis facit, sunt plures librἰ eat mo exarati in quibus pio mis ιν legitur iste)- νοῦ nec manen puto commutandam ea hae esse receptam lectionem: nam multo infra eodem nomine vocavit eandem sal, Iim, de olim arbitror fuisse declarationem illius vocis, quae postea In locum
iam irrepse it. Quod itidem prius Noa w : cxcusi libri habebant, prunum.
tantum mulἰeris nomen inueni in iisdem exemplaribus: recteq; puto, quod cons quebatur, eiectum inde a Massio fuisse. a . .
' En autem hoc,quandosapiens quidem,cum ZHAtate autem, eceptus
fuit: quema asim S phus. sertis quum, ιmustas autem sup fatis in pugna sit: est autem hoc Veri imile, quemadmodum LMathon Aiaci: xerisimile en m fieri multastcontra verissimile
ii Ees pila declarat quod tragicum esse dixit, Sc gratum homInl xt M autem es
se inquit, eunt vir sane Lipiens, id est vaser ac multarum rerum paetus t ita enim iide Ciaeco more, vi consuetudo em non It philoseph loquiuntur,capit hoe nomen
Idem t,minina phobus. dc vico alicui assinis,deceptus si, quod consistit Sisypho. in me igitur poetam huiuscemodi homini aliquos imposuit te, In fraiidbm hi ipsum lapsuim'. qui cum callidi consili j iit: non sit tamen a culpa vacuus, sed coniunctam h beat eum ea dote a limi viti uim aliquod, est aptum tragindlae: nectam; est. visi geraium honi nibus: quis enim non gaudeat incommodo malo illitis, quῖ malitia stere, Iniuriam saeiar innocenti viro:& ut hoc, ita ecam sortis, iniustus tamen, victus hi pugna aliqua, et scilicet eaden ratione & trahi cum Macceptum'homitii biis.Concnstit autem astutum hominem decipi, quia Vitium illud animi, quod eun Iunctum
240쪽
est eum hoc bono, non sinIt illum acie mentis visi, ac dolum sentire: eodemq; pacto magnis corporis viribus, ac robore animi praeditus homo, fieri potest ut vincatur in praelio, si idem Iniustus si si quia dum aliquid iniuste procurat, amittit usum fortitudinis. Exemplum prioris casus est Polymestor apud Euripidem in Hecuba: qui, cum callidus vir fingatur, deceptus tamen est, tractusq; in insidias a muliere: perluasiten m illi Hecuba, ut custodes corporis a se remouerer, quo facilius pollet ulcisci d lorem suum, auxilioq; conseruarum ipsum male habere. vitium igitur animi auaria ca6; ipsum in fraudem induxit. Cum autem requiratur, ut quidquid in tragoedia se itur, verisimile sit: huiuscemodἰ verbeuentus rerum, repugnare verisimili via deatitur, soluit hunc nodum: Nam inquit hoc etiam verisimile esset non tamen v tum, propriumq; verisimile: id enim est, quod plerunq; fit: quin potius contrarium illi: sed tamen genus quoddam verisimilis: illud inquam, quod excogitatum est ab Agathone: verisimile enim ille esse inquit quippiam aliquando seri contra id, quod verisimile erat fieri debere, vi manifesto in nis rebus contigiti credibile enim erat callidum virum dolos cogniturum: & fortem, victorem e pugna rediturum. Di ucruit autem pluribus ipse de hoc velisimilis genere in '. lii O de arte dicendi verbis etiam Ipsius poetae positis. Dionysus vero Halicarnasseus in epistola ad Amineum, fallax in primis de captiosum putat esse hoc argummium, atque ipsum exagitat quantum potest: eum aliquis id, quod nullo modo verissimile est, conatur ostendere aliqua do fieri verisimile.
Et clorum autem unum oportet exi mare histrionum, G partem esse totius, contendere: non quemadmodum apud Euripidem, sed quemadmodum apud Sophoclem . Reliquis autem, qua danturi Iussa
ti, vel alia tragaria sist . Quare embolima canunt, cum o athon ria
mus principium dederit huiuscemodi rei. Atqui Ps i fert τὰ emboli
canere, vel ά putationem ex alio in aliud accomodare, τὰ Fasidum totum.
Cum modo praeceperIt tragicἰs, ne sumant materiem sui operis argumentum epta eum,& quae incommoda, si id fiat, inde nascantur docuerit, disserit nunc de ch ro , atque ossicio ipsius, cum veteres poetie diuersa ratione illo usi sint. Primum igiatur tradit ipses buus animi esse debere, quod ad partes choia facit, quum ad scribendum accedunt. vel potius ad res illas texendas, ac deniq; sentire de choro, ut de uno aliquo histrione, putarin: ipsum idem munus habere, id est studere, ut fabula ad exi tum perducatur, adiuuareq; opus illud, quod manifestius histriones faciunt, quamuis norus grex quidam sit rhistriones autem si ngulae personae. Quod adiungit vim habet declarationis. Et partem elle totius: nam cantus chosi, si sententias extra rem persequeretur, tanquam Listrio habeti non possiet: nec pars totius, id est coagmenritationis illius rerum, foret. Contra au tem qui fixum in animo habebit non es le climrum quippiam aduenticium, accommodatas fabulae sententias ipsis aiunget. Sequiatur autem oportere poetas existimare: hoc enim videtur repeti debere, chorum una certare: laborareq; in eo opere: non quemadmodum apud Euripidem, sed quem admodum apud Sophoclem. Quod valet, cum iam amrmallet imitari illum debere
histrione : adiuuare iri studio suo sabulam, ita se in illo munere gerere ipsum de in re, ut se gerit Sophoclis chorus, non ut Euripidis. Vnde nisi fallor elicitur chorum etiam buripidis i xini ivstia. idia una cum histrionibus, quos κλωνις- uocanti