장음표시 사용
331쪽
cum omnes poetae,non solum qui epicum opus condunt, sed quamlibet materiam prolixam, ut illam, persequuntur,summo consensu hunc eligant. Hoc igitur meum est de hoc loco iudicium,cum tamen ceteri interpretes aliter senserint; opinionisq; illius,quam ostendi,fuerint. Adiunsit auctor, quod prius etiam se protuli uec memorat naturam ipsam docere,quod potissimum carmen sibi conueniat, de quasi iubere,ut ipsum repudiatis ceteris sumatume mi meroq; reliquorum eximatur: hoc enim videtur valere,quod inquit βαιρα Ni diuisione ipsorum iacta: totaq; re dilia sentet explorata, ipsum hoc ut valde aptum, ipsi illi seponatur. Quod vero narrat se hoc prius dixisse, arbitror Ipsum intelligere locum illum, cum ait, beroicum versum cognitum esse mirifieE epopanae quadrare usu iplo,ac periculo huius rei s icto:quae nanque ita cognoscimus, naturae ipsius beneficio percipimus, no ab aliquo magistro docti intelligimus. Quod prius hic erat κόα, manifestb deprauatum, ac melidi etiam a Madio recte insimulatum, correxit secutusq; auctoritatem plurium sci torum librorum, resti tui τ dandi casu,ea ratione qua in sententia explicarimida ostendi:neque enim in macula hac ipsa delenda; sensitq; ex his verbis eliciendo comitem ei me praebui, cuius auctoritatem,cum potero, semper libenter sequar.
umeris autem oe ob alia multa dienus en laudari: Cri. m. quod poetarum non ignorat, quod oportet ipsium facere: lsum trum oportet Ioetam quampaucissima dicere: non enim ea secundum haec imita cr. Hj
quidem igitur resi quidem fer totum certant: imitamur amem Duca in raro . hic vero cum pauca exorsus fuerit uilico inducit 3 irem, vel M,EM rem , vel alium queratam morem,st Ium ramum a moribus ,sia ho
Cum ostendisset hexametrum versum, unum ex omnibus esse aptum epo euerconsutatis rationibus aliorum, qui aliud genus carminis ob trastultilent, si uil praecipit. quod& ipsum seruatum magnum fructum seri epicis poetis. Hoc autem via disse etiam Homerum narrat,qui viam summae laudis in eo studio consequendae mostravit omnibus, artificium ipsius intelligentibus.a commendatione autem illius odditur hoc documentum.nam superius etiam bonum cognouit Homerus, egregieq; illo usus es quamuis ipsum illic non appellant Asistoteles. Vnde ad aliam rem tra istens, non importune a laudibus ipsius nouum praeceptum auspicatur.accommodatum autem valde hexametrum esse epico poemati, non tantum significauit Homerus, cum vno illo versu ambobus in operibus tam magnis, tamq; variis, eontiantur usus sit, sed etiam diruis est ab Horatio omnibus monstrasse,quo versias genere materiae illae scribi possent, quas ille auctor eius extitericinec ante Homerum qiuspiam eo carmine usus fuerit in epico argumento tractando,quod tamen no tradit dux noster& ma3ister. Sed potius utilitatem eius uersus non in ea re tantum . sed similletiam pariqHab omnibus cognitam,summoque consensu comprobatam, assicinat. Sed hoc nunc relicto, admonere uult epicos auctor, ut tard admodum sua ex pus na aliquid promant: sed statim, ut pollunt, personam aliquam inducanticuius mores diligenter exprimant. Hoc autem summa cura tractaste Homerum indens, cuceteri omnes in eo lapsi sint,ac pene ab artificio suo munereq; recesserinuadmiratusi V ing
332쪽
ingenium hominis effundit se hie quoque in laudes ipsius, atque inquit. Hom
rus Muem & aliis multis de causis dignus eli qui laudetur, de no parum, quod Vnus ille e numero Poetarum omnium non ignoraula,quae suae partes sunt: luodq, expectari merito a se debet si petibnae suae seruire vult. Explicat autem hoc Aristotcles. patefacitq; utilitatem huius reima quiuis nullo negotio uidere potulit et facere hoc Homerum: nec tamen quid boni in eo foret, cognouisset. Ille uero S hoc lubtiliter vidit,& quid longa animi prouisone notallet. nobis etiam notum elle voluit. inquit igitur. Ipsiam enim poetam oportet pauca admodum diceresuaq; ex persona loquimam quin se immisceat aliquando in medios illos sermones, facere non P test. Reddit autem statim rationem cur poeta pauca admodum debeat suo ex ore Proserre. Non enim est, inquit in his omnibus,quae tuo nomine edito miratori id est mittit pene eo tempore nomen poetae:in imitatione nanque omne ipsius officium Positum est. vi autem initio huius pnecepti exponendi tulerat in coelum Hom rum,ita nunc ceteros poetas reprehendit,qui quid oporteat ipsos facere, ac magna partem ossici j sui non cognoueranti inquit igitur,contemnens illos. Ceteri aure Omnes per totum,id est omni in parte poematis concertant, & quasi in puluerem descendunt:cum raro admodum immiscere se cum illis,quotum personas imitantur, deberent,&certis quibusdam in locis tantum:&eo quidem tempore paucis agere. adiungit etiam,cum ostenditiet eos gerere quod opus no erat, ipsos omittere quod toto pectore amplexari debebant. Hoc autem est quod inquit. Imitantur autem pauca & raro. tota igitur via hi errabant Vt autem hos, indicatis explanatisq; e rum Vitijs,uituperauit, Ita Homerum, qui contrarium secerat, patefactis ipsius Vi tutibus,verei te laudatum declarat: ait enim. Hie uero cum initio tantum 'umdam locutus fuerit,quae prooemij vim habent,ac connectunt narrationes illas, iubiato relicta sua persona inducit virum, uel seminam, uel alios quosdam mores: quiabus postremis verbis ostendit se, cum ait virum, intellexisse Homerum in viro alia quo inducendo solitum exprimere mores virilis sexus, ac loci etiam condicionis sequam in vi ta ille habebative etiam, cum inquit seminam: nam certos etiam mores muliebris sexus habet, quos variant tamen aliqua tum diuersae fortunae in eo ipso seκ u. Addit autem,quod consilium penitus poetae aperit, nihil ipsam inducem e Pers morum,& quod speciem aliquam eorum non nabeat ad neutrum enim genus transit quod seruat ad extremum huius sententiae: quamvis cuncta haec, in omnibus calamo exaratis virili penere,accusandi'; casu posita legantur,quae lectio muluis planior est ita enim illi habent.-ά --. Θα. Non igitur, si sciaptura haec fidelis est contentus sult dixisse Homerum nullum hominem vacuum a m ribus in poema inducere: d rei magis explanandae causa virtutisq; ipsius declaran ,adiungit omnem hominem Ipsum solitum inducere praeditum motibus. dc in quo similitudo magna huius rei appareat.
Oportet quidem igitur in tragae js Iacere admirabile: magis autem continiit in epopoeia quo ratione caret, ob quodeuenit maxime id, quod admirabile est, quia non spectant in eum, qui gerit: quia ea, quae aes Deoctoris insectationem, in scena exigentia, ridicula τtii, VP erant. Vi
333쪽
isc PETRI VICTORII COMMENTmine clam simi. admirabile autem iucundum est . cuius rei signum esse omnes erum addentes aliquid ei , quia factum est, nuntiant, ut rem gratam scientes.
Affert aliud,in quo vincit epopoeia tragoediam supra enim quoque docuerat s perare ipsam eandem quod Acilius quam illa potest proferre magnitudinem suam: habetq; quiddam in se posi tum,mirifice hoet ipsum adiuuans. V t igitur necesse habent & tragicus & epicus poetae extendere corpus suarum fabularum,sta utiq; summo studio excitare debent admirationem, fingentes aliquid in sabulis suis, quod
aptum ad hoc sit: commune nanque hoc amborum esιhoc autem minore negotio epicus emcit,quod ostendere vult Aristoteles: ita vero id constituit . docetq; nullam rem plus valere ad admirationem gignendam , quam finsere quippiam , quod ali num a ratione sit: nec consentaneum ullo modo esse videatur. huiuscemodi enim sere sunt e quae admirationem mouent, ut noua & inexpectata. Hoc autem in tragoedia maiore cum periculo fit ac non sine iusto metu tentari illic potest, quia re eam absurdam esse, ac repugnare rationi apparet: apparet autem, quia agitur: Moculis omnium, qui in se a sedent, subiicitur . pene igitur exclusi sunt tragici modo hoc,viaque aliquid admirabile sine periςulo conflandi:epici vero tutius multo. Π exemplo Homeri demonstrat, hoc aggrediuntur, quia non cernitur oculis ali. quid illi sed narratur.in narratione vero latent haec: nec intelligitur tam facile illic quippiam repugnare rationi: nec minus tamen ea de causa ipsum admirationem gignit.Sed haec ex uerbis auctoris eliciamus. Cum igitur dixisset in tragoedia sane etiaoportere fingere aliquid quod admirabile sit addidit Magis autem cotingit in ep
poeta, quod ratione caret lego enim non ut prius in excusserat, πια ον λ:cui
verbo nisi salior in imus hic esse nullo modo potest: cum contra,illud, quod reastitui,mirifice hoc loco quadret . quare ausus sum, vςritate sententiae me hortanee,ita emendare. Nam quin insta de eo, quod absonum uidetur, & MIenum ar cone disputet, lubitari non potest. Exemplum certe Homeri huiuscemodi est omnisque ille locus,quo Achiillas Hectorem se statur fugientem: interdicitque nutu capitis militibus Graecis, ne in eum tela coniiciant: illi autem manibus dimillis in nen & exitum clus pugia tanqua spectatores in theatro essent,non milites in acerrimo praelio, pectant. Adiuuat etiam non parum coniectiiram meam locus hula valde similis, ut est paulo insta,ubi aperte appellantur, Quare hic quoque cum inquit m - ται μω ν aut sunt intelligenda, aut certe facta illa& loca. quae quin a ratione vacua nnt,negari non potest illic uod agitur de insitusis illis sententijs, quae prope stat eum locum, quo Vlyiles in Ithacam exponitur. Quod igiis tur inquit Aristoteles uerba enim ipsius rei explanandae causa ponam uς νον δε e λχετα ' τὸ ἰποποι φ το α οναν, valet ut opinor Magis autem locum habet in epopoeia Id qu6d expers est rationis:uciliusq; illic tractari potest: enim arbitror significare , locum in ea habet, & commodius illic reςipitur . nam quod sequitur. δ οφ εα νει-x ιςx τὸ Θ- ας σν, manifesto significat, ob quod, stillicet in .: & quod
ἡψEt stilationis, quenlt 3c nascitur quod admirabile est:vt enim ipse supra disputatis; illud praecipite, quod rarum consentaneum est, nec uidetur essici ullo pacto
potvili habet eam Iriam ut admirationem gignat. Quod itidem hic prius perporam erat δε, tanquam a suerbium foret, emendaui seiungens partes , quae errore lubrariorum coaluerant:fecique ut esset Ei, id est opera cuius, ac ui, ,α ει enim ualet hic, quod sole euenit ac conflatur,id est nascitur Inde, & habet plerianque eum sonitam. Reddit autem rationem statim eius,quod supra dixerat, facilius ferri posse in epopoeia,quam in tragoedia, sedemque magis illic habere id,quod expers est rationi fieri enim dicit, qui is qui audit non habet directos oculos In eum, qui gerit neq; perspicit eam rei quod in tragoedia fit: tan tum enim auribus accipit quod Donitur. Quare non intelligitur id esse preter rationem, ac nullo modo uerisi
te ut Intelligeretur,fi res oculis subicista foret: ipsi enim planius, squid uitii il--ila est, notare pollunt. Probat autem hoc illustri exemplo: co tque si Id, quod ab
334쪽
Homero tractatu in est sine ulla reprehensione, a tragico quopiam In scena ageretur, habitum iri insulsiim, ritumi spectatoribus sine dubio excitaturum. id autem in diuerso poemate diuersam uim habet, quia fallit in narratione, clamque auditore est, quod absurdum illic est: In actione vero , in qua tota res ponitur ante oculos spectatorum, non fallit . quem autem locum Homeri intelligat, apertum est: a meq; supra indicatum. sed etiam prius hoc Robottellus animaduerterat, accuratequet olicarat. Valet uero multum ad hoc declarandum omnemque dubitat onem tollendam,quod utitur eodem verbo Aristoteles in ea re ostendenda,quo pocta ipse usus fuerat:cum enim insulsitatem rei monstrans, inquiti. A , Homerus gintim illum corporis exponeng,cecinit. Adiriss . 'am n καμα τι διαe A,i's . Enm autem locum trisulit Virgilius in AEneidem suam,cum finxit AEneam sequi Tu num perterresustum, reliquo omni exercitu a pugnacessante. Subtiliter vero Eleeraditus magister ostendit quid absurdum illic uideatur:explanatque id vitium, quod tegitur apud auctorem, quia narrando imitatur, non agendo.illud autem est, quia uniuerse copiae Graecimam stabam,& non insectabantur hostem fugientem: quod eorum munus erat:Acludesque capite Graecis uetabat, ne ipsum vulnerarent. aspectus igitur illorum stantium, Artii limique uiri suis interdicentis ne in Hectorem tela coniicerem ridiculus futurus fuit:in epico tame carmine,id est in poemate, quod rem verbis exponit, hoc latet. Adiungit altistor, quod admirabile est iucundum est ac voluptatem gignere, significans, ut iucundum poema esticiant, suauitatisq; plenum,operam dare poctas ivt sngant aliquid admirandum. admirandum uero nulla ratione tam facile conficitur,quina, ut sit pra ostendi, rem si quam,quae aue se ii ratione sit, constituendo. hoe verb,ut docuit. minore cum periculo tentant epici. uod vero admirabile est voluptatem gigneroin phimo etiam libro de arte dicendi ii sdem verbis protulit nisi quod illie onendit id pleriimq; continsererised etiaCicero hoc in partitionibus ita se habere assi auit:Ipsius enim haec verba sunt. Fit etiam suauis oratio,quum aliquid aut inuisum, aut inauditum , aut nouum dieas: delectat enim quidquid est admirabile. Argumenici etiam quopiam confirmare Voluit, quod in extremo dixerat. quidquid admirabile si id etiam iucundum esse: atque inquit, hoc etiam declarare,quod cuncti, qui rem gestam nuntiant, aliquid ei adfigunt:nec contenti sunt rem,o GK viderun ut ab alio sinam acceperunt, e ponere. Id vero ipsos facere inquit,quia quo magis rem admirabiliore, secerint, eo magis putant se rein gratam facturos iis,quibus id narram:non enim studere inquit ipsos rem augere alia de caula,nis ut oblectent auditores Cicero etiam in prima Philippica moris huius meminit tradens,eos,qui sibi discedenti ex Italia narrariat, quae Romae facta ellent hoc seruasle. Quod κουαν ire ii inquit, usus est verbo illo,unde poema hoc ipsum vocatum est απο H ii:quia poetae hi sunguntur ossicio nun- iij, atque exponunt commemorantq; ,quid factum sit. Notan ius etiam est modus loquendi, alienus a consuetudine, quod inquit καν me τήν η υωα , & non νro τὸν π xes,m,nis potius credi debet ille proprius esse Atticorum.atque exprimere mirusce id.quod auctor vult: neque enim significare tantum vult auditorem non videret eum,qui gerit eam rem,quὶm oculos habere aversissὲ respectanda occupatumque totum esse in ea audienda:scit enim in eo genere poematis res gestas non luminubus, sed auribus, accipi. V t opinor autem facit hoc ad eum locum, quo praecepit in coagmentatione rerum esse obseruanda quae nascuntur a sensibus, ne issario comitantibus poeticae, quia illic saepe numero a multis peccari soleat lioe enim nisi sal lodunum eorum est,in quo nisi aliquis diligenter caueat, facilis errato locus sit.
335쪽
118 PETRI VICTORII COMMENTNocuit autem maxime Homerus oe alios fusa dicere, ut oportet: est μηrem haec captio quaedam putam enim homines , quando hoc mi uente hoc
fuerit, vel cumsit facta uerar posterius est,σprius esse velferi. hoc a tem est mendacium: ob quo iam uris primum mendacium: sed nes e Moerisi me necesse esse,vel actum ess vela ponere. qura emis Ru hoc verum
es, capitu ultitia ista nosser animus σprimum,ut exissem.
Eius quod a ratione vacuum est,atque In disputationibus de fabulis vocatur, meminerat modo Aristotelestidq; magnopere aptum esse tradiderat ad gignendam admirationem:qua In repraestanda,huius ipsius rei auxilio,vincere poema epi-Cum ostenderat tragoediam, in eo,quod expers est rationis: similitudinemq; habet rei absurdae,manet etiam saepe mendacium.&hanc causam esse puto,cur nunc disi .serat de ratione salsam rem aliquam inserendi in animos hominum: cuius rei recte ordineq; siciendae auctorem suisse narrat Hometu nudocuisseq; ipsum ceteros assi
mat, quomodo id callide confici posset.Hoe igitur est nisi fallor quod eruditissimum nunc huius artis magistrum impulit,ut nunc de eo disputaret, & haec videtur sententia esse huius loci. Inquit autem. Docuit autem maxime Homerus Ac alios res falsas exponere ut oportet: quibus verbis arbitror si nificare ipsum voluisse,id merum non tantum hoc astute & ratione quadam utili, quum opus fuit, tractasse, verum etiam viam modumq; reliquis indicasse, quo hoc cum laude praestarent, Mut ea res meliore modo PH administrisq; totest:hoc enim puto valere quod ait. δω: neque ita accipio lim verba, ut Pacctus interpres accepit: existimo enim auch rem laudasse Homerum, non tantum quia docuerit alios mendacium proserre, sed quia veram rationem hoc essiciendi monstraret. Igitur, id est recta ratione devia: ante ipsum enim quoque aliqui salsis utebantur,sed nondum veram certamque rationem huius rei inuenerant. quod veri, supra dixerat maxime hoe ipsum sedisse,
fgesseauit alicis etiam hoe attigisse, sed in primis hoc Homerii recte tractasse Explicat autem statim, quod obtaim dixerat:amrmatq; genus id fallaciae esse, quo vas iingenij homines, peritiq; dialectices imponant rudibus'qui notas non habeant captiones, quae in disputando fiunt. Callidum igitur hoc genus decipiendi Imperiatos excogitavit Homerus, quod aperit Aristoteles,& radicem huius erroris oste
dit his verbis. Putant enim homines, quando hoc existente hoc fuerit: vel quando cum id fit, saetiim fuerit si posterius est, & prius elle, vel fieri.intelligit autem elemchum illum, simulatumq; genusconsutandi, quod nates tur a consequenti. labunatur verb idiotae, quia arbitrantur, ut in libro sophisticorum Elenchorum inquit, retro agi, conuertiq;consecutionem: quod prorsiis fit sum est: neque enim id semper fit, neque in omnibus rebus: sed in iis tantu, quae undiq; pares atque aequales sunt. Quare non tutum est ita argumentari: saepeq; fraudis illic aliquid subest:nam cum ideontingit, non vi argumentationis ipsius contingit, quae fallax est,sed natura earum rerum. Cum autem hic ostendat non id soluin locum habere In his, quae iam sunt, sed in his etiam, que adhuc fiunt, ut si eius generis sunt, ut posterius priori comitetur: ae si id fiat eo tempore,ipsum etiam fiat in Elenchis sophisticis meminit tantum
eorum, quae sunt: nam inquit. ἔιι οπεδ orae ἰἱ πιαν κae δε- . non contentus
vero hie fuit id in his indicasse. emendaues autem hunc locum, qui deprauatus erat, secutus fidem scriptorum librorum: restituiq; quod defecerat ri . videndum vorb accurate, quid valeant ea verba. τοῦ δἰ i i ηυδας. an prolata ab auctore sint eo animo, ut doceat falli magnopere in hoc imperitos,qui existiment hoc valere ad aliquid probandum: veramq; else argumentationem illam,cum falsa sit: ita enim interpres accepit,qui vertit. Quod quidem mendacium est, siue potius ostendere voluerit duobus modis contingere,ut ratio illa inanis sit:& qaia posterius, quod dicitur ecse,non est: falsumq; illud totum esse,quod dicitur esse. Quare adiungit sequi inde esiam,ut primum falsum si siquod ope ipsius confirmabatur: hanc enim vim habe re videntur, qua sequuntur verba. a. Nos ὀπρωαι-M.tiitelligens autem M
336쪽
dius non posse illa quadrare alteri sententiae, corrupta putauit, atque ita correxit. utipliconuenirent.nihil tamen ipse varietatis in scriptis libris ea parte iii ueni. quaa re conatus sum inde commodam aliquam sententiam elicere: quod nisi filior) praestici. Id etiam, quod sequitur. a. si τουτου Mioe sinanistab enim ita legi debet, ut sanὰ etiam quidam calamo exarati habent) hoc confirmat. proximε inquam Nisse auctorem de illa ratione,quando id,quod posterius uocat, falsum est. nam ait. sed
net etiam cum hoc Ipsum poste ius scilicet & auxilio cultis: probare se putant pocse quod prius estὶ est, id est verum est,&ita se habet ut dicitur, quicquam roboris est in ea argumentatione : necelli'; est elle phimum illud:aut si dictuis posterius est fieri, neeeile ullo modo est primum etiam fieri:hoc enim iniicisse signincauit, cum est. . . . . Hucusque igitur nisi fallor satis bellε rectrocedit. ire eo vetd quod sequitur, scrupulus est, linicultasque non parua, quod inquit. . ,- ὸς ur neque enim perspicitur quid adponi debeat. in primo sane libro de arte dicendi, quo etiata loco utitur eodem hoc verbo, disserens de enthymate, quod una tantum proupositione contentum est: quomodoque id fiat docens, tradit, quod desideratur ad ratione concludendum,iplum auditorem adiungete de paulo post iterum inqWit, quod in exemplo quod ponit, apertum ac valde notum est, non debere adiungi, quia omnes homines id illo modo se habere cognoscunt. In libro etiam iii. de moribus ad Nicomachum utitur nomine inde conformato, πρό2Mme: quod valet a
celsio. huiuscemodi igitur aliquid hic valeat verisimile est : & si me non salsita
alias etiam esse licitiones huius uerbi. Sed qala vereor magnopere ne hic macula aliqua sit, non libet mihi de hoc amplius quaerere. Causam autem asteri huius erroris, docetque quid in fraudem rapiat homines, non omnino stultos, hoo pacto. Quia enim scimus hoc verum esse, quod scilicet piamo illo posito conse quitur. Verbi gratia i hoc enim ipse exemplo usus est elim contingat, cum Imber ceciderit, tellurem madefieri, is a nos illa madefacta, pluviaque aspersa, illico pluisse dicimus:quod necesse non inralijs enim de caussi solum terrae madefieri potest, non tantum coelesti imbre. Vt igitur in hoc ex plo maneamus; quia compertum nobis est terram aqua aspersam esse: hoc enim oculis cernimus, animus no
her decipitur : & primum etiam veriun putat; est ': ponit, id est pluisse: lai ea enim consecutione primum id suit: consequitur autem tellurem aqua asper . Usus verbest eo verbo παραλογιωαι, quia sophistae utuntur genere hoc captionis: imponuntq; auxilio etiam huius fallaciae ut aliarum non nullarum, imperitis. Locus e iij. libro de arte dicendi valet. ut opinor, multum ad hunc locum illustrandum: illic enim quoque testimonio Homeri auctor probat, quod vult:Id autem similitudinem aliquam habet cum eo, quod praecipit hic Aristoteles : a consequentibus enim docet constitui:inquit igitur A ταώm λαA.. m. - A κα-σχε χερσὶ πρψω .Hoc uero sacere, quod anum illam eo tempore secisse dixit, signum est,ut ipsemet tradidit, qui statim inquit,eos qui flere incipiun t, consuesse manum
oculis admouere. Vnde supra rationem hanc vocaviti a via. Illustre autem exemplum huius sallaciae,& quod ad rem falsam constituendam adhibitum est, inueniatur apud Boccacium nostrum in v. fabella secundae diei,ubi quomodo impurus h mo, qui vigilabat, fidem secerit vicinis, tunc e profundo somno excitatum , significaui Cinquit enim ipsum exerto capite E senestra accensa autem erant in tota viciania illa lumina iube oscitasse, & manibus oculos pressisse quod facere solent, qui ex graui somno excitantur. unde stulte qui viderunt,credidere, sequuti illa signa, ipsum paulo antea dormille.Sed alia etiam exempla huius doli ex eo ingenioso titiis plore lumerentur: δc sane quicunque imponere volunt persuadereq; quod falsum est,si arte hoc saciunt, huc recurrunt, quum Inuentor suerit huius callidae rationis Homerus,qui crebrb eximieq.quum oportebat, suo in poemate finxit aliquos hoc facientes. Verba,quae testatus est Robortellus in eniti in Mediceo libro,cumὶ me quoque & in eo ipso exemplari, in alio etiam reperta snt,non omnino contemnega puto:praesertim cum au tem huius sallacis rationis tradat Aristoteles fuisse Homerum apud quem de hac re copiose agitur : induciturque Vlysses pedes lauandos praebere nutrici qua occasione ille agnitus abra est ex cicatrice: notum aute est v
337쪽
teres scriptores partes plurimas Homericorii poematum a rebus, quae illic perun tur,appeltare consuesse. Verum quia nihil illic video quod faciat aci hane fallaciai disputandi:agnitioq; , cui illic opera datur, non lioc pacto facta est, sed a signo ad' venticio prosecta, uereor ne intelligenda sit fabula Sophoclis, cui Niptra nomen impositum fui Cillic enim quippiam tractari potuit, quod huc pertineret: luculentuq; exemplum huius captionis foret. Sed dubium etiam cst, sintne haec verba aucto-.rἰs,sive ab aliquo olim in margine alicuius libri adnotata inerint. qui pm terra ostendere voluerit duci posse exemplum aptum ad hanc fallaciam demostrandam e fabu-lla illa Sophosismam vidςtur absurdum. cum Aristoteles docuerit principem fuisse, huius fallacia: Homerum: docuisseque ipsum quomodo recte ordineq; si si siquid proselfi possiet, in exemplo postea afferendo usum cum fuisse auctori tate allus potatae. Et tamen quantum ex natura eorum verborum perspici potest,praecipue autem
ex comunctione, quae in eorum ordin secundum locum habet, illa potius legitima auctatis sunt existimanda. Προρυρῶ Θω τε αβ e m κρα ἐκ τα,3MMον ς pucατα ημ απίθυα.
Aliud nunc precipit,quod&lylum cognitum. ac diligenter seruatum non meΜῆiocri auxilio erit poEtis:docebitq; ipsos qua potis limum materiam aptam fini s uoconsequendo sumant. occurrere enim ipsis possunt argumenta, ita in tet se illuc isa, ut earum alterum e genere si t eorum, quae esses nequeunt:alterum verb ex illis, quae exitum habemmee tantum essici possunt, sed etiam nullo negotiosum. Cum igitur videatur rerudianda omnis materi quae continet quippiam,quod fieri non possit anteponendaq; ipsi ea quae facilena euentum earum rerum habet, atque ii
telligitur ab omnibus cotidie usu uenire, admonet acutissimus huius studi, magia ser poetas,ut si illi materiae,quae inci no potest adiunctum suefit, ut ueris milis lit, creatq; uelle possit gesta esste: altera verb,quae essici poterialiena sit ab opinione hominum, nee videatur probari losse eam factam, priorem sumant: posteriorem v Id hanc, non aptam consilio ipserum, relinquan finis enim poetarum est adii is ciassensum eorum qui audiunt:quare accommodare se debent ad eorum iudicia,&ea proferre,quae sint.apta ad petiuadendum : quamuis aliquando sint, si uetia spe etentur,bene a de illis existimetur, eius generis ut nulla ratione possint efiici. Hoc,
zuod nunc seu ulo praecipit, infra etiam repetit, ubi docet quomodo dii Iolui polisnt,quae uitio dantur poetis:ait enim studio artibue poetarum magIs expetendum
tale id quod fieri non potest, si aptum est ad persuadendum, quam quod fieri potest si alienum est ab existimationibus hominum: quare salsd cepe insi mulari poetas, qui hoc commiserunt. Capere vero ipsi im hic οκοe pro nidon perspicitur satis aperte:vt enim αm contrarium est eius, quod dixerat αδ-αm , ita ca x,
eius, quod vocarat hoc autem secit, quia quae veris milia sunt, vim habent persuadendi,& facile irrepunt in animos eorum, qui audiunt. Quod ad integritatem lectionis facit vidi calamo exaratum librum,inqlio praeterea est,δμ: ita enim in eo lagitat r. - πι διι : nec tamen statuere postlim positum ne id ab auctore suerit. cuius sententia necellaria prorsus hic est . quia erat consuetudinis Atuis ruin saepe id in sermone omittere, cuius sermonis suit studiosissiimus Aristot Ies.nam initio quoque Analyticorum priorum, id desiderari maluit, quam illi eaperia legi quis igitur scit, an rei declarandae causa adiunctum hic ab aliquo suerit Eodem pacto coniunctio Mu, quae insta bis ponitur, abest a duobus libris. Sed haec quoque sit ne an non sit, parui omnino resert: nam infra eo loco, quem indicaui, i eandem sententiam repetit, semel posita eae Semel verbrelicta. Non oportet autem in his Praeceptis certum aliquem ordinem requirere: ut posterius scilicet a priore protius aptum sit: neque enim in his nunc rebus admonendis. qua
338쪽
IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. 16r
quae poetam instruun t documen laque artis eius dant, series illa penitus necessalia est. Hoe vero verum este, facile intelligi potest.
Fabulas inan constuuere ex partibus ratione carentibus,sed maxime quidem nihil habere vacuum a ratione. Sin autem,extra saluti compositionem,quemadmodum Oedipus, uousic si,quomodo Laius interierat sed non in
dramat quemadmodum in Electra,rui P;thia nuntiant vel in Ic sis qui sine voce e Tegea in masiam uenu.
- Auctor est,qui studium ipserum undiq; expolire conatur,Aristoteles poetis, tr scis simul atque epicis: hoc enim commune virorumq; praeceptum est in ut videant ne in constituendis rebus 'argumentisq; fingendis, sit aliquid absurdum, ac nullo modo consentaneum:hoc enim, si penitus praestare id potuerint, asserre putat ipsis plurimum laudis. Verum quia dissicile admodum est a piancipio usque ad exitum tabulam perducere, in qua nihil huiuscemodi inueniaturiraroq; hoc poetis etiam bonis contigit, locet si omnino id praestari non potest, ut omnis fabula prorsus hoc malo liber sit multo facilius id tolerari poste, si extra coinpositionem rerum, omnelio quod parum consentaneum est,extiterit. Hoc igitur est,quod nunc sedulo praecipit. χρονοή autem videtur hic appellasse omne corpus fabula :'nam λόγει etiam In aliis multis, quae significat, valere fabulam, remque commenticiam, apparet multis exemplis veterum scriptorum, & auctoritate etiam grammaticorum . iubet igitur poetas toto animo prouidere in argumento rexedo, ne partes vll. e illic sitit absonae .& quae con tineant In se aliquid parta consentaneum, sed in primis dare opera Ipso debere, ne quicqua illic huiusmodi si addit autem, intelligens praeclare quam hoc
sit arduum atque operosum. Sin autem:hoc scilicet obtineri non potest , extra'v ram fabulam,at'ue ea,quae geruntur eo tempore,illud collocandum: hoc enim via
detur intellexiste,cum inquit --: valet enim hoc Idem , quod aliis locis inquit ἰζω δραuκ e, ut multo supra, de eadem hac Perina disserens, τοῦra M. M. ii is ris: & non multo post iterum, ubi tradit, qui sit vetus usus machinaes sed etiam iIωτραγωδ' in, idem significans, aliquando dixit: ut statim post priorem duorum horum locorum: tuo sane loco, idem, quod hic, uno tantum hoc verbo
εἶων, e, οἱδὶ πόδι τω . Nam idem significare. μ s. ix Se δρομα hoc loco iii telligitur etiam ex eo,quod hic adiimgῖς - , τῆ -ατι. Exemplis verb comprobare quod dixerat,volens, docet hoc fecisse optimum omnium tragicorum in optima senula:cum enim ipsi non licuisset contexere ita res illas, argumentumque componere, ut nihil illic absonum foret, id quod necesse habuit recipere, & sine quo fab via manere non potuit,fuit extra res illas,quae in scena tunc agutur: ut multo minus iplum hoc pacto peccaste apertum sit:carere nanque ratione videtur , O dspo notam non sutile rationem modumq; , quo Laius, qui ante ipsum Thebis r inarat, intersectus fueritiinduciti ir enim ille huius atrocis mi casus omnino in
iusteli autem a ratio ς vacuum hoc, quia caedes clarorum virorum ,regum l 1
hemini esse possunt,qui in Illis locis vivat:nedum summo homini, atque ei, qui in regno ipsi successerit: debebat enim ille totum hoe diligenter, suae saltem salutis causa, perscrutari:ac leui etiam de eo facto cogitatione suscepta, totain rein subito percepisset. Hac igitur parte tantum laborat nobilillima fabula:ceteris verb in robus persecta de ab omni labς vacua est. Ut autem illic serti hoe potest: nee magna aliquam
339쪽
2 3 PETRI V IC T O RII COMMENT.
poema In quo nascuntiir, implicitum atque Inuoluttim. Sed etiam opus illi esse dicit pathemasi id est requiri,ut aliquando in ea reserantur rasis atroces, & ut 6 na illast vulnerum ac caedum:hoc enim valet egere epomelam his rebus sacere inquam non posse,quin haec omnia in ea aliquando contineantur, si plena ipsa &or nata sutura est:hominibus enim huiescemodi multi easus eueniunt. Animaduertendum autem respondere hunc locum illi, cum euoluta iam ui agnitionis, dum busq; ipsius generibus explicatis InquIt Duae igitur sabulae partes circa haec versantur, peripetia inquam & agnitio . tertia vero, pathos: illic enim quoque aptellatres has partes praeter partes quales quantasq;. Sunt autem illae,ut eo locOdeciarata fabulae partes quae una est p partibus qualibus ae princeps quidem ipsarum. Noconstituit autem ratione ulla cunctas illas diuersas species epopoeiae,sed dups 'anxu,
uivi suspicari liceticuius generis infrequentiores sunt: qua de causa videbanim magis confirmatione egere:illae verδ sunt: inplicita epo δα & pathetica. Adiungi L P 'terea Oportere etiam,ut in sententijs elocutioneq benὸ se illa habeat: quae nanquς his partibus laboraret,non magnam aliquam laudem unqua consequerem quδm uis abundaret aliis poematum virtutibus agnI enim momen si res est, qu* P .: .fimum sententiae in ea edantur: graues ne & acuta: tau leues de sevlςsmam tum etiam ornatus esse de hac respondere granditati et iis poemassis.c audit autem ii cpartem laude Homeri: paucisq; uerbis infinitum honorem illi tribuit, amrmanhipsum ita omnibus usum primum.quia ante ipsiam.epicq nullus bis turtutibuS strueret poema suum notuerit. Egregia verb laus est quempiam ea bona: coltcgiii quae in illa re ornancla cui studebat, desiderari poterant:ac tempore etiana ce ei somnes vicissi eidein operi incumbentes qui enim primῖ aliquam rem utilem, laudeq; dignam inuenerunt,magnopere semper commendati sunt. Quod vero sequxturi. - itii enim legitiit in ser tus Atiae vias . exemplicibus, ualet cunctas illas res ita Homerum tractasse, ut merito quisquam ille aliquid desideraren0n potu rit : R.indic re eaparte poema illud minus belle tractatum neq; tamen videtur ne
gare A Hstoteles, quῖn squis summo studiose id soluiti incumbatipossit aliquid o
namenti alicui parti acquirers. Sed tamen hoc non in linotam aliquam ei POC Rsui ita se gessi in munere suo obelindo ut nihil illi tu optimo desideretur; caloquat actata sunt, homini equo sitissacere debeant.
esse praeter autem haec locutione sententia omnessuperauit.
Cum uctorem Princῖpemq, ex tisisse Homst ri citatu et in elope ia ornanda,atq; omibus bonis genda, quae desidera i illic poterant, ne salso eristimaretur tan xii mei tribuisse, probat id vesumesita earum rerum enumeratione; locavi indicam
do uiri quibus hoc aut illud posui in seret. Si nanque inquit vir'nq; ipsius pocina
quispiam attendat, inuediet ipsa hoc pacto constare, & ita deniq; c0n tot mala elle,
ut Ilias simplex poema iit, & pathcticum: in quo Hii postumiit,ut pqcmaaliquod
sinplex, idemq; patheticum dicatur, valde iam notum est OK superiornm crebram de his rebus disputationem. Odyssea autem,inquit, i inplicitum est:cuius dicti si um,antequam alteram, quae in toto eius corpore se fa est , qualitatem silendat, usam affert: nullam enim partem eius opesis carere dicit agnitione: al ra aut cin haec est earum rerum, quae reddunt poema aliquod inuolium eum scilicet perina qua inpiam,qiue diu illic seselli repen te agnoscitiir: vel potius haec magna ex Pa te id D rstat. nam peripetia plerunq; ipsam consequirim: videnxurq; praecipue adinis bila bi casus, uibriaeq; fortunarum mutationes in sabula quapiam nascLcmi Pelsianas
340쪽
X longo tempore ignorata, agnoscitur. Nec tamen non ει renitiones in Abulisiquando sine peripetijs inueniuntur.& fortunae alicuius magnopere uariantu quamuis persona nulla illic agnita sit.Quod vero toto illo poemate sparsuri ac dis. seminatam agnitione inquit, intellexit& in prima de in media & in extrema parte ipsius inueniri agnitionem quampiam: tractario; locum,ubi perlona, quae latueri ru rsus cognoscatiir. ita autem locutus est ob credras, quae in eo piamate exponuntur, Vistis agnitiones : neque enim ita accipere debemus illud quasi per totum, ut significare voluerit ita illam susam illic etsi ut ab initio eius operis principium ducat agnitio aliqua,eademq; ad exitum usque ipsius perducatur. Eandem etiam Odys iram moralem elle.egregieq; illie expresios elle mores plurium persona Ium , tradit. quare probauit iam quattuor ill quae vocavit Histis, triauari s Homori operibus omnia inueniri. Adiungit autem Hs,quod meritb desderari polle supra assirmara ac magni momenti elle in Onni poemate ι reliqua duo abunde illi bellersunt autem & illa partes vocatae quales ac formae,cum Homerus vicerit omnes p tas bonitate & locutionis Micntentiarum. Hic ealatho exarata libri quiddam h bent,quod discrepat a lectio e excusorum:est enim in illis sine dubio peruulgata lectio planior: nee tamen non locus esse potest alteri huicinam supra etiam,clim dixisset Homerum omnibus illis rebus uium sitisse ante ceteros Se commode verum id elle lignificare volens,statim dixerat. - IIbi re quae seqmmtur. Vt maneat igitur In eadem ratione, ita quoque hic loqui potui used tamen multo durior sensus erit. impulit autem me,ne omnino hoc contemnerem, conseritus uni
Dissere luem orsecundum conssis ut unis longitudinem epopoeia, mfecundum murum. Longirudinis quidem igitur terminus seu ciens inquidicias est posse enim oportet simul conspici principium Orfinem. Eset a tem hoc, Drisiis quidem minores conssit utiones essent ad mubitudinem
Postquam similitudinem, quam habet epopaua cu tragoedia,& quibus In rebus ipsis inter se conuenit, cuit:quae discrimina nunc inter ipsas uertentur, ostendite duabus autem rebus discrepare illas assi tanat, id est operis longitudine de genere versus quia longe maior est coagmentatio epopoeiae , quam corpus tragoediae sit ac materia quae illic agitur in scenamq; deducitur. Genus etiam carminis, ut apparet, liversum est. Haec igitur sunt,quibus haec poemata inter se distant.Cum autem qu rere quis post et haec ipsa epopiniae prolixitas, quam accepit iam vineere tragoediae longitudinem, quam latos terminos habeat, & in quantum spatium se proserati Ipseq; Intelligeret non esie illos ita fixos eertosq; ut permutari non possent interuallumq; eorum aliquantulum uariari,inquit praefinitionem illam,quae dieta est, satis habendam esse,de nihil exquisitius debere postulari repetit autem illam rostenditq; cum seruatum suetit, quod omnino custodiri oportet, ut simul conspici & princia pium de finis possit, satis huic rei futurum.Quomodo autem hoc ipsum obtineatur, vi uno quasi aspectit oculorum de initium de extremum epopoele uideatur,declarat, assirmans id non defuturum,s constitutiones Ipsarum minores fuerint constituti nibus pristas: quibus scilicet uterentur antiqui epici,cusabulae ipseram nimis prolixae serent:atque ita illi res coagmetarent,ut immensum spatium temporis illis r r citandis