장음표시 사용
351쪽
IN I. LIB. ARIST. DE POETICA. 16r
quae poetam instruunt, documentaque artis eius dant, series illa penitus necessaria est. Hoe verb verum esse, facile intelligi potest.
quidem nihil habere vacuum a ratione. Sin autem,extra saluti compositi nem,quemadmodum Oedipus, uousisse,quomodo Laius interierit sed non in
dramate quemadmodum in Electra rui Pγthia nuntiant vel in Mysis qui sine voce te Tegea in masiam urnu,
' Au stor est, quῖ studium Ipsorum undiq; expolire conatur, Aristoteles poetis, tr gicis simul atque epicis: hoc enim commune virorumq; praeceptum est in ut videant ne in constituendis rebus 'argumentisq; fingendis, sit aliquid absurdum, ac nullo modo consentaneum:hoc enim,si penitus praestare id potuerint, afferre putat ipsis plurimum laudis. Verum quia dissicile admodum est a pi incipio usque ad exitum fabulam perducere, in qua nihil huiuscemodi imieniatu tararoq; hoc poetis etiam bonis contigit, docet si omnino id praestari non potest, ut omnis fabula prorsiis hoc
malo liberast, multo facilius id tolerari posse, si extra compositionem rerum, Omnelio quod parum consentaneum est,extiterit. Hoc igitur est,quod nune sedulo piicipiti autem videtur hic appellasse omne corpus fabulae : nam Mνει etiam in aliis multis, quae significat, valere fabulam,remque commenticiam, apparet multis exemplis veterum scriptorum, & auctoritate etiam grammaticorum . iubet igitur poetas toto animo prouidere in argumento texedo,ne partes vllae illic siit absonae.& quae contineant in se aliquid patu consentaneum, sed in primis dare opera ipso debere ne quicqua illic huiusmodi sit.addit autem, intelligens praeclare quam hoc
sit arduum atque operosum. Sin autetmhoc scilicet obtineri non potest, extra'vo. ram sabulam,atque e quae geruntur eo tempor illud collocandum : hoc enim undetur in tellex ille, cum inquit te iv.Θ. iax ue: valet enim hoc Idem , quod aliis locis inquit ἰμ δρίux e, ut multo supra, de eadem hac persona disserens, τοῦ ιδ. Ahiti, re inexu αα : & non multo post iterum, ubi tradit, qui sit vetus usus machinadis
sed etiam iIω τεκνω , idem significans, aliquando dixit: ut statim post priorem
duorum horum locorum: quo sane loco, idem, quod hic, uno tantum hoc verbo variato, praecipit: ait enim. δε-ν -- ω τα α πραγμασιν , ψ A rex, o nis. τῆ τω Xιο,κ ira . Nam idem significare. Se δμα hoc loco Imtelligitur etiam ex eo,quod hic adiungit,et Μαι - , τῶ 'αμαπι. Exemplis vero comprobare quod dixerat, volens, docet hoc fecisse optimum omnlum tragicorum In optima fabula cum enim ipsi non licuisset contexere ita res illas, argumentumque componere, ut nihil illic absonum foret, id quod necesse habuit recipere, & sine quo fabula manere non potui fuit extra res illas,quae in scena tunc agii tur: ut multo minus ipsum hoc pacto peccasse apertum sit: rere nanque ratione videtur , OsdIpo notam non suiste rationem modumq; , quo Laius, qui ante ipsum Thebis is inarat, interfectus fueritiinducitur enim ille huius atrocissimi casus omnino in
ius teli autem a ratione vacuum hoc, quia caedes Clarorum vimrum,regumqui rimis hemini esse possi int,qui in Illis locis vivat;nedum summo homini, atque ei, qui in regno ipsi successierit .debebat enim ille totum hoc diligenter , suae saltem salutis eausa, perscrutari ac leui etiam de eo facto cogitatione suscepta, totam rem subito percepisset. Hac igitur parre tantum laborat nobilissima fabula ceteris vero in robus persecta & ab omni labς vacua est. Vt autem illic sciri hoe potest: nee magna aliquam
352쪽
aliquam culpam subIt poeta quI hoe eommisit, ita in alia tragoedia idem iure optumo reprehenditur , qui in media actione rebusque qtur ea die geruntur n idem sum incidit. Inquit igitur Aristoteles,quantum potuit declinasse hunc scopi dum Sophoclem in Oedipo tyranno, cum extra fabulae compositionem, S non iam te , rem penu absiardani induxerit. Electra vero suic ut narrat.& ut perspicere licet, in qua magis peccauit: qui enim illic tanquam nunt ij exponunt, quid in Pytbiis gestum sit. contra verisimile id faciunt :&locus ille rationi repugnat: nec tamen ipse,n t i n priore exemplo secerat declarat, quid illic contra rationem fit. . Repinsnare autem existimatur, quia aetate Orestis udi illi nondum instituti fuisse dicuntur. quomodo igitur id ea ratione usu uenire ae contingere potuit: ut scilicet adolescens ille, tum illic quadrigas agitareucurru stacto, impetu equorum abreptus, n caretur.s nihil huiuscemodi illo tempore fiebat. Schosion etiam illic tradit id commissum esse a poeta αναχροισι α :quae figura,licen tiaque reperitur aliquando Vsurpata a poetis.quiae nan 'i fiunt Ipsonun tempestate, tribuut temporibus priscis ac pe senis antiquis,quae ab ipsis inductitur in aliqua parte poematis.nec vitio valde nocpoetis datur: putaturq; amne esse alicui magme culpae. Ille tamen potuit illud viti sius existimari,qii Ia iacit multum ad finem earum rerum: totaque illa commenticiaxes ac ficta,in hoc fundata est, quod si hoc inane esse salsumque intelligitur, tota illa narratio simul labefactatur. hoc Igῖtur sacete potui cui ab Aristotele consitum so phoclis multum reprehenderetur. AEschylus certὰ, qui eandem sabulam docuit, quamuis alio nomine appellarit:& eosdem illos sitnulatos nuntios fingit mortem Orestis Clytemnestrae AEgisthoq; narrasse,nihil huiuscemodi eominiscitur nec natationem ullam Pythiorum facit. Sed tantum inducit eos dicere Orestem mortuum rιeq; iussos esse hoc ipsis exponere a Stroph Io Phocensi cum accepisset ipsos illuc aliis de causis iter sacere, Argosq; venire debere . hoc ut opinor) aliquid facit ad pic bandum quidquid est hic absurdi, in eo manere. nam rem prorsus ita se habere non; tarmarimaeum enim ratio illa Sophoclis. valde probabilis fuerit: saepe fianque L n iuscemodi aliqui casus illic incidebant,& adolescentes nobiles, at cupidi gloriae, is te exercebantur,in menim etiam prius id Azschylo Mnire potuit:fingere inquam eo pasto Orestem interfectum..Al erum exemplum rei parum consentanae, ubi m sis offendit, collocatae, acceptum est e M sis, fabula, ut si spicari licet, Sophoclis iuperiora etiam duo exempl* ab eodem tragico sumpta sint: nihil enim assi rivo, quia grauis testis Plutarchus commemorat Agathonem etiam Mysos docia ille in primo capi: e thaibri Symposiacorum: nam Sophoclem scripsisse tragoediam Mrsos appellatam indicat Athenaeus,& Hesychius,qui saepe testimonia ipsus ex ea sabula es.
tant. Hoc autem in ea parum verisimile ut opinor erat, quod induxerat quendam e Tegea, Arcadiae oppido in Mysiam nulla edita in tam longo itinere voce, venisse: hoc enim arbitror valere eo loco sim, non mutum: sensusque nisi fallor ita in sis quadrat; neque enim mihi non fieri posita videtur, ut mutus homo multo mai ia spatia terrarum conficiatmullo autem modo probabile est, aliquem tacitum tanto tempore mansissee tam longum enim quoque silentium ipsius iuspicionem comutibus de hospitibus mouisset. Ita autem ut opinod ille inductus suit,quia si loqui
coepi isset,statim c sermone cognitas sui illit: atque ita sabula omnis interiisset, aut aliquod maius incommodum natum esset. Hoc mihi, ut in re obscura & incerta, latis
Quapropter dicere, quod interiisset uti abula, rid culum est: apris, ciris enim non oportet connituere tales bi vero risu fuerit, oe visinis
353쪽
mio consentaneum, accipere absurdum: quia quae ni O sese m r
tione carentia: EL inquamcluae circa expositudinem,qua nullo modo tolerandasum, fer picuum seret, Ese malus rea tractarit .nunc autem a s lonisfoeta delet Es,condimentis a pergens iliad absurdum.
. PQ J nunc rationem, qua se purgabant parum acuti poetae eum In huiuscemodIvicium inciderant,inanem esse,& nihil valere ad eos culea liberandos aiebant eniim quiddamicum huiuscemodi quippiam, remotum a uerisimili, finxerant, se coacto tuisse id facere quia aliter sabula periisset, nee illud suum commentum exitum habuisset. Ridiculum igitur hoc esse inquit, ostendere volens non oportere ipsos aliquid committere,quod ab initio videant elle vitiosum, sperantes postea sibi veniam datum ilhreddidit enim rationem cur illi a se dicti sint rem ridiculam facere, cum se excusent Ob ea. quae vitare poterant:hoc pacto. Non enim a princIpIO decet constituere tales,scilIeet sabulas: tales vero, quae hoc vitio laborent. admonuit nanque supra optimus magister poetas,ut antequam se adscribendum appellerent, totas fabulas in animo suo coagmentarent:ae siquid huiuscemodi illi appareret, argum tum illud mutarent aut penitus abiicerent. Hoc igitur est, quod nunc inquit, debere illos diligenter videre, ne componant fabulas, in quibus aliquid 1 ratione vacuum sit. Quod si huiuscemodi aliquid illic extiterit,& tamen positum suerit a. pM ta& receptum. hoc enim valere puto,quod inquit L AΘ-. ostendi i autem cur po ni probariq; aliquando pollit,quod rationem non habere videtur, uerbis quae con
sequuntur. his inquam, ei σαν-rαι λανι metit ita enim interpretor t&visum suefit
totum illud commentum ac fabula, hoc pacto mellus proceaetcivi poeta scilicet,cornito illo quod vocat Aristoteles xis,M: ac diligenter ponderato, praestare putet id Ponere in fabula,quod Ita res,quae illic aguntur, reddantur probabiliores. Cum hoc,inquam contigerit, docet quid facto opus sit: oportetm; assirmat expectareitulud,& nullo modo expauesceret eo animo lcilicet, quo intelligitur Homerus multa liuiusceniodi loca non resemidasse,cum ea remedia adhibuerit, quae necessaria illi malo videbantur.illa autem loca dicit nisi tanto artificio tractata fui sient , ita insulsa futura fulisse,ut vix aures ferre possent: quae nunc cum voluptate,expolita ab optimo poeta, audiuntur : omnibus enim suauitatibus, quarum comparandarum summinus optio suIt, Homerus loca illa resersit. indicat autem locum, ubi hac ipsa ratione calent Ia apud eum poetam frequentia snti Odysseamq; appellat, & illius operiscam partem, In qua exponitur vlystes In terram a Phaeacibus: Illic enim non nulla finguntur,quae sicile quIuIs respueret, & nullo modo consentanea iudicaret. Indus thiam vero, quam adhibuit Homerus in hoc malo tegendo,eleganter exponit Aristoteles: declarat enim eum, praeclare videntem rerum illarum insulsitatem,si fudisse illic omnia sua bona. quibus abundabatun eoq; loco cuncta poεtaru pigme- ta consumpsisse.intelligit autem & sententiarum & verborum ornamenta, & cet ra, quae illustrant orationem: atque ita sententiarum imbecillitatem operuisser nee non quasi imitatum esse optimos coquos:ab eorum enim studio verbum transtulit. illi nanque cum viles escas in aues inhonorem adducere volunt, condimentis ipsas adiuuant.quod tradit etiam secisse Homerum, quamuis longe alia condimen. a snt,quae epulas condiunt,& quae locum aliquem apud poetam,suavem reddunt.. iam enim, quo uerbo usus exfgnificat condire epulas. Ut autem ipse eleganter hic inquit.δ-- α'οου,,ita etiam de eodem summo poeta loquens Strabo est. M- αν Gexat econtra Eratosthenem enim in primo libro τοῦν disputans &ipse ab eadem re, idem pene significare volens,verbum transtulitiHre Igitur imiis
quibus verbis significauit Homerum fabellas in poemata sua inseruisse, & rationes
omnes illas,quae oblectarent aures, de forent condimenta & ornatus orationis nam
quod ἐναι id est bona vocavit ingenii dotes, luminaq; eloquentiae, supra quoquc multo eOdςm verbo oodem pacto usus est, ubi de non nullis iniquis iudicibus po
354쪽
IN r. LIB. ARIST. DE POETICA. 16s
hoe omittere non deberet, uenit ipsi in mentem hoc loco potissmum id sacere,quia
proxime splendoris huius verborum atque elegantiae mentionem fecerat. Admonet igitur poetas ut in partibus ignauis suorum operum incumbant in hanc re, studeantq; illas adiuuare nutuscemodi floribus ac luminibus Orationis. Ipsemet autem declarat, quae partes in aliquo poemate dici existimatiq; debeant segnes & inertes: sunt autem illae, in quibus nec mores alicuius personae expressi sint: nec sentetiae vllae acutae aut graues posite: hoc enim valere puto , quos inquit ope. Ania maduertendum autem ipsum rationem non reddere cur debeant poἴtae Ignavas partes suorum poθmatum elegati oratione expol re: apparebat enim ho ac per se n tum erat: quis enim non videat partes illas suis bonis destitutas, aliena requirere & postquam careret rebus maioris momenti ad ipsas commendandas, saltem his verborum sestiuitatibus esse subleuandas. Hoc Itur non comprobat, sed caulairi affer cur debeant se poθtae in contrariis partibus ab ornatu orationis exquisito,aliastinere: docetq;. quid mali gignat exculta nimis oratio non suo loco collocata: &quam male opera eorum in ea re Illic ponatur,cum magnopere obsi t,& non tan tum non iuuet inqui x enim. Occulit autem contra valde splendida locutio mores & sententias. quod autem summo artIficio molitus fuerat poeta, intelligens quanta laudem afferat & quam proprium studi j ipsius sit, ut mores exprimeret, & sententias
graues in ore eorum qui loquuntur, poneret, id totum corrumpere dicit & operire: facereque demum ne appareat, praeter modum excultam locutionem : quare cauere
hoc tanquam scopulum aliquem piat et debent. Nec tamen auctor est summus magister poetis, suadetq; ut illis in partibus utantur verbis abiectis & omni honore carentibus nam ita quoq; peccarent: sacerent enim quod nullo modo decet,nec conuenit dignitati sententiarum : Sed nimis excultam splendidamq; orationem in illis Iocis reprehendit: multumes, studium ae laborem In ipsis expoliendis non adhῖbendum esse dicit: hoc enim manifes id valet ηαηαμ r, quo verbo est usus. Cum autem
quaesiverit Madlux,cur no addiderit in Oratione quoque,qua excitentur motus animorum, Importunam esse ac molestam erimiam elegantiam verborum, cum illis
quoque obelle potius quam pro Milo videatur, putauerit' nodum hunc dis Ioluere studens, uocabulo illo δε--τι te contineri non tum acutas sententias, sedasse,ctus etIam animiq; perturbationes,quid sentiam de omni hac re, indicabo Prῖmuni igitur arbitror, quod praecipere voluit optimus auctor, ipsum plane aperteq; signiancasse: non est e scilicet adhibedum studes, aliquid in expoliendis oratione partibu,
illis sabularum in quibus aut mores exprimuntur, aut graues, acillaeq; sententiae existunt. non adissidii se autem μήο-Laone, quia inde aliena non est concinnitas verborum, cum potius illa multum valeat ad augenda ea mala, quae loco illo res runtur.nam In tragoediis non inueniri illius seneris orationem patheticam, quae in magno usu oratorum est, assimar Im: perturbantur enim illic animi spectatorum rebus ipsis, non oratione ad hanc rem facta: neque enim illic est aliquis, qui doceat aperiatque vim eortim malorum, ut in causis, quae in foro agun tur: & ipsa uerbis,
qualia ipsi commodum est, uideri faciat. id autem multo supra, ubI paucis de di licea disseruit, testatus est Aristoteles: nam illic etiam locu habete voluit verba translata,&peregrina, & iuncta. Idem astirma trut in iij. libro de arte dicendi, prae .pueque huIuscemodi multa ex ore eorum, qui inflammato animo diculi erumpere. aperium est. Quin verbitae sint res illae, quae sedulo captantur, cum aliquIs exor. nandae orationi operam dat, lubitari non oportet. V t autem tragoediae non n ullae patheticae vocantur, ita etiam partes ipsarum quasdam eodem pacto appellario
non tamen illae patheticae vocatae sunt,quia oratione ad eam rem apta commouea
tur spectatores sed quia casus atroces S taui illic contineantur:hoc enim η-Θic plexunque in tragcedia valere ipse significauit. Cum igitur παεα illud hic mouetur, id est animi spectatorum perturbantur,rebus ipsis, quae fiunt, perturbantur, non artificii plena oratione, quamuis non inficias eo, vires magis miserabilis aut saeua videatur polle etiam praestari artificio poetae,cuius rei essiciendae supra eo loco, quem monstraui, rationem tradidit Aristoteles. Non posse autem orationem patheticam contineri verbo illo A rar ικtis, apparet: neque enim motus turbidi manent In ea
355쪽
parte animiam qua nascuntur sententimilli nanque sedem suam habent partem rationis expertem: liancra: vero in ea,quae particeps ipsius est. Π sic λου -- , Gu λυπι - , ε κ αισων τε η misy ε δων ε Πν,
Deprollematibus autem ρο solutionibus , ex quotque oe qualibus Nid
formis sint h cpacto contemplantibus , t uni manifestum: quia enimfoeta ess imitator, quemadmodum uni vesticior, v quis alim ima inum em resor, nec se est imitari trium exigentium numero, num aliquod Aper: aut enim quali uere velfiunt: vel qualia aiunt ρο xissentur: vel qualia esse
oportet. Hac autem exponuntur locutione, vel π linguis . transutiomabus.ω muli stas be locutionissum damus enim haec poetis.
Sciebat summus doctor poetas geniis esse scriptorum, quod facile obtrectatores ἔnuenit: animaduerteratq; sepe vitio illis dari multa luae in ipsis reprehensione digna non sunt. quare considens eorum dignitati. quorum ingenia optimis praece Ptis imbuebat omnem liue loeum diligenter persequitur: ostenditq; quomodo illi purgari possint & a salsis criminibus vindicari:neque enim propositatin est ipsi potas malos defendere: & qui nulla facultate naturae arteve praediti, se ad scribe lumconserunt. Non est autem hoc alienum ab osticio ipsius: qui enim videret illos undiq; vexari, reuocaret animum ab eorum lectione, nec in usto honore poetas habe.ret,quos ipse utiles vitae vult elle, & serte fructus non paruos hominibus, si consultum eorum cognouerint atque colligere studiose ipsos potuerint. De qi restioni. bus igitur locisq; qifibusdam poetarum, qui in dubium veniunt, ne vitii aliquid in
se contineant: videtur enim veri aμxta. nunc appellares. τίμα m . nam quae supra ἐπιπι ι uae ex vocaviqvbi trallidit ex non nullarum rerum quae proprie sunt artis hi strionum scientia inscitiaq; , nullam veram reprehensionem cadere in artem pomtarum, ut ex inferiore loco patet, sunt pars problematum,& id deniq; , quod in ip ss valet ad criminandos poetas. De huiuscemodi igitur quaestionibus: nee no de ipsatum distblutionibus, se velle nunc di iterere ostendit: polliceturq; se rationem viaq; monstraturu, qua qui secuti fuerint,omnia liquido perspecturi sint: tanquam enim significat sine hac animaduersioue,qui quaerere aliquid de hoc voluerint, valude laboraturos: cognituri vero illo modo sint, ex quot illa, qualibusq; nascantu cisormis. Eis . vero videtur hic vocare, ut aliis in locis seci locos huius rei proprios. cunctae enim criminationes atque ipsaruin te tiones in illis versantur. ex taquain ad haec capita resecim tutain his igitur sormis manent: si verum hoc est, δύ crimina, cones poetarum, & rationes etiam illarum diluendarum: infra tamen videtur tan, tum appellare μυ- quinq; illa unde ducuntur, quae poetis obiiciuntur: modos enim eorum maledictorum consutandorum esse dicit xij. Iacit autem primum si damenta huius operis: & , ut consueuit, ponit quaedam certa & explorata, ut inde dueat ea, quae sine illis dubia &obscura fuissenti nam ait. Quia enim est imitator poeta, quemadmodum vel pictor,vel quiuis alius, qui studium ponat in exprimendis im, sinibus. orditur igitur a primo initio huius artis cuius omnis vis naturaq; posita est in imitando.quod commune ipsi est cum aliis non nullis artibus,ut in principio huius libri docui & hie quoque breui tangit. plures tamen illic enumerauit, quae t tat in hac re occupatae forent. hic vero tantum pictores oc ceteros omnes. qui imagia
356쪽
aqua uis ratione exprimunn communi enim vocabulo . vnIuersos lios
opifices appellauit,ut sunt qui e luto finsunt, sue cera, simulachra: nee non quistituas fabricantur. Sed multo antea Ipse de noti ne huius iuncti vocabuli aeeura. te disseruit cum illic quoque auctor lo usus suisset. est autem ubi tradit, cii tragoedia imῖtatio sit meliorum,oportere, qui eas colunt, imitari bonos eximiosq; exprec res formarum. Quamuis autem supra iam tradidisset poetam Imitatorem esse. non tamen id oportuno loco nunc repetere alienum existimauit,rei magis explan dae causiu&ut salsdsentire confirmaret, qui aliter de hac re crederent. Cum igitur. ni inquit,uniuersi hi sint imitatores, ne stetit imitentur haee enim est redditio &asma ιδ ie, quae apta est e particula superiore i ηι inim tria numero sint in quibus Imitandis versantur,unum aliquod eorum semper. Sunt autem illa huiuscemodi ut si voluntas horum artificum attendatur, illia mitentur,ac silmina daigentia adhibia o reddant ea, quae exprimunt, uel qualia suere, aut adhuc sunt ec addant aliquid aut demant:vel qualia vulgo ipsa aiun t: qualiaq; esse aliis videnturiatque ita sequantur rumores,& opiniones aliorum:Vel,quod est tertium genus, spreta veritate, nec reserendo se ad existimationes ceterorum, qualia esse oportet. Ex iis enim quas c cellis exite non possian ec restat ulla materia r ter has,quam sibi imita iam proponant. Explicatis autem diuersis materiis, vel ration bus potius Illarum tractandαrum monstratis,adiungit poetas uti locutione in illis rebus exponendis. Statim q; tanquam se emendans,inquit. vel & linguis, & translationibus . non quia uoces non nullae externae,ac verba translata xliud quippiam diuersum a locutione conficant:sed significare ut opinor voluit vulgare dc cotidianum genus orationis, & ilia Iud etiam expolitum,additis illi e leporibus, ac luminibus, quae ornant orationemrhuluseemodi enim sere est oratio poetarum. Auimaduertendum verbitae parte Ipsum,eum significare velle exponuntur α renuntiantur, de dἰuersis generibus rerum loquentetmquae oratione nota fiunt, usum eo verbo, unde n sabulis persona
vocata est, quae spectatoribus narrat,quod intus gestum est:& iis In locis, ut cernere ipsi non potuerint: is enim qui hoc seciz, ζα0, M appellatur: auctor autem ἰ isel, ,- inquit:habet igitur dissicultatis non nihil, eur potissimum nune usurparithoe uerbum,quod infrequens est apud Usummere uidetur factum hule rei ostende dae. Et tamen CIcem idem videtur secisse in Latino verbo, quod quasi huie respon-aetitiaee enim ipsius verba sunt e iij. de Oratore. Cum inflexo commutatoq; verbore eadem enuntiatur ornatius. Cum autem rationes Iam duas nominasset illustridae locutionis, addidit,& multa sunt pathe locutionis,significare nisi Allor volens Immutationes illas verborum , de quibus supra diligenter disseruit: dc quas stulte
Euelides ille priscus In Homero,reprehendebat: haec enim proprie videtur ampellari. cum scilicet vocabulum aliquod, aut pmductum est, syllaba una vel plui bus Illi additis: aut contra inde aliquo dempto, imminutum. sue alia quapiam' ratione Ipsum a consuetudine variatum fuerit. Nam quod addidit. Haee enim da linus poetis hoc declarat: superiores enim illi duo modi non alieni sitiit a consuetudine,quippe cum usus translationum frequens sit in sermone etiam Imperitorum eontra vero haec remota inde sunt: & tantum licentiae poetarum , contra iudicium
praepostes illius vituperatoris,concessarcum scilicet verbum aliquod huIuscemodῖ,liquid patitur, & quasi forma ipsius immutatur: cum enim dixerit nos potest
tem facere podiis,ut his verbis utenturi&ea, ut volontas ipsorum fert, comm
tent, testati videtur non licere aliis ipsa tam libeia contaminare, ae preprium hoe
357쪽
haec autem non in eadem rectitudo citidis facultatis oe foeticae: ne que alius artis ετ eticae . ipsius autem poeticae duplex peccatum: ab erum quidem enim ferse: ab erum autem ter accidens siquidem enim elegit imitari rem , cuius secubatem non hasti , i ias precatum Hr: si ro eligere non rem , fer μccidens ,sed equum ambo dextra crura trairuntem. Od
peccat secundum singulas artes. Ceu quod sicundum medicor m artem, labam artem, velimposilibu istoesi tractauit. Daec igitur, s-
Aliud sundamentum laesi tuedae itidem dignitatis poetarum quod a multis misgnisque criminibus ipses vendicat . quare, ut narrat,addi illud debet superioribus.
est autem huius emodi.Non oportere nos existimare eadem uirtutem esse artis P
rarum,& facultatis illius, quae docet,quomodo regenda sit ciuitas, ut sinulatqri uindininus aliquid probari ac rectum esse iudicari in ratione gubernandae ciuitatis,staritim putemus,quod poetis fingitur, illiusmodi esse debere: ac nisi ad eam formam redactum si t,ipium uitiosum cile:singulae nanque artes ac facultates suas quasdami certasq; uirtutes habentiquae quum illic probentur, alibi eandem laudem non inmueniunt,ac meritbsaepe reprehenduntur. Quod autem contingere in politica, M poetica, idem etiam usu uenire assirmat in arte ipsa poetarum δε aliis non nullis a tibus ut pon semper scilicet eadem in illis probetur ac vera esse ad summum 4, s ς ducta in diuersis studiis iudicentur. Hoc Igitur ab ipso animaduersum. & uice mm post tuin us 3pparebit, ui .patefaciet multis criminationibus dissoluendis: nec enim dcsunt, qui simulatque intelligunt quippiam a poeta prolatum iit bona positum, quod repugnet ab eo, quod persectum, uerumq; esse ab aliq ua arte tradi insistatim reprςhendant, & norma Illa utentes, uitiosum putent. Hoc explicato, docet duobus modis peccari a poetis in studio ipsorum:& qui arti huic opera dan r. in culpam dere duabus diuersis rationibusaeorum autem peccatorum alterum dialest esse per seruiterum vero ex accidenti:quam diuisione acurratc explanat, & quasi exemplis illustrat. Si enim inquit ars haec poetarum sumpsit imitandam materiem, quam explicare non posset:cuiq; ornandae facultas Iplius par non ellet, & elegit e mum imitari id,quod est supra uires ipsius: ita enim pene singulis uerbIs G meis L tina reddentur,ipsius peccatum est: --πι - nanque ualere hic puto,quae saneola subiecta est huic nomini :& unde id iunctum est , iacultatis uacuitatem, ac millam potestatem illius rςi administrandae. longeque aliud esse arbitror ἰmin ah m. quod αράααν Graece uocatur. Quare non putari debet auctor tibi Ipsi in his pati icis uersibus aduersatus esse:nec ea deςausa quaestionem excitare oportet: senten ii nanque hae diuersae in ter se esse nullo negotio in telligentur,si attendetur diligentat :notio huius nominis. intelligo inquam hanc ipsam de qua nunc disii utaui, Midi quod insta dicit,ubi assirmat poςtas,qui fingunt: uers busque complectuntur nes, quae fieri non possint,peccare ex accidenti, ac praeter ipsorum studium:hic vero docet,eos qui imitantur x xμι αν,labi per se,&in suo ipsorum studio errare. Hoe igitur signifieat hoc in loco, ut in multis alijs δε- - . In categorijs enim quoque capite,quo die rude qualitate, contrarium esse ostendit eius, quod um
Praeterea v.libro politicorum appellauit ἰδ μαρίαν πραγμοῦ tori, natura indolemq; hominis ininime aptam rebus gerendIs. Procli autem in primis t xemplum hic a commodatum est. de his nanque rebus disserens,quum ostendere iis let hanc Ips uinfirmitatςm poetarum,qui ingensi artis ue culpa pares no sunt alicui maletis tr
358쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA. a G
mna hoc verbo usus est inquit enim in Politiam Platonli, - οἰτραγωδ mei: το -
Me deligere poetam, sumereq; ipsum materiam idoneam ac veram, sed labi in ca tractanda, quia non est par ipsucaretq; facultate eximie ipsam persequendi. Quare Quod sequitur auris ac α ris, id est artis ipsus erratum est, capi debet ut prolatum et ar e,quae in ipso est,non de arte seorsum, generarimquerilla nanque, cum mat Davera sumitur,rinusque delectus habetur, non uidetur peccare posse. Horatiuus qui tantopere suasit poetis, ut sumerent materiam aequam iolorum uiribus, hoc si-
tam faceret, pluribus modis: inquit enim. Sumite materiam vestris qui scribitis quam Viribus,& versate diu, quid serre recusent. Quid ualeant Lumeri:ad cx tr mum enim dicens,cui lecta potenter erit res, dc qiue sequuntur, hoc manifesto d clarauit. Explanato peccato, quod committitur ab arte poetarum per se, Aristox isti pergit exsicare,cuiusinodi s i, quod ex accidenti ab eademconnatur, atque in quit . Si autem eligere Ipsum, non recia scilicet administratum est dest si in eo pe ςὰ it, 'Od senapst imita iam rem falsam,&errori alicui magno subiectam , lapsus es quia id euenit ac sorte contingit:vt ita exprimere coner, quod ipse inquit . Exemplo veth explanare hoe volens, luxit illudi natura equorinquod tamen ipsi commune est eum aliis quadrupedibus . Ceu inquit. Si in imitando iam Muxit equum s mul ambo dextra prura proiicientem: hoc enim peccatum est non proprium Poet , qui quod imitari voluit eximie Imitatus est,sed hominis,qui nun- qum attenderit, quomodo equi progrediuntur, rudisque admodum sit artis eius,qua: equos curat aut regittisi nanque hoe in se mouendis equi facere i, statim In d xtram partem corpo is proruerent, quae nullo amplius laquam fulcro sustinereturi
equi nanque ae ceterae quadrupedes; alterum anteriorum erurum: contrariumque
Illi posteriolum simul mouentide quo diligenter copioseq;dIiseruia ipse in libro depressu animali sicq; corpus eoru utraq; ex parte altero crure nititur, atq; ἀyr
1apsione liberum est. nam quod a M A. inquit, hoc uerbum propsium cst illi is
rei : crebroq; usurpatur eo in libro ab Aristotele, ut cum inquita πάντας ταπροδα Ἀπτα :docere enim tuc voluit homines moueri incipere adcxxtrarcorporis parte, & ea de causa, tit alterum crus paratum semper, expeditumque habeant, naturae quodam 'nstinctii, sinistram corporis partem semper proiectam tener .habitus etiaquidam certus pugilum, cum imminent in aduersarium:ita ii emanent,ut si illi magis se appropinquarint,sacile vulnii Imposituri sin ria, i appellatur.quo verbo usus est Cicero in epistola quadam ad Atticum, cum de ratione Academicorum .' sputaret. Sed Demosthenes et Iam in prima oratione aduersiis Philippum, In simiali exponendo, cum clues suos negi sentiae argueretreiiceretq; sos simile quippiam facere, atque pugiles barbari, inquit. idem autem ysii quoque venim tradit Aristoteles in ignoratione singularum artium, ut si pocla pectet contra rati nem ipsarum, nec culpam aliquam eo tempore admittat in artificio ipsius proprio, peccet ex accidenti. Exempli causa,inquit si aliquid edat, quod aduersetur leten viae curandorum corporum insimulabitur enim tunc non utroeta, neque in ' dum cadet eo nomine, ieci quia in munere suo obeundo contigit eum quΤddam tangere, quod pertinere ad artem medicorum, quam non didiceron&ut inhae, ita ei alii in aliis artibus, quas non appellat :&non tantum, ut adiungit, illo modo pec tui contra veram rationem alicuiμν artis aliquid pr seu uerum etiana si Protuli t qu piam, quod fieti nullo modo possit: tunc enim quoque labitur, ut Eaturae illius με
ignarus,& ex accidenti denique,quod ipse etiam,omnibus iis expotius, narrat 'nori tamen mentIone facta huius nominis:a contrario enim hoc monstrat, quod tamen
idem ualet,nam inquit. Jec igitur, qualiaci inque fuerint,scilicet peccata, non per se ipsam committit poetica, neque reprehendi potest, ut in ossicio suo negligens. Qualiacunq; autem suetin inquit, quia, ut ostendi, non omnia sun r unius gen Lii. . . Z iij ris:
359쪽
HMneque contra praecepta aliculus artis commissa:admis uit enἰm et lam illis , cum quippiam a poeta dieitur,quod ellici nullo modo pollit. nam non unum idemque senaperesse setius erratorum, in quae incidunt ex accidet i,patet etiam, quia quae itacueniunt,psura sunt magnopereque inter se discrepantia. hoc autem p tivterquam quod satis apertum est, confirmatur etiam verbis his, quae non multo inssa posita sunt.. καE- usit o. rostendunt enim non unum genus ipsorum esse. Non vonio aut in sententIam Robortelli ea parte, qua corrigendum putauit pro M. ,quod in excuss est, G : vetamq; prorsus existimo peruulgatam lectionem, ut inde sensus ille ducatur quem docui Quod igitur sequitur. ΨΜα πῖ, Artis πλη-,non aduersatur superiori sententiae aduersaretur autem si legeretur in t sed est confirmatio illius:exemplumq; rei In qua peccatum est a poeta, Quia non rectu et sit. nec mouere nos debet particula . quae poni In oratIone debere videtur, cualiquid dicitur, quod repugnet superiori sententiae lite enim quoq; idem ficit: nee aliud sane valent haee verba quam si dixisset ut quantum possum rem optanem) si autem elegit non bene, sed male: ita enim saepe, ut alias admonui, rei illustranda causa loqui auctor consueuit. nune autem ille pro posteriore hac sententia quae perseram illam rem tractatam esse asstinat, empi uni illius peccati poniti Perturbat tamen non parum hae parte,quod antequam sententiam absoluisset, niecit in mediam illam verba haec quae naturam eius peccati aperirent, ': si vera illa legitimaq; auctoris suntinam non sine eausa suspieari aliquis posset, scholion ipsa, declarationemq; quondam suisse alicuius, qui multo ante ostendere voluerit iis,quod Infra traditur ab Aristotele . Vnde e libro, qui Parisis apud Cuit. Mor lium excussis est Illa sublata sunt i quod tamen ipse non omnino probo, quia nulluexemplar inueni,a quo illa abessent:& praeterea quia duriusculus qvibusdam loeis hic eruditissimus scriptor esse deprehenditur: potuit autem quia multa inculcanda huc sibi este intelligebat,antequam extremum illud, quod sententiam claudit . a Lderet,ne tamdiu suspensum lectorem teneret stat Ini, adhuc illa non absolqta, τοῦ συμβ. xae ponere. Quod vero virtutem in his rebus, vitiumque, ν rino nomine appellat valet enim prolsus contratium eius,quod φαναοπια,id est tes recte& sine ullo errore ad exitum perducta idum etiam fecit aliis, in i . bris,ut in ij.Topicorunt,ubi de recte munus suum ubire,& ulli sensus, his verbis s.
etiam pacto Plato in h. de legibus quum de rebus ad hanc artem pertinentibus, ossi
πετιι. Sed etiam in iij.libro de anima Aristoteles,quo tamen in loco altero tantumaeorum utitur in adverbium conformato. nam pro contrario negatione illud tollit: quod etiam exemplum non nihil valet ad lectionem, quam probo, consimandam. quod enim idem Robortellus delenda censuit verba illa ae M ,ne in hoc quidem sententis eius aecedo:valde enim delector hac leistione:& supra in eriplicando illo loco quemadmodum ea verba deberent accipi,hnincauta. nec tamen non sateor me duos libros inuenisse,a quibus illa absint quos opinor illum citium hine sustulisse plus tamen apud me veritas valςtiquam auctoritas liorum,multis in locis maneorum ac deprauatorum,librorum.
360쪽
IN L LIB. ARIST DE POETICA. irrs iAsia fecit , peccauit sed recte halet, si cosequatur sinem sui i uir
Ams enim dictus est. Ceu e metis apta ad conflernandam vel Ese, M l
aetam acu flare . exemplum Hector e Vecutis.
Cum ansas omnes,quas captent qui sunt insensi poetis, ostendisset, docet nune posse tentari reprehensiones illas,& inanes esse declarari si, qui stat pro poetis, rationes illas notas habeat inde enim viam inueniet crim nationum earum consutandarum. Qui igitur Ipsos defendet, auctore summo doctore,omnes rationes in qui- reliquibus eriistimationern ipsorum violare aliqui conanthinac sin uias certo me do aptoq; ipsis labefactandis, resutabit: hoe enim valent prima verba, quibus ini quam clausit superiorem diuiso em:ae docuit,quae utilitas inde capi debeat. Nam quod inquit, ἐκ rnis laxi in m , declarat ope Earum,quas indῖcauit,serinarum. posse ac debere id esses. Respondet veto illudi. cor, ,ei quod initio huius rei e plurandae Dis uti itis eri My-m: videturq; postquam hoc ita concludit, in didule iam cuncta,quae uocauitή :quod tamen obscure secit. quinque autem illa sunt numero insta ab ipsi, aperte expositae suisq; nominibus appellata. Sra Una vero ad singulas formas accedens, declarat verum elle, quod in viatiuersum protul rat orditurque ab extrema forma &ordinem illum tenet, ut prima nunc appellet. qu Vsupra postrema posuit: an te ceteras enim eam aggreditur,cum poeta insimul xur, quod tinxerit quaedam,quae fieri sane non pollunt, siqliis artem ipsarum illarii ςrum attendat:ac quae preeipit illa, seruarit ., Arbitrox enim prorsus capi deberis aliam artem, contra cuius praecepta committat aliquid poeta: denon artem proprii pitu ,& quae versatur in materia quadam versibuqeomplectoidis meque enim it MMI iesum nune defendi desendi ullo modo potitiiset poeta:'tu nanque face d in ira tuam propclamq, attem,non consequor c finem suum iacillitianeque dici pocse r. heratione'; peecasse quod Insta'etiam inquit. . i. i. ταὐτὰς
Valet ad probanaum in telligi supra debere attoni de illis ipsis rebus, non artem poci ricam. Sed nihil ut opinor tantum addiuuat hane vinionem,quanta illud, quo insta legitur hoc sensu. Praeterea virorum est peccatum: rumn , quae secundum artam,an ex alio quoptimaeei dehil si natique supra quoque intelligeretus ars pG ica, non posset ostendi quid interesset inter hoc & illud praeceptum. Non impeditautam hanc sententἰam,quod inquit α-- : ipsus enim illius artis intelligit, de misius materia loquitur. Ratio igitur purgandi poetam,cum huiusceniodi aliquid in litu est, ut accurate tradit auctor, fateri sane ipsum peccasse, sed afficinare peccatum illud bono essemee dignum, quod hoe, virium ostendente Domine voceturi bene nanque se rem habere si ea ratione poetica consequitur finem tuum, quod usi eata via id est, si ne digitum quidem discetiisset a praeceptis illius arris, contra quam commisit, ipsi non contigisset. Ex his vere, verbis leue mendum histuli: en pinalitera aspirata scribi illabet non, ut prius erat i excusii temue videtur tamen odiosor macula consequentla verba occupasse, dc quae non tam facile deleri possit.
satis idoneus sensus hine colligitur.Suspieor aute aut peccatum a librario esse in pta strema earum vocum, aut hie aliquid desiderati , quod sententiam implebat. Ma.dius certὸ qui mInline suspectum hunc locum habuit, nescio 'uam rem interprestatur adi ingitq;,admirabilem esse oportet. quin autem ipse 'suum quoddam inductum secutus, te suo haed addat, dubitari non potest ex Graeco contextu, in quo lius ius sententix vestigium nullum apparet. yt autem ipse quoq quid significasse hae auctorem putem, ostendam, arisit ror eum dixisse, quod valetad coluilium poetae ivendum, finem semper attendendum esse indeque res,quae ipsum anteceda t, clammari. Alicuius etiam momenti est ad confirmandum mendi aliquid subessehm loco,quod particula, quae sequitur. V:,,a non nullis libris abest quae tamen hie ne rcessaria videtur:explan re enim volens,quod supra generatim pro derat, de aliquid eorum indicare, quae adiuuant finem poetices, hoc addidit, atque inquit. Ceu si
sic. id est finaendo alliquid, quod fieri non posse uideatur,terribiliorem : magisque 7 .maa jio Z. iiii apta