Petri Victorii Commentarii. In primum librum Aristotelis De arte poetarum. Positis ante singulas declarationes Graecis vocibus auctoris iisdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum & verborum memorabilium index locupletissimus

발행: 1573년

분량: 437페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

51쪽

,t PETRI VICTO RII COMMENT .

numera eorum, qui incolunt FHyonnesium, ducentes signum a nominius eiu enim an mani se Upellare comas, pagos. At menses vero,imos rana quam comoedi vocati nonsint a verbo M utroy sed nomen duxerint ab re

rore ido per pagos, quo illic gabantur, qui ignominia notati ex urbe disice, Eebant. Praetere acere ipsi quidemst ostendunt vocare σαῶ Atheniensis vero e cetis. De disserent i autem imitationum, . quot, . quae sim, haec

satis habenda sunt.

Cum ostendisset quid similitudinis si Sophoel cum Aristophane: Idq; dIxisse

esse, quod ambo imitantur aliquos agentes, confirmat id iniam communi vocabulo trag Ediarum & comoediarum: utrunque enim poema vocatur θῶμα ea de causa, vi non nulli volebant, cum tamen distincta sint proprijs illis vocibus: videtur enim significare alios quosdam aliam esse illius nominis rationem existimasse: neque credidi isse vorata fuisse'laeuae in ,quia illic gerentes person omnes sabulae nilippiam in ducuntur, cum dixtat Quidam assiman illi vero: ut iuspicari licet, prbitrati suerat idem valere θ καα quod anui ua: ut quemadmodum alia poetarum opera πα-κ me, vulgo vocarentur,ita haec eadem de causa θὴλ em vocata esstat.Quod adiungit autem nouum argumentum est, ductum itidem ab etymologia: declarat enim non stare causa genus quoddam Graecorum, Doris appellatum, vendicare sibi tragi iam ac comoediam: affirmareq; se inuentores extitille utriusque Doematis. Cum autem

non omnes eius gentis populi easdem terras incolerent, sed )onge diuersas, docet ilia Ios diuersseti argumentis iudici suum comprobasse, quibus declararent,conuenire sibi inuentinem eius poematis, cum superius illud commune omnium s xet M arenses igitur,inquit,qui erant Dorici generis, & quI veram Griciam inc labant i & qui in Sicilia Ges sibi posueranti comoediam apud se nata aleban it prius nanque de comoedia agit:qui in an Graecia vivebant,dicebant poema illud, licentiae Plenum, apud se ortum: cum populari statu ciuitas ipsorum regeretur: quod v xiiimile erat: propria enim illius reip.est libertas illa, qua utebantur. pclici comici iudescribendis improbis hominibus: vitiisq; eo si notandis: nec in alio genere reip. facile ferri potuisset, Megarenses verb usos olim hac rep. in iiij.etiam &v.libro πολι ipse testatunquam etiam, quomodo amiserint,accurate docet.Qui vero in Suciliam sede; suas transtulerant,comoediam inuentum suum esse aiebant,quia illie natus esset Epicharmus poeta, qui aetate ceteros comicos anteibat multisq; annis ante Connidem, & Magnetem veteres comicos, floruerat. Ei autem patriam Athena habebant seorurnq; auctoritate Athenienses videri volebant apud se inuentam e m iam . Adiungit autem Aristoteles non nullos etiam populos eiusdem generis , qui incolerent Peloponnesum, tragadiam sibi asciscere solitos: nec tamen statim at umentum exponit, quo illi niterentur: nec sine propriumilli ullum habebat, quo 'elararent graue id poema a se inuentum suille. primum enim redit ad explicandam rationem,qua ui nomInis freti, Megarenta probare uellent sibi concedendam esse inuentionem illius poemat Is.inquit enim. Hi enim affirmant se vocare ab . . pagos ipsos, siue oppida: sic enim appellemus, litas communi uocabulo reliqui Groci vocabant mori . : cum Athenienses, ut illi addebant eam rem nomine ostenderent. Athenienses vero 'UM appellabant puta Sunium,Pircaeum, reliquaq; huiuscemodi oppida, si ite pagos: illo autem communi uerbo huius rei significandae, usus est etiam Aristoteles in n. libro a m L, cum rationem exponeret, qua Carthaginieses tenuitati suorum cinium considerent: inquit enim. αμ με Tiso ἰκη πω me rea sint nc. Sed Thucydides quoque,qui scimptor Atticus fuit: in easti urbe natus &eductus es utitur uocabulo : quod AK stoteles hic tradit suisse proprium Doriensium: ubi enim de ueteribus institutis agri Attici disserit, st. -- A χα πια, τροπα, explicat autem statim Aristoteles sensum illorum, qui cum uellent videri auctores comoediae, utebantur signo i , huius

52쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA.

huius rei nomine quo Ipsa vocaretur: illamq; appellatam aiebant απο 'α Iclest,a pagis: cum ' ua ipsorum vocabulum esset non Atheniensium, cum ipsis de inuentione huius poematis contendentium. Cum igitiir sciret aliud etymon, rati nemq; huius uocabuli comoediae, siue comoedorum,sios esse putasse hoc tradit: d cetq; ipsos de hoc non dubitas te, quin comoedia a comis & pagis, & non a verbo κ - μα .is uocata sit, ut alij sentiebant, qui putabant comoedos appellatos a licentia illa,

qua utebantur qui dicebantur: illi nanque ludibundi lasciuientesq; per

urbem ambulabant, canebantq; versus ad risum excitandum aptos, & ad notandos mores ac secta ciuium improborum.cum contra ipsi putarent quosdam, ignominiae affectos, urbeq; eiectos per pasos ac vicos agri Attici errantes, sua lingua κω tiar uocatos: accusantesq; eos, qui se iniuria affecillent, nomen dedissse huic poemati. Sed scrupulus no paruus hic est: si nanqueo se Doricu vocabulum est, κο αἰ- quoq; , quod apparet inde ductum ac consorinatum, eidem genti tribuendum videtur: aeproprium ipsius vocabulum habendum. Quare sue a comis, Pagisq; , siue a verbo, Dν, comoedia vocata est, non sine causa, ducta argumento a vi nominis, Doriens una nationi origo ipsus allignanda videretur: occurri autem potest huic dissicultati ut arbitror hoc pacta. Si quis dicat in usu sane Attici sermonis suisse verbum κω Gων: ipsumq; radices egisse in eam lingua, quamuis ortum fuerit in finibus D riensium: quod non ita de altero illo contigeri cum suum propriumq; vocabulum haberent, quo pagos vicosq; appellarent, id est :& non id fgnificare vole

res, Vnquam usurparent, cum tamen supra ostenderἰm ab Attico scriptore hoc uerbum usurpatum. Quod autem sequitur argumentum est, quo utebatur D rica natio ad vindicandam sibi, non comoediam tantum, verum etiam tragoediam ednctum & ipsum ab etymologia huius nominis , quo communiter appellabantur ambo haec poemata: cum enim θαῖ suum esse verbum ostenderent, unde δ αμαm vocata sunt, uidebantur ea de causa ipsi inuentores extitisse horum poematum: nam si Athenienses primi illa excogitassent, suo ac proprio nomine inuentam a se rem nuncupassent: quis enim sceno vocabulo uteretur in suo aliquo inventosgnificando Habebant autem Athenienses verbum πρὸ ν, quod apud se idem valebat quod apud Doras' M. Quod supra inquit de populis quibusdam Doricit g

neris, Peloponnesum incolentibus, qui uendicarent sibi tragoediam, ipsos argume tum a nominibus ducere solitos, iriisq; uti tanquam nota quadam eius res, qua pro bare uolebant: quod inquam clixit ποῆι, σήurere, eodem pacto locutus est in thlibro de moribus ad Nicomachum, quo loco tradit, qua ratione aliquis possit pe pere se habitum iam consequutum: uirtutem'; aliquam tenere: amrmauit enim uoluptatem δc molestiam, quae nascitur ex factis illis in animo eius, qui iacit, posse hoc indicare: laetitiamq; illam & aegritudinem, notas quasdam haberi debere, quae aperiant de patefaciant,quod abditum prius erat atque obscurum.uerba ipsius hic sunt

stoteles his rebus explicatis,repetit quid adhuc fecerit commemoratq; se satis disputat te de diuersis rationibus imitandi: tradidisseq; quot numero sint imitationes: &uim naturamq; omnium illarum docuisse. Vnde arbitror certo teneri, quod supra indicaui, non fuisse propositum auctoris a principio genus propinquum diuersarupoeleon indagare, sed superius quoddam genus, quod contineret etiam artes nonnullas similes sane illis, non tamen & ipsas poesis : in extremo enim singularum diasputationum consueuit repetere paucis, quae consecerit.hic aute, quo dc quae sint, genera imitationum testatur se docuisse. Videtur autem ex hoc loco separatim de poetica agere incipere,ac uerum ordinem sequi, cum orthun ipsius sedulo inquirat: Quo molio enim supra potuit recte de illa disserere, cum ipsius originem nondum monstrametr

53쪽

PETRI VICTORII COMMENT.

1 dentur autemgenuise quidem omnino poeticam causae duae quaedam . atque hae naturales: -πari enim insitum e u hominilus afueris hac re siti diserunt a ceteris animantibus, quod animal est homo maxime Vmm ad imitandum 9 primas perceptiones 1 efacit imitando.

n, arrepta occason disputasset de controuersia,quae uigebat Inter A thenienion nullos Doricos populos: utraq; cnim gens videri uolebat in uentrix suisse

comoediae & tragoediae: explicassetq; argumenta,quibus,ductis a nominibus, uter tur Dor-s in asserenda sibi inuentione illorum poematum, qua rit nunc de origine poeticest modiceq; iudicium suum a riens,narrat uideri procreasse poeticam causas duas: & ambas quidem illas a natura proscchas, non studio ac voIuntate hominum excogitatas.Cum autem causas has non ita plane tradiderit Aristoteles : ut ipsarum hane primam esse: hane vero secundam dixerit; ortaq; quaestio sit inter in te pretes,quam potissimum secundam esse arbitrari debeamus: de prima nanque non dubitatur,quid sentiam de hac re, declarabo: censeo enim alteram causam extitisse, quae ita impulerit nos ad hoc studium, ut rationem cius inuenerimus: quod cuncti mortales gaudent, cum iudent aliquam rem apte expresiam atque aliqua ratione redditam.Sed prius,quae pertinent ad primam causim confirmandam,videatinis. illa autem est, quod auctor tradit imitari insitum ellenariiris hominum a prima teneraq; aetate: si nauque procliues tantum ad imitandum homines serent in aetate iam firma, credi posset illud iudicio aut auctoritate aliquorum partum . Consuesse autem veteres Peripateticos hoc argumento frpe uti,&quasi ad ineunabula accedere quia in pueritia facillime arbitrabantur naturae vim se poste videre testatus etiam est Cicero in v. libro de finibus. quod vero nunc iliquit, variis uerbis, idem tamen valentibus, Aristoteles hoc sgnificare solitus est: nunc enim ἰκ , A. . nunc ἐκ-

firmam aetate limbecillam; mentem Grieci ostendunt. quin autem pueri etiam Agestibus corporis & voce multa imitari atque cxprimere conentur, dubitare no poclumus: cotidieentim huius res exempla videmus.Adiungit autem, ut confirmet imiatationem esse insitam animis nostris a natura, vincere hominem in hac ipsa re cet ras animantes: illa cnim quae pri Ipua atque excellentia in nobis sunt , iacile existia mari possunt naturales radices habere. Tertia autem collatione inquit mi id est maxime aptum ad imitandum: sunt enim beluae quoque non nullae, quae non parum ad hoc valent: ut genera quaedam auium :& certe simiae: quae inde etianomen acceperunt: catiq; mimones, quod Graecum verbum manavit in nostriim sermonem in usuq; adhuc est leuiter corruptum, vocati sunt. Videtur autem in Graecis verbis auctoris dandi casu α τα, legi debere, ut infinitis loris locutus est,nisi putatamus more Attico praepositionem sem desiderari: quo pacto idem prorsus signita earet ae vitii nihil in scriptura soret. Addit autem aliud, quod idem constituit f ho minibus scilicet insitam esse a natura imitandi vim. Hoc aute est quod inquit ipsum hominem, quaecunque primo discit, id est puerum adhuc, & in tenera aetate constia tutum, hoe pacto discere, id est imitando: factaq; aliorum exprimendo, qui scilicet

aut longo usu docti, aut ratione scientiaq; eius rei accepta, peritius illa geran t atque administrent: hoc enim puto valere orto r- μαΘ-σμe η ai-ν, ut significet ipsos non expectare eo tempore praecepta magistrorum, sed attendere tantum quid alii gerant: conariq, ipsos reddere, atque ita rationem earum rerum tractandarum aliquo ni do perciperet hoc enim declarat hominibus insitam natura vim non paruam imuland cum viantur in rudimentis aliquarum rerum percipἰendis imitatione: Simiali, verb est huic modus ille dicendi,qiui usus est Plato in iij. libro de rep. g. prolatus autem est de poetis epicis , quum personam aliquorum induunt: atque ita, quod ipsoriun cst mimus, ponunt: commemorantq; quod vo

gomm x iam. Valere veti, hic fixiam, perceptiones,& totum id, quod ab aliquoquatus

54쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA. 3r

quavis ratione addiscitur, non disciplinas, apertum est. Idem enim quoque signiscat hoc nomen in initio posteriorum Analyticorum, ut tcstantur etiam Graeci in te pretes eorum librorum: nisi quod veriore via ac ratione res eo modo fit. Quod a tem primum inquit, imitari innatum in animis hominum a teneris annis, Cicero quoque in ij. libro de oratore his verbis idem eleganter protulit. Natura enim fingit homines & creat imitatores & narratores facetos & vultu adiuuante&voce & Ipso

genere sermonis.Hucusque autem nis fallor in exposita est ab Aristotele altera ill

rum causarunHptior, inquam,cui etiam quae ipsam confirment, adiuncta sunt argumenta duo , iam explicata. Nunc autem alteram causam affert, quae & ipsa demonstrat originem, sontemq; poetices esse naturalem.

Et gaudere rebus imitatione expresu 'uniuersis. 'num autem huius rei ea , quod contingit in operibus opificum quae enim i a cum molesta videamus. horum imagines , magno artificio, exquisitet expressas cum sectamur, titilia afficimur,ceu beluarum formas abietasimarumin cadauerum.

Haec altera eausa est, quae genuit poeticam, ut putat optimus acutissimusq; magia ster: cum enim omnes homines laetentur, voluptatem; capiant ex rebus imitatione expressis: idq; animaduersum esset a quibusdam: ut gignerent reliquis hanc voluptatem, totos se dederunt ad imitandum oratione uitam moresq; aliorum: nam nusi illi vidissent passim capi homines hac voluptate, non se ad hoc studium, quod in

nullo honore fuisset,applicuissent.Probat autem, argumento quodam ducto a consequenti: unde signum ipsum appellat, homines oblectari rebus bene expressis, quet appellat ρομα m enim vocantur, non imitationes, sed opera qiue effecta sunt accurata imitatione, si opera vocare libet etiam fabulas poetarit,ut tragoediam& comoediam,huiuscemodiq; alia poemata.Nam Plato haec ipsa illo nomine in iij.lia

etiam, eandem rem significare volens, idem vocabulum non semel repetit. Argumentum vero huiuscemodi est Declarat hoc ita se habere id, quod videmus usu u nire in operibus opificum: quae enim non sine tristitia quadam,&, ut inquit L.Plancus in epistola, dolenter videmus, eorum estigies accurate expretas cum spectamus, voluptatem sentimus. Quod autem in Graecis verbis est μα rex ἔκei A tae , valet imagines vilissimarum illarum rerum in primis exquis te, subtilitem; exprecsas: post tuinq; est ad rem augendam: nisi enim imitatio ipsa gisneret voluptatem, nihil illic erat quod oblectare postet: ac quanto aptius exquin usq; forma earum reriim abiectissimarum reddita esset, tanto magis aspectus illarum molestus, odi susq; fuisset: nihil enim in ipsis suave ac iucundum est: nunc autem cum subtiliter etiam,appositeq; expressa estigies illarum,lucunde nos tangasiintelligitur nasci eam voluptatem ab imitatione.exemplo autem declarare volens,quae snt res,quas Intelligit visu molestae, Inquit, ceu beluarum formas abiectissimarum & cadauerum. B luarum autem abiectissimarum reddidi, non ut noster interpres secerat, serarum truculentatur legi enim in iis, quos vidi,scriptis libris. -- ά rq ν- των novi in excusis olim erat . sed in libro quoque, quem nuper Guit. Mor lius Parisijs impressit eodem pacto legitur. uocare autem Aristotelem α μx, uiles abiectasq; animantes, certum est: vi in ii. eorum de moribus librorum, quos i scripsi t haec enim verba inde sumpta si inti a QG Q. καδ α ων,- ρλE s. ρπάmμεν P. r. In primo quoque libro de animo

55쪽

;, PETRI VICTO R II COMMENT .

ubi de Anaxagorae sententia loquitur, qui obscure de mente disseruit: nee uisus est

eis quos,re Iam perspecta& explorat non citabo. Θ.tia uero apud ipsum valere mi tes etiam animantes,&omnes deniq; illas, quae rationis expertes sint, alias a me d claratum est: dc exemplis positis constitutum. Quare ita prors cis puto accipiendum hunc locum esse.Nam addi etiam potest, animantes multas seras de immanes, si sine periculo sui videantur, ob speciem corporis delectare potius quam dolorem inurere ac poenam: cum contra lumbrici,scarabes, blattae, vermesq; omnes, non sine molostia unquam cerni pollin Plutarchus quoque,cum de ipse quanta vis esset imitati nis ostendere vellet in libello,quo docuit quo animo Oportet adolescentes accedere ad audiendos poetas, exempla posuit vilium turpiumq; animantium, ut lacertar, simiae, quibus addidit, inhonestam & ipsam foedamq; , Thersitis faciem: ut in v.etiam libro Symposiacon: nusquam enim meminit,nisi rerum aspectu foedarum. Corpora etiam hominum vita priuatorum visu molesta, fixdaq; sunt: eadem tamen eximie repraesentata voluptatem afferunt, ut tradit Aristoteles: cui etiam rei simile est id, quod attulit Plutarchus ambobus illis in locis, te Plesilochete picto, qui ulceribus scatebat: δc effigie Iocastae, quae consecta incerore erat, & tristitiam animi ingentem prae se serebat.

seus autem huius etiam rei essηuia disserena lumphil ophis iucunci mum Hi,verum etiam Esse similuere τerum parum participes eius sunt:

hanc enim ob causam gaudio a ciuntur,cum cernant Imagines rerum quia

continere i sectantes per istere, ac ratiocinari quid unumquod eorum sit .Ceu quia hic iste est: quia, moile antea rem vi Irrit,tunc non imitatis efficiet xoluptatem ,spropter artiscium studiumi opificis, aut colorem, aut propter aliam quampiam huiusmodi causam.

ortum illius gaudij demonstrat, quo assciuntur, qui eisgies aliquarum rerum subtiliter expresto,cernunt: cum tamen res ipsae, quarum illae sunt simulacra, mole stae visu sint, ac libenter declinentur: estq; causam huius rei este,qubii cuncti mort les mirificam voluptatem capiunt ex perceptione rerum: neque uerum esse, quod multi putant ,ut discere tantum iucundum sit studiosis sapientiae: est enim illud & ἱῖ, ipsis causa maximae voluptatis:&aliis etiam, qui non videntur teneri desiderio re rum cognoscedarum. Facit autem, ut soli putentur studiosi sapientiae capere volu ptatem ex perceptione rerum, quia ceteri non ita instructi ad eam: nec imbuti opitimis artibus,sed in aliis studiis versati, non multum progrediuntur in hac: vincum. turq; magno interuallo ab illis.Vnde multitudo falso putat,solos eos, qui toto antimo incumbunt cognitioni rerum,uoluptatem sentire, cum discunt. Contra autem Aristoteles, cum sateatur id ipsis iucundillimum esse, assirmat non minorem voluptatem ceteris afferre: hoc enim manifesto valet id, quod in Graeca scriptura est,qui uis relictum a Latino interprete, μει M. parem enim voluptatem inde ducere tradit studiosos bonarum artium, atque imperitos. quamuis contingat musarum expertes infrequentius illam sentire: nec magnopere illius compotes fieri. Cum autem geri

rati in dixerit omnes, qui discunt aliquia, sentire voluptatem: quomodo illi ips qui

56쪽

IN L LIB. ARIST' DE POETICA. 33

spectan t imaginem,discant, aperit: docetq; cognitionem illam causam esse ipsis v luptatis : Hanc enim ob causam, inquit, gaudio assiciuntur, qui aspiciunt limagines, quia contingit ipsos,dum spectam, perdiscere: ac ratiocinari,quid una quaeq; res sit. exempli causa: Hi quem pictum aut fictum nunc video, est ille, quem olim vivum aspexi.atque ita fit,ut discamus : & similitudine quadam ducti, rem,quam pene obliti eramus, rursus percipiamus, & quasi agnoscamus. nam valete hic renouare in animo,& quali sopitum excitare, quod antea didicetis, apertum est: hanc enim quoque notionem esse huius verbi: fieriq; id, quod ipsum valet, duobus m dis, testatur ipse in problematibus : in v.enim earum quςstionum, quae pertinent ad harmoniam, inquit a.νι δἰ He/Θαλιν. τ reo A πιπιλνiri in λαμβασυν τὶ αἱ A --ἰm. quin autem locus ille huic,que in manibus habemus . valde similis sit dubitari non potest.Occurrit autem, hoc explicato, dissicultati cuiadam Arithoteles: cum enim aliquata voluptatem sentiamus, imaginem cernentes rerum, quas nunquam antea vidimus, perspicuum est tunc non nasci voluptatem itilam ea ratione, qua docuit, id est quia tunc renovetur in nobis memoria illarum rorum Monstrat igitur fontem huius, diuersae a superiore, voluptatisi traditq; tunc: cum scilicet rem imitatione expressam prius aliquis, non videtit, imitamen ipsum, studiumq; ab opifice in imitando adhibitum, ac demum redditam ipsam illam essa accurate, non procreaturum esse voluptatem, sed quidquid inde voluptatis nasce tu natum iri aut ab elegantia operis, aut pulchritudine colorum aut aliqua hut scemodi causa. Duabus igitur de catas gaudere possumus, cum emgiem aliquam eximie expressam spectamus.Nam voluptas,quae naicitur in nobis, cum inspicimus eiugies rerum,quas & si non uidimus, accipimus tamen ab iliquibus fide dignis hominibus, aut scriptoribus, illiusmodi esse, par est similisq; voluptati, quae existit ex aspectu subito rerum a nobis ante visarum: simulacra enim In animo retinemus rerum, quas diligenter audiuimus, non minus atque earum, quas oculis vidimus. In causis vero, quas non appellat,este etiam potest, ut aliquis scilicet oblectetur, irringinem intuens: quia illa ipsa re, quae exprella est,capiatur, & ad eam procliuis sit: v xiae autem die existunt, ut sunt uaria hominum ingenia. Est hae in parte molestum a neque enim hoc dissimulare libet,quod, nulla liuius rei causa apparente, variat se mam loquendi: cum enim nominandi casu primo dixisset ιιιμμα πει-ι τώ δενω. stasim transit ad casum accusandi, qui aptus est a praepositione ηα.& non inquiea' u rem μανία ς raria & quae tequuntur. quare durum id videtur. & ea sertasse de causa quidam coniectura olim emendarunt, σὸμ ιι μα. ut legitur in quodam e cuso. nam ex opinione id ductum puto, quia nullum vidi calamo exaratum, in quo illo modo scriptum foret.

Cum autem imitari nolis ex natura sit, harmonia ct rhythmus nam 'metra particulas esse rhythmorum perspicuum ess) a principio qui natura facti erant praecipue a ipsas has res ulatim fremouentes, procreaverunt ρο sim exseditis filia s, hs quae ex tempore dicerentur.

Cum duas fuisse causas areIs poeticae, & eas quIdem naturales, ostendisset: qn rum prior est, quod inlitum in animo est hominibus, studium imitandi: posterior vero, uod cuncti mortales voluptatem capiunt e quibuslibet operibus ad imitati nem alIcuius rei sactis: nis enim posterius hoc quoque natura tributum esset homInibus,quamuis aliqui extitissent a natura facti ad imitandum, non tamen summum studium posuissent in ea re, quam intelligerent in honore non magno haberi, nec iucundam esse hominibus. Quare poetica ita quoque non multum progreta suis.

57쪽

1 PETRI VICTORII COMMENT .

lat. Harum igitur causarum alteram: priorem, inquam, repetit, qtiae instrui tali hoc munus : & eo. tanqua sundamento aliquo possito, apertius costituit originem huius artis, ita agens.Cum imitari sit nobis a natura datum: cuinq; harmonia etiam & rhythmus, quibus rebus imitamur lint nobis a natura tributa in uenititur enim qui ratione harum rerum nulla cognita, tamen natura duce has res attingunt α concentu, motuq; corporis apto, Ut possunt, aliquas res imitantur) a principio qui pretereeteros procliues ad haec erant,id est ad imitandum de ad utendum harmonia & rhythinis genuerunt poesim a rudi, tenui si principio, ut sunt initia atque originesbmnium rerum . primus enim Ortus poetices sui rea, quae ex tempore dicebantur; quaeq; subtili alicui, nulla meditatione adhibita, in mentem venerant : quae Graeci vocant abradii Aux me quod frequens verbum est apud veteres scriptores, cum CLeero etiam in epistolis ad Atticum uo utatur : Platoq; eodem sensu in Menexeno, orta tu δεν dixerit: haec enim verba ex eo sermone sunt de illo, cui mandatum erat

repente id munus deflendi interitum eorum, qui pro patria in 'raelio caesi fuerant.

I,N. Cum autem in appellandis quasi instrumentis artis poeticos ut harmoniam &rhythmos, ita metra pedest non recensuerit, nondum plena absolutaq; sententia se purgat: doeetch se, cum rhythmos appellauit, eodem tempore tacite appellasse etiam metra,quia dubitari non possit, quin metra sint partes thythmorum,de in e rum cornote eontineatur. Philoponus quoque In lj. Se animo, ubi do voce hum na subtili rex disserit assirmat rhythmum communius quiddam esse, ει quasi genus: metrum autem rhythmi speciem. cum quod metri nomine appellatur sit etiam rhythmus : eontra autem non omnino. metra isitur sunt pars totum rhythmorum, qui

spectantur in vocer breuitateq; ac longitudine eorum temporum: non omnium enim rhythmorum . de quibus sarie rhythmis illo loeo interpres ille Meur,tus bat. unde arbitmo hic Aristotelem numem multitudinis. e υθώδε dixiste,cum certos

quosdam intelligeret. Potest igitur. addi tertium hoc superioribus duobus, si quis

rem masis explanarevesit, ac scrupulium omnem euellere: nam quin metra etiam,

usus* versitiun qatura ipsa data hominibus sint dubitare non possumus. Quamuis autem concen ac rhythmus, id est semina quaedam artis canendi saltandi , insita Derim in animu hominum a naturai pia, non tamen cuncti mortales eodem pacto histracti Ini, atque ornati erant: quod enim in aliis quoque rebus, quas a natura uidem habemus, eontingit, in hac etiam contigisse verisimile est: vi hi minus ad ipsam: hi vero magis propens sint. Quare hi priecipue artis huius fundamenta ire runt, qui in primis sim a natura erant ad hoc studium: hoc enim quoque tradidit AKstoteles: neque enim qui naturae impulsu valde ad hoc studium inci nati non fili flent,quamuis animo an eo non abhorruis lent, auctores unquam & duces huius artis extitissent.NHere uerb animo posset aliquis, quomodo nunc Aristoteles, ut planum sumat, a natura nos habere quod imitemur, & utamur harmonia, de rhythmis, ςum de petimo tantum horum rem ita se habere probatum si ta Nisi fallor at tem dii luetur hic nodus:quia quum communiter probatum sit, fictos nos esse ad imitandum, rasiones etiam illas imitandi natura nobis traditas esse, declaratum est. Quin autem multi imitemur, & canςndo, & saltando, & aliis non nullis rationubus, quae auxilio illarum rerum tractantia dubium non est.Animaduertendum etiaest, quod initio auctor vocavit simpliciter λεμ, : & non multo post ὐκ si eis siue o.

τρα, ut ipsum nuc extremo hoc verbo, & quod quasi declaratio antecendensium duorum fuerat appellare. Vnde etiam confirmatur primo quoq; ipsum intellexisse or tionem pedibus illigatam.

uulsi ero pressuit sicundum sitos propriosi meres eorum qui eam

tractarent grandores erum honesta jacta imitabantur ea ii, quae

58쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA, as/b huis modi naruris froficerentur. Humitores vero inacta turpium vis rorum primum canentes vituperationes: quemadmodum aberi illi ho mis laudationes.

Cum primum ortum poetices communiter Indicasset: viderique non sine causa dissicile aliquibus potuisset, quomodo tam diuersa ipsius genera ex ijsdem sontibus

manassen docet nunc,quae causa f ueri cur illa tantopere distracta si si & in diuersas partes abie it, assirmans varias indoles eorum, qui aes eam accederent, ipsam variasile,& quasi corpus ipsius in contrarias partes distraxisse: cum qui moribus grandi res fuerint, lignitatisq; pleniores hi enim sunt, ut Opinor, qui appellantur ab eo tri-μν, sti) contulillent se ad honesta facta imitanda: & eorum deniq; , qui ingenio irsis, moribusq; similes forent. Contra autem humiliores homines,& qui captum ingenij tenuem haberent,sactis abiectorum turpiumq; virorum catiendis, totos sed didit lent . qui ut Aristoteles adiungit, primum vituperationes vetabus coplexi sunt: νt alteri illi hymnos & laudationes. G, vi vocatae sunt orationes, quae vitam factaque aliquorum uituperarent: sue solutae illae fuerint: siue certis pedibus vinctae: villic manitald accipiendum es L Plutarchus quoque in Laconicis eodem sensu hoc verbo

usus videtur, cum mores, & instituta quaedam Laconum exponeret: In quibus narrauit etiam hoc. oportuisse adolcscentem eum, qui in aliquo peccato deprehensus foret,aram unam quandam e multis, quae in urbe consecratae erant, circum ire, nentem carmen ab illo ipse in se factum,quod ipsum vituperaret: ita enim interpretor

gatam orationem eam fuisse. .m appellati sunt cantus, quibus laudes deorum It mortalium celebrarentur ; quam aliquando vocabulum hoc valeat idem, quod' hce; unde Aeschylus usurpavit υν- pro conuicijs probrisq; vexate. Quid autem si

Ruficet ; & quid discriminis si t iniet ipsum,& ἰmiam, docuit Aristoteles in i .libro de artificio dicendi. Ut supra autem , ita hic arbitror accipienda esse pro libro versibus consecto. Coniunxit Plato quoque in qui bro de legibus duo

haec verba: quo loco disserit de infirmitate rerum humanarum: ac pene sententiam. illam Solonis valde celebratam,commendat i inquit enim. Q; si μ. ἐπι-ἰμωγὰ iaci taxnc τι ora κου πιν*x ἰe. Animaduertendum autem idem pene tradere Ariastotelem usu venisse in studio poetarum, quod narrat Cicero contigisse de Socrate, quas sente & capite philosophiae: qui enim illum audiverun si & tanquam ab eo nati sunt ex ipsius variis & diuersis disputationibus, quae tamen unius quas corporis membra forent: quod ingenio & naturae ipsimini aptum erat,apprehenderunt a n que enim existimari debet alia de causa ipsos in sermonibus Socratis longe alia, d diuersa adamaste,nis quia moribus eorum quadrabant. Unde inquit proseminatas esse plures quas familias, dissentientes inter se,& multum diiunctas de dispares: quum tamen omnes se philosophi Socraticos & dici vellent&esse arbitrarentur. Eadem igitur fuit ratio poetarum: inuento enim illo studio,cuncti,qui ei operam dederunt, ad mores suos illud accommodauerunt,& quum dissimiles inter se Arent,cunctis tamen in nomine ipso inter se conueniebat. Quod vero supra in excusis est:--'e - πταε υ, puto restum est quamuis Paccius, interpres huius libri, videatur legisse κίψα τοιου ανν , ut sane ipse quoque inueni in quodam exemplari: &si deprau tius adhuc in eo est post supra additum uerbum, πν' xl: quod locum hic non habet: ut appareat id commilium suisse vitio ac negligentia alicuius librarij. Cum vero incommuni lectione desideretur verbum quod reserat articulus ille accusandi casu positus, Π e, quis non videat repetendum esse πe risi: intelligenduinque niam , id est studiosorum & honestorum virorum ivt omnis sensus huius loci sit. Homines, qui retinent in se multum dignitatis,imitari solitos esse honesta facta, de ea denique quae ab honestis,uirtuusque studiosis viris,quales ipsi sun proficiscerentur.

59쪽

3s PETRI VICTORII COMMENT .

Eorum quidem igitur, qui Vomerum aetate antecesserint, nullius Iosiamus huiust Odipoema Acere: credibile autem est esse multos. Si vero ab Homero initium iecerimus iret. Ceu eu margites illius G huiuscemodi nonnulti . in quibus oe quod valde conerueret ambicum metrum Penu. de iambicum vocatur nunc, quia in hoc metro se m tuo laedebadit, atque

emi contumelia afficiebant: extiterestrisiorum i orum: hi quidem, herbicorum hi vero, iamborum poetae.

cum docui siet studium poetarum In contrarias partes dissectum sutile propter varietatem ingeniorum, naturamque diiuersam eorum, qui se ad id applicuissent: cuncti enim imaginem suoruin morum in ea re aliquo modo exprimunt: ut qui grandiores seuerioresque sint amplam aliquam,plenamque dignitatis materiam sumant:qui vero contra tenuiores abiectioresque animo sint, humilem ac ludicram: petereque tib eo non sine caula posset aliquis, ut exempla promeret horum poetarum, Operaq; Ipsorum indicaret, tradit nunc vetustate illa obruta suille, nec extare alicuius huiuscemodi aliquod ante Homerum,scriptum: quamuis verisimile sit suille complura: tempus enim omnia consumit: facilius autem ea delere potuit, cum rudia & imp sita sorenti ne tamen id inane putetur, affirmat, siquis inferiorem aetatem spectare

velit: incipereque ab Homero,poste sane vestigia aliqua ipsorum monstrari: huiuscemodi enim esse Margitem ipsius,& alia non nulla talia. significat autem, ut opinor, quaedam opuscula poetarum aliorum, quae ii militudinem aliquam Margitis habeatent,plenaq; conuiciorum In aliquos forent. magis enim verisimile hoc est,quam aecipere ut alii secerunt,non nulla Praetcrea ab eodem Homero scripta. quia videtur supra indicalle aliorum etiam poc tarum exemplo hoc demonstrari posse, qui tamen omnes Homerum aetate secuti sint: hoc enim arbitror valere,quod inquit. Si volueriamus initium ducere ab Homero huius rei probandae, id nos nullo negotio conscistri ros. ostendit igitur his verbis se non illo solo, si opus erit, contentum suturum: no que dixisset unquam, ducto principio ab Homero, nisi ulterius in eo procedi etiam posse intellexisset. Quod uero inquit rim: ris πιὼμα,arbitror ipsunt intelligere quod contineret in se laudes aliquorum aut vituperationes: quodq; simulachrum quoddam retineret eorum poematum, quae postea, absoluta fieri coepta sunt: in quibu&q; res seriae aut iocosae persectius tractarentur. Margites autem viri nomen videtur suis te stolidi atque Insani: cuius fabulam aliquam cum scriberet Homerus, ab eo nomen poemati illi suo imposuit. Adiungit etiam Aristoteles in illa materia tenui, plenaq; in sedictorum traditanda inuentum fuisse metrum iamblon,quod aptum Ipsi soret, nec tamen Homerus cogen re versus Margiten consecit: constabat enim illud. vi intelligere licet testimonio huius optimi auctoris, qui citat verba quaedam ex eo poemate in vj.libro de moribus ad Nicomachum,heroico carmine: quod ut opinor significauit Aristoteles his verbis. o. ολ ia ιπυ . e. o. reri: illud enime. . sine dubio aptum est Esuperiore illo es m τει-m: quibus uerbis Intellexit poemata quaedam Drancorum ad similitudinem Margitis facta. Nam illud etiam . si, quod valet procliit & in usum uenit, quodammodo declarat in prioribus illis hoe

adhuc non extitille . Inquit igitur tempore repertum fuisse metrum, quod ipsi conueniret : atque illud quidem non scientia magna aliqua harum rerum , sed potius sponte fluxisse : dux enim natura rerum omnium est. Non erat verb Margites omniano vacuum ab Iambis: quidam enim huius generis versus , nullo certo ordine, sparsi erant ae disseminati in eo poemate, quod magna ex parte, ut ostendi, constabat

heroico versu. hoc vero testatur Hephestion in Enchiridio, capite de poemate. non

tamen

60쪽

IN L LIB. ARIST DE POETICA.

tamen iambion ipsum eo tempore appellabatur: id enim nomen ei postea Impositu .suit ab iis,qui materiam ipsam consiliumq; eorum, qui co uterentur, animaduert runt: cu enim viderent genere illo metri poetas iacere conuicia in aliquos, eo nomine appellarunt, quod ductu est ab ἰαμεῖ Q est enim ia, Alvexare contumelia. Miarari autem non debemus inuentu prius suisse versum rei illi aptum: postea vero nomen ipsi inditum, nam hoc ita se habere declarat auctoricum ait. Vnde iambion nucvocatur: quasi antea ita vocatum non suillet. Adiungit autem,hoc tanquam corollario quodam, quod ad nonae 3 pertinet,explicat me numero priscorum partim sui cse heroicorum: partim iamborum poetas: ut arbitror, intelligens genera carminii, quibus urerentur: illa vero ut exposivit,accommodata erant materiae. Vnde cognoscere licet antiquos poetas ita diuisos suille, ut alteri eorum grandia argumenta colerent: alteri vero humilia tractarent. Non video autem cur oporteat immutare loctionem,& Pro πον , legere ar x, praesertim cum in omnibus calamo CXaratis e dem modo scriptum appareat: nam cum dixisset: Eorum qui ante Homerum vix

rint, nullius postumus huiuscemodi poema nominare, quadrat mirilice,s adiungas: Verisi mile autem est extitisse multos: qui scilicet huiuscemodi poema condiderint. in iisdem autem exemplaribus infra pro ri μό8,, legitur καm H μοῆγ, corrupte tamen siti si fallor ac non sine culpa librariorum: quod tamen silere nolui, cum constanter in omnibus calamo exaratis libris ita scriptum offenderim, & viderim in librum etiam nuper excusum hanc lectionem peruenisse. Animaduertcdum etiam , quum dicat hic vicino in loco,mboso ea. ,& ἁχό ιμ- ., ipsum manifestb uti Homero tanquam termino quodam penitus vilium, & aliqua speciem habere incipientium, pocinatum: quod indicat magnopere dignitatem huius exiiiiij poetae:& quant pere ille omnibus praestiterit, qui ante ipsum hoc studium attigerint, quum illos vetustas funditus tenebris inuoluisset: ipse vero tanquam clara quaedam lux fulgeret. sit ostendendi, quod um

Non tamen ii F signincat laudem aliquam ipsius,sed ostendit potius eum in eodem

cretore, quo ceteri, ut Plato putabat, volutatum: nec esse exipiendum e choro reliquorum: de tamen utitur ipso tanquam capitequodam & sente poetarum.

Ouemadmodum aut in rebus grauibus maxime poeta Homerus extitit selus enim non tantum crura bene , rerum etiam, quia imitationes Bamaticas condidit )sic maia ae Aguras prunus leuiter monstrauit: non Utuperatisvem ridiculam materiam tanquam dramate comple

Hens: margites enim proportione se habet, xt Ioas σο lsa ad tragae.

Cum dixi isset, initIum ducendo ab Homero posse ostendi poetas,absumptis vel state scriptis talibus superiorum, qui honesta facta, praeclaraq; aliquorum celebr rint: ut etiam qui, quod similitudine quandam vituperationum habeat: lepidumq; atque iocosum argumentum sit, cecinerint: cuiusmodi est Margites ipsius, addit, ipsum hunc poetam,quemadmodum antecellit ceteris poetis in rebus grauibus pangendis , ita Primum adumbrassie, & quasi per nebulam ostendiisse comoediae so nias, cum dilcculerit aliquantum a consuetudine maiorum: nec, uti illi, scripserit vi D . tuperationem.

SEARCH

MENU NAVIGATION