장음표시 사용
261쪽
ille, qui simul diversas Missae partes a diversis Sacerdotibus dictas audit i unde illud nuperrime condeminnavit Ecclesia et Satisfacit praecepio Ecclesiae de audiendo sacro , quι duas ejus partest imis quaιuον simul a diversis celebranιibus aussit. Porro idem eri, sit ne Missa solemnis, an privata, ut huic praecepto satisfiat. 2' a. Dicendum 3. Licitum est, sub missa audienda im, .is. iii me horas, di poenitentiam iniunctam. Ratio est. Deompa. quod recitatio horarum, non modo non obsit intentioni & attentioni ad auditionem misi e requisitae, sed eas iuvet, quatenus attentionem in Dei cultum dirigit. Idem est de lectione poenitentiae. Variant tamen, an tempore missae liceat confiteri. Pro quo notandum est, sub missa solemni pauco tempore confiteri, non impedire auditionem missae, modo non fiat sub consecratione r non enim video, quomodo ille qui confitetur, simul habere possit debitam attentionem ad ea, quae in sacrificio peraguntur. Unde qui masna missae parte consessioni insistunt, praecepto audiendi sacrum non satisfaciunt, quare aliam missam si possunt audire debent. Si vero non posis snt excusantur, non ideo praecise , quasi obligationi audiendi missam satisfecerint, sed quod confessione necessaria, tamquam justo impedimento ab audienda
Dubitant quoque de collectoribus eleemosynarum.. - θ - tempore missae, quos probabilior opinio excusat, e quod illorum ministerium, eum attentione debita suncienter stare possit, dum ad honorem Dei, & sustentationem pauperum eleemosynas congerunt, & simul satis percipere possint, quid in saetificio fiat. Idem iudicium sit, de ministris missae, ex choro quandoque abeuntibus, ut necessaria missae praeparent di acqui-
Dicendum 4. Excusant ab audiendo sacro impotentia , qua fit, ut alicui omnino aut moraliter im pos
262쪽
DE AODITIO ME MIss R. 233sbile sit, missam audire, v. g. si quis graviter decum- Exeusa bat, qui mare navigant, qui sunt in locis, ubi deest . . .' Sacerdotis copia s item qui sine gravi damno au: periculo, Mita interesse nequeunt, V. g. si timeatur pe Imροtaniariculum vitae, recidiva morbi, aut aliud grave dam- tia. num, sive in vita sive honore, sive in bonis fortunae, unde excusantur, qui sine periculo infamiae missae interesse non positate si ad sacrum accedant, domi Praedones metuunt, dic. Quae omnia prudenti judicio sunt dis iudicanda. Excusat quoque lex charitatis, cui simul cum audi- Lex eb tione missae satisfieri non possit, v. g. si quis aegro in- serviat, quem solum relinquere non possit z si occupetur extinguendo incendio, &c. Excusat quoque Ratio is ratio officii, cui satisfacere nequeunt simul audiendo p missam. Sic milites tempore misia excubiis Zc stationibus licite in si stunt ; sic famuli in officinis fusoriis licite
tempore missae persistunt suo operi, cum fornace semel accensa, ex natura artis ad evadenda gravissima damna, operi suo debeant necessario & permanentee insistere. De Pastoribus ovium aut jumentorum alia est ratio, cum vel possint tempore alterius missae, si
plures alibi fiant, alii substitui, vel non : si possint Heri alios substituere, omnino tenentur Pastores illi ad audiendum sacrum, alias si non possint alii substitui, ratione periculi gravis damni, aut etiam officii, possent tales excusari. Hoc tamen circa dicta observandum est, quod sincere considerandum sit periculum damni, lex charitatis, dcc. Et an illis aliter succurri non possit, nisi omittendo missam. Deinde, an obligatio vitandi damni, scandali, legis chastatis obligationi praeponderet, legi audiendae missae. co
siderando circumstantias concurrentes, dc iuxta ea rumdem considerationem judicium serendum. Dicendum s. Qui ratione mercaturae v. g. com- Mereat . .
morantur in partibus infidelinm, ubi Sacerdotis copia dee st, si iusta de causa ibidem morentur , v. g. ad conservanda bona temporalia, vel causa publicae utilitati
263쪽
α34 DE ADDITIONE MIs frilitatis, excusari positant ab auditione missae. Si tamen satis commode in illis partibus audire missam possint uti saepe fit omnino obligantur: uti etiam si aequEcommode , in aliis Catholicorum partibus mercari possint, quo casu omnino tenentur se eximere ab illis Iocis, ut Ecclesiae praecepto satisfaciant . alias volui tarie illud praevaricari velle censerentur. Idem conia miter dicendum est, de servis ic Ancillis servientibus Dominis haereticis in haereticorum partibus t qui si apud Catholicos aeque commoda servitia habere possint, omnino eo divertere obligantur, etsi salarium apud haereticos aliquanto excedat aliud , eum nihil prodest universum mundam lucrari , dc animae suae cietrimentum sustinere, nec dari possit commutati pro anima sua.
APPENDIX. De Sanctificatione Diei Festi. DICENDUM 3. Et si praecipua festi obligatio Missae
auditionem imponat, de qua egimus, tamen varia superaddit ι ac in primis abstinentiam ab opere servili. Dicuntur vero opera servilia , quae corporis commoditatibus inserviunt, v. g. arare , sutOriam agere, fabricare de alia opera mechanica. His adjunge mercari, de actus forenses. Scribere vero, Venati recreationis causa , piscari tali motivo, dic.
Non censentur servilia. Si vero ejusmodi principaliter ob quaestum de lucrum fiant, servilia reputan
Audi tamen quid de pictoribus dicat Exim. D. Molanus i. a. de imag. c. 7 I. in admonitione ad pin- gentes . pulorum temerario. ausa attentet Dies
ε' ' Sucros pingenia prophanaνe , quasi ei in Die Festo , ut scribere , si e in pingere liceat. Audio enim quosdam eor eritaιu venisse: Sed quia peccatim, dum negligitM,
264쪽
suo pondere ad aliud trabiit Seio illas eos an Paulo poscatholicae Dei naustagium perpe ssos esse . co suetudo stuae ut Innocentius III. est optima legum inter pres hane licentiam pictoribus non admitιit , ut istis novatoribus merito objici possit, quod est apud Esdram: Quia
BATHUM. Haec ille , cujus aut horitati magis auscultare malumus, quam quibusdam laxitatum patronis pictores illos excusantibus. Dicendum a. Licite servilia opera fieri possunt suando Diebus Festis, ratione cultus d vini uti & ratione gravis necessitatis; Sic serviliter licite laborant,in praeparendo necessaria ad Dei cultum ;Etsi talia, si commode pos sint, debeant quoque praeveniri. Sic quoque ratione necessitatis, licite coquus condit cibos, aurigae vehunt viatores, obsessi fossas faciunt, pugnant, &c. In dubio autem, an sit sufficiens causa eadem committendi, securius aditur superior , qui in illis justa de causa poterit dispensare. Hoc tamen usu didici, in observantia festorum haereticos nostros, nos Catholicos saepe confundere & antecellere. Dicendum 3. Et si fideles talibus interesse non deo Disifestuabeant, tamen peccant, si tali tempore ad tabernas 'hae crapulas, choraeas divertunt. Unde laudabiliter Va est . . .. riae regiones stlicte inhibent, ne tempore Missae, ve- preph sperarum, laudis , &c. Officiorum divinorum, poeula misceantur , aut tabernarii compotitores recipiant. Moderata recreatio post Officia persoluta minime est condemnanda , tamen ut olim dixit S. Cyrillus Alex. l. 8 in Joan. e. s. sinam plurimos christianorum diebus Festis, aut ludis illiberalibus , crapulae, ehoreis, aut aliis mundi vanitatibus deditos, cum Deo obsequium diligentius exhibere, eum Templa Dei sequentare, orationibus insistere, atque EccI abico timicio inter
265쪽
236 DE DIE FEsΤΟ. esse deberent, tune maximὸ Deum suis dissolutissimis m ribus irritare. Id ne es 3 christiani, celebrare Diem Festum, indulgere venιri, inconcess voluptatib s bab
nas laxare φ .... Diebus ad exercenda fervilia opera eo
cessis, unusquisque suo intemκs es operi, Er abstinet a
crapula, ludis in vanitatibus: diebus autem Festispassim concurriικν ad cauponam , ad ludos , ad stectacula , . choreas, in derissonem divini nominis diei praevari cationem. Haec ille. Quaenam vero honesta recreatio diei debeat, declarat S. Chrysost. Hom. 8. de resur. ubi ait: Ita Sanctoram Dierum Festivitas agi debet, ut relaxatione corporum puritas non corrumpaιur animorum, sed potius abstinentes ab omni luxu, ebrietale, lasereia, dantes operam sobriae remissioni re Sanctae sinceritati , id misererentemus, At quιdquid tunc corporali abstinenlid non adipiscimur , mentium purisate quaeramus. Vide quae alibi diximus de Choraeis. Dicendum 4. Festorum reverentiae praeiudicant, qui templa quidem adeunt, sed ut se mutuo salutent, ne dicam ad libidinem inflamment, qui ex curiositate cantui Ecclesiastico solum intendunt, qui velut in foro fabulas miscent. die. his ita intonat praefatus Doctor hom. 37. in Epist. ad Corinth. 'ddenim φ Dom- ad misgandum non habetis i Ecclesiam Dei contemniiis 3 si quis est, qui modestus, qui tacitus esse velit, corrumpitis φ atqui dici-ris jucundum esse colloqui cum familiari. Esto sane e non veris: sed domi, sed foris fiat. Ecclesia enim non disserendi, sed discendi orandi locus est. Unde & Cone. Trid. ses a a. inter alia jubet actiones omnes saeculares,Vana atque prophana colloquia ab Ecclesiis eliminari. Uideri quoque potest D. Chrysost. hom. o. ad pop. digna lectu Sc ad rem nostram apposita. Sed haec ali- uando saeculi nostri perversitas, ut aliquando trageiae attentius dc decentius intersint, quam admirando huic saetificior quo fit, ut quod omnibus est instit tum ad salutem, plurimis vergat ad ruinam. Dicendum s. Sicuti tenetur Parochus diebus Dominicis
266쪽
DE DIE FEST . . a 3 mInicis &festis solemnibus plebem suam instruere sa- sua dilutaribus verbis: ita & subditi tenentur illis diebus eum audire. De obligatione illa Parochi constat ex Conc. I. . ..,
Trid. ses. s. c. a. ubi ita dicitur: Archiprest teri quoque Gones. Plebant, quicumque Parochialis, vel alias curam antismarum habentes, Ecclesias quocumque modo obtinent, per
se vel alios idoneos, silegitimὲ impediti fuerint, diebus satirem Dominicis Er festis solemnibus plebes sibi commissas
pro sua earum capacitate pascant salutaνibm verbis, docendo quae scire omnibus necessarium est ad fatalem. Ne vero praetendat quispiam h e non esse rigorosum E Hesiae praeceptum Parochis datum, videndum est quid sequatur, dum addit continuo concilium: Idvsro si quis eoram praestare negligat , etiamsi ab Episcopi
jurisdictione quavis ratione exemptum se esse praetenderet retia Ecclesiae quovis modo exemptae dicerentur, aut alicia monasterio, etiam extra dioecesim existenti, forsan annexae
vel antiae, modo re ipsa in Dioecesimi, provida Pastoralis Episcoporum ΡEicitudo non desit, ne illud impleatur , pam
Uuli peι ierunt panem, non erat qui frangeret eis. Itaque ubi ab Episcopo moniti 3. mensium statio muneri suo δε- fuerint , per censuras Ecclesiasticas seu alias, ad ipsim Episcopi arbitrium euantur, ita ut etiam, si ei sic expedire visum fuerit, ex beneficiorum fructibus alteri, qri id aestet. honesta aliqua merces persolvatur, donec prine alis ipse resipiscens o clam suum impleat. Hucusque Concilium. Ex quibus clare patet cujusvis Parochi stricta obligatio, in primis per se ipsos praedicare Verbum Dei, niis si legitime impediantur, iuxta hoc quod statuit idem
Concilium ses et . e. I a. res dicensi omnes teris divina
per se non per substiιutos , compellantur obire ossicia. Unde & S. Damae. Epist. s. stat curam , ait; suscipiunt animaram, ipsiminiserium suum peragant, i manipulos Domino repraesenteni et nam ipse ovem perditam diligentis quaesivit, ipse invenit, ipse propriis humeris reporιavit. suid nos miseri . desides dicturi sumus, qui etiam pro ovibus nobis eommissis curam impendere negligimur, multis eas etacandas tradimus. Ex quo patet, quomodo
267쪽
α3 8 DE DIE FEsΥo. Parochi illi minime satisfaciant suae obligationi , qui
totum praedicationis munus vel vicariis vel aliis relinquunt.
Patet secundo, Parochos omnes ad praedicationis munus diebus Dominicis dc festis solemni oribus esse Obligatos. Et qamquam Conc. Trid. poenam dictam illis totum imponat , qui 3. Mensium spatio muneri suo defuerint: non sequitur inde , quod sint immunes a gravi culpa, qui infra dictum temporis, terminum aliquando verba faciunt aut praedicant: eo quod Ecclesia solum illam poenam apponat tali negligentiae, tamquam crassiori & intollerauiliori, prout ex appo sitis poenis satis colligitur, quae non nisi culpis enorismibus solent apponi. Hinc ex eodem concilio sequitur, quod, qui vel unico die Dominico vel se sto solemniori, sine ullo legiistimo impedimento , praedicare negligit, esse culpabiis
Iem & contraire conititutioni Ecclesiae; quae contrarium prorsus statuit in eodem concilio. Quoties tamen graviter peccet differendo praedicationem Parochus , incertum est praecise determinare. Regulam aliquam dat Bonacina de leg. 9. de observantia sabb. puncto a. f. 3 o. ubi rogat. Guandonam mortaliter peccent Pastores verbi Deipraedicationempraetermittentes, dc Resp. toties peccare, quoties popalm graviιer indigeι praedicati ne. Et insa e ego arbitror Pastorem mortaliter peccare, si nno integro mense continuo aut etiamsi da ιιι vel iribas
mensibus totius anni discontinuis non contioneικνr Ratio est,
quia baec videtur materia gravis, non solum secundum se. sed etiam res'ectiv/. Ita ille . Hoe interim verius videis tur, quod hic non possit regula tam generalis statui,
pro determinatione ejus, quando Parochus omittendo praedicationem mortaliter peccet: sed potius considerandum est, an subditi gravi te i indigeant instructione, prout alibi plus, alibi minus accidit, dc ex ea consideratione pensari poterit gravitas obligationis praedicandi, & consequenter gravitas eius omissionis.
Ex quo fieri potest, quod quia grauius peccet, qui
268쪽
DE OE Fg sΥΟ. 2 ἴo paucio us vicibus, quam alius, praedicare negligit, si populus ejus instructione magis indigeat, quam populus alterius. Si tamen ad Sanctorum Patrum S Pastorum exempla quis respicere velit , comperiet clarissime, eos instruendo populo semper fuisse intentissimos: sic de S. Augustino legimus, Verbum Dei que ad ipsam fiam aegritudinem, impraetermisisse, alacriter praedicasse: Cujus haec erat sententia serm. 3. de commvn. uuamvis astah verbum Domini praedicamus, minus tamen reddimus, quam debemus. Hae e enim est
obligatio Apostolica, de quibus legimus act. s. Omnidie non cessabant in templo circa domos, docentes γ' Evangelisanies christum Jesum. Alias in hoc puncto negligentes attendant hanc S. Bassilii sententiam quam tradit in reg. brev. interrog. 48. ubi ait: cui docendi m nur commissim est, is si annuntiare neglexerit, perinde Athomicida judicatur. Quod vero docendi munus Pastoribus Commissum sit, per se patet; quare S. Aug. Ep. 9. ad 9.qq. Paul. ad Epta. 4. in illud, Dedit quosdam quidem postolos alios autem Pastores SV Doctores, illos eoiadem putat ut non alior Pastores illos Doctores e sse intelligamus,sedideo cumpraedixisset Pastores ιιbjunxiss. Dociores et Ut intelligerent Pastores ad incium suum pertinere doctrinam. Si ergo Pastor annuntiare neglexerit, perinde ut homicida judicatur, juxta illud , Si non pavisti, Occidzsti, pavisti, id est Verbo Dei , in quo vivit homo ,
non in solo pane. Dicendum 6. Ex illa parochorum obligatione pra dieandi diebus Dominicis di festis solemni oribus: 'sequitur obligatio subditorum ad audiendum verbum Dei eodem tempore , quo debet praedicari. Haec enim obligationes praedicandi di audiendi, sunt reciprocae: dc ut ait Aug. serm. I. de divers. Par doce rem in discentem ea a constrinit. Frustra enim teneretur Parochus praedicare, nisi subditi tenerentur audiis re. Sicuti enim Malach. a. dicitur , Labia Sacerdotis
eustodient scientiam ita continuo additur , in I obta,
269쪽
a o D E DIE FESTO. Obligationem hane imponit illis idem concillum ses. 2 . c. 4. ubi dicitur, Moneat Episcopus populum diatigenter ; teneri unumquemque Parochiae suae interesse , sibi commodo id fieri potest , ad audiendum verbum Dei. Ex quo clare patet populum non impeditum legitime , teneri ad audiendum verbum Dei , idque eo
certe tempore , quo illud tenetur praedicare Parochus , puta diebus Dominicis & Festis solemnioribus . cum uti dixi obligationes illae sint reciprocae dc muis
tuae. Neque verum est, ut quidam somniant, concilium per to teneri solum dare admonitionem, quid fieri conveniat, cujus plane contrarium docet Conc. Mediol. 6. tit. de Parochiis in admonit. de freq. paroch. dum ita scribit: per S. Tridentina Synodus aecumenica ab
Episcopis fideles , non solum hoc moneri voluit , ut frequenter ad proprias Parochiales Ecclesias, saltem Domini- eis diebus Festisque accedant , sed eiiam illud diligenter ostendit, unumquemque teneri, ubi commode fieri potest , Parochiae suae interesse , ad audiendam verbum Dei , ae proinde ii praeterea statuit a Parochis animarumque curat ribus inter Missarum solemnia , aliquid ex iis , quae inmissa lagunιur , exponi , re sancti simi illius Sacrifit mysterium aliquod explanari , pIebes sibi commissas sa&itaribus verbis pasci, eademque doceri , quae scire omnibus necessarium est ad salutem ; in lege Domini erudiri, e S. eloquia illis explanari, tum in unaquaque Ecclesia P vochiali, pueros mei rudimentis inβrui. Hactenus Concilium. Ex quo satis colligitur stricta obligatio fidelium ad audiendum verbum Dei, saltem Dominicis festisque diebus, si non sint legitime impediti. Imo antiis quitus tam stricta erat haec audiendi verbi Dei obligatio ab Ecclesia indicta , ut haec fuerit Concilii Ca
thag. 4. constitutior Sacerdote Verbum faciente in Eccle-clesia , qui egressus de auditorio fuerit, excommunicetur. Obligatio illa audiendi verbum Dei eo major est, quo verbumDei magis necessarium est animae spirituali educationi Jc conservationi: nam ut ait Innoe. III. in COn. Later. c. lo. Sicutcorpus materialisie animastirituali
270쪽
DRPoe MITENTI Aa 24 edo nutrhar, eo quod non insolo pane vidit homo, sedin omni verbo, quod procedit de ore Dei. Unde consequenter rogat Caesarius Arelat. hom. 26. Si caro bis in die
reficitur, quare molestum ineptum juscet aliquis, si Uel ροβ 7. dies anima verbo Dei pascatur Z Ubi 5c addit, quod sicuti agnelli ubera matrum inquietare non de sinunt: ita dc populi Christiani Sacerdotes, qui sunt Ecclesiae ubera, assidua debent interrogatione promvocare , Ut sibi possint cibum salutis acquirere , via tam animae suae necessὸrium providere. De quibus autem teneatur Parochus 'plebem sibi commissam instruere , diximus agendo de fide.
ICENDUM primo , Paenitentia est virtus, qua peccata detestamur , eadem sponte Quid iis. vindicamus: virtutem hanc passim commen 1' 'r' dat Scriptura S. utpote maxim E consentaneam na ' 'turae rarionali, peccata naturae illi maxim E contraria detestari, eaque digna satisfactione compensare. Unde patet , proprium poenitentiae actum esse detestationem vitae praeteritae, ac vindictam de peccatis, non solam vitam novam , ut volunt sectarii r qui enim serio poenitet, non sollim sese emendare proponit , sed de ostensa dolet, eamque detestatur. Dicendum secundo, poenitentia prout fit obmo- C t 3tivum alicujus virtutis violatae, reducitur ad talem vel talem virtutem. Sic poenitentia concepta de peccat Tom. III. ob