장음표시 사용
261쪽
quam proprias a se uisa admiscere. Sed cum haec di
uinatio potius sit, quam eius generis coniectura, quae ad ipsiim ueritatem sepe dirigere selet, uideant ne mea suspitio multo sit uerior, qui rationi consenum esse arbitror, si Galenus a prioribus anatomicis aliqua sumpsit, quae homini non simiae conueniunt, necessario facultatem quandam habuisse ea iudicandi, in quibus homovi simia aut coueniunt aut discrepant quod si concedant, profecto dicere non poterunt, cur tamara paucis assumptis , innumera pene alia, ut ipsi arbitrantur quidem potiora dimittat. Et quoniam multa satis de his, quae homini propria sunt exposui mus, quaeque ab aduersarijs aut negligenter, aut studio adhibito praetermittuntur, ideo ad eorum examen transeundum est, in quibus i homines cum sim ijs conueniunt, tamen in ijs discrepare creduntur, non quidem ab omnibus, sed ab illis tantum, qui hebetiori sensu ea iudicant, quae Moculorum acutissimo intuitu,&ratione atque animo uidere debuissent. zo Eius generis est illa multum iactata in scholis maxilla inferior quam ex uno osse constare semper inculcant, ut Galenum hominis ossa minime inspexisse, minimc-que obseruasse enixe, sed infideliter persuadeant quuenim is asserat maxillam inferiorem non esse simplexos, sed ex duobus coaluisse; in cuiustis hominis maxilla usque ad octauum annum apertissima duorum os, sum diuisio in summo mento appareat, praecipuum controuersia caput pro Galeno iam absolutum esse arbitror. non dubito quin posthac quorundam dili-3 gentia siti sipecta habeatur, qua Parisijs ad huius rei inuestigationem se usos fuisse praedicant: aliorum uero audacia omnibus propemodu qui ueritati addicti sunt, A a stoma-
262쪽
stomachum moueat:quia hac de re iterum ac sepius admoniti, pertinaciter adhuc iniustam causam tuentur,& deponere errorem nolunt. Et quoniam alij satis esse putant, ill Galenum erroris insimulent , si maxilla inferior in adultis unius tantum ossis speciem praeseserat;
ideo hi quoque coarguendi sunt, nimirum quia disputationis scopum non amplius tenent, sed primam quaestionem in aliam commutant longe enim diuersium est qllidrere, num maxilla ex duobus ossibus coaluerit, quaerere num horum duorum ossium coalitus, hoc, uel illo tempore, an semper aeque cernatur. Addo
etiam Galenum diligenter animaduertisse, maxillam post coalitum unum os apparere haec enim disceptatio noua non est, sed ab antiquioribus anatomicis diu agitati de qua quum uideret Galenus illos acriter contendere, in primo libro epitomatum anatomicarum ex Marino, non uulgari diligentia ipse quoque disseruit. num maxilla ex uno osse uere constaret, an ex
pluribus aperuit. idem quoque illum fecisse credendum est in libro de dissensione anatomica, quia hoc alibi ipse innuere uidetur quod quum uerum sit, fatis
mirari non possum nouos anatomicae artis instaurat
res, qui huius rei occasione Galenum nunquam homines secuisse constanter affrmant considerare enim debebant, remitas habere, ut exposui simiamque homini simillimam hac parte nihil penitus ab eo discrepare , in ipsius maxilla extremo diuisionem non semper esse quaerendam id quod idem ille Galenus adna ne res ipsa declaiat nec quispiam callide ter tuemietur asserens , ostendi hac ratione maiore illum esse reprehensione dignum, qui multa os a quae in puerulis Iantum cernuntur, praeteriviserit, quod negare nemo
263쪽
ctum ex duabus partibus, linea secundum longitudinem protracta diuisis. Sed cur obsecro si in pueris maxilla linea pectanda non est, Galeno obijciunt appendicem inferioris capitis humeri ab eo esse praetermis sam; quando haec non nisi in prima aetate cernitur dicur
etiam, qui hoc argumentandi genere utuntur errare se non deprehendunt, animumque non aduertunt controuersiae statum esse, maxillam inferiorem non constare ex duobus ossibus, sed ex uno tantum eiusaue diuisionem cum linea ossis occipiti , quae obscurissima est,&in puerulis uix natis tantum cernitur, Galenum quoque contulisse. Sed relicta maxilla inseriori, ad eminentes extremasve occipitis ossis partes, quas Graeci coronas uocant, transire expedit quae quum bene a Galeno describantur, neque diuersis ab humanis illae sint , quae simijs insiunt , nihil erat cur tam temere atque impudenter ipsium & caeteros uetustiores anatomicos illi reprehenderent, qui ueram hodie hominis fabricam sese describere profitentur cur ve propterea homines illum minime secuisse assirmarent etenim si occipitis ossis humana tubercula, acuta non ita sunt, ut canina, sed instar glandium depressa, nequaquam
sequitur continuo, ut corona a Galeno perperam appellentur. & falsum rursum est, blas eminentes hasce capitis partes coronas ab eo nuncupari quia tametsi hanc appellationem eminentibus occipitirpartibus attribuat, nihilo tamen iccirco magis acutas eas esse iudicat neque enim inferre opinor licet, propterea quia apophyses acutae , coronae dicuntur, omne illud, cui uox ista accommodari potest, acutum esse oportere . nam ut alibi declarabimus , a curvitate quoque: a ro-
264쪽
tunditate quaedain ossium partes coronae appellantur
posistunt igitur iure illi, qui huiusmodi captiunculis, ut se ipsos Malios fallant, in serijs disiputationibus palum
apposite utuntur, liberius admoneri, ut antequam cum Galeno manus conferant, se in logicis distiplinis melius exerceant. At qui parum accurate eum se aut horem legisse tunc quoque palam faciunt, quum illum asserunt , selis occipiti tuberculis coronae nomen attribuis h. nam&maxillae inferioris apophysim, scapultaque proceritatem anchoriae similem, nec non curuum instar C, iterae cubiti ambitum coronas saepe appellat. Quod si his illi minus acquiescunt , qui fallaci
coniectura ducti constanter afirmant Galenum, hanc partem in canibus potius, quam in homine obseruasle, expectantque dum ex ipsius oratione, eius illis siententiam de occipitis coronis aperiam, ut facilius si uelint animum adducant, ut deposito tandem errore credant, tantum authorem putasse eminentes occipitis partes, non acutas, sed oblongas ac depres as esse, firma id ratione suadebo Nam si in occipiti articulo neque acauitate magnas Xacteque rotundas, neque capita spherica tinenda esse Galenus monet, primique spondyli linus glenorides, hoc est parum concauoS, insuperficie tantum exculptos, eminentij occipiti ad unguem aequales este uoluit, uicadduci pol sum ut credam, eius commentaria non dico diligenter legis , sed ne uidisse quidem illos, qui tam solute ac licenter decoronis capitis et aduersantur. Nar putaui summatim enarranda de ossibus, in quibus peripicue inter se homines imiae, plane conueniunt non autem di
Iam tertium caput de ijs, quae ambigua sunt,aggre' diamur;
265쪽
diamur I in quibus iudicandis tria prarcipue consid Cran. da sint, authoris nimirum praestantia, pio pii ingui uires, res ipsa, quae in controuersiam uenit. Et is lane classis author Galenus est, quo cum manu conferenda sunt, ut iusta reprehensione carere possim, si , ut
uno uerbo c. expediam, talem eum sic ast Ucrom, .
qualem opinor neminem in posterum futurum fuisse nunquam plane confirmo. Quare dubijs in rebus disse sentire ab co honeste non possumus. Sed magis X per o dire decere i putandum est , illo duce errare, quam his illi sive magistris hodie erudiri, ne dicam cum ci uera sentire. unde fit, tit in Galeni opinionibus diiudicandis, nec tantum nobismet ipsis libuere debeamus, nec propri ingeni uiribus ita confidere, ut nostrum iudicio tuo, quod multi hodie faciunt, anteponamuS Ct- enim si uel in js, quae bene percepta sunt, accidit quandoque ut fallamur oportet ut quae male conij ciuntur, aut perperam interpretantur, pissime nobis false uideantur neque sane id rerum uitio, sed aut n6stra, aut. et o interpretum inscitia. Nimirum res , de qua ambigitur, non eandem usque dubitationem habet, ideoq; monendi sunt, qui ea de re iustam siententiam ferre cu- iunt , ut signorum, quibus coniectura firmari aut in-rmari potest , momenta CX pendant. ea enim quandoque fallit interdum certi nihil habet haud raro adueritatem dirigit fallit ccrte multas ob causas, praeci eue uero propter quorundam hominum acumen, qui similitudine aliqua duciti coniecturam modo huc modo illuc trahunt m aYime incerta est, quum usu uenit, io ut in uarias partes duci possit, quandoque etiam in contraria S, tunc enim indicia aeque pugnant, firminihil habent ad ueritatem postiem dirigit, ubi rationibus
266쪽
nibus aliunde petitis,non est dissicile illam confirmare considerare autem oportet, paulo plura in libris aleni interpretum fide conseruata fuista, quam aut ipsorum malitia in deteriorem sensium extorta, aut eorundem negligentia multis modis deprauata quapropter tametsi communem naturae sensum nec postumus, nec debemus repudiare tamen, quae uel ante dis ectionem manifeste false apparent, nusquam alibi apud
Galenum reperiuntur,aut in legitimis suis operibus secus tradita fiunt, nullo pacto a nobis recipi debent, neque enim cuiuis temere credendum est, nec leuissimis suspitionibus res expendenda quod si quae a Galeno describuntur, aliqua ex parte rudiavi uix inchoata uideantur, ea tacito quodam sensu iudicantesvi absoluere&perficere possumus: sin autem maiori ex parte in reliquis, quae alij redarguunt uera fiunt si tam bona coniectura nituntur, ut nullo modo aut dissicillime defendi possint,vi ab eo praetermissa,aut aliter dicta,parui momenti sint, declinandum ac dissimulandum est, aut certe ostendendum propter hominis authoritatem flagrare nos desiderio, ut uana sit aliorum suspitio, &ipsius exemplaria mendosia. Ita enim fiet, ut maiorum authoritate conseruata, sine ulla offensione ueritatis, fidi aequi interpretis munere fungamur. Atque ut tria haec capita exemplis quoque fiant illustriora, ad primum aggredior. Quis nam obsecro adduci unquam poterit, ut credat in hac oratione nihil subesse erroris' Sub femoris ceruice apophyses duae sunt exiguae, res Graeci uocant quando non modo in homine, uerum etiam in simia caeria ne sunt,' nullibi paruae a Galeno esse dicuntur, uideant, qui adeo sedulo illum reprehendunt, num mea coniectura
267쪽
του δεχ νυ hoc est, apophyses habet duas partias sub
huius ceruice, legendum ut, πομεις ει ι Muικ υ
κάτω τρυγι - , id est, apophyses habet duas parum infra huius ceruicem ioc enim uerum est , cum ijs, quae alibi ipse scribit, consentit. Huius quoque generis haec oratio est. Maximum est omnium os humeri femore excepto. quae cum falsia sit, nullibique a Galeno repetita inueniatur, aequum erat, aut suspica I ri, uel hanc sententiam esse deprauatam, uel longissime ab imperitorum intelligentia,sensuque disiunctam; aut tantum philosbphum ac medicum, qui humeri tibiaeque magnitudinem ante dissectionem non considerauit, inter eos, qui sine ulla mente: sine ullo sensu iacent numerare. Sed quoniam nemo Galeni quantumuis aut uirtutis hostis , aut laudis inuidus fuerit, nunquam hoc de illo assirmauit, reliquum est alterum duorum, quae diximus susipicari, nempe hanc oratione esse deprauatam, nisi animus me fallit, ex iis facile conao ij ci potest, quatin legitimo suorum uoluminum loco, his uerbis scribit. Ex maximorum& crassistimorum ossium numero est femur, deinde humerus 4rus , post haec brachium, postremo quae iuxta manum sent pedem, excipe ea quae sunt in spina . qua fortasse Oratione admoniti quidam, sententiam ex libro de os sibus a me adductam, hoc pacto corrigunt. Maximum est omnium os humeri, crure excepto ac tibia . Quod uero coniectura ducar adsuspicandum, eiusmodi orationem ad uulgarem popularemque sensum non esses accommodatam, faciunt nonnulli, quae alibi Hippocrates Galenus scribunt. si enim analogiam quandam inter haec ossa considerare quis uelit humerum
268쪽
non modo tibia, sed etiam ipsi femore dicet esse maiorem, quo arbitror spectans Hippocrates inquit Pro
magnitudine tenuior est articulus femoris quam humeri. poterit etiam humeri& femoris magnitudo ea ratione comparari,5 quodlibet ipsorum ad propri generis, non ad alterius ossa referatur ut sit humerus totius manus pars maxima, sicut femur totius cruris hoc etiam modo os facrum est maXimum omnium qu sunt
in spina: fyncipitis ossa subtilissima esse dicuntur;
caluaria maximum os minimis ossibus copulatum quo Iorum neutrum absolute est uerum, si pressein anguste haec uerba quis interpretari uelit. Interdum ossa, abusiu ab ossicio, potius quam a molis dimensione uel pondere magna dicuntur pollex enim magnus digitus manus,& secunda ceruicis magna uertebra appellatur, quia haec magis potest in anteriorem partem urgeri Λinde rursus in posteriorem repelli: ille uero omnibus alijs digitis praestare creditur, quia caeteri sine eo inutiles fere evadunt ea profecto ratione non est inconueniens dicere humerum eis maiorem tibia, quia ad ira et orias magnasq; actiones obeundas est utilis simulq; regit singulorum ossium manus motiones , perinde ac femur eorum, quae sunt in crurevi pede Sed humero relicto ad aliam quaestionem transeamus quae tota est fallaciis plena,aut ad populare medicorum auram sibi conciliandam, aut ad Galeni aut horitatem imminuendam accommodata qui enim illi detrahere in omnibus student, inimica quadam coniectura moti asserunt, nonnulla de ossibus capitis,quae non modo comprehendere animo, sed ne suspicione quidem attinge sore debuissent . ubinam obsecro Galenus dicit, ossibus caluariae aliud tenue ac latum esse ad ij ciendum quod inter
269쪽
3e inter cerebrum& cerebellum reconditum dissecantibus occurrit nullibi hoc asserit, nullibi hoc innuit,t lares ficta est,&adumbrata:&qui eiu simodi portenta contra anatomicorum principem machinantur m recundiaesimiles pertranseunt, potiusque diuinatoris, quam fidi interpretis munere funguntur,4 quadam effrenata licentia magis, quam rationabili coniectura mouentur si ficta pietatevi obseruantia Galenum non prosequuntur , cur potius non suspicantur inter ossa consulto ab eo praetermissa, tria auditus organi ossicula esse numerandi Si bene orationem libri de ossibus considerant . non est quod asserant , a canibus delusium os inter cerebrum4 cerebellum nobis innuere,sed potius ea quae ibi enumera similiaque ossicula praeterire, quod supra tyronum captum sit, illa in compendiario libello exponere uerum quoniam, qui sensium authorum extorquent, huic nostrae expositioni quamuis uerae fortalle non acquiescent ibet ex ipsiusmet Galeni uerbis apertissime ostendere, hanc eius fuisse mentem,
per iniuriam ab alijs ea in re damnari. Ignari quida inquit ipse turpiter quaerunt,num cartilaginosium quippiam penes cerebri glandem , uel osseum inlicereat. haec Galenus . qui uel mortuus tantam iniuriam a se propellit. Percurrenda nunc sunt eorum exempla simul, quce aut imperfecta apparent, aut , quamuis magna ex parte uera sint, 'ominibus apte quadrent, uidentur tamen habere aliquid absurdi quod euitari nequit. Negari uix potest Galenum in simia, non in homine uidisse ituram, quam dicit a medio sita perciliorum deorsum ferri, inter caninum ac proximum sibi inci
rem dentem transiuersa linea ducta palatum ipsum diui Bb dere
270쪽
dere. Verum decet eos, qui contra ipsium haec asserui, non ignorare, lineam a medio superciliorum uel uia, quae ab eo describitur quaeque in simia hominissimillima, non in caudata cernitur, illam esse, quae utrinque gemina ossa nasi distinguit sic nim idem sic ribit. Nasiquoque ossa duo sunt, quae suturi Samedi superciliorum descendentibus discernuntur bas duas esse in maNimorum ossium enumeratione diximus. Ex his sane uerbis aperte conij cimus,ossium nasi suturam, illam, quae caninum dentem a proximo incisore dirimit, unam eandemque esse . quod ideo notandum putaui, quia in simia caudata, iusinodi canini Mincisoris dentis communis linei, ab ea , qua nasi ossa distinguit , diuersia est,&non parum ab ea distat. Itaque ubi in simia non caudata sutura ossium nasi ad extremum ipsorum producta est, statim alia ei succedit , quae inter caninum &proximum sibi incisorem ducta palatum intersecat. haec autem linea, sicut in quibusdam sim ijs,
quamuis iuuenibus, obscurissima est, ut cernitur, ita in plurimorum hominu etiam senio confectorum interna narium sede ita conspicua est, ut sine aliqua anatomicorum industria, etiam antequam ossa detergantur, apertissime cerni a quocunquelpossit. Quae palatum transuersi dissecat linei, non modo in adultis non aboletur, quod tamen noui an atomici, ut Galeno aduersentur, confingunt, uerum etiam in illis aperte cernitur,d palatum supra infraque dirimit e quibus manifeste patet quantum uersentur in lubrico, qui in solis pueruhs lineolam ui X consipicuam, cartilagine oppletam sub palato per transuersum ad utrunque caninum dentem pertinentem cerni dicunt,4 in adultis obliterari, nullumque ipsius relinquere uestigium hoc enim