장음표시 사용
451쪽
periti medici industria, nunquam pristinam Duram re
cuperare quo fit,ut eadem ratione concedamus sanguine siue malarum potius alimento, si copiosum, immo si superfluum sit, dentium substantiam usque reparari minime uero dentes ipsos iterum creari: nisi concedamus seminarium quoddam uirtutis, quae particula fingat in illo semper contineri. Nunquid autem propter huius materiar copiam,quae a foetu cum eiusdem facultatis seminario ad malas matris proficiscitur, praegnantibus dentes renascantur,an minus, curiosis inquirendum relinquo. Sed quaerat fortasse aliquis, si hoc maxillarum excrementum, alimento ossium copiosius est, quomobrem fracti dentes,ueluti ossa callo non obducantur imminuti quamuis augeantur, pristinam tamen magnitudinem nunquam recipiant: scissi nec uniantur amplius nec crescant. denique erosi perinde, ut carno partes curationem non admittant. Facilis est explicatio, nam praeterquam quod dentes nudi sint,&ambietis aeris frigiditas eo ualde impedit,nullus humor, aut certe maxime tenuis,& ad cottingendas partes in ptissimus, a calore,quem exiguum habent,exprimi fundi ve propter substantis desitatem siccitatem potest: immo etiam, si humor non deesset, sed usque in exteriorem eorum partem penetraret , quum harc pars lubrica
sit&durissima, uicina nihil materiar suppeditent, uendoque aut cogendo nihil auxilliferant,minime ulla fieri posset conglutinatio. ergo ossiunavi dentium ratio par non est, sicut aec conditio ossa enim minus densa sunt, a partibus contiguis fouentur, humoremque eliciunt. Sed instabit rursus aliquis vi dentes tumore Di fici praeter naturam possunt, poteruntvi callo etiam obduci. Hoc uero ego fieri posse non inficior, ita tamen
452쪽
raro, ut ab Hippocrate loco miraculi recitetur. Quod uetra fracti dentes, quamuis si naturalem statum reti neant,Dr semper augeantur, pristinam tamen magnis tudinem non recipiant, haud inopia alimenti, sed uitio partis accidit etenim nutrimento par , quae existit,augetur,4 conseruatur; si deficiat,non reparatur denuo, nec Qrmatur Scissiti a Merosio ob easdem ferme causas non coalescunt nec de dentibus inguibus fissis, qui Xempli causa a nonnullis adducuntur, par iudiciuest: quoniam pr te quam, quod ungues molles sunt ac iotenues, altero etiam plano subiectis partibus adhaerescunt, indeque fit, ut materia undique attrahi ac diffundi possit. Ida: de materia dctiu ex Principum Anatomicorum sententia abunde suffciunt si quem tamen iuuat ea, luce in dissectione apparent audire, is quaeso animo mihi non perturbato adsit,&qua enarro attente
Dentes um qui primo oriuntur, tum qui renasic creduntur, in uterosor 'mantur. Cap. XV.
DI uinus Hippocrates, qui tametsi artem medicam
morte praeuentu perficere non potuit tamen ut
peritus architectus,vi diligens agricola firmissima eius nandamenta positit,atque optima semina iecit primos dente a uictu in utero nasci ante omnes alios scripsit. cunis ego aut horitate compulsus, hac de re certior fieri cupiens, plutes abortivos foetus secui,&diligentissi Some demum obsieruaui, eisque dentes in utero nasci uerum esse deprchedi in pueris autem recens natis,alios dentes
453쪽
dentes acientibus a lacte, postremosque ubi hi exciderint, a cibo: potu gigni maxime falsium, siquidem foetu imulatque editus est, disseisio, aperta utraque ma-Xllia,Occurrunt incisores, canini, ac tres molares,nimirum ecundus, tertius,4 quartus; partim mucosi, partim osset non obscurae magnitudinis, suisque praesepio
lis undique uallati incisoribus autem & caninis docta manu detractis, tenuissimum interstitium uix osseum factum consipicitur; quo pari diligentia amoto, obuiam is ueniunt totidem incisiores & canini pene mucosi& longe minores, qui post alios priores in proprijs caveis latentes singuli singulis e regione oppositi collocati e
1ent,nisi utriusque maxillae caninus magna ex parte proximo incisori incumberet, eumque propterea fere Occultaret primorum molarium & genuinorum, qui circa septennium ac longe etiam postea oriuntur, fiteor me nullum uestigium uidisse uerisimile tamen est,rationique consentaneu eos perinde ac secundos incisores&caninos rude quoddam, sed minus persipicuum inbao sum Ortus in utero firmere, sensimque postea similiter
formari absolui. Et enim si ex similibus similia,& dissimilibus dissimilia inducere licet, nihil est quam ob re
eos potius, quam illos, qui eodem tempore atque etiapostea renasci dicuntur,ex diuersia materia fingi affrinemus. Praeterea si circa septennium molares caninis proximi extrema etiam senectute genuini producerentur, non modo fateri oporteret seminariam quandam facultatem,quidentes fingit in maxillarum ossibus ad extremum uita tempus reseruari, id quod recentiores An ab omici asserunt, Aristoteles innuere uidetur, dum dentes regenerari iccirco posse scribit, quia in osse adhuc nascente oriuntur; uerum etiam neruos,uasia,uincula, inter-
454쪽
la,internasque membranas,quospermatic sartes sunt,& dentium constitutionem p rum iudicio absoluunt, eodem tempore contra naturae legem produci quod quidem absurdum haud facile euitari potest, nil eo etiam dentes,qui aut nascendo,aut renascedo post alios crumpunt, rudcm quandam fbrinam cum alijs accipere initio generationis asseveremus. Sed urgebit aliquis, quam ob rem si omnium dentium materia eadem est, idem agens, idem locus, tempus denique quo formari incipiunt , non dissimile, ali cito absoluantur,oloculos egrediantur, alij diu latitent, Nero perficiantur. Id sane uero admirari magis postumus quam perspicua aliqua&firmaratione X plicare probabile tamen est,sapientissimum animantium opificem,omnium
oportunitatum moderatorem permittere, ut quemadmodum maiores magisque vegetae plantae minoribus proXimar, uniuersum sere alimentum praeripiunt; ita etiam priores dentes Omnem pene humorem posterioribus subtrahant quod inde potissimum euenire credendum cst, quia uirtus, quae posteriores hos dentes format, indies minuitur , hebetiorque euadit: ipsique primis longe minores, ac molliores,angustissimo loco coacti, sero perficivi augeri pollunt: ad superiorem demum maxillarum sedem iam pi aeoccupatam,prioribus non expulsis,in maxillis minime auctis nequeant a
455쪽
DE DENTIBUS Expenduntur rationes Hippocratis et Aristotelis de materia dentium et de
cratis' Aristotelis rationes degeneratione dentium expendere ille enim quanquan liquot dentes inii ero produci scripsit, tamen aliis ossibus absiolutis ex nutrimento superfluo cranii& maxillarum id fieri affe-m' quia in maxilla uenae sunt, quae ei soli inter ossa alimentum 'mos uentre praebent. Verum haec ratio adeo mihi uidetur Hippocrate indigna,cuius ego maie
m est, sed falso etiam principio nititur,4 nullam consequentiam habet. Neque enim dentes post alia ODa generari bene probat, quoniam illi, quos e lacteti cibo produci credidit, aut maior certe illorum pars, non eo tempore generari incipiunt, quo erumpunt sed cuasi s longe prius. meque etiam uera sumit, qu a uenae, non soli maxillae inferiori alimentum praebent ted ut Galenus inquit, ad singula ossa, quae plura trecentis
sunt,singula receptacula uenae nuncupata, alimenti de- erendi gratia pertingunt. eodem Hippocrate authore inter tranque cranillam nam uas a perreptant lumborum item uertebrae multipliciter forata multa ex eis nutrimet causa recipiunt denique humerus ac femur, certis praescriptisque locis, paruis foraminibus peruia sunt,
456쪽
sunt, atque interiore concauitate uenas admittunt. Quod autem eius ratio consequentiam non habeat,uei
inde suaderi potest: quia si inferior maxilla cna na-bet , quae ex imo ei uentre alimentum praebent , non est
Propterea necesse, ut post eam dentes generentur quado stuperiori malae, quae licet hac uenarum distributione careat, dentes nihilominus suntliter producit, haec ratio accommodari nequit immo absitardum uidetur totidem dentes in illa uel citius, quam misi criore bl Ol-ui,4 extra gingiuas progredi. Aristotele meadem cst sententia , qui hoc tantum ab Hippocrate discrepat, quod nec generationis tepus eodem modo defitnit, nec medicorum illationem probat, ut sit dentes ex alimento ostium nascuntur, diuersam ab illis naturam propterea habeat. sed potius ex ea assumptione ambo ista eiusde naturae esse ostendit, quoniam sanguinem communem esse generationisin nutrimenti materiam arbitratur. quod si ossium dentiumque naturam plurimum differre alibi cribit, id ea ratione assirmat, quia caetera ossalinitio generationis cucta oriuntur, neque ullum postea
nascitur, quemadmodum dentes qui ccirco etiam renas cuntur, quum decidunt , quoniam initio non oriuntur, sed ex alimento ossium producuntur. Ego uero
nullum os posterius generari Aristoteli cocedo,sed puto idem hoc de dentibus aeque probabiliter astirmari
posse necessario enim non infertur , iccirco dente renasci, quum decidunt, quia initio generationi sic creatur nam dissidentcs ero abibluuntur,perfcctisque iam ossibus scptimo mente septimoque anno xtra gingi-
Ua erumpunt, tamen C tempore minime nasci aut renasci compertum cs. sed cumprimis dentibus . sicut illi cum maxillis ex eadem materia fieri iudi iure porem quod
457쪽
quod quidem nihil absurdi habet; quia si dentibus, ut
Aristoteles scribit,ideo a natura conceditur,ut renouetur, quoniam in osse adhuc nascente oriuntur: uerisimile quoque est eadem ratione illam quippe, quae iustissima est, permittere, ut primi dentes ex communi materia simul cum maxillis producantur. Parum etiam firma alia est illatio, si dentes ex alimento ossium gignuntur, tunc eos oriri oportere, quum ossium numerus est expletus etenim consequentia uera esto necessaria, si fieri nequit, ut aliqua pars alimentum capiat, nisi iam existat atque absoluta iit Sed primum, aut absolute falsium cst, aut cilicaciori probatione eget. Ergo propterea quia detes omnes, aut fialtem maior eorum pars ante foetum absolutum in utero generantur,&secundo tempore uere iterum non creantur, quamuis sensius non aeque de singulis iudicare possit, & natura interduuetus institutum non retineat, puto ego probabiliter inferri posse, eos initio generationis cum ossibus creari, communemque materiam utrisque tibij ci. Hancta me assertionem meam summis illis uiris & praecepto a o ribus aegre obijcio. alijs autem, ut re bene considerata obscuras eorum sententias perscrutentur, explicent, libentissime propono quamuis enim propte primos molares&genuinos, ac quosdam etiam alios dentes, qui intempestiue renascuntur, omnes dissicultates aperare nequeam; ueruntamen quia maioribus ipsi inuoluuntur,&anatome planum facit, potissimum eorum de regeneratione dentium fundamentum haud esse ita uerum, affirmare audeo cunctos dentes initio creari, imperfectosique aliquandiu in maxilli latere, ieinceps Io uero alios citius, alios setius absolutos e proprijs caveis eXire. h Quomo-
458쪽
DE DENTIBUSVM modo dentes formam imant ,
DE tempore ortus 5 conuenienti dentium materia, a sapientissimo animantium opifice instituta, abunde disputatum est nunc quoniam asseruimu Omnes dentes, siue e semine , siue ex ossium alimento fiant, rudi quodam principio in utero sumpto sensim postea Ormari atque absolui , reliquum est, ut quo modo hoc fiat, exponamus quod sicuti mihi non semel uidere contigit in partu , tum abortivo, tum absoluto,&in bimestri etiam puero, haedis breuiter recensebo. Excavatum maxilis os inci ires, caninos, & tres molares adhuc molles Mimperfectos quasi in caveis latitantes,tenuissimo osse,interstitio disiunctos continet:
singulis alie folliculus quidam albus& subobscurus, potius mucosus ac tenax, quam membraneus obducitur, sicuti lobus frugibus, nulla aliare diuersus, nil quod alteram eXtremam partem aliquantulum perforatam habet unde mucronem dentis quali pullulantem emittit sane hic solliculus, quo recentior molliorque dens cst, cornucosior apparet, a natura membrana longius recedit quumque denti subiecto nusquam coalescat, leui opera detrahitur. tuncq; cotinuo ille partim osseus,partim mucosius cospicitur quandoquide ea pars, ius extra gingiuas postea et upitatu ius altera: quae latet, in candidam squamam, instar faui mellis tenuem &χX- cauatam formatur quam itidem Plius concretam Di. I loe conspicuam in cilbres obtinent etenim ipsic tempore melius Drmati sunt, secundum illos canini, minus
459쪽
ni,minus omnibus tres molares. atque ex eis adhuc minus illi, quia caninis longius distant. Alia uero dentas pars, quae maxillis tangitur,perinde ac folliculus in
1e superiori illius extremo coniunctus, mucosia tenacique substantia constat durior tamen eo est, coloreque bo simul&rubeo siubobscuro praedita, perlucens ac plendoris haud omnino expers sane haec stubstantia, licet neficio quas fibraso stamina habere uideatur,concretionis tamen speciem magis quam uerae membranae I texturae prasifert nam superficiem tersiae lubricaeque cuticulae humani praesertim umbilici similem obtinet: quae sicut substantiar, quam continet, ita agglutinata continuo ductu iuncta est, ut ab ea nequaquam separari, aut certe cum magna dissicultate possit, ita squamo- dentis concauitati nusquam,nisi in media fortasse basi quasi in puncto haerens magna facilitate trahitur educitur. Mari est uera nasicentis dentis enarratio ab humano foetu descriptes cuius situ facultatem habere nequeas poteris ea, quae aeripsi haedo dissecto facile ina tueri. Iam uero exteriorem solliculum, qui quasi uagina aut obus osseam detis partem circundas levit, diligentiores Anatomici, quantum iudicare possum, eius praesepiolum esse putant de eo enim, ut arbitror, sentiunt quia si aliud intelligerent, esset hic ab illis pretermissus . illorum ego quidem sudium laudibus usq; cstero,&diligentiam admiror sententiam autem de hoc solliculo neque reprobo,neque approbare possum: illud tantum habeo dicere, quia magis intimae sup mori informatae radicis parti coniungitur, mucosium csto sedentis uinculum, coque postea firmiore ciricto pra
sepiolis a gingiuis ueluti glutino eundem denicio adhaeresci re Caterum uia ab altero huius solliculi
460쪽
eX tremo ea dentis pars pendet, tu extra gim egreditur, quasi lapis a funda , quae media perforata sit, aut corrua a coniuncti, seu ab adnata uocata oculi tunica, iccirco dentem aliqui appendicem habere putant la-mulque hunc solliculum ab interiore eius lana dentis
concauitate per lineasn quam inter hanc fictitiam appendicem esse ac reliquam dentis partem fabulantur, instar uinculi uel periosti foras erumpere. Sed profecto , qui haec afferunt, tam oscitant e dentium e natomem exercuisse ostendunt, ut hoc uno errore summa Ioeorum igitorantiam Iunimae temeritati iunctam patefaciant. nam,ut taceam eam lineam,quae denti S partem extra 2 ingiuam prominentem ambit, ab humiliori uinculi gingiuae ora eiusque adhaesione fingi, in superficie tantum leuiter exculpi; caque abras a nullum diuisionis uestigium relinqui unusquisque etiam in puerulis, aut certe in haedis aperte intueri potest, dentem onseum iam effectum, nulla ibi linea esse ditiunctum iii mo ab hoc folliculo adhuc mucoso ipsium libere comprehendi, soluteque cingi quamobrem, qui falsis in is
spectionibus, ineptoque mularum & canum exemplo, dentium appendices tam negligenter atque inconsiderate introducunt,rei:tius sibi consuluissent, si hominum primum sectione, quam exercere praesie ferunt, tametsi Lepius omittant deinde belluarum sedulo traelata considerassent, num, ut Celsus putat, cuius sententiae Alexander de Benedictis stibseribit, ex eadem radicen tius dens subeat & pars, quae prius,quam aliae ossis foria iam suscipit, quaeque extra gingiuas nuda pendet, aut
saltem, quae eo extracto a Dpostremam radicem pertinet, lineam, harmoniam, diuisionemve aliquam praeseserat an uero, ut ego arbitror, ossea dentis pars ad ex