장음표시 사용
141쪽
catione faciente unum Deum, & tres Peses nas, Gua etiam communicatione Paternitas eidem Filio communicatur, de similiter Paternitas distinguitur a Filio distinctione faciente plures Pcrsonas , non plures Deos, qua ctiam distinctione distinguitur Natura a Filio unde de Natura , & Paternitate non verificantur praedicata opposita: Sicut non verificantur contradictoria
in Homine, per hoc, quod sit similis cum Equo similitudine imperfecta, de non sit similis similitudine persecta.
Verum si attente advertatur, in hoc Iabyrintho verborum Advenarii occultant , non excludunt distinctionem objectivam inter Naturam , & Personalitates s Quod perspicuum fit, si paucis tota res explicetur. Idem est dicere , quod essentia communicetur Filio communicatione faciente unum Deum, non unam Personam . ac di-Cere , Pater communicatur Filio essentialiter, non personaliter ; sed hoc importat essentiam Patris communicari Filio , non Paternitatem: ergo essentia Patris , & Paternitas velificant contradictoria objectiva. Sicut enim si Petrus , dc Paulus ex parte
obiecti identificarentur formaliter , & distinguercntur numerice , ita ut una esiet forma, seu natura humana in utroque, dccuplex haecceitas, tunc in omnium sententia deberet dari distinctio objectiva inter
Naturam , dc haecceitatem ad salvanda ista contradictoria , quod Natura utriusque sit Una, de haecce itas non sit una ; ita cum Pater , & Filius identificentur essentialiter, seu secundum esientiam, de distinguantur personaliter , dari debet distinctio obiectiva inter essentiam Divinam , dc Pe lonalitates, ad salvanda ista contradictoria, quod Natura sit una , & Personalitas sit
multiplex. Et eodem modo , quia in lacte V. gr. album, & dulce indentificantur subjective, de distinguuntur formaliter , quatenus unum est subjectum , de duplex somma accidentalis albedinis , 8c dulcedinis sdebet consequenter inter subjectum, &has formas dari distinctio objectiva ad salvandum, quod subjectum sit unum , de forma accidentalis non sit una, sed duplex. Ratio a priori desumitur ex desinitione contradictionis , quae ex Philosopho I. Elanchor. 3. cst Assirmatis , ct negatio ei iselim de eodem , ct velate ad idem - atqiii data omnimoda identitate inter Naturam , di Paternitatem, daretur affirmatio, & negatio ejusdem de eodem secundum idem; emzo darctur contradictio . Prob. min. , qui De Trinitate.
de Natura affirmaretur identitas cum Filiaatione ex parte ob3ecti ; de Paternitate v ro haec identitas negaretur 3 Et rursus natura, δc Paternitas essent omnino idem ;ergo affirmatio , Ec negatio essent ejusdem
de codem , de secundum idem . Quod patet in paritatibus adductis ; daretur enim contradictio, si una esset Natura Petri , Se Pauli ex parte objecti, lucceitas.vero duplex ; de inter Naturam , & Haecceitatem nulla daretur distinctio aut formalis , aut virtualis ; idemque dicas , si lac esset unum, albedo , dc dulcedo duplex , dc inter lac, & has formas nulla daretur distin-
Confirm. r. quia absolute , Sc sine addito , hoc cit nulla adhibita distinctione ,
quam Advcrsarii obtrudunt, ut veritas delitescat) potest dici, Essentia Patris esh esi
sentia Filii ; contra vero nequit absolute, de sine addito dici: Personalitas Patris est Personalitas Filii : crgo de essentia, Sc Per
sonalitate verificantur contradictoria. Confirm. h. quia si nullatenus distingueretur essentia a Paternitate , sequeretur ,
quod Pater , dc Filius identificarentur non solum essentialiter , seu quoad essentiam , sed etiam personaliter a de viceversa non solum distinguerentur personaliter, sed e iam cssentialiter. Probatur sequela : Talis cnim est distinctio , vel Identitas , qualia sunt extrema distinctionis, vel identitatis ι
adeo ut si extrema sint res , distinctio , vel identitas sit realis ι si formalitates, sit formalis . si modalitates , sit modatio ι si
Personalitates, sit Personalis; atqui Pater, dc Filius important inentiam identificatam cum Personalitate; ergo identitas inter illos est essentialis simul, dc personalis ; dc viceversa distinctio en personalis .simul ,
dc euentialis ..Paritas ab Adversariis adducta de similia tudine impersteta retorquetur; Nam si H mo ex parte objecti esset similis cum Equo solum secundum Animalitatem , dc non secundum rationalitatem, omnes docent, quod inter animalitatem dc rationalitatem deberet intercedere distinctio ex parte objecti; crgo cum de facto ex parte obiecti Pater id cntificetur cum Filio solum secundum essentiam , de non secundum Peribnalita tem , debet ex parte oblecti inter essemtiam , de Personalitatem intercedere distin
IU. Dico L. Distinctio objectiva, quae intercedit inter Naturam , dc Personalitates
Divinas i non in realis , nec modatis ,
142쪽
nec formalis, sed tantum virtualis intrin- distinctio sormalis inter Naturam, de Periseca. Ita Thomilis, & communius Recen
Probatur: quod non si realis, est de Fide contra Gilbertum Porretanum apud D. Τhom quia in Deo daretur quaternitas rerum . Quod neque sit modalis, contra D randum, patet, quia in Deo daretur compositio realis; cum Modus realiter a su tecto distinguatur : unde haec sententia a
Valentia, Molina , dc aliis apud Godoycensetur erronea. Praeterea , quod nequest formalis, seu actualis,& ex natura rei, contra Scotistas probatur, tum quia nulla datur necestitas hujus dictinctionis actualis, quae fert actualem compositionem in Deo,rcpugnantem summae simplicitati ; tum etiam quia in hoc dissert di1 tinetio actualis Scotica a virtuali, seu potentiali Thomistica, quod per distinctionem actualem, seu
formalem una formalitas obiective negatur de alia; contra vero per distinctionem virtualem potest tantum una virtualitas Concipi,
praescindendo objective ab altera, licet miraque ex parte oblecti sit actu idem ι unde distinctio virtualis excludit compositi nem actualent; dc solum admittit virtutem ad compositioncm, de distinctionem; atquistinum: simplicitati Divinae repugnat actualis compositio, contra vero est necessaria aequivalentia ad compositionem , de distinctionem, ut ostendimus; ergo solum distinctio virtualis intrinseca intercedit inter Naturam, & Personalitates.. Confirmatur; quia distinctio formalis seri formalitates , 8c perfectiones , seu quidditates inter se actu distinctas a di-1tinctio vero virtualis fiat sine distinctione perfectionum ex parte objecti; sed scri s lum distinctioncm praedicatorum, quorum alterum praescindat a perfectione , & imperfectione, eo quod dicat tantum exige tiam passivam ad identificari cum cumulo omnium persectionum: atqui distinctio ista virtualis bene cohaeret cum persectione infinita Divina , quae ratione foecunditatis , de libertatis illam exigit; secus vero distinctio formalis inter perfectiones. Et ratio ulterior est, quia ex duabus formalitatibus , seu perlaetionibus Divinis vel alterutra esset infinita, de jam excurreret ad omnem omnino persectionem; unde alteraesici omnino superflua; vcl utraque cliet finita, & non polici complexum utriusque conflare perfectionem Divinam infinitam a nunquam enim finitum additum finito fa- ακ inlisutum, atque adeo repugnat in Deo
sonalitates. V. Objic. I. contra primam conclusionem.
Distinctio objectiva summae simplicitati Divinae obest; ergo non datur distincto virtualis objecti v intcr Naturam, bc Persona latues ssicut nec intex Attributa. Confirm. I. In tantum haec distinctio deo beret dari, in quantum verificantur haec conrradictoria, quod essentia communicetur Filio, Paternitas vero, licet cum c1lentia identificata, non communicetur; sed haec non sunt con tradictorias ergo non debet dari distinctio objectiva. Probatur minor: sic. ut enim non sunt contradictoria, Animam esse unitam corpori unione substantiali, de non es la unitam unione accidentali ; ita
non sunt contradictoria, essentiam cominu uicari Filio uno genere communicationi S, quo scilicet habeatur unus Deus, non communicari vero alio genere communicationis, quo scilicet cum Patre fiat una Persona . Confirm. 1. Si Paternitas, dc essentia velificarent praedicata contradictoria , deberent distingui realiter: Universim enim contradictoria verificari non possimi sine distinctione reali; Quod si posici oppositio contradictoria, quae ex Philosopho est mnium maxima, stare sine distinctione reali, a sortiori post ci oppositio relativa; unde dici posiet, quod Pater , & Filius non distinguantur realiter, scd solum virtualiter, licet opponantur relative. Resp. non obesse summae simplicitati Divinae distinctionem virtualem ; sicuti non obest distinctio realis inter Personas a haec enim est consona foecunditati Divinae; illa vero ab hac distinctione reali sejungi nequit; inter attributa tamen distinctio obicietiva non est necessaria. Ad i. confirmationem : Quamvis communicari uno genere communicationis, Scnon alio non sint contradictoria; at quando A, & Is ita communicantur uno genere communicationis , de non alio, ut idcirco de utroque velificentur contradicto.
ria obiectiva; tunc negari ncquit inter A,& B distinctio ex parte objecti. Ita casu nostro Natura, & Paternitas ita Gommunicantur essentialiter, de non per iraliter, ut idcirco de Natura veri ficctur identitas cum Filio , & de Paternitate distinctio . Rursus verificatur quod pon t Personalitas terminare unionem laypostaticam, quin terminet illam Natura, aut vicerersa: c go negari nequit inter Personalitates , dc
143쪽
Ad secundam nego sequelam. Possunt
nim sine distinctione reali velificari comtradictoria, ubi possibilis si distinctio vi
tualis ferens consensum, seu conveniemtiam in omni perfectione, Sc disconveniemtiam in aliquo Draedicato a quod uni Deo competere Potest. Et ratio est, quia solus Deus per accessum novi praedicati non est capax novae perfectionis; unde ratione sincunditatis, Sc libertatis potest realiter Leentificari cum praedicatis oppositis. Neque hinc sequitur , quod Pater , dc Filius relative oppositi possint realiter identificari, & solum virtuatitet distingui .
Ratio est, quia relativa ex suo conceptu sunt ad alterum, atque adeo essentialiter
important distinctionem realem; ubi enim eatur alteritas, datur realis distinctio.
lis inter cssentiam, de Paternitatem , de- heret rursus in ipsa Personalitate Patris dari nova distinctio virtualis inter praedicatum Paternitatis , dc praedicatum incommunicabilitatis 3 quod tamen nemo admisit . Probatur stquela . Ideo datur in primo casu distinctio virtualis , quia essentia communicatur Filio, non vero Paternitas; e go quia relate ad Personalitatem Patris v xificantur haec alia contradictoria, quod Paternitas denominet essentiam Divinam Patrem, incommunicabilitas vero talis Pers nalitatis non denominet essentiam Divinam
incommunicabilem, ideo in ipsa Personalitate Patris deberet intercedere distinctio vi tualis inter praedicatum Paternitatis , Ecpraedicatum Incommunicabilitatis. Resp. nego sequelam : disparitas primo danda est ab Adversariis , qui solum agninscunt distinctionem eminentialem, seu realem non Duram inter Personas, non vero
inter praedicata Palemiratis , & incomm nicabilitatis, quae competunt Patri. Dixe-cte dico, ideo dari inter Naturam, Sc Perinsonalitates distinctionem virtualem , quia
linum praedicatum communicatur, non alterum: at licet praedicatum Paternitatis denominet essentiam Divinam Patrem , dc praedicatum Incommunicabilitatis non denominet cssentiam incommunicabilem , non fit, quod de eadcm Personalitate Patris v
rificentui contradictoria, ita ut unum prindicatum I aternitatis communicctur cfilamitae, & non alterum; sed solum sequitur , quod clientia sit capax unius denominati nis, & non alterius , quae ab cadcm so ma piaestantur; unde non debct dari di-ltinctio virtualis inter praedicatum Pate
nitatis, & incommunicabilitatis . Sicut Gratia accidentalis denominat Christum Dominum Dei Amicum , dc non Filium Dei adoptivum, eo quod sit incapax talis
denominationis. Sic cognitio denominat o lectum materiale cognitum, & non den minat spirituale &c. quia universm forma potens praestare plures denominationes at quando unam potius, quam alteram pridistat ob incapacitatem subjecti citra distimctionem vinualem. Et ratio a priori est . quia non per hoc quod unam tantum de nominationem tribuat subjecto, ideo demnit illi communicari secundum totum suum esse. Hinc tota Paternitas communicatur essentiae, licet essentia solum denominetur Pater, dc incommunicabilis incommunica-dilitate Patris, non vero incommunicabi lis incommunicabilitate essentiae , quia est incapax talis denominationis. Sic Humanitas Christi denominatur sancta a sanctitate Verbi, non vero immensa , aut omnipotens, quia incapax est harum denomina
VII. Ohjic. 3. contra x. conclusionem: Si daretur distinctio objectiva inter Naturam, de Personalitates , illa deberet esse formatis, seu actualis, non vero virtualis. Pr batur sequela; quia de Paternitate V. gr.
negari potest, quod ex parte objecti idemtificetur cum essentia realiter simul, & vi tualiter, quod negari nequit de ipsa essentia , quae reatiter simul, de virtualiter secummet identificatur; ergo ex parie o
lecti praedicatum Paternitatis, Sc praedic tum essentiae cit duplex; atque adeo datur inter illa distinctio actualis. Resp. nego sequelam : ad probationem concedo, ex parie objecti dari duplex illud
praedicatum, quod tamen non est duplex actu , sed virtualiter a sicut ex pane obj cti verificatur, quod Petrus sit animal, desit rationalis, atque adeo ex parte objecti datur in Petro duplex hoc praedicatum Mnimalis, de rationalis , quod tamen non est duplex ex parie objecti: ita proporii naliter in casu nostro.
VIII. Objic. ult. Evidens est, non posse identificari praedicata contradictoria s sed data hac distinctione virtuali verificarentur contradictoria: ergo hujusmodi istinctio repugnat. Prob. min. Nam esse omnino idem cum essentia , dc non esse omnino idem cum essentia sunt praedicata contradictoria a
atqui data ista distinctione virtuali verificaretur de esientia, quod sit omnino idem cum essentia, de de Paternitate verificax
144쪽
tur, quod non sit omnino idem cum esse tia, eo quod ab illa distinguatur virtualiater; ergo de essentia, de Paternitate rea- Iiter identificatis verificarentur contradictoria. Resp. I. argumentum probare, quod nec
detur distinctio virtualis, nec formalis inter Naturam, fle Paternitatem . Deinde directe nego minorem: ad probationem a tunc verificantur praedicata contradictoria, ruando idem affirmatur, dil negatur de eo em relate ad idem , non vero relate ad diversa; seu quando idem aifirmat , Scnegatur de eodem omnino eodem tum re liter, tum virtualiter; ut si affirmetur quod Petrus sit homo, fle negetur, quod sit Mimal rationale . In casu nostro affirmarentur de essentia. & Paternitate illa duo praedicata opposita; essentia tamen, de Paternitas supponerentur identificata solum realiter, non vero virtualiter, atque adeo esse idem; non tamen omnino idem , sed virtualiter duplex, unde non verificarentur praedicata contradictoria.
I. D Rincipium quod productivum in
I Divinis constituitur tum per praedicatum absolutum , tum per relati nem : v. g. Id quod producit Verbum, est tum Deitas , seu essentialis intelleetio , tum etiam Paternitas; altero enim ex his
sublato non intelligitur Principium quod productivum; non enim sola Paternitas est id, quod producit, cum operationes non sint suppositalitatis, sed suppositorum: Nec producit sola natura Divina , tum quia mperationes non sunt Naturae ut quod, sed suppositis tum etiam quia quod producit,
distingui debet a termino producto: nat ra Eutem, quae est in Patre, non distinguitur a Natura, quae est in Filio a ergo Na--a seorsim a Personalitate noci est principium productivum ut quod ι Propterea principium quod productivum Spiritus Sancti est pariter tum Deitas, tum Pers nalitas Patris, & Assii. Quaestio apud DD. solum est de Princ, pio productivo quo, seu de virtute pro ductiva, qua Pater v. gr. dicitur potem prinducere, seu generare Filium , Num scubinata L.
cet consistat adaequale in sola Natura, an in sola relatione Paternitatis , an vero in utroque Prima sententia cum Bonavent. , utroque Lugone, Amico, & aliis illam reponit in sola relatione prout connotante Divinam essentiam tanquam conditionem per se requisitam; sicut V. gr. virtus causativa Amoris consistit in Bono sub comiti na, tanquam sub conditione. Secunda semientia reponit illam formaliter in aggregam to ex absoluto, dc relativo . Ita Zunica, Bonaespes &c. Tertia communior cum Suar. lib. 6. c. I s. Vasqu. disp. I 6 ., Ruia. Fasolo, Becan. Lumbier qu. s. an. . re ponit illam in absoluto connotando rela
II. Dico equidem cum hac tertia sententia , Principium producgvum quo in Divinis consistere formaliter in absoluto comnotante in obliquo tanquam conditione relativum. Unde virius genera tiva formaliter habetur in Deitate sub Paternitate tamquam sub conditione e & proportionaliter dicas de virtute spirativa. Ita D. Tho. qu. I. an. s. ubi aperte dicit, potentiam generativam, seu principium quo esse perfectionem absolutam. Unde Thomistae communiter docent, Dei talem esse principium radicate quo; principium vero formale quo esse intellectionem essentialem respectu Fusii ; de volitionem essentialem respectu Spi ritus Sancti, completas in obliquo, seu modificatas per relationes. Prob. I. authoritate SS. Patrum. Cyribius Alexandri n. lib. I. thesauri c. 3. dicit a
Generativam viriurem esse essentia Divina .
Billius lib. s. contra Eunomium dicit: Pa-
er nasura Divina proprium Filium genrair es autem genuit Natura, consequenter natura est potentia generativa. Augustinus Mpud Mnag. dicit, merbum esse ex Sapiensia Patris. Apertius loquitur Ioannes Theolog. Orator celeberrimus in Concilio Florentino adversus Graecos, dicens: Principium , quo Pater generat, est id furem, auod communica bile est unde aperte excludit a principio quo, seu a virtute generandi Paternitatem.
Neque dicas, huiusmodi Authoritates intelligendas esse de vi communicativa formaliter, quae consistit in essentia Divina formaliter
communicata tribus. Nam aperte Patres loquuntur de Generatione , atque adeo de vi communicativa active, stu de potentia Pr duetiva
Neque dicas x. hujusmodi authoritates intelligi pqsse de virtute radicali, quod scilicet Deitas tantum sit radix Relationis .
145쪽
in qua deinde formaliter insit potentia productiva. Nam primo gratis detorquentur huiusmodi locutiones ad significatum i proprium. Deinde male Joannes Theol Rus diceret , principium quo esse id solum, quod communicabile est, excludendo relationem , nisi loqueretur de princi
pio formali quo tunc controverso. Prob. a. ratione ex Angelico, quia unia vetiim quoti cs plura concurrunt ad aliquid Producendum, toties virtus productiva non
debet ascribi ei, quod nullam , aut fere nullam similitudinem habet cum termino producto a sed ascribitur ei, quod debitamnabet eum illo similitudinem a idque multo magis si productio tendat ad ponendum terminum perfectistime similem suo principio: atqui ad productionem Filii v. gr. in Divinis persectissime fimilis Generanti, in
qua concurrunt tam perfectio absolata, sci-
Licet Deitas, & intellectio essentialis, quam Paternitas, solum cum Filio genito habet omnimodam similitudinem perfectio abs
luta , nullam vero , aut fere nullam Paternitas a immo potius illi opponitur relative ; ergo Paternitas se habet, ut conditio, intellectio vero essentialis , ut virtus adaequale productiva. Minor constat; nam ficut individuatio causae fere nullam habet similitudinem cum individuatione effectus,
qvia individuatio est ratio , per quam ultimo distinguitur unum ab alios ita Pate nitas pene nullam habet cum Filiatione λmilitudinem, licet conveniant solum analogice in ratione Personalitatis 3 quia est ratio relative opposita, εe potius est ratio dissimilativa, quam perfectissime assmi lativa, prout Pater in Divinis perfectissme aD similatur Filio , magis quam essectus uni-vocus suae causae. Major pariter patet, tum quia univem
sm productum est imago realis sui principii, sicut eflectus est imago suae causae sunde dcbet illi assimilari s tum etiam quia
causa, & principium producens aliquo modo praecontinet enectum, seu terminum promictum , atque adeo hic convenit cum
illo, si minus formaliter , & perfecte, ut
causa univoca cum suo effectu, saltem virtualiter, di impersecte ut causa aequivo
III. Confirm. r. inductione: nam Concurrentibus ad productionem hominis v. g. Natura humana, de Haecccitate, aut sub-sstcntia, vis activa tribuitur naturae, in qua essectus assimilatur, non vero haecceitati, aur subsistcntiae: similiter concurren-
tibus ad productionem caloris tam ecorepquam approximatione , dc subjecto, V. gris Aqua, Vis productiva caloris non tribuitur approximationi, aut Aquae , sed calori.'Quod si concurrat ignis, calor, approxima
tio ad productionem substantiae ignis, hic effectus non tribuitur approximationi , sed aut igni , aut soli calori, aut utrique juxta
varias sententias, eo quod his tantum assimilatur, non approximationi. Confirm. a. quia vis productiva ad extra tribuitur soli Omnipotentiae cum Natura Divina identificatae, non Vero tribus Pe
sonalitatibus; ergo pariter vis productiva ad intra ascribenda est solis perfectionibus Divinis absolutis , de essentialibus intelligendi, Sc volendi, non vero relationibus. Pr batur consequentia; tum quia non videtur,
cur aliter discurrendum sit de subsistentiis relativis Divinis in ordine ad productiones ad intra, ac in ordine ad productiones ad extra; tum etiam , quia smiliter discurrimus de subsistentia creata in ordine ad effectus procedentes a Natura subsistente pidcirco enim vis productiva non tribuitur subsistentiae creatae, quia haec est ultimum
complementum Naturae de se operativae, cum Natura sit principium motus, de qui tis; nihil enim operatur ad extra, nisi priussit completum ad intra; unde est, ouod Α-nimalia non generant, antequam ad aebitam perfectionem pervenerint a dc Omnipote tia, licet de se contineat perfectionem mnium pol sibilium , nequit tamen operari ad extra, antequam sit completa ad intra per subsistentias relativas, quas exigit non ex indigentia , sed ex abundantia perfecti nis, ut se difliindat: sicut etiam exigit possibilitatcm Creaturarum; ergo Pariter in Principio generativo Divino vis productiva tribui debet Naturae, non Paternitatis quia pariter Paternitas est requisitum, ut possin
Natura se communicare; Sc natura Praecontinci terminum producendum , scilicet Filium etiam identice, atque adeo modo per fectissimo unde habet tam vim formali
ter, quam actave communicativam.
Neque dicas, quod debeat distingui reaialiter vis generativa active a generativa P. sves non secus ac distingui di bet generatio activa a palsua, & generans a genito a sed pracisis relationibus Paternitatis , MFiliationis nulla datur distinctio inter praedicata Patris, & Filii; crgo vis generativa activa , & passiva nullatcnus intelligi potest praecisis relationibus, atque adeo per relationes constituuntur . . Nam
146쪽
. Nam eontra est, quia sicut per Ad vers aios non debet distingui principium radic Ie quo producens a principio radicati quoyroducto , scilicet Deitas, sed solum principium formale quo constitutum in e rum sententia per relationes ita per nos non debet distingui principium formale q- producens a principio formali quo producto, v. g. intellactio absoluta, sed solum distingui debent condiciones ad producendum, scilicet relationes . Et ratio a priori est, quia praedicatum , quod competit denominationi , seu denominatio, non semper CO petere debet formae denominanti : ex. gr.
praedicatum cognoscentis non competit cognitioni , quae est unica forma talis denominationis , cum cognitio non C . Enoscat, nisi ut quo, quatenus facit cognoscens sic albedo non est alba , sed facit
formaliter album t ergo pariter praedicatum, Generantis , quod competit Patri, non de Bet competere soli formae denominanti, ne De Deitati r propterea Deitas, seu intellectio essentialis, licet sit adaequale virtus generativa active , non per hoc d cnominari
debet generans , unde nec debet distinguia principio formali quo producto , sed luLficit, quod Generans distinguatur a Geni
qua Pater sit potens generare, est quid no- tionale, seu dimerentiale, cum non conV
.niat aliis Personis ; atqui sola relatio est quid notionale , & discriminativum unius Personae ab alia; ergo sola relatio est primcipium productivum quo . Neque dicas , quod Pater discriminetur ab aliis Personis
Per aggregatum ex natura, de Paternitate, aut pcr s olam Naturam connotantem Paternitatem. Nam Pater, ut potens gener
re , pure differt ab aliis a seci solum per Paternitatem pure dissert; ergo solum per Paternitatem ni potens generare: sicut Aqua calida solum per calorem est potens calas cere , licet subjectum requiratur tanquam conditio ad productionem caloris, & tanquam constitutivum principii productivi c, doris , ut quod . . Resp. dissi maj. posse generare ut quod est quid notionale, concedo ; posse generaremo quo, nego majorem , & concessa tan Te nego consequentiam. Non Natura, sed Pater dicitur potens generare ut quod s Ira tamen ut ad nanc denominationem dc so mali veniat Natura, de connotato Patern eas . Sicut enim Persona Patris est propria
Paula, licet natura, quaecu tui Patam,
sit communis; ita principium generativum ut quod est notionale , seu proprium Det
tris, licet id, quod venit de formali ad illud cons hiruendum , seu principium quo se Natura Divina communis trisus ; sicut quando Aqua calida calefacit , principium
quod, seu integra denominatio Constituitur ex aequae, de calore, sed ratio formalis est solus calor, & subjectum est merum requisitum. V. Objic. h. Principium generativum, ut quo, debet realiter distingui a termino genito ; sola autem relatio Paternitatis realia ter distinguitur a Filiatione, non vero natura ; ergo sola relatio est pr1ncipium for male generativum ut quo. Mal or Probatur,
quia Pater distinguitur a Filio praecise , qui aegenerat illum ; ergo a fortiori vis gener tiva Patris, seu principium generativum ut quo distingui debet a termino genito; nam Propter quod unumquodque taete , & illud magis; sed propter virtutem generativam,& generationem Pater distinguitur a Filio sergo a fortiori virtus generativa distingui debet a Filio.
Resp. nego majorem . Ad probationem concesso antecedente, nego consequentiam.
. Illud enim principium, Propter quod unu quodque tale dcc. non habet locum univerissim in catas physicis , sed in causa finalianam si homo v. gr. amatur Propter Deum,
a fortiori amatur ipse Deus ; at in physicis non valet: Homo est ebrius propter vianum; ergo a fortiori vinum est ebrium e Intellinus cognoscit Fopter cognitionem aergo a fortiori cognitio cognoscit : cogniatio enim, quae Cognoscit ut quo, non debet cognoscere ut quod; Ita prorsus licet Pater distinguatur a Filio propter virtute generativam , non sequitur , quod virtus
generativa distingui debeat a Filio a sicut
licet Pater propter Personalitatem sit Pelia sona , non sequitur , quod ipsa personalitas sit Persona . Universim enim tunc solum in physicis habet locum principium illud, Propter quod unumquodque tale, &C. quando praedicatum competit ut quod utri--oue parti, scilicet tam denominationi, quam
formae, v. gr. calidum propter calorem c,
lefacit erso a fortiori calefacit ipse calor ; vis enim calefactiva convenit etiam calori ut quod . UI. Objic. Formalis determinatio ad posse generare dehet esse aliqu1d a , essentia distinctiana a quandoquidem essentia est etiam in Spiritu Sancto , quin sit in Spiritu .Sancto formalis denominatio ad posse gen
147쪽
rare; sed sola Paternitas in Patre genera te est aliquid ab essentia distinctum; ergo
sola Paternitas est formalis determinatio ad posse generare, seu principium generativum ut quos sicut quia solus calor determinat formaliter aquam ad posse calefacere, solus calor est virtus calefactiva ut quo. Resp. in eo dumtaxat sensu Paternit tem determinare Paternitatem ad denominationem potentis generare, in quo sensu cognitio determinat formaliter bonum ad denominationem proxime amabilis , & approximatio determinat formaliter ignem ad denominationem proxime combusti via scilicet ut mera conditio, de ut forma minus rigorosa determinans ad denominationem tanquam praerequisitum, quin tamen denominationem constituat a contra vero calor determinat formaliter aquam ad posse cal facere, non ut requisitum , sed ut forma presse dicta, constituens denominationem potentis calefacere. VII. Objic. est. Quoties denominatio ad quate sumpta partam est absoluta, partim Telativa, toties pars illa relativa sumitura quate a sola relatione a sicut denominatio potentis disgregare visum sumitur a sola albedine e sed denominatio potentis generare ut quod, partim est absoluta, partim relativa, ergo pars relativa sumitur a
sola relatione s atqui pars relativa est ipsa irtus generativa s quippe quae convenit sola Patri, dc quod est proprium Patris, est sola relatio) ergo virtus generativa, seu principium productivum ut quo est sola
relatio. Resp. nego minorem subsumptam e Vi tus enim generativa nullatenus est relativa a cum enim sit tantum productiva ut quo, non ut quod , fit, quod pars rela sva solum sit in producente ut quod, non in potentia productiva. Quare potentia generativa ut quo est quid commune Tribus, di ut fiat propria Patris denominatio potentis generare , requiritur pars relativa, non tanquam forma , sed tanquam conditio ad generationem; esto sit forma minus rigorosa hujus denominationis potentis g Rerare; eo pacto, quo approximatio in igne est forma minus rigorosa hujus denotanditionis potentis proxime comburere. Neque dicas, hinc sequi, quod denominacio potentis generare possit competere Tribus , quia virtus generativa , quae est sorma presse dicta denominationis potentis generare, competit Tribus, si identificetur
cum sola intellectione essentiali : ad euo De Trinitate.
modum, quo si forma denominationis p tentis calefacere sit in aqua, etiam aqua suscipere potest hanc denominationem. Nam licet sorma presie dicta denomina.
tionis potentis generare sit communis Tribus , cum tamen talis denominatio constituatur per solam Paternitatem, tanquam per conditionem ad productionem, non sequitur, quod talis denominatio possit alii a Patre competere: v. g. si forma denominationis potentis calefacere, puta calor, unia tur aquae, etiam aqua suscipit hanc den minationem, quia calor ut tribuat hanc denominationem , requirit tanquam conditi nem aliquod subjectum materiale, quodcumque illud sit, sive aqua, sive ignis: at si uniatur Angelo, non denominat Angelum potentem calefacere: ita in casu nostro vi tus generativa ut quo, ut denominet potentem generare , requirit tantum Paternitatem ut conditionem; unde Filius nequit suscipere hanc denominationem potentis generare, licet cum ea forma identificetur.
Quare sola processis Verbi fit Gen
I. T E Fide est, soIum Verbum effax Filium Dei naturalem , imagianem consubstantialem Patris, generari, Senasci; unde dicitur Psalm. i. Filius meu ees in ego hodie genui te; Spiritum Sas ctum non esse imaginem, sed donum, non nasci, nec generari a nec esse Dei Filium, licet accipiat a Patre, & Filio eandem n turam, non secus ac Verbum a Patre runde in Symbolo D. Athanas dicitur e
Spiriius Sanctus a Parve, er Filio non ctus, mee creatus, nec genitus, sed proredens t& idcirco Verbum in Scripturis vocat
Desudant tamen Theologi in assignanda ratione, cur non possit etiam Spiritus Samctus dici Filius genitus , & Imago Spirat ris p adeo ut multi Patres cum Nazianz., Damasc., Augustino , de multi Scholastici cum Gregorio, Gabriele , myore apud
Vasqu. disp. II 3. n. I . doceant, rationem hanc non esse quaerendam, sed credendam.
Verum supposita fide , quod solum. Uembum dici possit Filius, docent Thomistae, id oriri, quia soli Verbo competit definitiosi crationi. a Ruisn origo viventis a vi-
148쪽
vente, principio conjuncto in similitusnem
Naturae , per hoc , quod vi suae proceis nis Verbum non solum procedat ut vivensa vivente conjuncto, quatenus procedit de substantia producentis Patris , accipiendo illam intra se , quod etiam competit Spiritui Sancto a sed etiam quia procedit via intellectuali, cujus est assimilare a Spiritus vero procedit per voluntatem , cujus non est assimilare . Vasq. vero , di Recentiores communius putant, idcirco solum Verbum esse Filium, ac procedere in similitudinem Naturae, quia solum Verbum vi suae processionis est imago Patris; cum enim acciapiat omnia a Patre praeter Paternitatem , exprimit illum perfectissimo modo , estque imago illius non solum intellectualis , sed etiam naturalis , dc consubstantialis a per hoc enim, quod procedat ut Uerbum memtis , procedit in ordine ad exprimendum, &repraesentandum suum principium , sc1licet Patrem , quatenus illuci principium est o lectum, ex cujus cognicione procedit; unde Augustinus 7. de Trinit. i. dicit : Ea Merbum , quo Filius e contra vero Spiritus Sanctus est quidem ejusdem Naturae ι, non vero naturae sinulis cum Patre , 8c Filio , quia vi suae proceisonis habet solum accipere eandem Naturam , non Vero repraesentare suum principium; cum non proc dat per intellectum , dx ut Verbum mentis , sed per voluntatem notionalem. Equi dem praescindendo , num istae , aut aliae rationes sivit sufficientes, quas passim discutiunt, de impugnant DD. apud Arriag. disp. 7. Lumbier n. 447. dc alios . II. Dicendum censeo eum Zunica disp. 2. dub. 1 . Mayor. , Richard. , & aliis , Verbum esse Filium , ac Verbi processionem eine Generationem , seu originem viventis a vivente conjuncto in smilitudinem Naturae, per hoc quod Verbum accipiat a Patre naturam foecundam, atque
adeo illi assimiletur in tacunditate a quod
non competit Spiritui Sancto Prob. I. quia Florentinum haec habet rCredemes Spiritum Sanctum ex Filio negamqvrm procedere necese est , ut intelligant o ritiam Sanctum ex foti Patre procedere , ereo sequenter merbum non asse Filium a eigo
Ecclesia Latina adversus Graecos existimathonam hanc illationem , si Verbum non spiraret, non esset Filius; atque adeo exi- 4 imat , essentialiter pertinere ad rationem Filii acceptationem Naturae iscundae. Prob. a. ratione, quia ex Philosopho Nasura 'est Principium mutus , di quicus iu
eo , in quo est ; ergo ille solum dicitur
procedere ut taulis in Natura , atque aseo tae Filius , qui ex vi suae processionis assimilatur cum suo principio in ratione ista principii motus , Sc quietis a sed soli Verbo id competit per hoc , quod accipiat a Ρatre Naturam tacundam a ergo solum Verbum est Filius , 3c sola proces sio Verbi est Generatio per hoc , quod solum Verbum accipiat Naturam foecundam. Probatur min. quia Natura dicitur principium motus , dc quietis non solum per hoc , quod suo inocio moveatur ad actus immanentes sibi consentaneos , in quibus conciuiescat, sed multo magis per hoc , quoa sit principium actionis productivae, pr ducendo terminum sibi similem quoad mlus fieri potest , quoties Natura est capax hujusinossi actionis productivae; atque adeo Natura Divina dicitur principium motus , Ec quietis non solum per noc , quod sit principium virtuale operationis intellectivae, de volitivae, sed multo magis per hoc, quod prout est in Patre, sit principium productivum Filii perfecte similis Genitori squatenus illi omnia communicat Pater printer Paternitatem , atque adeo tum praedia cara essentialia, tum etiam notionalia , sc
licet spirationem activam , de foecundit tem: atqui soli Uerbo ratione suae procesi sonis competit, quod procedat in similitudinem Naturae Divinae , prout est in P tre modo explicatos ergo soli Verbo competit procedere in similitudinem Naturae per hoc, quod vi suae proceisionis assimu tur suo principio in ratione motus, dc quicitis.
unde fit primo, quod solum Verbum sit
imago perfectissitna Patris , repraesentando tam praedicata esientialia, quam notionalia Patris, praeter Paternitatem, in qua debet
Fit 1. Eo esse Verbum , quo est Filius, de e contra , juxta locutionem Augustim sper hoc enim quod sit Verbum lepraese tans omnia , quae sunt in Patie , accipit ab illo Naturam tacundami, dc sic est Filius . Quamvis revera Verbum , dc Filius non sint synonyma . siquidem Filius explicite solum dicit originem viventis a vivente in similitudinem Naturae r Veibum vero explicite dicit non solum relationem realem producti ad principium producens, sed etiam re ationcm repraesentantis objecta . quae sibi manifestantur. III. Confirm. conclusio, quia quod conve
149쪽
quantum tali; sed omni, Se soli Filio, pe
secte sinuli tuo Genitori sive sit Filius
creatus , sive increatus competit procedere ab illo in similitudinem Naturae modo explicato , scilicet sumendo Naturam Drout est principium motus , de quietis c isque tam prout est principium sive formale , sive virtuale operationum immanentium, quam prout est principium productivum alterius suppositi) ergo de ratione Filii, qua talis, cst accipere a Patre naturam facundam, atque adeo assignatur susticiens ratio, cur solum Verbum si Filius. Neque dicas, non omne, quod competit omni, di soli , spectare ad primarium crimceptum a nam risibilitas v. gr. compctit mes, di soli Homini , Se tamen non comstituit Hominem , sed est ejus proprietas aergo pariter foecunditas potest esse solum proprietas Filii constituti per foecunditatem radicalem. Nam adhuc dam, quod Fisiis constituatur per acceptionem Naturae radicaliter ει- Cundae, bene assignatur ratio , cur Spiritus Sanctus non sit Filius . Deinde dico , Filium qua talem accipere a Patre sormalem foecunditatem , quia formaliter de ratione Naturae est esse principium non solum mperationum immanentium, sed etiam trans-Cuntium; ergo ut Verbum procedat in similitudinem Naturae, prout est in Patre, formaliter accipere debet ab illo tacundit
IV. Objic. r. Potest aliquis dici Fili iis,
etiamsi non accipiat a Patre Naturam sincundam, dummodo accipiat Naturam Patris, in quantum est principium operatio. num immanentium e ergo non assgnatur ratio susticiens , cur Spiritus Sanctus non dicatur Filius. Probatur antecedens; Leopa dus enim , 8c Lycisca , hoc est natus ex Lupo, de Cane , ac similes generare non postunt, & tamen dicuntur Filii . Confirm. I. quia Angeli habent Naturam rigorose dictam , dc tamen generare non possiant. Confirm. a. quia vel ad rationem Natinis presse dictae requiritur , quod possit generare alium Filium, Sc in hoc sensu Vesebum non procederet in similitudinem Na-
tutae , atque adeo non esset Filius , cum non accipiat a Patre Naturam productivam
alterius Filii , vel sufficit , quod Pater
communicet Filio Naturam in quantum
productivam alterius suppositi , & non al. terius Filii , Ne sic Filius in Divinis non
cs ct persecte sinulis Patris siquidem maj V. De Trinitate.
rem similitudinem cum Patre habet Filius creatus accipiens ab illo Naturam productivam etiam alterius Filii a ergo impertine ter se habet ad rationem Filii , quod Ue
hum accipiat a Patre Naturam foecundam.
Resp. Leopardum , Lyciscam , dc simiales dici Filios , vel quia possunt in aliquibus Regionibus generare, ut docet Pliniussvel quia per accidens tantum non generant, non vero ex intentione Natinae . Pardus
enim , de Leaena natura sua intendunt Fblium perfecte similem generare . Vel de mum dicas, Leopardum non esse perfecte,& univoce Filium , eo quod non accipiat Naturam perfecte similem generanti , ne
que in operationibus transeuntibus, ninu in ipsis citam immanentibus. Ad I. confirm. sicut Angeli habent rigorose naturam, licet careant principio v getandi , dc tamen Homo non esset perfodie similis Genitori, si non acciperet ab illo principium vegetandi , quod potest pa ticipare; ita Angeli habent vigorosam n turam, per hoc , quod sit principium in tellectionum , & volitionum , licet careat principio productivo alterius Angeli , utri pote iis indebito . Homo tamen scut non esset perfecte sinulis Genitori in Natura , fi non acciperet ab illo principium vegetandi; ita si non acciperet principium productivum alterius Hominis, eo quod hujussit capax; ergo pariter Verbum non procoderet in similitudinem Naturae perfectam ,
si non acciperet a Patre tacunditatem, quae potest alteri a Patre communicari.
Ad i. Filius creatus ex imperfectione habet , quod accipiat a Patre vim productivam alterius Filii , quia Filius creatus ex imperfectione potest multiplicari. Contra vero Filius Divinus ex infinita perseetione est immultiplicabilis; unde solum potest a P
tre accipere vim productivam alterius suinpositi , non alterius Filii . Hinc Filius Divinus perlaetiori modo in similis Patri .
quam Filius creatus; eo modo, quo Deus v. gr. dicitur perlaetiori modo liber, quam Creatura , licet Creatura sit libera etiam ad peccandum, non vero Deus. Neque replices , quod etiam Spiritus Sanctus a principio spirante accipiat Naturam Divinam secundum omnia praedicata Natum, quae potest sine imperfectione ipse recipere; unde pariter dici posset Filius sautem minus perfectus . Nam Spiritus Sanctus non accipit a Patre, & Filio id, quod omni, fle soli Filio convenit, Zc quod potest in Divinis secundum se communiem .
150쪽
scilicet tacunditatem , & ideo non est dicendus Filius minus perfectus, nisi sortelis sit de voce. V. Objic. i. Ad conceptum Naturae Divinae non spectat tacunditas; ergo Verbum non est Filius , quia accipit Naturam δε-
cundam . Prob. antecedens. Nam Spiritus Sanctus habet eandem Naturam Divinam,& tamen non habet tacunditatem. Consequentia videtur sequi , quia Uerbum est Filius per hoc , quod procedat in similitudinem Naturae; potest autem esse perfecte similis in Natura Patris independenter ab acceptione tacunditatis ; ergo non est Filius, quia accipit tacunditatem . Sicuti mnim quia ad Naturam Divinam non spectat
Paternitas , ideo Filius est persecte similis
Naturae Patris , licet non accipiat ab illo Paternitatem: ita a pari. Et ratio a priori est , quia ad conceptum Naturae Divinae solum spectat esse principium virtuale op rationum Divinarum essentialium , scilicet intelligendi , de volendi, quod persectisse me a Filio participatur. Confirm. Si deberet Verbum participare tacunditatem Patris , ut dicatur Filius , seu procedens in similitudinem Naturae sequeretur , quod non esset perfecte . 8cumvoce similis Patri , licet participet --
cunditatem; cum non participet vim gen
Resp. Verum quidem esse, quod ad comceptum Naturae Divinae , prout est in Tribus , nore spectet tacunditas; cinn.Spiritus Sanctus habeat completissimam Naturam Divinam sine tacunditate e falsum tamen
est, Naturam Divinam, prout est. in Patre, non dicere formaliter ωcunditatem : a
que adeo ut Filius sit perfecte similis Patri in Natura Divina prout contracta ad Patrem, debet accipere etiam fecunditatem. Sic ad conceptum Naturae Angelicae non spectat esse principium operationum sensim varum, aut principium productivum ali xius suppositi; ad conceptum vero Naturae humanae utrumque hoc spectati & ideo ut
a Filio accipiatur num a Natura similis Patri, debet utrumque illud principium accipi. Neque dicas ,. hinc sequi ,. quod P ter, Filius , dc Spiritus Sanctus non sint mnius , ejusdemque Naturae; siquidem natura Patris & Filii imponat Meundit
tem , quam non importat natura Spiritus Sancti. Nam contra est, quia natura Divina concipi potest prout communis Tribus,
α sic praescindit a foecunditate 1 potest e Verbum generetur. I 33
iam concipi, prout communis Patri, & lio , & sic involvit tacunditatem , quam excludit prout contracta ad Spiritum Sanctum. Potest demum concipi , prout est in solo Patre , & sic non solum vicit tacunditatem communicabilem Filio, sed etiam principium generativum , quod est simpliciter incommunicabile. Quare sicut in Deo concipimus intellectionem , Sc volitionem
tum essentialem, tum notionalem, ita comcipere debemus tum naturam essentiaIem, quae est communis tribus , tum notion lem, quae ita convenit Patri, ut etiam FN
lio communicetur , consistens in principio productivo alterius suppositi .. Ad confirm. Filius Divinus , licet non accipiat vim generativam, adhuc est pers cte similis Patri , cum communicet in mnibus ejus praedicatis , quae a Patre inquantum tali communicari possunt ; Pater
autem solum communicare potest secunditatem, non Vim generativam ex infinitate
perfectionis. At Spiritus Sanctus, licet ex infinitate etiam perfectionis non accipiat tacunditatem , non per hoc dici potest Filius ,. cum non competat illi praedicatum tacunditatis, quod omni, & soli Filio competit , atque adeo per se spectat ad rati nem Filii . VI. Objic. est. Natura definitur Principium motus, & quietis in eo , in quo est xergo principium productivum alterius non spectat ad definitionem Naturae a atque adeo similitudo in Natura requisita ad comceptum Generationis non est similitudo im
Natura tacunda. Confirm. a posteriori; quia Patres Latini disputantes cum Graecis, ut probarent, Spiritum Sanctum procedere a Filio, nunquam
usi sunt hac ratione quae caeteroqui esset obvia, & apertissima ) quod Filius constia
ruatur per acceptionem Naturae iscundae αergo signum est , hoc non spectare ad rationem Filii qua talis. Resp. Naturam definiri Principium motus in eo, in quo est, & idcirco includ re debet principium pmductivum alterius;
licet enim terminus productus non sit in principio producente , actio tamen πω ctiva est in principio; in Divinis enim vi tus productiva ad intra cum actione productiva identificatur, & in creatis actio πω ductiva supponitur esse in Agente ; quare Natura est principium motus in eo, in quo est, etiam quatenus est principium prodimctiuum . Praeterquamquod etiam terminus