D. Aurelii Augustini Hipponensis episcopi Libri tredecim confessionum. Ad tria M. S. exemplaria emendati. Opera ac studio R. P. Henrici Sommalii è Societate Iesu

211쪽

Lis SEPT IIae V s. re e cary conatus,mergebar iterum xs re conatus, mergebar herum atque ii xum. Subleuabat enim me in lucem tua

qu6d iam tam scieba me habere voluntatem,qilam me viuere. Itaque, cum ali

quid vellem aut nollena,non aliud quam me velle ac nolle certissimus eram; cibi esse causem peccati mei, iam iamque

nimaduertebam. Quod autem inuitus sacerem, pati me potius quam facere vudebam S id non culpam sed poenam esse iudicabam qua me non iniuste plecti, caustum cogitans, cito fatebar. 3. Sed rursus dicebam: Quis secit est

N6nne Deus meus, non tantum bonus

sed ipsi bonum:Ynde igitur mihi male

velle&bene nolle, teste carius ei: nas luereria Quis in me hoc posuit, kii seruit mih platarium amaritudinis,cui :totus fierem adulcissimo Deo meo 3 Si diabolus autor,unde ipse diaboli ZQu'do, ipse peruersa voluntate, ex bonuangelo diabolus factus est; unde ciniplo volunta mala, qua diabolus fierem, quando totus angelus a conditore opibmo actus esset bonii. Et his cogitationibus deprimebar iterum, iust cabar. Sed non usque ad illum infernum subducebar erroris, ubi nemo con . Ral. 6

fitebitur tibi dum tu potius pati, quo

212쪽

ας ci Nars sa , vis komo mala lacere putatur.

co non pote p. cac enit itebar caetera inuenire; ut iam inueneram melius esse inco ruptibile quam corruptibile;&ideo C, quicquid esses, esse incorruptibile consta bar. Neque in ulla anima unquam potuis poteritve cogitare aliquid, quod ἰ temesius, qui summum Moptimulo num es. Cum autem verissimh atque certatissime incorruptibiIe corruptibi i prae ponatur,sicut iam ego praeponebam,po teram iam cogitatione aliquid attinge xe, quod esset melius Deo meo, nisi tu L incorruptibilis Vbi igitur videbam incorruptibile eorruptibili esse prae .rendum; ibi te quaerere debebam, atque inde aduertere,unde sit malum id est,unde sit ipsa corruptio, qua violari substa tia tua nullo modo potest Σ. Nullo enim pror is modo iolateorruptio Deum nostr una, nulla voluta te, nulla necessitate, nullo improuiso casu; quoniam ipse est Deus; quod sibi vult, bonum est, Se ipse est idem bonum . Corrumpi autem, non est bonum. Nec εοgetas inuitus ad aliquid, quia voluntas

213쪽

lcm maior, si teli uipse maior se Voluntas enim soletia Dei, Deus pluest. Et quid improuisum tibi, qui nosti omnia; nulla natura est,n si quia nosti eam Et, ut quid multa dicimus, cur non sit corruptibilis substantia,quae Deus est, quando si hoc esset, non esset Deus

De separatione creataris creat rex V de nis e late so Inium.1 quaerebam,ynde malum, dema quaerebam Min ipsa inquisitione mea, non videbam malum, & constitum. bam in coipecti spiritus mei uniuersam creaturam,quicquid in ea cernere possumus; sicuti est terra, et mare,& aer, xj dera, arbores, animalia mortalia; αquicquid in ea non videmus, sicut firma mentum coeli, insupera omnes augesos,& cuncta spiritualia eius; sed etiam ipsa quasi corpora esseno locis locis orditinauit metinatio mea de feci unam mansam randem distinctam generibus cor o

portam creaturam tuam, lule quae reuerae

corpora erat, siue quae ipse pro spiritibus

finxeram. Et eam feci grandem,n quantum erat, quod scire non poteram, sed quantum libui undique versum sane sinit u

214쪽

quequaque infinitum tanquam si in axe viset ubique is undique per immensuria infinitum selum mare;& haberet infra spongiam quamlibet magnam, sed si nitam tamen; plena esset undique pba ia illa ex omni sua parte ex immenso

mari: sic creaturam tuam linitam,te mli

nito plenam putabam, dicebam: Ecce Deus, ecce quae cieauit Deus, hontis

est Deus, atque his validissime logissim

que praestantior; sed tamen bonus bona. creauit ecce quomodo ambit atquc implet ea. Σ. Vbi ergo maham,&vnde, quali cirrepsitὶ Quae radix eius &quod semen eius An omnino no est Cur ergo tim anus iaciemus,quod non estZAut si in niter timemus, certe vel timor ipse in lum est, quo incallum stimulatur e cruciatur cor. Et tanto grauius malum, quanto non est' 'timeamus,& timemus. Idcircis autem est malum, quod timemiax aut hoc malum est, quia cuanemus. Vnde est igitur Quoniam Deus fecit hcc omnia,bonus bona.Maius quiadem summum bonum minora fecit bona sed tamen creas creata, nasunt omnia. Vnde est mali: ZAut unde

215쪽

lecitea Materies aliqua mala erat,&so mauit atque ordinauit eam , sed reliquie aliquid in illa, quod in bonum non con uerteretὶ Cur loc Anim potens erat

totam vertere χο mutare, ut nihil mali remaneren, cum sit omnia potes Postr

m b, cur inde aliquid facere volui, ac nopotius e dem omnipotetia secit,ut nulla

esset omninoὶ , ut ver,existere poterat, contra eius voluntatem ZAut si aeterna erat, cur tamdiu per finita retro spacia

temporum, sic alii sui esse,ac lato post placuit aliquid ex ea facere vrs Aut iam si aliquid subit&vobuit agere. hoc potius agere omnipotens, ut illatis esset atque ipse solus esset, totum verum&summum infinitum bonum 3 Aut lix on erat bene,ut non aliquid boni etiam fabricaretri coderet, qui bonus erat,illa sublatai ad nihilum redacta materia, quae mala erat, bonam ipse instituere unde omnia crearetΘNon enim esset omnipotens, si condere non polle aliquid boni, nisi ea, quam ipse non condiderat,

adiuuaretur materia. Talia volvebam

sectore misero, ingrauidato curis o dacissimis de timore mortis: non in uenta veritate, stabiliter tamen haerebat in corde meo, in catholica ecclesia sides

Christi tui domini&saluatoris nostri;

216쪽

r. Procurasti ergo tu bona nymicu,ngc uide segnem os ultore Mathematico ru;iaec eas litetas bene callente, sed ut dixi consultore curiosum; tamen sciet

rem aliquid, quod a patre suo se auditi edicebat quod quatu valeret, ad allius artas opinionem euertendam, ignorabat.Is ergo vir nomine Firminus, liberaliter inastitutus, . cultus eloquio, cum me

tanquam charissimum de quibusda suis rebus, in quas secularis spes eius inti m uerat consideret. Huid mihi secundum suas, quas constellationes appellant, videretur ego autem, qui iam de hac re in Nebridii sententiam secti coeperam, ni quidem abiurerem coriij cere ac dicere, quod nutati occurrebat; si, tamen stibai scerem, prope lain mihi essepersuasum, iridicula esse illari inania: . Tum ille mihi narrauit patrem suuiuisse librorum talium curiCsissimum de amicum a quesilla simul sectat tem ciui pari studiori collatione fiam

Ibant in eas nugas igne cordis sua, ita ut mutor quoque animalium I ori' do-

notarent, unde illius quasi artis experimenta colligerent. Itaque dicebat, au-Hisse se a patre suo quod cuna de eodeam

217쪽

Is et ora Fad suo Sura dfirmino praegnans mater esset, etiam dis

ius paterni amici famula quaedam pariter utero grandescebat, quod latere nori potuit dominum; qui etiam canum si rum partus, examinatissima diligentia nosse curabat Atque ita factum esse, ut cum iste coniugis,ille autem ancilla dies id horas, minutioresque horarum art culos cauissima obseruatione numerarent, enixae essent ambae simus i ta ut eandem costellationes, usque adeat leni minutias, trique nascet facere cogeretur,

iste filio, ille seruulo. Nam cum mulio ris parturire coepissent,indicauerunt sibi bo,quid in sua cuiusque domo aser tur;& parauerunt, quos ad se inuicemniitterent, simul ut natum quod partu- aiebatur esset, cuique nunciatum quod

tamen ut continuo nunciaretur, taquam

in regno suo facilὰ effecerant. Atque ita, qui an alterutro missi sunt, tam ex pari bus domorum intcruallis sibi obuiam factos esse dicebat; ut aliam postionem iderum, aliasque particulas momento

rum, neuter eorum notare sueretur. Et

clamen Firminus amplo apud sitos locomatus, dealbatiores vias seculi cursit χat, augebaturque diuiths,siablinatiba tur honoribus: Derii. autem ille, convicionisiugo nullatenus relaxato,domi-ias

218쪽

xiis seruiebat, ipso iudicante oui noue Iat eum. His itaque auditis creditis, talis quippe narrauerat om nis illa reluctatio mea resoluta concidit; primo Firminuis sum conatus sum ab illa curiositate

reuocare cum dicerem constellationibus eius inspectis,ut vera praenuntiarem,

debuisse me utique videre ibi parentes inter suos esse primarios, nobilem famisellam propria ciuitatis, natales ingenuo honestam educationem , liberalesque doctrinas. At si me ille seruus ex ei dem constellationibus, quia illius ipsae essent, consuluisset, ut eidem quoque vera proferrem, debuisse me rursum ibi videre abjectistina an familiam , conditionem seruilem. caetera longe a prioribus aliena, longeque distantia. Vnde autem fieret, ut eadem inspiciens diuersa

dicerem,si vera dicerem; si autem eadem dicerem, falla dicerem. Inde certissim Ceollegi ea, quae vera consuleratis constet

lationibus dicerentur, non arte dici, ed

serte quae autem falsa non artis imperiotia,sed tortis mendacio.

Hinc autem accepto aditu , pie

mecum talia ruminando, ne quis corum delirorum , qui talem quaestum se- Querentur, quos iam iamque inuadere, atque

219쪽

υ ON Esseto Numatque irrisos refellere cupiebam, mihi ita etesisteret,quasi aut Ficininus mihi, aut illa Ia pater falsa narraucrit intendit considerationem in eos, qui gemini nascuntur, quorum plerique ita post inuicem sudiatur ex utero, ut paruu ipsum teporis interuallum, quantam libet vim in re Iam natura habere contendant, colligi tamen humana obseruatione non pol

sit,literisque signari omnino non valeat, quas Mathematicus inspectiarus est, ut

era pronunciet. Et non erunt vera quia

easden literas inspiciens , eadem debuit Co is dicere de Esau Iacob, sed non eadem utrique acciderunt. Falia ergo diceret. Aut si vera diceret, non eadem diceret, at eadem inspiceret. Non ergo arte sed brte vera diceret. Tu enim Domine iustisime, moderator uniuersitatis,c5sulentibus colas illisque nescientibus, occulto instinctu agis ut una quisque consulit hoc audiat, quod oportet euro audire occultis meritis animarum , ex ibysso iusti iudicii tui cui non dicat ho- nio, quid est hocΘaut, ut quid hoc Nota sica non dicat homo est enim.

220쪽

CAPUT IL Visere torquetur, inquirens unde sit malum.

1.πAM itaque me adjutor meus illis I vinculis lueras;&quaerebam unde

malum, non erat exitus. Sed me non

sinebas vilis fluctibus cogitationis auis serri ab ea fide, qua credebam esse te, Messe inc5mutabilem substantia tuam,&eis de hominibus curam&iudiciunt tuum, in Christo silio tuo Domino nostro atque inscripturis sanctis, quas ccclesiae uicatholics commendaret autoritas, viam te posuisse salutis humanae: ad eam vitam, quae post hanc mortems tura est. His itaque salais, atque inconcusse roboratis in animo meo, quae rebam aestuans,unde sit malum: Quae illa tormenta parturientis cordis mei, qui gemitus Deus meus Et ibi erant aures tuae,nesciente me.Et cum in silentio so titc quaererem, magnae voces erant ad inisericordiam tua, tacito contritiones

animi meI.

r. Tu sciebas,quid patiebar, nulla Rominum. Quantum enim erat, quod inde digerebatur per linguam meam in 1 aures