장음표시 사용
111쪽
. De leguminibus. . Cap. LX XIX. EX leguminibus lenticula uitiosum succum,&melach
licum perducit,imo etiain, praesertim bis cocta,alvu cohibet.decoctu uero ipsius cum oleo & garo potum aluuproritat. at quia inflationes mouet,satureia, uel pulegiu admiscendum est. Fabae leues sunt,instant & abstergunt. Aegyptia aute faba humidior nostra est,&excrementicia. Pisum laxum quide,non tamen adeo flatuosum est. Cicer inflat,abstergit,gς nitale semen auget,libidine incitat,& calculos confringit: frictum, minus quidem inflat,sed aegre concoquitur. Lupinu concoctioni rebelle,haud facile per alvu trasmictitur, crudi humoris efficax. Foenugraecum si ante cibu sumatur,calefacit,& a Iuli mouet.Ochron &phaselu macerata donec etiam radices sic creuerint,ex garo ante cibu sumpta,aluum subducunt, ac plus quam scenugrarcu alimeti exhibet. At phaselu &dolichon integra cusiliquis uiridia comesta,excremetitia magis reddu tur.
De temporarijs fructibus. Cap. LXXX.
Cucurbita refrigerat humectatq; , & uentrem subducit,
sed parum alit. Pepon totus uitiosi succi est,frigidus,humidus,& uo mitioni dicatus: non coctus, bilem generat. semen eius urinam citat & calculos in renibus confringit, ac in totum,abstergit uehementer.Melo pepon omnia quae de repone dicta sunt,inualidius efficit. Cucumer minus pepone frigidus, humidusq; est,sed acrius cit urinam, difficilis cococtu &uiliosi succi,etiam si concoctus fuerit. Summatim omnia poma restigerant humectant i , imbecilliter alunt, & uitiosum humorem progignunt.
De arborum fructibus. Cap. LXXXI. is Icus S uuae inter omnia poma principatum obtinenta
ut quae minus uitiosos humores generent,& magis nutrians. Inter haec ipsa ficus probioris succi sunt, ualentiorisq; materiae aluo,& urinae ducendar,renibus purgadis, idoneae,praesertim admodu maturae. Idem praestant caricς, quan quam inflationes & sanguinem non probum pariant : eoque frequentius usurpatae, pediculor procreant. Vuae, si non descendunt,non quidem concoquuntur , uerum etiam crudum humorem generant: sin autem dei jciantur, moderatiores
sunt . Vuae pactae alijs calidiores sunt, stomacho gratiore ἡ
112쪽
alentius alunt,sed minus subducunt aluum. Mora quae aliast camina Graece appellantur,impense humectant, mediocri-:r refrigerant,ac anxe alios cibos praesumpta, uentre soluunt,on admodum ingrata stomacho,sed exigui alimenti. Ex cerais, dulciora quidem aluum subducunt, uerum stomacho ini-lica: quibus inest astrictio minus quidem stomachum laediit, 'd non uentrem citant. Atque haec ratio tum in uvis S mos, tum in aliis compluribus seruatur In uniuersum, astrin-ςntia si prius ante alsum cibum aut eduntur, aut bibuntur, tuum comprimunt. quibus autem ob imbecillitatem uenteron respondet, ij molliendi uirtute praedita, nempe olera aut istes, aut id genus aliud praesument: deinde astringentia,quetum ipsum firmant,deorsum propellunt,&ad excretionem initant. Pini nucleus, qui &strobilus dicituriboni quidem suci est crassique, & ad nutriendum ualens, non tamen ex facili
oncoquitur. persca praui succi, acidique sunt,& facile corumpuntur . eoque primum extuberi debent, quod protinus eiiciantur,nullamque in uentriculo diutius immorata, corrutionem lentiant, praecocia, duracina & armenia, persicis prae ant,neque enim acescunt, neque similiter corrumpuntur, ac int etiam gustu gratiora. Malorum, dulcia sane aliis calidio-a sunt ,&facile in corpus distribuuntur, praecipue uel assa, uel lixa: acida, magis refrigerant, & humores uentriculo im- , actos incidunt: austera 1iomachum firmant, & uentrem re- rimunt , atque his magis cotonea. Idem praestant pira grantia maturaque, praeterea etiam ualentius nutriunt. Mala pulica frigefaciunt, & parum alimenti pmbent. Mespila sorba-lue uehementius astringunt,eoque aluo suis accommodan-ur. Palmulae, nisi admodum sint pingues, stomacho prosunt, ientrem retinent,crassos, glutinososq; humores gignunt,capi i faciunt dolores . Ex oliuis, druppar stomacho aduersantur, rasti humoris efficaces: muria conditae, & colymbades, si an e cibum sumantur, appetentiam faciunt,& aluum subducunt, ac magis quae ex aceto & oxymel ite praeparantur . Inter num es, iuglans, auellana minus nutrit, stomacho gratior. Nux
atridis humidior est, & uentrem citat: arida, si ubi in aqua Ommaduerit membrana ipsius interior adimatur, consimi em uiridi potestate obtinent Amygdala incidendi extenuan dique uitibur pollent, ideoq; uiscera & thoracem expurgant, idque
113쪽
idque essicacius amara. Similirer & pistacia, uerum iecut eff-cacius obstructione liberant. Damascena ante cibum semptata cruda,& in mulsa elixa uentre soluunt. Syrica aegre coquuturista macho noxia,modicique alimenti. Siliquae aegre conficiuntur, alitum cohibe iat,& humores creant uitiosos. Syco inora manifesto & frigefaciunt & humectant. Citrei mali pars exterior acris & concoctioni rebellis est:caro ualenter alit,&i DL ad concoquendum contumax: interior pars sue acida, siue aquosa suerit,abunde refrigerat Glandes non minus qua frumentacea alunt,sed concoctu dissiciles,crassi succi,& tarde permeant. Castaneae omni ex parte his praecellunt.
De animalibus, ct primo de uolatilibus . cap. LXXXII.
ANim lia quae uolatu nituntur, minus quidem quam
quae pedibus fidunt,& praecipue quam sues, alunt, sed promptius concoquuntur, inagiri; perdix, attagena , pullus columbinus, gallina & phatianus. At turdi, merulae, &exigui palleres,inter quos sunt etiam a turribus ubi nidificant pyrgitae appellati,durius alimentum prςstant,atque his magis adhuc,tuitur, palumbus,&anas:sed multo durius,concoctu difficilius,magis ue fibrosum pauo exhibet. An serum ueris & struthiocameli caro excrementicia, aegrius quam Omnia commemorata concoquitur,si alae excipiantur,quae non minus quam
aliatu autum probi succi existunt. Porro gruum caro fibrosum durumq; praebet alimentu In totum iuniora ueteribus hum diora sunt,promptius concoctioni parent,ualentiorem cibum praestant, atque per aluum iacile descendunt. Similiter elixa ab assis,&in sartagine frixis disterunt. Iam quae in siccis locis S montosis proueniunt, citius concoquuntur, minusque ex menticia sunt,quam quae in paludibus nutriuntur 'Deolus. Cap. L XXXIII. OV gallinarum,phasianorumq; omnibus praestant. Anserum & struthiocameloru praua habentur. Ex omniabus aute recentia ueteribus multo sunt praestantiora, ac tremula plus alimenti habent sorbilia magis descendunt,ac fauciu asperitates laevigant Reliqua omnia ad concoquendii, rebellia,tai de transeunt,&succum gignunt cra 'orena,praeterca Quae pnicta dicuntur, haec aute huat s cruda immergantur - in
114쪽
aquam calidam cum garo,uino,& oleo,& in vase mediocri coagulentur. Huiusmodi enim coqui facilia & boni succibentur. Omnia uero quae sartagine frigutur deteriora sunt.
Ie pedenribus animalibus. Cap. LXXXIIII.
Nier animalium quae pedibus sidunt, carnes , su:lla maiusquam alij cibi alimentum praebet, eo quod gustu & odore. familiaritatem cum humanis corporibus sortita est, ut non illi qui imprudenter humanas carnes gustarunt, cognouent. Alimentum uero quod ex illis contrahitur,viscosum est, non facile in memoria potest distrahi. Ouilla excrementii pravique succi est. Caprilla acris est malumq; succum essit. Deterrima lurcina,sive succi bonitate, siue concoctionem spicias. Bubula melancholicum humorem iacit. Leporina assi succi est, sed minus quam ouilla & bubula. Ceruina du- est,& concoctioni rebellis. In totu, iuniora uetustis hum ora,mollioraq;, & ad concoctione faciliora sent. Hoc modo iam castrata non castratis,bene habita macris praestant.
e partibus animalium Osanguine. Cap. LX XXV.
Vmmae corporis particular neruola sunt,citra pinguedi- nem,& excarnes, eoq; glutinois, exigui alimenti, ac ad aluum mouenda efficaces, si excipias quae uolatu nitun-ir, ob nimia siccitatem. Rostra & aures cartilaginosae, & ad ancoctione fiunt pertinaces Lingua,est iungosa laxas ve,exanuis: paru alimeti habet. Glandulaeshaues sunt,& hiabiles, sed iammarit,praecipue scropharu, quum lacte scatent, dulciores abentur,liae aute non minus quam carnes alunt. Renes & te-iculi gustu insinues & concoqui difficiles. At saginatoru gal-naceorum testiculi & suaves sunt, & probum corpori alimenam praestantiquemadmodum taurorum,hircorum,& arietum oncoctioni resistunt,& uitiosos creant humores. Cerebrum 'ituitosum crassi,uitiosiq; succi,lente transit, concoctioni adiersatur,stomachum laedit,&nauseam excitatisi autem probἡ:oquatur,plurimum exhibet alimenti.Medulla pinguis,& c ebro suavior est , in caeteris ei respondet. Pinguedo & adeps auri alimenti sunt,&stomacho nocent. Cor & iecur crasti
115쪽
aliis praestat. Lien tum uitiosi succi est,tum melancholicum humorem efficit. Pulmo facilius quide,utpote sungosus, conc quitur, sed leuiore cibum praebet,pituitae generandae efficax ἰVentriculus,uulua,intestinaq;,dura,concoctioni aduersantur, pituitarcis cacia. Summatim sera animalia siccitis,il domestica alimen tu exhibent, minusq; excrementiciu . Sanguisquilibet, uix concoqui tur,praesertim crassus,& melancholicus, qualis nimiru est bubulus. Leporinus ut pote suauissimus comendatur. Re multi ipsum cum iecore sistent incoquere, quidam uero,&cum aliis uisceribus . nonnulli & iuuenis porci sanguine ediit. Capilliu uero nonnullos comedisse, etiam Homerus testatur.
LAc coctum probe nutritigingiuis autem & dentibus nocet. quapropter ubi assumptum est, primum mulsa,deinde uino astringenti os colluere oportet. Item caput tentat,praecordia,uentremque inflat, calculos in renibus gignit . Ac humidius,minus quidem alimenti praebet,sed magis aluum proritat: crassius autem e contrario, magis alit minus descendit. At caprillum lac,mediocre consistentia est, sicut ouillum, crassius: & quod statim a partu redditur tenuius est, procedente tempore crassius,deteriusque efficitur.
De lactis potione. Cap. LX XXVII. a Vi i ς potare uoluerit, ab aliis abstinere cibis debet,
donec concoctu fuerit,& inserius descenderit. Satius itaq; est mane recens mulctu bibere, ac post id nihil assumere,nec non labores nimios deuitare,ut quod laborantibus necessario acescat,sed lente obambulare satius est,& inte ea uigiles conquiescere hoc. n.pacto quam primum per aluum descendit. Vbi deiectum fuerit,aliud bibendu est: ac si hoc quoque descendat, aliud. Initio itaq; purgat utiliter, non quidem copiosum ex reliqua corporis mole,sed quae in uentre cotinentur:mox,uenas ingreditur,ac optime nutrit,atq; non amplius delicitur. Porro in biliosis fluxionibus, & quum syntexes,hoc
est colliqua menta corporis ad uentre concurrunt, coctum lac exhiberi debet. Coquetur aute primum lente paulatimque ut . pars descendat, pars constimatur, deinde magis, ac magis incoquetur, cura adhibita, ne aduratur,aut in caseum coalescat.
quod optime fiet, si leniter ipsum coquamus, ct agitando id quod
116쪽
tod recesserit undiq; abradamus. Agitabitur autem serula le& tenui:& si quid oris ollae inseruestat, hoc quoque spongia imere oportet , ut n. subinde etia reliquu lac corrumpit. Eo itur modo quo dixi,lac coquedum est, uin dum aequabiliter assius dulciusq; crudo euaserit. Quod in eo tenue est S serom,calculis marinis ignitis in id demissis, ebibit cosumiturq;. tq; hoc alui nurionibus,presertim biliosis est accomodatum.
De lacte cissili. Cap. LXXXVIII.
Erosa lactis portio a caseo discernitur, si uehementius ad ignem largiorem citra simum excoquatur, deinde colo , aut panniculo exacte traijciatur. Porro miscetur sero mel; momentum, ut Oxymelitis, aliorsimve, daturq; subducen- uentris gratia, artate quidem forentibus ad duos sextarios: nioribus,non minus sextarios. Quod uero marinis calculis nitis aut serro candenti demisso lac incrassatum est, in testiorum torminibus S alui profluuijs recte exhibetur.
DMnis casus acris est,sitim facit,aegre concoquitur,uiti Es succos, calculosque generat. Laudatior est recens , laxus,mollis,siuauis, & modici salis particeps: qui secusabet, pessimus est .
De piscibus. Cap. X C.DMnes pistes frigidioris , humidiorisque temperamenti
esse,nulli non constat. Omnium uero optimi sunt. Ω-xatiles,ad concoquendum prompti,bonique succi, moice humectant,ubi non duram carnem occupauerint. Verum
x non saxatilibus, pelagij, multum ab ij uariant, qui in limo uitriuntur,uel in fluui ostio, sed omnium deterrimi qui uel in lagnis uel mari stagnante uiuunt. Particulatim uero capito,si elagius fuerit, mediocriter suauis est, minus concoctioni re- ellis,& boni Qcci,sanguinem uero gignit tenuiorem imbecillioremm . similia & lupus praestat. Mullus qui & ipse pelagius es alijs piscibus durior est, fragilis, concoctu facilis, ualidae ad alendum materiar,suauis & pinguedinis expers.
Eneratim pistes qui testa conteguntur, Graeci uocant ostracoderma,falsum crudumque humorem producunt.
117쪽
Ex his ostrea mollissimam carnem obtinent & facilius descendunt Chamae uero,purpurq,ungues,spodyli,buccina,cochles. atque huiusmodi alia dura. Ac quae molli testa integuntur,malacostrata precis nominantur,nempe gam mari, paguri,cancri, Iocuste,& squillae,concoctioni repugnant, sed alimentum praebent&uentrem comprimunt, u in aqua dulci saepius decoquantur. Omnibus uero crustatis inest succus, aluo ibducendae utilis,eobue etiam terrestribus cochleis. Ac quum haec duram carnem,concoctu dissicilem, valentis materiae & succis uitiosam sortiantur,nonnulli ius ipsorum cum oleo & garo conditum,ad aluum subducendam adhibent . Echini modice frigefaciunt;exigui alimenti, & urinae ciendae essicaces . .
De mollibus,quae malatia dicuntur. Cap. XCII. Molles cute pisces,utpote polypi,& sepiar,loligines,du
ra carne & concoqui dissiciles sunt, praecipue polypla salsum humorem modicum obtinen concocti autem non parum alimenti corpori exhibent.
De cartilagineis . Cap. XCIII. . CArxilagineorum,quq selache Grsci dicunt,torpedines,pastmacae,mollem suavemq; carnem Occupant,quae celeriter descendit, facile c5coquitur,& probe alit. Raia leuiraiae,squatinae,atq; eius generis teliqua, duriora sunt,concoctioni renitu tur,& ualetius nutri ut In summa, quibus dur' caro est,&aegre concoquuntur,& plenius alunt: ubi uero com cocta suerint,copiosum solidum ti alimentum praebent.
De cetaceis. Cap. X CIIII. CExacea utpote balnear,uituli marini, libellae, delphini,& prae arades thynni, dura, cococtu dissicile &crassi sueci carne habent. Sale codita eiusmodi moderatiora essiciuntura a qui ex alijs piscibus humidiores habetur & magis excrementicii, ad conditura magis sunt accomodi. Talis aute incondituris est disserentia,qualis & piscium,unde conficiuntur.
De uini uiribus. Cap. X CV. QVi sanitatis tuedae cura susceperit,eu quoq; uini secul
118쪽
mi autem succi non est efficax. Item dulce & ipsum quidemi pense nutrit,sed stomacho uocet. Austerii stomacho quide icum est,ueruaegre in corpus distribuituraeviusq; alit: hoc te minus, album. Praestantissimu est colore fulvum. Porro
iustius nouo magis & calefacit & desiccat.hς igitur uini sunt
ultates ueluti summatim expositae. Caeterum uinum calom genuinum refocillat, unde concoctio melior, & sanguis obus euadit, cibum per omnia corporis membra,ut quod is e penetret, deducit. Quamobrem ex morbo emactatos re it,corpusq; ipsbrum auget. Etenim cibi cupiditatem facit, uitam extenuat,bile per urinam educit,& bonu colore coniat,animo laeticiam,voluptatemq; parit,& robur adijcit. Idam itaq; commoditatu moderata uini potio, immoderata uecontrarioru occasionem praebe t, eoq; temulenti, animo turn tur desipiunt,&graui nano quae cataphora dicitur preantur qua de causa immodica uini potio diligenter uitan- est, quanquam longiore teporis spacio interposito liberalit bibere conducat ita namq; urina largius & sudores promontur. Vincit aulcm mox uomere,assumpta prius mulsa.quo: patulum quidem ab eo noxae percipiatur Qui igitur pota mi indulgebit,alio cibo non admodum repleri debet,sed in-r potandum brassicam elixa esse,& bellaria, praesertim amygda assumere,ut quae capitis dolores leuent,& uomentibus nil adserant molestiae. Praestaret autem absinthij dilutum an- potionem bibere,ut quod omnium maxime crapulae discu-:ndae sit emcax. At si quis rosionem a uino sentiat, frigidambet: in sequenti die, absinthij rursius dilutum, obambulatio- itidem frictionibus,balneo, & exiguo cibo rescietur ,
L JT E L coctum ualentius nutrit,quam subducat aluum: non coctum,e contrario,ac frigidis humidisq; tempe- Araturis conducit: calidis,in bilem uertitur. Mulsa ue', non admodum biliosis utilis est,ut quae in bilem degenere aq; in eiusmodi naturis dilutior mulsa recte dabitur: iss quiscera habent affectibus opportuna, in comoda est. Caeterum e modo praeparari mulsa debet. Octupla aquae portio melli miscetur, incoquiturque donec spumare desinat. spumamro continenter ab ea tollere, simul atque orta est oportet .
119쪽
Postea quam omnia quae ad uictus rationem spectant, sumus executi,superest ut de somno,eo quod omnium postremus magna ex parte inititur,disseramus. I taq, somnus uirium animalium ut ita dicam requies est,utili humidi.
rate cerebrum madefaciente proueniens. Qui si recte inea tur, multa praestat commoda , cibum elaboratdiu mores excoquit, dolorem lenit, lassitudinem solatur,intenta laxat, animi uero aegritudines obliterat,rationem uitiatam corrigit. Porro tempus somni optimum est a cibo . sed dium us haud omnibus est idoneus. Tempus enim quo obdormiscunt ad absolutam ciborum concoctionem non sufficit. interrupta enim ante horam suam concoctione, a meridie resurgentes, subinde acidos ructus ardunt,& flatibus replentur. Nonnulli uero fluctuatione uentris infestantur, nisi uel ex consuetudine, uel sufficienti somno usi, eiusmodi mala effugiant. Caeterum optimus somnus est nocturnus,quoniam nox naturali humiditate, silentioque animum in somnum deducens, absolutam molitur concoctionem. Item postsemnum nocturnum plurima parte ad excretionem recrementoruinstigamur. Terminus autem somni esse debet perfecta cibo m concoctio,quae tum ructibus,tum uentris contractione deprehenditur, secundum quam uigilantia non inutilis, ut quae recrementorum ex concoctione deiectionem moliatur.
V Igilias quae laborates iam affligunt, ex dolore,aut sebes ,
aut acutiore quodam casu oborietes,secundo librode febribus persequemur. quae aut e sanos infestant, hoc loco nobis exponendae fiunt. Si igitur aliquis ob moerore,aut cura,
aut quanda animi aegritudinem uigilauerit,primu id quod molestat, quatenus licet protinus amputabimus, deinde siuauium sonorum auditu mens a sellicitudinibus abduceda est, id quod
nonnulli leni aquae murmure machinantur. qui. n. sic permulcentur somno facile capiuntur. Praeterea balneis praesertinam uespertinis quum bene concoxerint utentur, ciboque humectanti utpote lactuca & id genus alijs . nonnunquam nigri pa paueris solia uiridia ob En ijs admiscebunt. Piscibus ad concoctione promptis,uino largiore tenui & no uetusto recreari debent.
120쪽
ΣDormituri rosiaceo caput perungent,aut oleo in quo pa- exis capita,aut mandragora sint incocta. item anethinum uetus somnii accei sit. Novi autem qui post lassitudine in te si ibito succedente,somno caperetur. Adhaec uenus moita id ipsum praestat: Alii caput aut pedes refrigerantes, sa-λ mno corripiuntur. At si ex cibi copia uitioue stomacho lato uigilauerint nam hoc etiam accidere nouimus que-iodum rursus alii praeter consuetudinem inedia pressi,aut lico cibo silmpto,uigiliis sunt infestari,co siderare id,ac caui succidere, Oporset.
De sopore uehementi quae cataphora graecis appellatur. Cap. XCIX.
' Υ si E contrario alti uehementesq; somni,quae catapho A ra dicitur,urgeant,ab assiduis lauacris & refrigerate uiam L ctione abstinebimus,medicamentis pituitam per os eliatibus utemur,atq; in totum ad calidiorem uictus ratione,iorem imbecilliorem p ip s traducemus, quandoquidem usinodi astectio a frigidiore,ut plurimum & humidiore maia cerebrum imbuent accidit.
Dioclis Epistola ad ualetudinem tuendam conscripta. CV. C. DIOCLES ANTIGONO REGI.
Voniam tibi omnium regu literatissimo esse contis git,& multum iam aetate prouecito,ois philosophiae si cia disciplinarumq; mathematicam peritia excellere, istimaui ea philosophiae parte quae ualetudinis tuendae praepta tradit,haud aliena a regia maiestate fore: eoq; tibi per- tips,unde morbi hominibus oriatur, & quibus signis praece mlibus,quomodoq; ipsis succurrere coveniat. Queadmoduaria in coelo nunquam tempestas ingruit, quam non indicia eda praecedant, quibus nautae caeteriq; probe periti homi- es certiores reddatur,ita humana natura nullus invadit morus,quem no signu aliquod denuntiarit. Τu itaq; si ijs quae a obis dicentur,animum at tendas, exacta illoru cognitionem idipisceris. Hominis corpus in quatuor parteis diducimus,caut scilicet,thorace,uentre & ueliωm. Igitur ubi caput moro cossietaturu est,hae plurimi notae solent praecedere, uertigo