Pauli Aeginetae medici Opera, a Ioanne Guinterio Andernaco medico exercitatissimo summique iudicij conuersa, & illustrata commentarijs. Adiectae sunt Annotationes Iacobi Goupyli medici Parisiensis, in aliquot singulorum librorum capita

발행: 1567년

분량: 941페이지

출처: archive.org

분류: 약학

401쪽

333, PAVLI AEGINET AA

cijs accurate canem rabire cognouerimus usisedic mentis quae aperiundi uim habent,utemur. Primum igitur ex aperiuntibus est,quod pice,aceto si acerrimo,& opopanace Cosi at,in capite de neruoru uulneribus explicatur at fi qui morsum accepit, delicatiore cutem habeat dilui ipsum irino debet aut balsamo,aut eiusmodi aliquo: uel ulcera prius fometis adiura,allio obduces. hoc quod sequitur etiam crustam facit.

Aridum ad cructam in canis rabiosi morsu excit dam. Alis fossilit drachmae octo,chalcitidis drachmae sedecim,scit

Slae tantundem,rutae uiridis drachmae quatuor ruginis rasae totidem,marrubii seminis drachma utitor primu arido ut crustam inducat,deinde cum rosaceo, ut crustae excidant. Caeterum partes assime ad dies quadraginta duos, ut minimum, sine cicatrice seruentur.

cataplasmata quod oras uulneris latas in rabia ' .di canis morsu struat.

. Epae cum sale&ruta inducuntur,aut laserpitiu cu sale, ut salia mentu uetus, aut cinis sarmen taceus cum oleo,aut allia,aut sambuci solia,aut mentha, aut apiastru, singulatim, aut cu sale: aut iuglandes nuces,cu allio,sale & melle,aut cinis fici. cerato exceptus,uulnus autem aqua,abluetur, in qua decocto sit chamae melum,& sylvestris lapathi radix . Nonnulli Sc ferro candenti ulcus adurunt. Caeter u potui assiament comors,fimplicia quide,lycium,absinthiu,liquore silphi j,chamaedrin,scordiu & pollu: composita aute hq c,cancroru fluviatiliu, sarmetorum uitis albae, in cyprio vase, aut aereo cobustoru, cochlearia duo,gentianae radicis laevigatae cochlear unu ,cum uini meri ueteris cyathis duobus,ad dies quatuor potui dato,aliqui uero Scperdicis sanguinis duo cochlearia addunt. Capies autem cancros dii lina increscit,priusquam sol exoriatur. iis aute qui e dem die non biberunt, duplice portione exhibeto , interim &triplicem. Iam theriaca ex uiperis recte datur. Purgare expe dit medicamelo ex cucurbita sylvestri, ita ut quotidie,id exhibeas,cum decocto elelisphaci,aut sideritidis heracliae, quam &dialyson appellant:nonnulli uero & iecur canis qui momordit edendum dederut.Caeterii uictus ratio talis adhibenda est, quae

simul ueneni uire is haberet extinguatque, simul& qe sic: uel ad interiora prohibeat quae duo praestara potest, uti x dulciori

402쪽

pae in cibo sumpta . At si per initia ob impedimentum aliquod non praesumpta quae retulimus remedia suerint,carnis praescisio uel cucurbitulae uel ustio non adhibenda est, ut quum iam uenenum penitius secesserit: medicamentis autem qu geuo cent, Grsci metasyncretica uocant, uti consilium eli, aquae metu uidelicet non oborto. purgatio ex hiera&scissili lacte Petetur. item sudoris euocatio, dropacismus & sinapismus, toxo corpore particulatim adhibebitur. omnium tamen essicacis iuria deprehensa est purgatio quae fit per ueratrum .d morsus canis non rabiosi . , Cap. IIII. C Api non rabios morsus,quum &ipsi virulentae cuiusdam substantiae sint participes,statim aceto irrorans,lata manu morsum ferito. instiper nitrum cum aceto tritum ex alto in patrem sundito, deinde spongia recentem aceto , aut ipso nitrosio aceto madidam imponito, triduo idipsum superfundens,tandem enim consanescetmel erui farinam oleo maceratam imponito aut spongiam recentem, aut lanam succidam aceto & oleo imbutam accommodato,aut rubi folia cuaceto tunsi inducito,aut cepam tritam cum melle, ut origani comae,salis, repar,pares singulorum modos cum melle: uel marrubium nigrum,quod & balloten dicunt , cum ale adseruidos autem iam morsus,erui farina melle macerata admouetur.peculiariter enim his essicax est: inflammatione conflictantes, argenti spuma trita ex aqua oblinito.

De uestis O apibus. Cap. V.

APium ictu dolor sentitur. locus rubescit, propinquae

partes tument increscuntq;, aculeus, in uulnere relinquitur. In uespis autem smilia quide, sed intensiora omnia sitnt, nec aculeus relinquitur. Remedio stat aduersiis utraq; lutum,& bubulus fimus,illita: & lac ficulneum,aut laeuigata mori arboris folia,aut maluae:aut farina ordeacea ex acetato imponitur.quinetia muria aut marina aqua uere coducit

De phalangib. Cap. VI.

Halangioru morsit docus ipse quidem rubescit,& ueluti

punctus per ambitu apparet, non autem tumet neq; in

calescit , sed leniter rubidus frigore S pruritu uexatur . y a Comites

403쪽

Comites notae percussorum sunt perfrictio, tremor, corporis grauitas,sudor frigidus,dolor ualidus, pallor, cotinua urinae excernendae incitatio: quibusda & urinae dissicultas, colis intensio,oculi humentiinguina & poplites intenduntur rigenim couulsorio modo,ualida stomachi rosio urget, lingua sermonem manifesto non explicat,uomitus aquae uel aranearum textis lamilium erumpit. fiunt etia quibus per urinas,& aluum eade descend ut demissi igitur in aqua calida dolore liberantur, ac rursis ualide indolent. Auxilio est, si extrinsecus cinere ficulneucum sale laevi ex uino maceratum,imponas: aut radicem lyIuestris punicae tritam, aut aristolochiam, cum farina ordeacea aceto madefactam. Iam & ulcera su nere marina aqua calidiore, aut apiastri decocto,conducit, eiusdemq; solia imponere acillaec balneum frequentius utile est,atq; his potionibus medicis uinuti abrotant lemine,anetho,aristolochia,agresti cicere,ct mino aethiopico,cedri baccis laevigatis,platani cortice, trifolii herbae seminae,myrticae semine, singulorum drachmis duabus cum uini cyatho & uiridium cupressi soliorum aut pilularum decocto,uino temperato. Ferunt nonnulli & cancrorum fluviatilium succum cum lacte & apij semine datum, periculo subtrahere .

De araneae ictu. cap E Sx quod exi in aranearum genus quod percussu ualis

lidos dolores circa media praecordia ex citet,item Naborem,& urinae dissicultatem, nonnunqua & sustocatione. Leuantur aute ictu hisce remediis: cumini sylvestris thebaici, aut uiticis seminis,aut albae populi soliorum poto, uel aliis si lis assumptis S uino meraciore superbibito iuuantur.

Descorpionis ictu.

A ς0 pi0pe istis locus quam primum inflammari incis

pit,duratur,rubet,& cum dolore circumtenditur, nucseruor, nunc frigus uicissim invadit, acceditque dolor uui itidem modo decrescit, modo intenditur, comitatur iplossii lor, horroris sensus, tremor, extremorum perfrictio, inguina his attolluntur, particula intenditur , tape etiam nistus cum sonitu persedem erumpunt, pili rigent, cutis fit discolor, dolorque tota cute amigit, ceu acus spiculo excita-

us. Hi auxiliantur Protinus, lac ficularum instillatum uul-

404쪽

neribus,iptaq; scorpio qui percussit minutim eonestus, uul nerici; impolitus, sibi remedium est. post haec est sal tritus eii lini semine salutariter imponitur,ite altheae herbae semen: succurrit & siilfur uiuii resina terebinthina exceptu : similiter et galbanum splenii modo. dilatatu impositumq;, nepitaq; laeuigata & applicata, & ordeacea farina in ut o parata & m rutae decocto exhibita. auxiliatur his et triselli herbae semen laevigatum iniectumq;. Ad haec, potiones hae coueniunt: aristolocluae drachmae duae,praesertim corticis cum uino,gentiana iusia, pu

Iegiumq; abunde decoctu,item baccae lauri numero decem letu igatae, nepita csi posca largiter incocta,cyperis cu uino , ruta similiter,lac ficulneum.& laserpitiu,si adsit, si desideretur, par thico liquore utendu erit. benefacit et tri iij ocimiq; semen epotu. Idem praestat argenti spuma subito ictui praeter opinio. nem imposita omniu aut horum uicem praestat balnei continuus cum multo sedore usiis, uini potio plenius diluta. Porro composita haec potari debent: stillaris uiui fabae Aegyptiae instar cum piperis granis octo,in dimidia uini heminaniel liquor laserpitii cum cancro detrito in uino: aut melanthii, cumini aethiopici,uilicis seminis,pares portiones cum uino.

Ad Aorpion in periculosiorum Opta

langiorum ictus.

FEcis drachmar sedecim,pyrethri drachmae quatuor, rutae sylvestris seminis drachmae tres,castorii,erucae seminis, singulorum drachmar duae : excipiuntur sanguine hirudinis marinae. dantur quaterni oboli cum uini meraci uel aceti cyathis tribus. ALI v D. Pyrethri, ristolochiae , singuli trientes, piperis drachmar duaciliquoris laserpitii drachma: exhibetur ad fabae Aegyptiae magnitudinem.

Descolopendra teri en i ct marina. cap. IX. AT si scolopendra momordit,communiter quidem locus

affectus in orbem liuescit attolliturq;, aliquando seci similis,rarius autem ruber apparet, exulceratu statim ab ipso morsu adeo ut uix magno labore curari queat, praeter haec etiam toto corpore pruriginis sensus percipitur peculialiter autem iis qui a marina scolopendra imperiti stini, aquo sus pellucidusq; tumor interim essici tur:i terrestri,rubens. Plags igit imponi d bet sal bene tritus uel ruta levigata,aut cinis, 3 acetis

405쪽

aceto maceratus,aut scilla. Fouendus locus est muria tu aceto. Arigenes aut oleo calido liberaliore fieri id iubet & praedicta sic imponi.potui dabitur aristolochia cum uino,aut serpillum, aut calamintha,aut sylvestris ruta,aut trifolium aut siccus ra dicis hastulae regiae dimidiae heminae mensura cum uino.

SAd stellionis transimarii amorsum. Cap. X.

Esamo uito cataplasinatis modo obducito. '

De fele. Cap. X . a Vi a se te mordentur, ualide quidem dolent, & Io

cum assectum liuidum habent, sed statim cepae &allia ictui applicata, auxiliantur. insuper eorundemessis,uino meraco superassiamplo,remedio est. De mure araneo. Cap. XII. 1UBi uero mus araneus nocuit,sequuntur dolores pulsatiles,& in singulis detiu eius animalis ictibus, rubores: pustula insurgit sanioso humore plena,propinquae partes oes livent: cute pustulae dirupta, albu ulcus apparet.na admebranas neruosias deraditur.ad haec,excidunt et partes ex e depastione obortassiis quae serpunt simili: praeter ea et intestinoru tormina comitatur, urinae dissicultas, frigidi madoris

undiq; eruptio. Auxiliatur ipss galbani splentu per se imposi-xum,uel tritu cu aceto,uel ordeacea farina,cu oxymelite applicata,ipseq; mus araneus qui momordit disiectus admotusquesbi est remedio. aduersatur et pyrethru illitum,uel mali puni'ci dulcis corium incoctu, uel malua sylvestris, uel allia contriata,vel sinapi laevigatu cu aceto: ite ex calida muria situs conducit,deinde ordeu ustu ex aceto applicatu . Potui propinabitur abrotanu ex uino coctu .aut sisymbriu,aut serpill im,aut enica, aut galbanum, aut elelisphacum, aut tenerae cupressi pitulae cu oxymel ite,aut pyrethru cum uino, aut chamaeleo eis radix,aut hoedi agniue eoagulu,aut gentianae radix,aut uerbenaca, quae etiam imponitur cataplasmatis modo: ipsiumq; murem qui momorderit, exacte detritum cum uino bibunt AEEcax hoc etia quod sequitur: myrrhae drachmae sex', aristolochiae corticis drachmae quatuor. porro ad muris aranei & scolopendrae morsum. sal cum liquida pice recte applicatur,aut cedria cum melle,aut allium cum fici soliis & cumino, aut cala minthar solia, uel ordeum etiam cum aceto.

406쪽

De viperatum mare tumfoemina. cap. XIII.

IN uiperae tu maris tu foeminae morsu similiumve animialium uirus iaculantium,dolor loci statim ab initio sequit, mox totius corporis: apparent et in morsu duo soramina paruo in uice spatio discreta,fluitq; ex his sanguis humorq; Ω-niosius, deinde oleosius, postremo et aeruginosus,que nonnulli

uitus viperarii esse dicunt, praeter haec tumores iuxta morsum

subrubri liuidiq; assurgiit,corporis color perit: uertigines oculoruna, stomaclai resolutio,& animς desectus oboritur,quibusdam et uomitiones b: liosae,urinae angustia: in super pustulae iii comoria parte erupunt,ueluti in ambustis: ite depastio ipsam invadit,ad uicinia procedens,gingiuae his cruentantur,accedit etiam tremor,sopor,& frigidi sudores. minori aut cum pericu lo liberari, quos uipera mas, quam quos scemina momordit, uidentur: ex his ipsis minus periclitantur qui cibum praesumpserunt. In curatione autem praestantissimum remedium est, allii esus, Ruini meraci potio,adeo, ut si aliquis uti sitstineat, nullum praeterea remedium desideret. edutur etiam utiliter Scporra & cepae & salsamecum quam acerrimum. Sunt qui & ranas in cibo elixas dederunt.benefaciunt& haec quae sequuntur cum uino singulatim pota: testudinis marinae sangus re- siccatus cum cumino sylvestri,coagulu leporis,aut hi nuli tri bus obolis,ceruini genitalis sicci, anchusa tenui solia tota,hac aute nonnulli et collo suspendunt, porri succus dimidiae heminae mensura ex mulsa,apiastri soliorum succus, sylvestris ruta, allinarum cerebrum,panacis radix cum uino incocta, agarici rachma,iuniperi baccar,hastulae regiae radix,pistacia trita,uidicis semen,mustelae inueteratae siccataeq; drachmae duae: echini radix succusq; cancri fluviatiles aut per se,cuinq; herba pedicularia,sale & potio: aristolochiae radix cum myrrha, gentiana, baccis lauri, aequali modo melle excepta , atq; hoc quod subiungam mirifice essicax est.

Oribasii ad uiperarum morsus. A Nisi acetabulum, piperis, drachmae quatuor, aristolochiae

corticis, opij, castoris, myrrhae, singulorum drachma:pa sese laevigata in pastillos instar fabae Graecae cogi ro,& pro uiribus cuiusque exhibeto, cum ternis diluti uini cyathis. ALIvD, ex Lyci com nrentariis medicamentu uiperae mors bus -- y praesen

407쪽

a PAVLI AEGINETAE

praesentaneum, Myrrhae castorii, piperis, sandarachar,singulorudrachma,anethi seminis acetabulu : laevigata ex passo dantur. ALI v D. Ex Archigenis commentarijs. Cancros uiginti cu farinae triticeae quod satis est, in pila diligenter contundito , admixtaq; nepita & salis momento,pastillos fingito & siccato: in usu, cum lacte applicato,unumq, cum mulsa potat At si fluviatiles cancros desideres, marinis utitor. extrinsecus aute plagae inductus caprarum simus ex uino strenue auxiliatur: aut Iauri solia cum oleo incocta,aut baccae lauri,aut nepita, ericae, Iuta,apium,abrotanum, galbanum in splenio adhibitum , origanum uiride laevigatum,gallinacei pulli disiecti, & protinus

calidi impositi: sarina erui cum uino macerata crebro emplastri forma illita,raphani cortex laeulpa tus, scilla cocta, farina hordeacea ex oxymel ite cucumeris sylvestris soli a cu tenuimmolarinae ordeaceae polline, ex uini similiter cu farinae polline,ruta cum sale & melle,sursures in aceto coctae, cinis cu aceto,cedrinus liquor cum sale,pix liquda cum sale . Foueri debent trifolii decocto aut pulegii,aut muria aceto adiecto Quuautem subcruentae pustulae euaserint, ipsas scarificabis, ita ne excories.deinde multa aqua ueto, lenticulam coctam cum . melle obducito,dum consanescant At ex uiperis antidotum

proprie his & potum & plagae impositum efficax est. a Melior est uetus --μι κώ-ε roid est,calidi impositi S frequenter permutati.

De amphisbaena Oscytale. Cap. XIIII.

Consimilia ex horum morsibus eueniunt, eademq; ipsis auxiliatur,quare peculiarem aliquam descriptionem sortita non sunt.

De dryino. Galeni haec praefatio. cap. XV.

DRyinus in quercuum radicibus uitam agens, tam ina.

lefica parataq; ad nocendum ui est,ut calcatus solum, pedes hominis cute nudos relinquat: totisq; cruribus tumorem laxum que indema uocant, copiosum excitet. Ad haec quod multo magis est mirabile, omni omnes eorum pariter manus excoriari qui curationem uitii administrauerint, ct si quis ulciscendi studio interemerit,dicunt hunc praue admodum olere,illoq; suo laetore omnium aliorum odorii sensum auferre. Ictis ab hoc animali tumor circa locum uitiatum

408쪽

LIBER V. s

cum rubore excitatur , pustulae in circuitu assingunt. aliquadoaquosa sanies emanat,stomachi erosio uexat,& torsiones. Coingruit ipsis aristolochia uino pota . item trifolium herba, radi

hue hastulae regiae consimiliter assumpta. prodest cuiuscunque dercus fructus laenigatus,& epotus . Itidem ilicis radices tuo& loco admotae auxiliantur.

de. Cap. XVI. QVihaemorrhoi ictum sensere, validos experiuntur

cruciatus,admodum exigua angustaq; reddit tur coepora ex dolore continuo, multus ex plaga sanguis eru pit: & si cicatrix toto corpore inducta suerit, rupitur, funditq; sanguine, crueia excernutur recrementa, sanguis qui d fuit in grumum concretus est: tussi ex pulmone sanguinem reiici ut,que euomentes et sine remedio intereunt A dipsade percussos ardor intolerabilis urget sitis tanta excruciat,ut nec

extingui,nec intermitti possit,copi e se potu aegri hauri ut,eaderame uti cosciunt,tanqua nihil plane hausissent, similesq; t to habitu stat ijs,qui antea potus nihil hauserint . unde propter cotinua potus assumptione praestet ab urendo, lipsas a sitiendo serpens appellatur Multi aut ueterum ab haemorrhoodi dipsade commorsos ceu desperatae salutis S conclamatosese putuuerunt. Porro si specialia aduersius feram praesidia de-sderemus,communia telare oporte ac protinus scarificati

nem ustionemq; adhibere: &si liceat partem uitiatam praecidere.deinceps aut acria cataplasma imponi debent. utilia sunt omnisi ciborum acrium esus, praesertim quae ex salsametis petuntur,uini meraci potio,& lauacrum haec autem continue, &exiguis temporum interuallis subinde adhibenda, priusquam morbi corripuerint. nam ubi illi semel emerserint, nulla medicorum ope iuuantur. Caeterum xemedia, quae loco inducuturi contra moris inscripta reperimus, dipndis quidem, portulacae folia contrita ex aceto,polentam,rubi folia cum melle lae-nigata, plantaginem, hyssepum,allium album,porrum, ruta urticam,haemorrhoi praeter iam dicta etiam haec benefaciunt ut iis solia cocta cum melle laevigata per os autem haemorrhoi ipsius crematum potui datur, aut allium cum uioo vico: esitidotur etiam uuae passae . De

409쪽

PAVLI AEGINET Ag

tur,simies ex eo nigra copiosa, & foedi odoris, qualis ex depascete ulcere,excernitur.Curatio mali, teporis processu,&uix procedit. imponet itaq; morsibus origanu lae-ue,ex aqua maceratu.conseri & cinis quercus, oleo teperatus:

uel ordeacea farina cu melle deliquato bibit, ite aristolochia drachmis duabus diluta uini potione,uelyn poscar duobus cyathis: deinde marrubi j succus aut decoctu cu uino, aut nastum lium sylvestre,aut semen hastulae regiae seu flos, aut foeniculi semen cum uino: item recens savus cum aceto comeditur: De Cenchro. cap. XVIII. . . Vod si cenchrus nocuit, mortus eius viperae similis est,putredo comitatur & carnes intumefactae prius, in aqua inter cute,defluunt, lethargo ueternoq premuntur.Testatus Herasistratus est,iecur ipsis,uesicam,& colon assci: resectis siquide ipsis,partes quodammodo corruptae inueniuntur.His igitur lactucae semen cum lini semine applicatum auxiliatur. Guccurrit & satureia trita,ruta sylvestris, ser-hillum cit hastula regia tauigatum. potui uero datae protinus, centaurii radicis drachmae duae cum ternis uini cyathis : aut raristolochiae radix similiter, nasturtium itidem & gentiana,

potu conducunt.

3 Ria aspidis genera Galenus prodit, prinium eius quam cherseam quasi terrestre uocant,mox eam quae chelido 'x'nia dicta est,tertia ptyada appellarunt, quae ominu est perniciosissima. siquide erecto collo,extensoq; pro distantia loci,ad que dirigit,uenenu in homine iaculatur. hanc memoriae tradit,regina Cleopatram, quu Antonio deuicto Augustus ea capere uellet sinistrae mammς admouisse, moramq; ab ea in rerise,ut quae longe cele rimam morte inserat. Porro cerasis,morsu locus cum duritie & pustulis intumestit, emanat ex uulnere sanies modo nigra,modo subpallida & porraceo colo

Te : totu corpus uaricum modo attollitur, genitale arrigitur, mens alienatur,oculi obseuresicunt: postremo,conuullione ut in tetano pereunt. Verum aspidis morsus acus punicturae limi . 6 lis,om-

410쪽

lis,omnino exiguus sine tumore apparet, sanguis non copio sus, sed exiguus & niger destillat, subita oculorum hebetudo invadit,dolor corporis multiplex admodu, sied mitis, nec sine uoluptate comitatur. Quapropter recte Nicander cecinit.

Et vir perit absque dolore.

RA Vtatur color & uirescit, stomachi rosio exigua infestat,1 Asrons continue reuellit palpebrae sine sensu ueluti insomno comouentur,atq; inter haec mors prehendisine tertia quiridem diei parte dilata. His itaq; utrisq; inebri affecti mutilatio mox a morse facta siuccurrit: eos; sine moraui fieri potest, praetridendum est,& in his & propinquis partibus omnem carnem circum secare statim,& radicitus usq; ad Os excindere oportet. deinde reliquiae serro candenti exiccandae mi.etenim horum uirus,sicut&basilisti,taurino sanguine similiter,celerrimὰ sanguine siti,celerrime sanguinem in arteris &spiritu coagulat.

De basilisto. Cap. XX. Η 'ςς hesti x x0 quidem hominu oculis occvrit. Era

sistratus autem haec inquit quum basiliscus momorde rit,plaga sub aureo colore tinsitur. conducunt ipsi, in quit,ci lorij drachmae tres potae. similiter etiam papaueris lis quor.Nos autem haec experti non sumus.

De pastinaca marina, muraena. Cap. XXI. IN maxinis nempe pastinaca muraena, agnitio manifesta est,pisces enim hi ab omnibus cognoscuntur. Auxili tur ipsoru morsibus lactis sculnei guttae quatuor aut paulo plures,cum ramusculis, serpilli tribus aut quatuor, & quae ad uiperas commemorata sunt.

De dracone marino. Cap. XXII. MAriui draconis ictum plumbo infricato, aut serpillo

trito.obducito,aut lente elixa,aut sulfure cum aceto, aut dracone ipso euiscerato. ueri locus urina humana debet,absinthium eum dilutauini potione bibi: aut elelis Phacus,aut surculi siculnei,iu dulci uino dii uium,aut piscis ipsus cerebrum. i .i 4

De scorpione marino. cap. XXIII. λSCorpis marini ictum sanat mullus piscis dissectus imp

situsq;,siuitur uiuum cum aceto infricatum, baccae lauri

: . . Quomodo

SEARCH

MENU NAVIGATION