장음표시 사용
411쪽
ammodo testudinis marinae sanguis pra- - . paretur. Cap. XXIIII. Τεstudinis marinae sanguis in hunc modu praeparatus,re
ponitur . In ligneo aut fictili uase restipinata testudine, caput ipsius celeriter amputato. cocretu autem sanguinem in multas partes arundine diuidito, impositob; operculi instar uasi cribro: siccatum excipiens utitor aduertus viperarum morsius,ut praedictum est,drachmis duabus cum uno acetaeyatho.sequenti drachmis quatuor, cum duobus cyathis: ter- tio die,drachmis octo cum tribus aceti cyathis.
De crocodili morsio. Cap. X X V. AD crocodili morsiis nitrum cum melle tritum usque duulcus repurpetur,imponito : deinde repleto melle, butyro,medulsa ceruina, adipe anserino. Galenus autem, tradit sie cognouisse qui a crocodilis commorsi, adipe ipsorum imposita uulneribus,exacte suerint adiuti. De hominis morsu. Cap. X X VI. - ' On extra institutu fuerit,cum viruletis bestiis, εt do-m minis morsus conscribere. siquide mal niores multo
a aliis ulceribus apparent,praesertim si ieiunus momor ῆerit, prius leguminibus usius,& praesertiria lenticula. Comuni- ter itaq; quae in aliis viruletis comemorata sunt, et in his e trinsecus per initia morsibus applicare coveniet,priter eaquet nimiu acria aduretiasti sunt. peculiariter autem oleo morsium prius illitu,sceniculi radice cu melle obducito,aut tomento cuposca & oxyrhodino,frequεter immutans. Emplastro aut hoc utere,quod recipit squamae arris,galbani, aeruginis singulorum uncta,cerae libram,plumbaginis libras duas,olei sextarium:plubago cum oleo prius incocta assumet aeruginem,& squamam ubi coierint,quae liquati possunt adduntur. Finita aute instammatione,communis ulceris modo etiam haec curabis.
De venenis. Cap. XXVII. OVum de viruletis bestiis siccincte tradiderimus, pro
ximu suerit,ut de uenenis sermone aggrediamur, simplicia quide referetes eorumq; notas & remedia, tum coia,tu specialia copolita aut ex studio omittemus,etenim no- nulli uarioru medicamentoru lethaliu copositiones exposue- uutinuae nocere magis,il iuuare legetes possulit, neq n eX -
412쪽
cti horum indicia in his qui assumpserunt,inueniuntur,ut etiacongruum ipsis remedium queaS adaptare. Quum igitur haec uaria ex superante in ipsis ut appareant , id etiam aliquis rectὰ
quod exhibetur,uarium adaptans,nonnunquam ex aequo, nonnunquam ut excellat,medebitur. Incipiemus itaq; & hic tusesus i praecautione.
De uenenorum praecautione . cap. XXVIII. DE uenenosis medicamentis disciplinae ea pars quet praecauere illa,& declinare praecipit,longe dissicillima est. propterea quod ii qui huiusmodi insidias homini clam machinantur,tanto id astu faciunt, ut uel peritissimus quisque decipi possit. siquidem amaritudines uenenorum dulci aliquo
admixto,obtundunt, grauemq; odore odoramelis additis operiunt. interim ceu ad sanitate, fialutisq; gratia in morbis liae propinare crediti,quod genus est absinthium, abrotanum,opopanax,castoriumuenena ipsis admiscent, tum in cibis,puta solidioribus, uel obsoniorum uarietate adumbrantes, ipsa ossi runt, unde cui in suspitione huius doli uita suerit, uitare eum oportet condita elaborataq; cibaria,Omneisq; in gustu qualitates intensiores,exempli gratia, dulcis, acidas, & salsas, potissimum uero aquae quod satis est praesumere oportet, restincto enim hac appetitu,postea qualitates aliae a stomacho non apprehenduntur. ueruntamen alia quaedam ratio asserendi hominem ab iniuriis uenenoruin est, est essicacior. Couuenit.αquum suspicio mali medicameli accepta fuerit, praecomedisse aliquid quod obtundere uenena possit, & ineffcacia reddere:
cuiusnodi sunt carica' cu nucibus iuglandibus, ruta, salis grumo,& quae mala medica dicuntur: item naporum semen drachmar pondere cum uino, aut nepitae solia,aut terram quam lemniam sphragidem uocant,aut tutae solia uiginti: nullamq; nocebit uenenum. Iam uero antidota cum uino quotidie fabae
Aegyptiae instar assumpta,tuto admodii praeseruant, quale est quod terrestri crocodilo constat,dia scin cu dicitur,& quod a uariorum animalium sanguine dia haematon uocatur,& Mithridatium, hCc aliquando etia ipse rex Mithridates usus est, quotidie praesumens,ut a lethali medicamento se uinui caret, prae, Cruaretq;. Quum igitur a Romanis captus,bis lethali medi amento epotς, mori non posset,0ladio tibiipsi uitam ademit. Quoniam
413쪽
Quoniam uero etia citra insidias propter necessitate aliquando locis desertis noctuis uersantes sorte sub arboribus,ut picea aut pinu cibum assumunt,diligenter attendendu est, ne ex his Gut superioribus locis mortifera labantur animalia . & uasa, tu quibus hauritur uinum,tum quibus aqua,tum quibus obsonia incoquuntur,exacte operculentur,quemadmodum in viruleutorum animalium pr cautione expositum est .
Communis uenenorum quomodocunque assumpto
rum curatio. CV.IXXIX. 1 Λ Τ si nonnulli lethale uenenu sponte sua, ut mortem si
. bi consciscant, assumpserint, qualia multa in hominu an uita solent accidere,aut etiam aliquoru insidiis, siquidem nobis constet quod ueneni genus potatu sit, protinus ad conuenies ei remediu discendemus, ut in horti enumeratione dicetur: at si medicamen exhibitu tunc nobis fuerit incertum incognitumq;, conuenit statim ad ea quae comuniter ad quaecunq; uenena sumpta congruunt,diuertere Nam indicia quae comitantur si expectes, nihil plane in medicina spei est, ς gris Propter moram iam deploratis, desiperatisq;. Actutum igitur nulla mora interposita, oleo calenti per se, aut etiam cu aqua exhibito,uomere cogendi sunt. Si eius copia non est,butyru cuaqua calida ingeri debet: aut maluaedini' ve seminis, aut tragi frugis,aut scenugraeci,aut urticae seminis decoctu. Non enim iolum uomitionibus euacuabunt,sed aluum quoq; subducent, Ruenenorum malignitati aduersabuntur, acrimonias ipserum habetantia,praesertimq; oleum,quod manifesto inde licet cognoscere.Si nanq; cutis exulcerandae studio,cantharide aut calce uiua,aut eiusmodi quoda acri utaris , corpus oleo prius oblitum,non exulcerabitur .imo neq; corpus astringere potueris oleo pretunctum. Praeterea uomitus non modo quod nocivueuacuat,utilis est, sed interim haustum uenenu odore,concreatis grumis,aut colore prodit. odore siquidem & amaritudine , cicuta colore,cerussam,uel gypsum: concretria grumis , lac aut recente sanguine.halitus grauitate: uirus qualitate & odore,leporem marinum, & rubetam ranam ostendit, ut per haec ad accommodata singulis remedia uia non sit difficilis. Adni scebitur autem oleo maluae,decoctu, aut anserinus adeps, autius ex carnibus pinguibus uel gallinarum: aut ex lignorum cia
414쪽
drome lite polum,uinum copiosum S uetus: & quae adipe aut butyro constant. Verum ijs quae in uentriculo haerent, par uomitum ablatis: quod intellinis illapsium est, clystere acriore euacuabimus. Post haec lac potui dabimus . nam ab hoc quod asscit,&uenenosum est,facile immutabitur. Iam uero medicamenta omnibus communiter conueniςntia offeruntur,quale est,minium lemniu,abrotanum,agaricu berysimum, eryngii radix,pastinacae erraticae semen,uel nepitae,nardum gallicum, castorium, medulla uiridis serulae, nerii, quod rhododen deo aest aut rododaphne flores, marrubii siuccus, laserpitium aut liquor ipsius, sagapenum, opopanax, peucedani liquor & radix, aristolochia longa,rutae sylvesris semen, lia cestri,quae betonica dicitur.danturq; singula drachmar pondere cum uino. EGficax in id est,polii herbae de coctum & picis liquidae linctus generosissime etiam opitulantur antidota superius comprehensa, magisq; ex uiperis theriaca . non autem easdem uireis habent, si poli medicamenta lethalia, assumantui, quas praesumpta. quae enim ipsorum quantitas praesumpta ad aTectum cauendum est sufficiens,haec si quadruplo auctior,aut quintuplo post praestetur,adiuuat: idque non semel die, sed bis etiam . sic enim & Galeno illi admirando uisem est.
Enameratio simplicium uenenorum. Cap. XXX.
IN lex uenena, animalia quide sunt uitae noxia liqc, cantharis, bu prestis, salamandra,pices eruca, lepus marinus, rana rubeta,& mutescens palustris ran a, hirudines deuoratq: ex siminibus,altercu,coriandrii, psilliti,cicuta, melanthium:ex liquoribus, meconiu,opocarpasum,thapsis succus, elateriu,mandragora: ex radicibus chainelaeon aconitum, th ipsa, ixia,ueratrum,agari cu nigrum,ephemeron, quod nonnulli colchicum dicunt, quod in colchide nascatur: ex ramosis & oleribus, smi-lax, quam nonnulli thymium uocant, Romani taxum, sol num furiosium, quod etiam dorycnion appellant, sardoe hemba;quae species est ranunculi,papauer corniculare, pharicum, roxicu,ruta sylvestris,sungi ab animalibus autem, sanguis rauri recens, lac cui coagulum sit admixtum, mel quod ad heraclia nasicitur: metallica, gypsius,cerussa, calx,auripigmentu findaracha, argenti spuma , adarce, plumbum, & quod uocatur
415쪽
aroentum uiuum: ex iisquet domestica & in quotidiano uitae . usu sitnt,uinum copiosum raptim a balneo potum, aut passum aut frigida aqua similiter.' De cantharide. Cap. XXXI. i cantharide assumpserunt,eos notae grauissimae comitantur. sere n a stomacho usq; ad ueficam cuncta illis morderi sentiuntur, gustum simile pici aut cedrino liquori habent,dextra praecordiorum parte inflammatione expe tiuntur,urinam dissiculter, saepe etiam sanguine per ea ireddunt: item per aluuip is excernuntur, qualia in torminiis bus intestinorum egeri solent, praeterea animo linquuntur anguntur i,,& uertiginibus laborant: tandem uero mente ali nantur . Succurrit ipsis uomitus ex hydrelaeo petitus, & lactis potio,terrae cimoliae drachmae quatuor cum mulsa, nuclei pinei, cucumeris semen. Adiuuat bene S ius pingue ex bubula factum,aut anserinum, aut ouillum: carnesq; gallinaceorum , aut agninae,aut ouillae, aut porcellorii , omnesq, flaccescentes coctura longiore,& pingues cum lini semine elixae uinum itidem dulce,& copiosum,thuris corticis drachmae quatuor. Post cibum iniicietur per clysterem cremor oryzar aut chondri aut tragi,aut ptisanae,aut maluar, aut lini seminis, aut altheae, aut tanugraeci. interim etiam mulsa cum nitro intestino absterso, conuenit haec rursus inserere.postea uero inflammatione occupata medicamentis ex lini semine & ordeo lenire. per initia enim offendunt, deinde & lauacris aquae dulcis utendum est,
item unguentum irinum rosaceumi potui dabitur. .
Vpraesti potione absorpto, in gustumroso simile quip- 'ς piam percipitur,dolor stomachi uentrisq; uehemens coi mitatur,eademque partes in speciem hydropici intumescunt,extima totius corporis cutis intenditur,urinaq; cohibetur . Prosunt ipsis quetcunque aduersus cantharides opitula tur. priuatim autem conducunt,post euacuationes && clystere factas,ficus aridae,item earum decoctu ex uino. Vbauero periculum iam de seo acumine remiserit,declinaq;, Thebaicarum palmularum cibo, aut earundem tritarum in multo aut lactis potu, uuantur,pyrorum etiamnum omne genus eisse,& lac muliebre bibere,con uenix, ia
416쪽
LIBER RDe Salamandra . Cap. XXXIII. OVibus Salamandra data est, eis lingua inflammatur,
mens impeditur, tremor cum torpore quota & resolutione urget, partes quaedam corporporis in orbem livoribus uariantur,ut subinde permanente ueneno, putrefacta defluant. Ad quae omnia faciemus quae in cantharidibus dicta siunt proprie autem resinam e picea, aut pinu, uel galbanucum melle offeremus,aut nucleos pineos cum decocto chamepityos,aut urticae solia cu liiijs in oleo decocta, testudinis marinae uel terrestris ova elixa,ranunculorum ius esculentum,incocta simul ipsi eryngii radice. De pinoi Am erucis. Cap. XXXIIII. PInorum eruca pota, statim sequitur oris palatiq; dolor,
ualida linguae inflamatio,stomachi, intestinorumq; cruciatus, quae cum pruritu circumtendi sentiantur: feruor itidem toto corpore amigit, & stomachi fastidium urget. Succurri debet no aliter quam iis qui cantharidas biberunt priuatim aut in ipsis loco simplicis olei melinum adhibebimus. De marino lepore. Cap. XXXV. LEporis marini potum, gustus sequitur piscibus urosis no
absimilis, tempore procedente aluus indolet, urina supprimiturisi quando aute eruperit,purpurei coloris cernitur. praeterea qui illum assumpserunt,auersantur oderuntque pisceis omneis.sudor scelidus erumpit,biliosusq; uomitus, nonnunquam sanguine mixtus stiperuenit. Adiutari aute debent hoc malo circumuenis,lacte asinino aut passo continue exhibito,aut maluae radicis & soliorum decocto, aut cyclamini radice trita ex uino,au ueratri nigri, aut scammoniae liquoris drachma ex mulsa, anserique sanguine recenti adhuc calido. item cancros fluuialeis solos,si sustinent,osterre oportet. No ta autem salutis est,quum piscem quoq; possunt comedere.
De rana rubeta palariri. Cap. XXXVI. R H b x , ut palustris hausta,corporis tumorem in
ducit, palloremq; intensum, buxo similem, aegre spiritus trahitur,os foetet,singultus infestat, aliquando etiasemen sine uoluntate prorumpit. facile autem post uomitum reficiuntur, multa meraci uini potione assumpta,arundinis radicis drachmis duabus,aut cyperi totidem. Caeterum cogendi
417쪽
sunt obambulare celeriter & currere, ob torporem qui ex hoe
malo contrahi tur, adhaec quotidie lavare .
De biminibus. Cap. XXXVII. HIrudines deuoratas,cum aqua & adhaerescenteis faucibus, inde adeo dignosces,quod uentriculi os ueluti exuctione uellicatur mordeturq; atq; haec etia nota est hirudinis deuoratae, nonnunquam & sanguinem floridu,hoc est ulvum excreant,hirudinibus gutturi aflixis,quas muriae sorbitio expellit,aut betae solia cum aceto, aut niuis glebula cu pG sca epota .gargari Zandum quoq; nitrum cum aqua,& atramentum sutorium cum aceto. At si gutturi adhaeserint, in calidam aquam descendent,item lupinorum farinam assument,frigida iu Ore retenta eximentur quippe frigidae aquae appetentiores
ad eam festinant prosiliun tq;. Nonnulli cimices iis quibus sanguisuga deuorata erat,exhibuerunt ego autem inquit Galenus ) alti s in his utens,cimicibus nunquam opus habui.
De chamaeleonte. Cap. XXXVIII. C H maeloonte nigro assumpto,ualida superuenit ut tris
erotio,dolor, cum totius corporis peruersione tremor,
mox conuulsio incidit. item uomitiones pituito sae&spuinantes, quibusdam etiam singultus aduenit, uox nihil λ-nat,facies distorquetur. His autem conuenit cremor tritici pinguis,calidus epotus, item dulce uinum aquosum calidum, uomitus,tactis potio,in ollis clyster, mentaq; ex cataplasinatis. ad eum uero qui suffocationem parit livoremq;, ablinthium bibitur,aut nitrum cum Oxymelite,uel radiculae: sotusq; praecordiorum congruet.
De alterco. cap. XXXIX. SI ltercum aliquis,aut ebibit, aut comedit, mente abalie
natur ebrii modo. facilem tamen curationem recipit, muIsa liberalius pota,& lacte,praecipue asinino: sin minus , caprillo, aut vaccino: siccumq; siccatum decocto, benefaciunt i psi S nuclei pinei,& cucumeris semen cum passo allum pium, Praeterea uinum salsum cum recenti adipe suillo & passo: urticae semen similiter, uel nitrum cum aqua conducit: in super cichorium,sinapi,nasturtium, phanus,cepae,& allia,singula cum uino, sumpta. Caeterum conquiescere cogendus qui altercum
418쪽
LIBER. VI De coriandro. Cap. XL. Coriandrum latere propter odore no potest: potu uero
raucitate facie & mente mouet , consimiliter temulentis . Loquuntur itaq; qui id sumpserunt turpia, totius corporis ipsoru odor coriandi ii indicat. Adiuva n tutiubi id oleo aut irino unguem ut supra monstratu est,eduxerint,vino meraciore cu ablinthio S a se poto:ovisq; uacuatis in sese detri tis,cii muria orpti Mad ligemuria ipsa bibitur, & ius salsum &gallinaceu & anserinu: postremo passum cum lixivia stimitur.
Psyllij potu totum corpus restigescit torpetq; cum resolutione & tristitia, ut animum despondeant. Praesidio sunt omnia quae contra coriandri potum commendantur.
De cicuta. Cap. XLII. Cl Icut in potam caligo uertigines m insequuntur,ut nec
minimum uidere liceat. item singultus,mentis alienatio & artuum perfrictio comitatur ultimoque conuulsi qui eam sumpserunt,praesecantur,cessantea motu omni in arteriis spiritu. Per initia igitur,quemadmodu S in alijs,uomitu eam eliciemus . deinde hac euacuatione usi, quod in intestina delapsum est, excernemus ac tunc, ad uini meraci potionem ueluti praesentissimum remedium transibimus, per interuallaeam exhibentes in quibus interuallis lac uaccinum,aut asininum,aut absintluu cum pipere & uino, item castoriu, rutamq;& mentam cum uino exhibebimus, prsterea cardamomi, aucstyracis drachma,aut piper cum urticae semine ex uino, aut tenera lauri folia similiterque laserpitiu,aut eius liquorem cum oleo S passo. Item passum per se potum, praeclare opitulatur.
De papaueris liquore. Cap. XLII I.
PApaueris liquore,epotu m,subsequitur ueternus cum perfrictione & pruritu adeo uehemeti, ut subinde ueneno in crudescente tanta oboriatur prurigo, ut qui id biberunt, ab ea excitentur,adhaec toto corpore ueneni odor sentitur. Sa luti est post uomitiones oleo factas,acri uti clystere.item Oxymel cum sale potum proficit: aut cum calido rosaceo,mel:praeterea merum copiosius cum absinthio S cinnamomomecnon
419쪽
acetum calidum per se: in super nitru cum aqua:osiganum cum lixivio, rutae semen cum pipere,ipsumq; piper cum castorio &oxymel ite,uel satureiae,aut organi decocto, uino addito. Caeterum excitare aegros oportet iis quae naribus admouentur, &in aquam calidam deducere, sementisq; propter accedentem pruritum adiuuare: a lauacro,pingui iure, cum uino aut passo, uti. Iam medulla cum oleo pota ipsis opitulatur.
De carpesiae liquore. Cap. XLIIII. CArpesis liqvor potus, soporem & strangulatum praecia
pitem inducit. Eodem remedio, quo & cicutae, a xiliamur.
De mandragora. CV- XLV ACcidit mandragorae potu quam primu sopor, uiriu resolutio ualidus ueternus, ut nihil a morbo qui letha sus dicitur differat. quibus antequam horum aliquod eueniat,uo utus coducta:post hunc, qua mulsa,nitrum,& absinthiu cum pallo,aut uino dulciore sumpta aput rosaceo foueri & aceto debet,corpus excitar, comoueriq; ladhibenda itidem quae odoratu excitant, piper,sinapi,castoriu,ruta cu aceto
trita, pix liquida, lucernarii sunt culicobusti extinctiq;. Quod
si aeore excitentur,etia quae sternutamenta mouent, adducenda, alijsq; communibus remedijs in his quoq; utendum est. De aconito. Cap. XLVI.
AConitum statim quum potum est, in lingua cum astri
ctione quadam dulescit: inde uertigines, praesertim in exurgendo,& oculorulium iditates inducit, thoracis, grauitate & praecordioru, ita ut multi flatus erumpant . In quo ditio uomitu uenenum educi debet,& aluus clystere subduci. Potiones contra aconitu hae proficiunt,origant,ruis aut marrubii cum uino,aut absinthii,aut erucae,aut abrotant, aut.cham leae,aut chamspityos Prodest ipsis &opobalsami drachma cum uino item coagulu licedi,aut leporis aut hinuli cu aceto, ad haec serri recrementu aut uinum in quo ipsum serrum , aut aurum,aut argentu sit restinctum. insuperlixiuiu cum uino,&gallinacei elixa cernium ve pinguiu ius cum uino assumptum. Caeterum chamaepitys quae peculi ariter aduersus aconitu conducit. in Heraclia ponti, ubi & aconitum nascitur, holocleros appellatur, A thenis didioniae in Euboea,sideritis . .
420쪽
lxia quae S ulophonos dicitur, odorem habet S gustu quu
sumitur ocimi, linguae inflamatione ualida inducit, metem. abalienat,atque omneis naturaleis excretiones supprimi strepitus tumultusq; alui elidit cuin animae desectu,nec quicquam tame eiscitur. Adiuuatur laesi ab ea, postquam uomitionibus fuerit educta maior ueneni portio,aut alu soluta, absinthij diluto cum uino pleniore aut aceto aut Oxymel ite pO to: item tutae sylvestris semine, uel laserpitis radice, simi liter . tragorigani decocto cum praedicto ru aliquo, aut lacte,aut resina terebinthina,aut nardo,aut castorio,aut Laserpitio, singulis oboli pondere.prosunt cum uino etia nucis iugladis nuclei laevigati,resin xcastorio,& ruta additis, singulis drachmae pondere Ptoficiunt itidem chamaelear drachmar duae, aut thapsiae succi totide cum aqua mulsa. utiliter &acetu calidum bibitur.
De ephemero. Cap. XLVIII. EPhemeron,quod nonulli Colchicon eost in Colch
de nascatur,uocant,aut bulbum agrestem, epotu protinus, totu corpus prurire facit, uelut urtica & scilla tactum irritatumq; . interiora erodit,stomachu urit cum ponderosa grauitate. Invalescente aut malo, cruenta strigmentis mista per aluum egeruntur. Succurrendumuit salamandrae, uomitionibus & clysterijs: sed antequam ui reis sibi asciscat uenens, dari debet soliorum quercus,aut glandium, aut malicorij , aut serpilli decoctu cum lacte bibendum: aut poligonii siccus aut
surculorum uitis, aut rubi, aut tenerarii. ferularum medulla,
aut myrtorum cum uino item ipsorum myrtorii in laeuorem detritorum,maceratorumq; in aqua,dilutu potum auxiliatur: benefacit itidem castanearum interior tunicula,si cum aliquo. e succis quos praediximus, astu matur: origanum quoque cum lixivia potum,in idem emcax est. Adeo uero exactum piae sidium est lac uaccinum calidum potum,& simul in ore contentum, ut hoc praesente nullum aliud desideretur.
De ilace. Cap. XLIX. K Mil*η,quae a quibusdam thymion, a Romanis taxus no
minatur, pota perfrictionem totius corporis & strangulatum,mortem l , maxime praecipite inducit: quibus omnia auxiliantur,quae-cicutae epotae.