Pauli Aeginetae medici Opera, a Ioanne Guinterio Andernaco medico exercitatissimo summique iudicij conuersa, & illustrata commentarijs. Adiectae sunt Annotationes Iacobi Goupyli medici Parisiensis, in aliquot singulorum librorum capita

발행: 1567년

분량: 941페이지

출처: archive.org

분류: 약학

541쪽

PAVLI AEGINE AE

Artos, panis. PAnis illitus magis discutit quam triticum,ceu & salis & sermenti particeps. Nam ad extrahendum ea quae alte ha rent,fermentum idoneum est. R Asarum. Sarum similem acoro uirtute habet, sed magis intensam

Asbole fuligo pictorum.

FVligo qua pictores utuntur, ex uitrarijs officinis sumitur, uim habet discutientem,adeoq; acrem,ut & urar,& exedat, caeterum fracta cum rosaceo cerato ad cicatricem perducit.

lscatiboteso ellio transmarinus.

Λ scalabotes animal ad reliqua sane inutile est, sed scorpi num ictibus impositum opitulari ipsum tradunt: expetitur etiam naturalia intendentibus medicinis.

sile pias.

A Sclepias calida, sicca,& tenuis substantiar,torsionibus cum uino pota competit,uenenatorum autem mortibus& maleficis mammaru muliebriumq; locoruuiti s applicatur.

Λ Ascyrrhon. Scyrrhon in adroismo expositum est.. palathus. Λ Spalathus dissimili constat uirtute, acri & astringete,& oba utramq; siccat,idcirco S putredini. & fluxioni b. utilis est.

Asparagus.

Α sparagus petrarus,aut myacanthinus abstergit utiq; ,sed ca L lore,& frigiditate medius est,renes & iecur obstructa ruesudi t,praesertimq; radices & semen.Ite detiu doloribus medetueractae n. Asprenon tenue quide est ui r tu te,non tame calidu, hac ut, que ratione,& calculos confringit, & lienes consumit .

Astaphis, uua passa.

Λ staphis domestica sane concoquit simul & astringit,& leuio ter discutit,sylvestris autem acris adeo est,ut pituitam pςros educat,& uehementer abstergat.

Λ Aser atticus, siue inguinalis herba. ster atticus,quam ali, herbam inguinalem uocant,ob boc ipsum

542쪽

ipsum quod non tantum emplastri modo imposita,uerum ad- alligata etiam bubonibus prodesse creditur, mixtae est uirtutis, discutientis, & refrigeratoriae. Anragalus. Λ Stragalus frutex est exiguus ius radices astringunt, ipse in non ignauiter desiccatriticera itaque uetusta ad cicatricem perducit, & aluum suentem radix in uin pota sistit: plurimus . in Phaeneo Arcadiae nascitur.

. 'britus, bitumen.

'o Ilumen siccaticalefacitque in ordine secundo,quare ulce ra cruenta glutinat.

. Alphodelus,hastula regia.

A Sphodeli radix uim habet detergentem discutientemque, concrematae autem ipsius cinis calidior, siccior, & tenuior euadit,quo fit ut alopecijs medeatur.

Atractylis.

A Tractylis seu cnicum sylvestre ex spino tum genere ha-obetur, ui siccante,& mediocriter calida.

striplex.

A Triplex humectat sane in secundo, refrigerat in primo o dine,qua de causa etiam uetrem celeriter permeat: semen ipsius ui pollet abstersoria, unde ictericis ex iocinoris obstructione accommodatum est.. tace. 4 Phace lenticulae modo astringit,sed maducata aegrius con -- coquitur,ualentius siccat, medioctiter calefaciens. sphromtrum. 'Phronitri uis est discuterect abstergere,ut non solum sordida exterat,sed etiam pruri tui,quippe saniem dissipat,me

deatur,potum uero stomacho nocet.

Puma nitri proximam nitro facultatem obtinet,sed tenuior substantia,ob quod & laeuis,farinae,naodo existit. Achrai pirum agrente. I Irum agresse eandem piro domestico uirtutem habet, sed magis inicia,quapropter magnia vulnerib. glutinadis eiu Absauhium.

543쪽

ABsinthium calidum primo abscesta est,siceum tertio,astringenti,amara,& acri simul donatum qualitate: qua biliosos in uentriculo humores per aluum& urinas inanit: quibus autem pituita redundat, hos propter astrictionem nihil iuuati succus ipsius,herba multo calidior est.

AE INCIPIUNT.

Balanus myrepsica, glans linguentaria.

Vod intra unguentariam glande ueluti carnosum est , abstergedi incidediq; cu astrictione uim habet, eamq; ob causim drachmar unius pondere cum mulsa pota, facile uomitiones ciet,& inferiorem uentrem subducit,cum posca uero ad uiscerum obstructiones conuenit:item cutis uitia cum aceto perunctum abstergit cortex uero ipsius ualde astringit. Baccharis. BAccharis odorata est herba similis cinamomo,coronaria scactis:huius radicis decoctum meatus obstructos aperit, urianam & menteis citat,solia ipsius quum sint astringentia,fluxionibus opitulantur.

Balaunium.

BAlaustium,sylvestris punicae flos est, ualide astringens, si ca & frigida facultate praeditum, itaque summae cutis ulcera ad cicatricem perducit,& fluxiones cohibet. Balsamum. BAliami, quod ueluti lignu est, siccat & calefacit in secundo ordine, siubtileq; habet substatia, liquor aut multo tenuior est,fructus proxime hunc uirtute accedit, sed minus tenuis est. Bassoleo arrubium nigrum. BAllote qa alij marrubiu nigru dicut,acris est & abstersoris facultatis,impositu cu sale rabidi canis morsibus medetur. Batus, rlibus.13 Ati stuticosum,abude astringit & siccat, qua de causa S uulnera comittit,& defluxiones sistit,radix autem praeter astrictione,non paru elui subtilis est, unde renu calculos costingere est

544쪽

re est idonea. fructus si maturus est, magis calefacit,simulq; mediocriter astringit,ac ideo cibo idoneus e it, immaturus autem acerbus est & ualide siccat, praesertim retorridus. Eadem etiam flos efficit.

Batrachion ranunculus herba.

D A nunculi quatuor fiant genera, omnia excellenter calida,

sicca,acria,urentia,adeo ut ulcus cum dolore excitent:qu bus si modice utaris,cutis uitia tantum exterunt, radix autem

arida sternutamentis ciendis est medicamentum. Batracbi, rame .RAnae aduersus virulentoru morsiis in tu scillo eduntur.Crematarum ranaru cinis maxime siccans redditus, sanguinis eruptiones sistit & alopeciis cum pice liquida medetur. Bdellium. t. a io A in B Denium tum scythicum tum Arabicum sciretios emollit, praesertimq; recentes, Arabicum uero urinae ciendae est,calculos comminuit,& cruda concoquit. Betonica.

BEtonica herba est ramulis exilibus pulegio similibus sed tenuioribus,& propemodum si gustes,nulla qualitatem res tentibus. Nasciuir potissimu locis petrosis,qua & in renu me cicinis utuntur. Est aute apud Romanos alia quaedam betonica dicta,quam Dioscorides nominat cestron,alii uero psycho trophon,eo i frigidis locis gaudeat,nihil simile cu praedicta habet praeter actione.at ultra quod urina ciet,etia aliis multis ben facit,potissimumq; radix ipsius, cum hydro melite pota uomitionem mouet, solia autem aluum siubducunt.

Bechium tussilago.

TVssilago, quae Graecis bechion sive bechion inde dicitur :quod tusses & recta ceruice spirantes, suis tu iuuet, constat ex calida aquosaque substantia. Blitum Litu esculetu olus est, humidii frigidiiq; in abscessu secudo. Bulbus. Vlbus esculetus amari simul & astringetis modic

est, siccat glutinatque uulnera,& abstergit. Qui mitu in cit, calidiorem quam alter repraescia tat.

auten

545쪽

PAVLI AEGI N ET AA

vbonium in attico astere dictum est . . i

suglossum lingua bubula

Velossum humidum calidumq; temperamento est , eamq; IIob causam uino iniectum laetitia animi conciliare dicitur. Bunium. 4 Vniumquod alii arction appella,calidu est, urinae & mensa bus educedis accomodatu,huic respondet & pseumbum v.

Bupressis. i . U Uprestis animalculum est cantharidi simile, reponitur ita-λ que sicut & illa. . Butyrum

ctore fixos,linctum concoquit.

Buphthalmon. D Vphthalmon similem habet chamarmelo florem, sed mul' to maiorem acrioremq;,ideo & discutientem, adeo ut cerato mixtum duritias remolliat.

' Brathy, herba Sabina.

Abina,cupresib similis calefacit siccatq; in tertio ordine,te-onuissimam est, extenuat &discutit potae, tum in putredines cupresso similiter efficax est .

Britannica T Ritannica astringit & conglutinat, sylvestri lapatho specie

se similis, succus ipsius putredines os infestantes persanat Bromus allecla . Α Vena similem hordeo obtinet facultatem, siccat autem α' modice citra, corrosionem dis utit, iam & nonnullius astrictionis compos est, unde S alui profluuiis subuenit. Bryonia

546쪽

LIBER V II. 'Bsonthalassion narescus marinus. Misus marinus, refrigerat simul & astringit, eoq; seruem

tes inflammationes cataplasmate admotus , iuuat.

Bryon, vjuscus. Ryon,quod alii splancti non dicunt, in quercubus & popu- lis albis, piceim; inuenitur, discutiendi simul & molliendi uim moderatam obtinet potissimum quod cedris adhaeret. U Bryonia. t l. A Ryonia dicta est uitis alba. 'Initium literae G.

π Ac omne tribus constat substantiis, caseosa, serosa, & pin- - gui,quam copiosissimam bubulum obtinet,unde etiam butyrum essicitur. serum ipsius uim habet abstergendi, unde &aluum subducit, si ipsum per decoctionem secernas. id uero quod caseum refert S crallum est, magis obstruit, atque ideo acrimoniam obtundit coctu uero lac aut marinis calculis igni eis in ipsium iotectis,aut alio quodam modo, praesens fit remedium dysentetiae,&acrium in uentrem defluxionum. Caeterum lac totum ad acres oculorum suores, aliasque acrimonias conducit. At temperatissimnin lac,muliebre est, mox caprillum,hinc asininum,oullumque, postremo uaccinum.

Gale, mustela. MVstelae concrematae cinis abunde discutit, ex aceto igitur illitus podagricos, & articularios dolores iuvat: inares cta autem inuetera m mustela comitialibus auxiliatur. Gallon. GAlion a coagulando lacte dictum est,aparinae simile,siccandi vim, mediocremq; acrimoniam habet: fios eius ad sanguinis eruptiones & ambusta,congruit.

Galapsis,uel gallapsis.

Alopsis,qua alij gahbdolon appellant,urticae similis herba

est,taruior aut,& foedi odoris,scirrhois tumores dissipat &emollit, ite ad ulcera serpentia facit in cataplasmate imposita. Garum. Αrum calefacit exiccatq; effcaciter,acidio aduersius ulceii 1 ra putrida

547쪽

.484 PAVLI AEGINAT Ag

ra putrida extrinsecus eo ututur,pterea contra intestinoru tormina & coxendicis dolores ex partibus inserioribus iniiciunt.

Genesana. l.

AEntiana radix effeax admodum est extenuare, perpurga- ore, abstergere, & meatus infarctos aperire. m. q. . TGeramum.

GEranium id quod soliis respudet anemonae adicem habet esculenta,quaecu uino drachmae modo pota uteri inflationes distatuit. altera geranti species ad medicinam inutilis est . Ge erra. OMnis terra desiccat,quae uero alterius substatiar expers est, etiam sine morsu id facit. at si ignea quaedam ipsi qualitas admixta sit lotione hanc quoq; deponit. Inter cultas igitur terras quaelibet pinguis omnium particularu quae sicccari postu- Iant curationi accommodata est, Aegyptio igitur luto utuntur contra aquas cute subeuntes,& lienosos affectus, item adiungosos laxoq; tumores euidenter proficit. Ex terris medicatis lemnium nam tu,quae sphragis dicitur, siccat pariter &astringit

m ediocriter, contra lethalia medicamenta praesentis antidotitii res habet, ulceribus malignis cum aceto aut uino medetur,1 anguinis profusione quamlibet sistit, & depascent ε dysenteri a

intestino mulsa prius,deinde muria per clysterem eloto, coe cet. Miniu rubricii uehementius, quum lemni uobstruentibus quae emplastica dicuntur, miscetus medicinis, & pota lumbricos interimit,sed multo lenior est. Samia quam Lemnia terra, ceu glutinans S uiscosa, quare utendu ea est in his quae leniri oporteat&sanguinis reiectiones,quacunq; ex parte fia Dcompescit. Selenus a&Chia maiore abstergendi uirtute pollent, ideoq; mulieribus ad nitorem cutis & laeuorem in facie utilis est,ulceribus carne & cicatrice inducit, praelertim ambustis. Cina oli a m ixtae si cultatis est, resti erant,s discutientisq; , idq; illota tota uero masis refrigerat,& ambustis ex posca medetur. Ampelitis,est aut ea quae uitibus inungitur, quod innascentes ipsis dermes enecet,siccat & discutit egregie citra erosionem. Cretica,aeria est,& sine roson E abstergit. Eerethrias euidenter astringit, cremata uero & Hota sine rosone desiccat, praestantior uero est cinerea, Pnigitis similes cimoliae uires repraelitarat, sed colore nigrescit Armenia, qua etiam bolum nomi-

- . . nant,

548쪽

nant umme desiccat, unde dysentericis,alui fluxion ibus, puto cruento,tabi,spiritus dissicultati ex humiditate, ulceribus humidis,& pestiletialibus uitiis strenue opitulatur. Caeterum, cum uino tenui diluto bibitur: si febris adlit,cum aqua. Alana autem gleba Armeniae uim obtinet. Ochra vim habet discutiedi exedendi ,reprimit igitur supercrescentia ulcera , & ca

cum cerato mἰxta replet.

Geras, senecta guis.

Enecta anguli AE tim siccat: aceto igitur subseruefacta,dentium doloribus medetur. Aspidis exuuium cum melle tritudelitumq;, oculorum aciem maxime iuuat. Ges entera errae intestina, seu uermes terreni. T Vmbrici terrae detriti neruorum uulneribus impositi, ro pente euestigio mii a bile adserunt prassidium. Guarta,nuclei acinorum uva. Uclei acinorum uuae,desiccant ordine secundo, refrigerae primo.quum itaq; abunde sint acerbi omnibus alui uitiis suidis, conueniunt.

Gisgidium.

Ingidium calorem non adeo manifestum sortitum est, . terum siccat in abstella tertio,& astringit, qua de causa: stomacho utile est.

. . Glaucium G Laucium astringit, sed ita ut etiam nonnihil gustanti sit

ingratum,manifeste refrigerat,eaq; ui erγsipelatis non tamen ualutis succurrit.

G Laux herba calida & humida temperamento est, unde al talac generandum effcax est.

Glicon,pulegium.

DVlegium calefacit,& extenuat uehementer , unde si cata' plasmate applicetur ruborem excitat,&crassos uis olbs lahumores e thorace & pulmone emolitur. i G eos, ordes balneorum. Ita, sordes balneoru calefaciunt modice,emolliunt, distutiunt, oihagadibus ani & condylomatis accommCdatae, M. z--i

549쪽

Glycyrteta. dulcis radici se . . . 'Lycyrtia tepidi humidiq; teperamenti est, alicuius etiam

rastrictionis particeps,unde di asperitates laeul Rat, Ilo arte ire tantu,sed etiam uesicae scabiei medetur,eadem sitim arcet.

Ly side quam alii pentam eron, nonnulli paeoniam uo- Jcant,radicem habet acrem & leuiter subamaram S siccantem,cui etiam astrictionis nonnihil inest,quapropter menteis cietirenes & iecur purgat,instar amygdalae pota cum umo : at s hoe austerum uerit,alui quoq; fluores coercet,adalligata uero puero, morbum comitialem abigit.

Gnaphalium,centunculus. En tunculus dictus est gna phalium quod solijs ipsius tene

ris laeo tomenti,gnapnalon dicitur,utamur. sunt aute calida & modice astringentia, atq, hinc ad dysenterias cum uino austero bibuntur.

.nerem. excitant.

Gordition. Gordylion alii seseli appellant,calidum est,urinae & mensi

bus educendis habile,radix ipsius cum melle lincta,quae iathorace haerent, educit.

Θris,pollen farinaceus. P Ollen uirtute respondet amylo,sed calidior est. Θ sum.

G Ypsum uim habet siccantem opplentemq; propter quam ad sanguinis eruptionem conuenit temperatum cu polli ne candido oui liquore,ustum uim opplendi non similiter re tinet, uerum magis siccat & repellit,praesertim cum posca.

Qua a Dincipiunt.

Dades, tedae. T Edae acre quiddam habent, item uim concoquendi, & abstergendi non nullam,unde aceto incoctae dentium dolo. ribus si hoc aceto colluantur, siaccurrunt: at si mel adicctum suevit,pituitam per os educunt, mixtae etiam eclegmatis Deiles e thorace excreatus reddunt. bi Mob : i M: ti O di H Damascena

550쪽

Damascena. D Amascena,quum ad pruna uentum erit,exponam. Ii Dam Orimm . T, Amasonium abstersoriam quandam uim obtinet, qua cal-Oculos conterit,di quae per alvu dimuut, ad urinas derivat. Daticus. DA ucus, quod &stapbylinus dicitur, duplex est, cuius radix statulenta est,& uenerem mouet. Sylvestris dauci semen minime flatus creat,sed urinam & menseis citat, quemadmo dum & herba ipsa . ii

Daphne, laurus arbor. LAuri arboris solia siccant & calefaciunt insigniter , magis

quoq; fructus: radicis cortex amarus & leuiter astringens calculos comminuit,& iocinorosis opitulatur oem uino odo rato triobolari pondere potus.

Daphne herba urus alexandrina. DAphne herba,quae & Alexandrina dicitur,calida, acris, &subamara est,idcirco meleis & urinas commouet: laureola uero, quae daphnoides graece nuncupatur, eiusdem facultatis est: tum chama daphne,quasi dicas homilem laurum, quae di ipsa commanducatur. IDerma, pellis. P Ellis ouina recens detracta,calens adhuc ijs qui flagris eqsi

sunt circumpolita,mirificὰ auxiliatur. At hippopotami pellis eo sta& cu aqua i quis imposita phymata distulit. At viperae pellis detrita impolitasti, alopeciis mirabiliter pilos reficit.

De ata, hoc Hi, pellos seu coria uete

rum calceamentorum . Coria ueteru calceamentorum eremator 'n cinerem reddunt siccatoriii,unde ex calceis pedum attrit bus nondum inflammatis,ambustis,intertriginibus,& tuberculis medentur. Dictamnsu. DIctamnu tenuius est uti tute pulegio, cauera simile, quod autem uocatur pseudodictam non imbecillius est. Dionysias. i UIonysias dicta est inaudrotamo. i V

SEARCH

MENU NAVIGATION