Francisci Grimaldi Societatis Jesu De vita oeconomica libri tres : cum adnotationibus aristotelicis

발행: 1738년

분량: 167페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

111쪽

Nunc tibi quae dives peregrina merce redibat. Mersitur in mediis fracta carina vadis. Nunc tibi . . . sed stultus, qui per mala lingula vitae, Quae patet innumeris casibus, ire velim. Quam minus advertae ferient te spicula sortis, Si tua congesto fulta sit aere domus lLitibus ab lineast 3O cito qui vult pauper abire, Litiget; haec brevior, si cupis ire, via est. Quot sibi scriba loquax, quot vindicat aera patronus, Et procurator Mutius Auricolat Frange voluntates ι 3 quidquid supereffluit, arce; Auribus, atque oculis niuita neganda tuis. Quid tibi semiviritin Cybeleia turba per aedes . . lCursitati & mimis semper adeste cupisto quam dulce suis resonat tinnitibus aurum, .. O Quam liquidum fundit plena crumena mel lNon huic Dircaei certent modulamina vatis . . pPlectra nec Orphaea solicitata manu. Quas dare pauperibus, quas natis parcere praestat Scilicet has vilis cantor habebit opes Luditis o , prisci quos docta toreumata caeli, Parrhasiique iuvant, Protogenisque manus. Scilicet ut tabulam pretio quo vinea duci Possit, dum sumptus stringere quaeri S, emaS' Qui pro te spondet, qui mutua tempore solvit, Hic tibi Protogenes, hic tibi Mentor erit. Quid, si praecipiam, ne, quae patrimonia perdit. Detineat cupidas alea vafra manus sUt rem non perdas, certe pretiosius auro Prodigis in nugas tempus inane laves . Praeceptis instructa meis de paupere censu Facta sati, fuerat dives, & ampla domus. ἀ Luxus

112쪽

Luxus ut invasi , simul huc invasit egestas, Ille praeit, tacitis pallibus ista subit.

Servorum nulTerosa manus, convivia, currus,

Purpura, & argenti splendor ubique nitens, Quae non evertunt patrimonia, quamlibet illa Divitias aequent, Craele beate, tuas

Quid tibi c 33 cu platanis, quid cu Daphnitide sylva,

Secta quid in longas buxus opaca viast Pompam alii sterilem , seondesque sequantur inanes a Grandia tu plena collige poma manu. Malo suburbanas, quibus adiitus hortulus, aedes, Et bene praeculti jugera pauca soli. Huc bis secedetis autum uo, & vere Per annum, Sumptibus urbanis abstinutile potes. O valeant volucres, quas dives sonia pascit, Tuque peregrinis capta lagois aquis, Vinaque tentatura oedes, dijusaque praelis, Sive Falerne tuis . sive Calene tuis.

Coenula divitiis insterni ruris inemptis Hic poterit, rivum propter euntis aquae . Villicus abducet vicina e turre palumbes, Suffciet pingues Villica chortis aves. Ipsa tibi ramis curvata virentibus arbor, offeret ancipiti poma legenda manu. Mellaque non deerunt, mensis servata secundis , Atque virens semper suggeret hortus olus. Hae sapiunt coenae, stomachus quas serre libenteae Possit, nec crudus damnet in ore color.

Hic quaedam genio, quaedam quoque tempora rebus Ipse tuis, strepera liber ab urbe dato. Commentare 36 frequens, num quid distendere censu Possit, di impentis unde levanda domus . Consules

113쪽

VO VITA OECONOMICA

Consule, pro rebus num praestet tradere nummos, An res pro nummis tradere forte juvet. Annua num reditus vincant dispendia: vincuntqEffice plus redeat, quam tibi cedat opum. Adlint & pauci, non magna Iode, libelli, Qui certi tibi sint ad nova lucra duces .. Sedulus hic veterum proverbia disce Sophorum, Salsaque parcorum collige dicta senum. Multa suburbanum 3 rus asseri commoda; felix, Cui rus non patria distat ab urbe procul lΤaedia te subeunt urbis, secedis apricum

Rus, odium ruris cum subit, ecce redis e : -.

Non tamen hoc liceat, patrio si rure motandum,. Quod minor urbanis suinptibus arca domi est. Hic ventosus eques, postquam profudit in urbe . Quas sibi praestiterat census avitus opes,

Iam loquitur sylvas, fastidia fingit & urbis, i Saturni & Iaudat secula prisca senis.

Ille, quod abrumpunt somnos, currusque , rotaeque, 'Clamosaeque urbis compita, rura petit. Tollite vana procul mendacia, luxus ab urbe 'Vos abigit, luxus jussit abire procul. Tunc quoque decedens cum rure, redibis in urbem, Accipe, consilium quod sit in urbe meum. Splendida nolo frequens ineas cocivivia, quamvis, - Qui tibi condicant, unus, & alter erit.

Quid , si lauta foris sumis dum fercula . seu Posthac desiipiat mensa parata domi ἰNec loca transieris peregrina merce referta , Vendit ubi nugas ars operosa sura. licet invito, novitatis imagine captam

In Ioculos furtim senseris ire manum. QNon l

114쪽

Non haec magna quidem dispendia; parva fatemur,

Parva tamen, numero progrediente, nocent.

Denique 3 8 te recto, cave, tramite transvehat usus 1 Accessit nostris haec quoque summa malis. Nempe peregrinis nimium dum moribus haeres, Immemor antiqui nominis Italia. Ecce catenato gestas servi lia collo Vincula . prohi famulae more resecta comam . Nam quot Hyperboreis vestes mittuntur ab oriS, Quam varios cultus Parrhasis ursa docet lAvolat interea nostris a finibus aurum, Res proavum & longo parta labore perit. Summa mali minor ista tamen et gens aemula partas In caput heul nostrum vertit, & armat opes. Hinc & centena diverberat arbore fluctus, Et quatit armatis classibus Oceanum . Nunc pacem , nunc arma probat, velut unica rerum Arbitrat nos Itali numinis umbra sumus.

Sed me quo tandem sacer abstulit impetust Ohe, In gyrum redeas, devia Musa, tuum. Non ego, si patriam multa intulit usus in urbem,

Unum te contra brachia ferre volo. Nec minus, ut veterum vestes indutuS avorum,

Fabula sis pueris, virginibusque jocus. sed, qua parte potes, deflecte pudenter ab usu; Corrige peccantem, qua quoque parte Potes . Stantibus incedunt alii si vestibus auro, Sat fuerit, si te vestis honesta tegat. His domus ornatur regali splendida luxu, Non luxu dives sit tibi, culta tamen.

sed quid cas) parta foris dominu juvat ampla supellex, si minus hanc servet sedula cura domi .

Tum s

115쪽

Tum, cum lauta domus, cum vir quoq; di .es in ilIa est. Prodiga quam multas dissipat uxor opes lNutibus hanc moderare tuis; tum plura volenti, - Saepe neges etiam, siqua daturus eras. Nec tam lucra illi , toto quae feceris anno, Quam quot pςrtuleris, quantaque damna, refer. Vinea cum laetis iam jam pubesceret uvis, Icta procellosae grandinis imbre fuit. Illa domus cecidit, male fulta est altera: nequam. Qui mihi debebat multa, colonus abit. Quosque aliis debes, lamper profitebere nummos, At quorum fueris creditor ipse, tace. Nec grave sit natos, primae post larcula mense, Interdum dictis admonuille tuos. Non mihi, quae vobis sternuntur prandia, struxit,

Cum meus exiguo viveret aere pater.

Atra Ceres olim, lapidosaque furfure denso, Quae nunc selecto est pollina tota, fuit. Vina bibi quoties vili deprompta dyota ἔVos bibitis, misit tune quod Alba merum . Tempore tum capto, qtae longus suggerit usus, Praecipe, remque tuam dissimulanter age. Saepe tamen vitio 4o natorum parta supellex, Parcus & aggessit quod pater ante, perit . Divitias non serre licet post funera tecum, Esto; sed has moriens rite locare potes. Scribere saepe voles; sed territus omine mortis Desistes: caeptum dextera rumpet opus . . Cras melius siet; nondum mea tempora canis Splendent; nunc valido in corpore ronur inest. Haec alii dixere prius; mors risit, & auris ' qCredula vota nimis dilaceranda dedit .

116쪽

1 LIBER TERTIUS o:

Intestatus abis; quot post tua funera lites Insurgent, avido pabula grata foro fAnnorumque labor, cumulataque tempore lon o Diffluet m dominos res abitura novos.

omnia diripient famuli ; qui funus, amicus Nullus in atrata veste sequatur, erit. Uxor & indignans, cur nullum pignus amoris, Dure vir, uxori linquis, amate diu 'Ergo age, scribe celer; ne mens hic fluctuet anceps Accipe, quo tibi res sit peragenda modo. Pars sua Coelicolis detur, sua detur egenis, Detur & inferiis, funeribusqtie sua Mox, ut charus erit, vel sanguinis ordine junctus, Per certos tabulis insere quemque gradus . Immemor uxoris, cave sis; tum pignore certo Fae desiderium leniat illa viri. Sunt quoque, quae leges munuscula gratus amicis. Ut memores habeas tempus in omae tui. Extrema famuli tabularum in parte residant, Qui dominum officiis demeruere diu. Haeredisque loco quem primum scribere debes, Ne patrias grandi scenore perdat opes. Corrige dum tempus, monitisque salubribus urge: Proficies monitis si nihil, adde metum. Denique si perstet, cum, quae lex praecipiet, illi Tradideris, partis te patre pelle bonis. Haec quoque si trades, vinclis onerabis, & illis Ni stet, in alterius scribe caduca caput. Principis, S legum numen testare verendum; Hei mihil sic etiam non bene tutus eris. Nunc mihi vobiscun s 4I res est , gens subdola, servi, Vos eritis curae meta suprema meae. . Pessima

117쪽

Pe isim a gens, dominis male fida. domesticus hostis, Ad facinus, famuli, quodlibet apta manus. Quot tibi perjuros osseri comoedia servosi Cum mores hominum scena magistra resert. Expugnare velit si duri filius arcain Patris, in hoc servum, qui sibi praesit, habet. Si turbis miscenda domus. sese ingerit audax

Servulus, & turbas doctus in arte serit. Quid loquor ancillas, quarum est petulantia princeps Dos. & inexpleta garrulitate valenti Αhi male tunc, commilia viro cum litigat uxor, Telaque ab ancilla clam jacienda petit, Pervolat illa domum ; portat, recipitque tabellas ἔ 'Mordet &, uxoris freta favore, virum .

Sunt tamen de frugi, fidissima pectora, servi,

Suntque malos inter, commoda turba, honi.

Utere delectu; a) mores spectabis, & annOS, Muneribusque manus sit quibus apta magis. Nolo, senex nimium tremula tibi fronte ministret, Nolo, nimis compto serviat ore puer. Effuge vinosos; post ebria vina licenter Hausta. suum famulus vix bene noscit herum. Nec tibi, qui vasto confidunt corpore, mali S. Aut quorum attrito nullus in ore pudor. Elige, quos matura viros jam fecerit aetas , Et quibus ad vires corporis usus adest. Elige moratos, proba sit quibus uxor, honeste Totaque gens vivat, si quibus uxor adest. Elige veraces; tamen hoc cui contigit unquam ἰElige mendaces, quam potes, ergo minus.

Non ego dissidiis jubeo committere servos; Dispereant, si quos iurgia rauca juvant.

Vidi

118쪽

LIBER TERTIUS. 93

Vidi ego, nec vidit; loculos scrutatus heriles, Nescio quid tacito condidit ille sitnu. Vidi ego, nec vidit; domini malus abstulit ensem Alter, in arcano deposuitque loco. Daedalus ingenio q3 celeberrimus, extudit olim Arma, vel ad nutus obsequiosa suos: Diceret hic scalpro . marmor mihi caedito; scalpri, Sicut erat jussus, munus obibat apex. Diceret hic serrae, mihi sagina mensa secetur; Serraque praescripturn conficiebat opus. Quid juvat instructis nos uti mente ministris, Ad sua si torpet munia lenta manus ἐDixeris huic, speculum, puer o, mihi protinus affer, Pro speculo, matulam porriget ille tibi. Dixeris huic, Bacchi, puer o, mihi protinus assiet Pocula, pro Bacchi, pocula praebet aquae. Quos tamen haud segnes ex agmine legeris omni, In sua pro merito munera quemque Voca. Hic erit a cyathis, praesit conclavibus alter, , Ille sui fidus nuncia portet heri. Alter emat quodcunque suos domus optat ad usus , Huic jus in cryptas esto, brevemque penum. Non tot humi vites, cum decidit horrida grando, Aut Borea frondes decutiente cadunt, Quot cyathos, lances, mappas, cochlearia perdit, I Cum fatuo famulus servit ineptus heroi Haec si damna cupis praevertere, pervigil insta, Quisque ministerii servet ut arma sui. i γ Fregeriti abstineat vino; dimensaque iniqua Fercula plus solito coaditione ferat. Hoc melius, Ioris quam caedere terga cruentis, Iacturam aut Parvo cogere ut aere luant.

119쪽

Si nil proficies. famulum dimittere praestat: Non facis ad nostram vir sine meare domum . Si sit magna s domus, custos quoque janitor adsit , Ne rerum lateat quidquid agatur, herum. Utile in hoc vitium . si sit pinguedine tardus, Ne kribus possit longius ire suis.

Hic tibi fac referat, num quid clam mittat amicae Filius, & sero ventitet unde domum: Num peregrina ferens uxori ancilla tabellas, Occulat in tacito munera certa sinu: Nocte quid exportent famuli, dum penula totos Impedit, & manibus tedia canistra gerunt. Felix, pro Eribus cui sidus janitor adstati Hic domino magnas servat, & auget O S. Nunc mihi 46) quae placeat, dicatur ,& utilis aedes. Ne nostra quidquam desit in arte, canam. Non bona continuo domus est, quae pulchra, cohaerent Ista minus; contra, quae bona, pulchra domus, Non sit laxa minus, quam postulet usus, in illa

Carcere detentus ne videatur herus. i

Non sit laxa magis, quam postulat usus, in illa Ne nusquam, vel vix inveniatur herus. Secta bibartito se se conclavia pandant, Pluribus apta viris, pluribu apta thoris. In loca secedant maribus distincta puellae, Pars sua detur hero, pars sua detur herae. Libera civiles conclavia semper in usus, In promptu tibi sint, hospitibusque vacent. Ne sit ad ancillas famulis accessus, in ima Hos Ioca detrusos , quam potes, abde procul.

Sit quoque sana 7 domus, pateatq; salubribus auris, Clausa sit ut medicis tristibus illa magis.

Illa

120쪽

1lla placet, gelidam quae partiin vergit ad Arcton, Ut minus aestivi sentiat astra canis; Et pirtim hyberna cum torpet frigore tellus, Solis ab adversis tota calescat equis. Nolo sit ulla penus, nisi si domus ampla requirit, Pluribus instructarn rebus habere penum. Si sit parva domus, gula ne praesentibus eicis i Instet edax semper, nolo sit ulla penus. Exterior ne sorte domus tibi unu a fures Admittat, geminis clavibus obde fores . . Serus eas cubitum, tum, cum iam tota quieici , Tranquilla somni capta quiete domus . . Mox prior evigilans te mollibus eripe uratis, Sur at ut exemplo caetera turba tuo. Haec I praestiteris, fies de paupere dives, . Et bene res olim parta, perennis erit. Dicta domus satis est; Urbique adjecimus Aulam, Musa triplex tandem nostra peregit Opus.

FINIS.

SEARCH

MENU NAVIGATION