장음표시 사용
91쪽
Qua vos durus honos, qua somni nescia virtus Invitat, celeri protinus ite gradu.Floris rum per iter, qua mollia prata voluptas Explicat, ignavus quilibet ire potest . Ardua virtutis via vobis, arctaque laudis Semita, quam monstrat gloria, digna premi est . Imbelli latuit donec Lycomedis in aula Pelides, vixit degener ipse sibi. Nox crepitante tuba Trojana vocatus ad arma, Grande juventutis lumen, honorque fuit. Quis fuit Alcide major, dnm vindice clava Toto impacatas perderet orbe feras tAst ubi Moeoniae servilia pensa puellae Duxit, progenies non Iove digna fuit Cernite quo virtus adolescat vestra theatro tInstitui quantum est principe in Urbe decusi Roma faces vobis juvenili in pectore subdat, Virtutis sedes Roma, decoris apex. At tu, parve Liber, quid in altum mitteris aequor. Cum desint cymbae grandia vela tuae tDesine jam tandem z deceat quae norma juventam,
O te quam melius praecipit ista domus VITA
92쪽
Unc age , divitiae r) qua sint tibi
lege parandae, Exequar,in famulos 3us & herile cana. Ρ felix gens prisca virum , uietiori l. bus annis Edita, cum rectum vita teneret iter . Tunc bene vivebant a parvo; tunc copia divest Cum lare parvus ager, hos & arator erat . Nondum caeca maris visura pericula puppis Solverat, alterius ferret ut orbis opes. Nondum rupta sacri spiracula Ditis, ut aurum. , Montibus etassis, erueretur humo .
Ast ubi 3 dira fames & amor successit habendi.
Excidit ex tantis publica vita bonis. Scilicet ut gemma possiis potare, vel auro, Quae dat vina Chios, quaeque Falernus ageret Ut tua Taenariis stent atria fulta columnis, Vestiat & Lybicas bractea fulva trabes. Sola mali tanti scelerata pecunia causa est Non poteras Stygio mersa latere lacul. Tu facis aversos Superis, coeloque rebelles, Ad scelus, & fraudes tu via certa pates. Auro pulsa fides cessit, vetus exulat auro
93쪽
Aurum armar fratres , auro solvuntur amici, Ipse nec est nati tutus ab ense pater. Desine sed tandem tua per convicia, tanti Criminis immiines carpere, lavor, opes. NOS , nos peccamus, non res; vitiisque nocentes Pabula, queis crescant, materien que damus.
Num faber in culpa est, in te si verteris ensem, Quem prius in saevas condidit ille feras Terra parit vicina rosis aconita; quid ipse
Praeterita carpis seva venena roSa tuc itur hic recte. male ducitur alter ab Ira, Hic vitii titulum, laudis at alter habet.
Res bona ) divitiae: nihil ipsa pecunia peccat;
At malus immeritas polluit usus opes . Auro templa Deum decorantur; divite cultu Vult sua Relligio templa verenda coli. Auro freta magis, quam serro regia constat Majestas; aurum tolle, jacebit iners. Saturni illuvies nostros mansura sub annos, Auri ni pridem pulla nitore, foret. Dumque vagum terris huc, illuc navigat aurum, Iam domus ex cunctis gentibus una sumus. Haec bona sunt auri: nunc tempus solvere puppim:
Pauca sed in primo limine disce prius. Non ego divitias auctor sine tine parandi
Sum tibi; lex artis prima sit ista meae. Exedit hinc animos semper timor anxius; effert Hoc S avarities sordida sonte caput. Hoc, atque illud emam; pergam mercator ad Indos, Stat maris extremos findere puppe sinus. Illinc, dives habet seu quas Panchaia merces, Seu Tyros, in patriam, dona beata, seram.
94쪽
laterea mensa tristis tibi victus acerna Ponitur, & raro lucet ab igne focus . Filia dote caret jam plenis nubilis annis, Uxor ω in vili cyclade signat humum. Quid juvat aggesto recubantem duriter auro,
Non placida somni pollie quiete frui tCernis, ut aesculeam recubet securus ad umbram Pallor, quem circum dulce queruntur aves.
Rupe licet dura pelagi piscator ad undam
Sternitur; ante pedes hamus, & esca jacent. Somno dives eget, cui sordidus ardor habendi Vulturis in morem corque , jecurque premit. Ah pereat, cuicunque sacer si Iummus in arca Conditur, ut domino commoda nulla ferat.
Effuge divitias, 6 sapiunt quae foenus, avaras, Quaeque tibi iusti causa pudoris erunt . Scilicet ut quoties tua praedia viserit hospes, Ingerat in domini scommata mille caput, Atque aliquis spectans operosa palatia, dicat, Sordidus haec multo foenore struxit eques. Casta, bonisque volo tibi sit quaesita supellex Artibus, & nulla parte pigenda sui. Haec manet haeredes; quia fluminis instar eundo Crescit, S in longa posteritate viget. Contra quae turpes fuerit collecta per artes, Diffluit, atque suo rara superstes hero est. His ita propositis, primaque in fronte locatis; Accipe, qua fieri dives ab arte potes. Fructibus ) e patriae primum ditescere terrae Cura sit; haec ad opes janua prima patet.
Scilicet hae certo redeuntes Orbe per annum, Sunt minus instabili munera fixa loco.
95쪽
Adde, quod ingenuis ortae quoque fontibus; & nil Unde rubor domino concilietur, habent. Non hae sanguinei sunt tristia munera Martis, Quas serus invito victor ab hoste rapit. Aula dabit census, sed partos fraude, dolisque, Lucra dabit mendax saepe pudenda sorum. Quas tellus dat opes, natis dat mater alendis, Munera deque suo promit honesta sinu . Aspicis, ut scindi se se patiatur aratro, Perserat & duri triste ligonis onus lQuoque magis vexata, magis respondet amice, Cessas t ingrata de pietate dolet. Quam male dux, saevi cui non praecepta Gradivi Nota prius, fortes ducet ad arma manust
Quam male, ventorum cui non vis nota, magister
Vela procellosis per mare pandit aquis lTu quoque, qui quaestu ditescere quaeris honesto, Quae dat opes facilis tutaque, disce, via . Fallitur Keas si quis descendit ad artes,
Comparet ut magica sordida lucra manu. Ter centum tonat ore Deos; Erebique profundi Pallida disrupto devocat ora solo. Alter avellanae fretus curvamine virgae, Quo trahat hanc auri Iamina fulva, notat. Est quoque, qui propius scrutatur viscera terrae. Ditis & admoto lumine terret equos ἀScilicet ut longis pulsata ligonibus, illi
Testa repentinas fi acta refundat opes; Rudera vel potius signis inscripta vetustis Fruat, aut prisca facta sigilla manu. Quid tibi cum vanis demens est artibus' aurum Terra dat, at fuerit si bene culta prius.
96쪽
Ergo age, 8 quid cessas ' qua praedia lege colenda,
Discito; quidve petat, quidve recuset humus. Quas tibi prae reliquis praestent emporia merces, Quaeque suis regio dives habenda bonis , Nobilior qua surgat equus de gente, torosos Signaque quae monstrent, invalidosque boves . Quove loco pluris prostent Venalia, quo veVilius, & pretium ponere doctus emas. Praecipue studiosus agri, non maxima tanti Rura tibi ad quaestum, quam bene culta, putes.
Finibus 9 Ausoniis Levinus nomine quondam Vir fuit, antiqua simplicitate bonus:
Non illi centum versabant rura juvenci, Innumerae nec OveS vellera secta dabant; Census erat pietas bene magnus; dives abunde, Quod sibi pauperies munda, decensque foret . Saepe Deos parvi custodes ruris adibat; Hic mos, cum ludos pagus agebat, erat . Et Cereri intortam spica lactente coronam, Et Baccho ex hedera serta virente dabat. Surgere mane novo primus, sumptoque ligone, Et gravibus rastris putre movere solum.
Quod vir, idem conjux, quod conjux, filia praestat Nubilis, assiduo Sole perusta genaS.
Primus abundabat frumento, primuS olivo, Primus vina cadis condere, mella favis. Hinc piger in vultum Livor conversus anilem . . Ringitur his visis. tristitiemque capit. Nox paganorum cum turba frequentior esset, In medium , iacto se prius angue , tulit.
Atque ait, hujus ager quid sit, quod semper abundet Prae reliquis, liquido cognita causa mihi est:
97쪽
Vidi ego cum segetes nostris transferret ab agris,
Et sua nocturno conderet ora lupo.
Vidi ego cum magico turbaret sidera rhombo; Lunaque cantatis pallida staret equis. Irgo impune feret coram praetore trahatur Perfidus; hic maneat debita poena reum . Dicta dies aderat; prima sub luce colonus Iudicis intrepida mente tribunal adit. Rustica, quotquot erant, secum instrumenta, laboris Attulit huc testes, certaque signa sui. Cernere erat longos usu splendere ligones,
Grandiaque attrita rastra peresa manu. Non deerant tortae modico curvamine falces,
Quaeque sibi Bacchus poscit, & arma Ceres . Sedit ubi praetor; baculo subnixus acerno Rusticus, hos certo protulit ore sonos. Hunc bona sponte sua faciebad causa disertum ,
Quae plus arte, caret quo magis arte, valet .
Scilicet huc hominum devenit inertia, iniquo, Ut bona quae spectat, carpere dente veliti En quibus accusor magicae reus artis, ademptasQusitque aliis segetes, in mea rura Vocem. Quas segetes primum i quas non severe ἶ satasque Quas pigro macies occupat atra situ lGratia Coeliribus i nam nil, sine numine divum Gens hominum in vita, quod bene vertat, agit: Post, manibusque meis, charaeque uxoris, & isti, . Unica quae thalamo filia nata meo est. Scilicet his operum semper consortibus utor, Pervigil ante diem, Luciferique rotam. Nec desunt testes, si testes sorte requirit Causa, veneficii deprecer unde notam. Dixit,
98쪽
Dixit, & in medium terrae instrumenta colendae Proiicit attoniti judicis ante pedes. Tum graviore sono: testes si quaeritis, adsunt, Ista veneficii cernitis arma mei. Talibus auditis mirari praetor: & istis Pro factis, laudem jure mereris, ait. Nec genus hoc magicae damnandum est artis, honesti Unde sibi victus commoda quisque petat. Plauditur: at Stygiam se mersit Livor in undam, In sua laudatus rura colonus abit. Et terram Io) vestire decet quoque ; consita tellus Si bene sit, multis fructibus uber erit. Est tibi rure bono gencrosae fertilis uvae
Vinea, ad ingenium nata , Lyaee, tuum, At non culta satis; raro stant Ordine vites,
Palmes humi serpit, vinea sepe caret; Pone novas vites, sit vitibus addita se pes, Ne serpant per humum, fulcra colurna regant . Rure domus vetus est, sarcito; grandia saxa Congere, si tumidis rivus abundat aquis. Nec tu differ opus; celsiantes terra ministros odit, & ignavas devovet illa manu S.
Pascite, qui pasci cupitis: bene pascite rursus a Vita per has hominum constat alenda dapes. Divitiae har ti ) quondam regumque, ducumq; fuerunt,
Tunc , cum fraus aberat, rectus & orbis erat.
Mille boves Abram specula spectabat ab alta, Mille & tondentes fertile gramen oveS.
His quoque divitiis stabat Labanus, & ingens Iobus, Idumaei gloria prima soli.
Sint tibi, qui fortes invertant rura , iuvencI Quosque loces aliis ad iuga panda boves.
99쪽
Adde & equos, onagrosque, & aduncis cornibus urus, sumee & his sobolis germina lecta novae. Pars ad trituram, ductandis altera plaustris Utilis, urbanis pars erit apta rotis . Quid juvat impresso tellurem vertere aratro Semper, S assidua sollicitare manu tDa requiem terrae; pecori sic gramen alendo Sufficit, intacto dum vacat illa sinti. Attibus his addas, quae pars eli maxima census, Lanigeras pecudes, setigerosque sues. At prosunt in morte sues, dum sanguine cultros
Imbuit, & grata se dape pascit hyemst
Non ita lanigerae Ia) pecudes, quae commoda virae, Commoda quae caesae plurima ferre solent . Vellera lassiciunt, raro quae pectine textor Digerit. & lanas non sinit esse rudes. His tegimur nudi; primique immane parentis Sorte pari crimen femina, virque luunt. Atque aliqua in Tyrio dum se circumspicit ostro,
Nescio cujus ovis vellere compta tumet.
Lacte juvant etiam, primo quod mane per urbem talitus in calatho versicolore vehit. Vel cum conficitur, mensis accepta secundis, Expresso lactis candida meta sero. Hinc bene cum silvis dispersum erraret in altIs, Humanum, nulla lege premente, genus , Maxima pars ductabat oves, quod viva supellex, Ad victumque forent semper aperta penus.
Aurea tunc vere Saturno rege fuerunt e Secula, perpetuum ver & agebat humus; Tunc residens in valle cava, vel culmine montis, Mulcenat saturas carmine Pastor oves.
100쪽
Nulla erat ambitio, puduit non tempore tali Cum nostra immixtos vivere gente Deos. Tunc Themis errabat silvis, incompta capillos. Cui latus innocuus pone tegebat Amor; Nympharumque chorus cum cornigeris Satyriscis, Et calamo Panes carmen hiante dabant. Quam bene cum certis fundaret legibus orbem , Providus immensae conditor ille domus,
Diversis diversa locis bona sparsiit; in uno Nec simul aggestit munera cuncta loco. Fertilis haec oleis, sed non ita commoda Baccho, Frugibus haec tellus utilis , illa minus .
Qui proprii regionis i 3 erunt, circumspice, fructus. Dives & ex propriis fructibus esse velis. Plurimus in patriis si bombyx provenit oris,
Multa tuos, cura, morus inumbret agros.
Quod si fossilium venis, & sceta metallis Terra sit, e latebris erue utrumque suis. Felix ante alios, cui silva in montibus altis Tonsilis impexa surgit ad astra coma. Nam licet hanc nec aret, nulloque ligone fatiget, Nec saturet pingui proxima teiqua limo, Quin magis adversis impulsa aquilonibus, imbres Sentiat, & saevi tela trisulca Jovis, Dum domibus fert illa trabes. malosque carinis, Lucra quiescenti multa ministrat hero.
Nec tu glandiseros saltus mihi despice; frangunt Unde sibi laeti pabula grata sues.
Nec piceae desint, nec castaneae hirsutae, Pinus & Arcadio semper amata Deo. Usibus humanis qua non est aptior ulla,