장음표시 사용
111쪽
cis,quando quidem homo,ut etiam affirmat e risoteles natura ciuilis est , aptus pariter oea ummum bonum consequendum, oe adsocietatem ciuilem , ct ciuitatem p am constituemdam quae nihilaliud es, quam ciuium multitudo communionis iurefociata ad elicitatem a quirendam lino asserit idem Diuilius hoc animal lum natum esseparticeps pudoris
ac uerecundia, appetenssconiunctionum homi num,ac societatum inominess hominum causa
generatos,ut ipsinter ea, abys prodessepossin
ortus nosis partem patri m partemparentes sibi uendicare. His addit in tertio definibus fimmicas,apes, Icorim aliorum etiam causa quada acere, o multo magis homines,qui natura sunt apti ad catus concilia,ciuitates s inquinto in hominis natura innatum esse quiddam ciuiis,acpopulare Unde sequitur idem esse idic mus,hominem ciuilem esse remsubiectim, ista quam materiam adsummum bonumsuseipiendum,ac si diceremus,ciuitatem , seu societatem ciuilem esse huiusmodi rem subiectam , adsummum bonum dirigendam,hoc est adnaturae humanae conuenienter uiuere. Quamobrem in hae
112쪽
consitutionesubiecti, quod adaquatur omnisus libris, quos coniunct m d iaci siripsit UGI Tullius,inest res ubiecta,quae resondra in i-
retusi e latiuis rei conssideratae. Haec autem es homo ciuilis qui subiycitur communiter ω lijsfacultatibus, sit ad artem oratoriam, ut adartem militarem,m ut ad complures alias instituendus ines quinetia nis qui respondet inscient' L eculatiuis modo considerandisii cet Homo ciuilis,non ut iustis,oe ad ahas artes dirigendus Ged ut dirigendus ad summum Io-num,fs ad naturae humanae conuenlenter ut-uendum,qua ratione consideratus, distinguitur ab eo modo , quo ab alijs artibus consideratur. Ea enim alia ars sub hac firma. oesiub hoc modo hominem ciuilemi eculatur inis philosephia humana. Nam rhetorica de opertractat, quatenus institui debeat ad dicendum iis rim litaris,quatenus ins tui debeat adpugnandum. sola uerophilosephia hac eum considerat, quat nus redigi debeat ad humana natura conueniem ter uiuendum. In hoc si iecto uniuersae huius philosophia,a nobis ex ratione F expropriis V. Tustidi uerbis con ut comprehenduntur
113쪽
obriu nili Uri officiorum,de amicitia, dese
ectute,de consolatione,tu cutinarum qu tonu, paradoxa, Catonis laudatio libri de republica, Lbri de legibus ampublicis, quam familiaribω. Hinc etiam intelligifacilepotes,quod tui ubiectum debea sigillatim unicuique horum omnium librorum. Summum enim bonum, oeci luduatur humana conuenienter uiuere,introducendum in hominem ciuilem,erissubiectum librorum quinque definibus bonorum, malorum. Homo, quatenus ad hunc nem dirigendus exactionibus secundum medium officium eri ubiectum trium librorum de olli clys quateni insituendus ad ficia inter amicosprasanda, erit subiectum dialoghi de amicitia suatenus insituendus ad senecitatem leuiter serendum , erit subiectum dialoghi de senectute re quatenus insituendus admortempropinquorum, Usa
guine coniunctorum conuenienter toleraudam,
erit subiectum librorum de conviolatione fuat nus uero instituendus ad persectum apientis oscium , erit subiectum librorum incula ruisquaestionum,sparadoxommisi atonis audationis, quatenus uero ad hac omnia instituem
114쪽
dus per optime reipublica tum erissubiectum
sexlibrorum de republici quatenus inlituendus per leges publicas , erilsubiectum librorum de legibus;quatenus insit uenissper lege miliares, erit subiectum trium librorum de re domesica familiari tauatenus uero dirigendus in ciuitate exactionibussecundum medium officium,atquepersectum, ut diximus per optiamum reipublicasatum eius p ege Ompubli
ca qua amiliares ad humanae naistrae com uenienter uiuendumeri ubiectum commune ,
mariquatum uniuersaephilo ophiaehumanae,
F ciuilis omnium harumpartium, stas breuiter attisimus inconsitutione huius subiecti suare omnes hi libri uniuersa eorum praecepta
referuue a naturae humanae conuenienterua
uendum Hocfacit apertis me ad Tolgivae iulibris officiorum in primo capite post diffiniti neni, diuisionem, dum omnia officia eruit ab ipsius naturae ui Hoc idemscitis in libris tusculanarum quaestionum,dum demon at officium esse pientis naturae congruere, cum ea conuenienter uiuere,e in litris de republica,
dum asserit,moriratori se a ormatae reipu
115쪽
bsicae sic essepropositam beatam ciuium uitam
quemadmodum gubernatori cursum ecudum, medico salutem, imperatori uictoriam Sed quam nam aliam uitam ciuium leatam intesibere eum putandum est , quam eam,quam totis A s,ut demon auimus,consiluit m confirmauit,hoc est naturae humanae conuenienter uiuere'Hocpariter agit, in libris de legibus, dum in primo libro iuris sirpem,atque originem a natura deducit,eams solam in legibus constituemdis ducem sequendam affirma Nin i demi bri legem nihil aliud esse de nit, quam ratione
insitam in natura, quae ubet ea , qua acienda sunt robi is contraria,e paulo post dum ait,
quod lex es iustorum niviorum,dsinctis , ad
isiam antiquis ambes rerum omiu princiapem expressa naturam Luamobrem inuniuem
sis hac philosephia restondent extrema primis
media utris domnia omnibus . in academicis mgnscit hortensium, V attingit finem bonorum , cum os 'si coniungit in libris de finibus res iacit Hortensium , es cum fine lonorum complectitur utrunque osscium. Libros de offici, ex altera ne deducit a libris de finibus , ex alteris
116쪽
parte applicat adperfecta officia. In tu culanis
memim de Usic, se meaeis,fr tam media, quia mperfecta refert ad sinem bonorum .in libris de, publica, de legibus introduci, pcia,eai dis git ad fine bonorum, hoc es adbeatam ciuium uitam,s adisiud naturae humanae conuenienter uiuere, atque hac continuatione, es coniuncti
ne quasi quibusdam uinculis in unum quasi corpus ommaphilo opsiae huius membra con Irim git,id i lutegrum,su iqueperfectum , atque ab lutum nobis conri iciendumproponit. Sed cuiam desine,c, de ubiecto huius humanae philo- ophia satis Ait a nobib,ut arbitror,dsumtum byequitur ut de M. ethodo quemadmodumproposuimus aliquid breuiserpertractemus et Methodus itaque,utgenus latissime desumpta, et habitus inteluctualis Urumentalis nolis inferuiens adrerum cognitionem adipiscendam dicitur aut instrumentalis ad HUferentia quinque aliorum habituum intellectus , hoc est intelligentiae cientiae sapientiae prudentiae artis, qui sunt habitusprincipes,non infrumentales disponentes. Specierum autem es ethodi ut gens ris late desumptae, Altera dicitur ordo,quiis ha
117쪽
TIlitus istellectualis infrumentalis e quem apti fumus cuiusque disici inapartes ita dis onere cogocare, ut, quoa eripossit, optime, facilime intesti antur. id autem is nobissit, cum conMenienter pro rerum , spartium naturabaltera alteri praeponimus in uniuersa alicuius doctrina pertractatione, quod, cum propriumsit ordinis, non spectat amethodum ut eclumsumptam, cuius ordinis finem dicimus esse,ut earum pamtium,qua in uniuersa doctrina considerantur cognitione acilius consequamur. Huius ordianis,alter primis initus rerum inchoando pγο-greditur ad ea, qua poseriora mi rer a pestatur Ab AriRotele in ethicis ordo aprincipi , quo illi
utitur in uniuersa philosophia natura conscribem da, dum primo agit de simplici imis corporum
naturalium initiis nempe de materia forma priuatione tum de quatuor elemens Is quae ex materia, Efforma componuntur inde de corporib. mixtis tam imperfectis, quam perfectis , qua ex
ε mentis concretassent ut ipse non usiure senditis in primo pha Porum s in principio eorul brorum , qui Ietheorologici infrilsintur Hunc eundem ordinem a principiis persequi-
118쪽
tur etiam M. ussus in pertractanda in quasioni de natura deorum, dum primum pollicetur se docere deos esse. deinde quales sint. tum mundum ab ise admini ari polremo comsulere eos rebus humanis quarum partium altera alter tprmptu addem*ra .n, quales di sint,indigemus hocpricipio deos esse,ad demstradu aute, eos admini'ram muta, digemus hoc altero principio,quales, Di,hoc es optimi neque enim mundum admini arent , nisi essent ei modi .adconsulendum autem rebus humanis fit principium mundum eos admini are e terordo proposito ultimos ne a nobis agendo,ue efficiendoprogreditur inde ad prima incipia mdaganda,per q finem illum comparemus producamus unde etiam dicitur ab eodem,
sotele ordo ad principia, hoc octone Ad princia pia, quo isse utitur in uniuersa humana ciuili philosophia conlituenda, dum primo agit desne ultimo,upralantissimo rerum agendar ,
hoc erifelicitate is ciuili spostea de ciuitate, de republica,s de legibus, qua sunt primaprimcipia,sinfrumenta, quibus elicitatem psa seqMamurum pertissime declarasitsummi r
119쪽
-m primis b, tum in ultisno capite ultimi libri ethicorum. Ain i, ut cumselicitaset ni in
consecutione alprincipium in cogesitione u eas a cateris partibus taprasupponitur, quemadmora i mathematicissuppositiones Ha,quaepropositioiuibus,ut ab omnibus concessa anteponuntur. Hoc eodem ordineas ne a principiaa imitationem A soletis, adperfectam methodi ob mirationemprudentissim ititur M Tullius in pertra Panda ordinanda uiuiuersa hac philo phia humana, ciuit ab eodem nesumens doctrinae principium, inde deueniens ad ea, quae in actionesinis ipsius consecutionem antecedunt, hoc se ad scia cum media,tumpersesta, rademquaesiunt anquam instrumenta animata,sinanimata, hoc adrempublicam adleges, quibus dirigat ciuitatem adactiones ex medis, ct perfectis ficus , ut tandem peruenire possit ad illud exoptatum primos ibipropositum bonorummem,adnaturae humanae conuenienter
uiuendum Pseque hoc ordine usus es M. Tullius impulsu, aut caeco quodam naturae imp tu, dprudentissimo consilio, ut pluribus in Aia
cis clarissimae demonsrauit, appellans finem p
120쪽
qui a sentit de tota philos Diae ratione uisentit, quo consituto consitutaseunt omnia, modo str-mans,nulla ossicia tradi posse, nisiaut ab his,qui solam honestatem aut ab his, qui eam maxime
dicerent expetendam re moderato reipublicae
propositam esse iurum beatam uitam, ruissimilia. De progressu diffinitivo,quem alii inter ordi
nes enumerant, nihilex hoc loco dicam,cum potius instrumentum: ubseruiens tam ortam a
principiis, qua,n ordinione ad principia, ut optim',ςς sapienterprobauit in rem l bris de Methodis Illuseris comes IacobusZabar labuissummae' praelantis eruditionis, quo quae de hac re attulimus, breuiter in hunc locum traduximus, es huic M. Tulliiphil ophiae accommodauimus Sed ueniamus iam ad eam partem,
quae es de Iethodo, ut peciesumpta, hoc es
deforma,re ratione argumentandi,quam in uni
uersa hac philosephia adhibetis . Tullius.
uare non es ignorandum methodum , ut speciemsumptam,s ab ordine ex alte parte distinctam esse in umentum intellectus, aciens ex rebus notis comitionem rei ignotae cum