In M. Tullij Ciceronis vniuersam philosophiam de vita, et moribus, ad illustrissimos, & sapientissimos Patauinæ academiæ moderatores, ... Iasonis Denores breuis, & distincta institutio

91쪽

33δθutatiosubdiuisa es in duas alias partes es inprimum secundum librum

primosiubpersona L Torquatianta, oedes s es eiussententia in secundosubperso pupra M.q usi, improbatur,s confutatur. e ltera quoquc par ubdiuisa es in tertium, squartum librum in tertiosubpersona M. Oto-ms adducitur , s defenditur sententia ic rum .in quarto horum quinetiam opiniosubpe sona propria siceronis,tanquam non undique fecta restilitum coarguitur. Tertiapari qua coniectas in quintum librumsubpersona . Fisem proponitur, es confirmatursententia Gmpateticorum , qui utpaulo ante etiam dicummus,censebasummum hominis bonumpositum esse in naturae humanae conuenienter uiuendo

quam secutus est ipse Cicero namsuper horum Urnionem,tanquam supra ualidissimum,s fir

missimum undamentum,extruit omnem phil

sophiam,re dirigit omnia ossicia in librissequentibus osciorum a tapparet ex quarto capite imi libri,in quo omnes ex uirtute actiones an

rura ipsa,tanquam a proprio fonte derivat ita usem obseruare,ex eiss agere nihil liud exstare, a

92쪽

quam ex lege naturae uiuere, ct naturae hum nae conuenientia praesare. Hoc idem facit

non multo post in eodem libro, de Uscio ex decoro uerba faciens Oscium autem,inquit,quod ex

decoro ducitur,hanc primam habet uim , quae deducit ad conuenientiam, on eruationem

tura,quamsi quemur ducem , nunquam alem rabimus sequemuros iriquod acutum,es perspicax natura es, pauloposse Nos autem natura sequamur ab omni, quod abhorret ab oculorum,auriums approbatione, Viamus . Osficiorum uniuersa pertractatio ex sententia ciceronis contra diuisitonem Paneti in quinquet aries diasribuitur prima es de Honesto hecunda es c

Honesorum comparatione . tertia de lili. quare de Utinum inter se comparatione Luinta es de comparatione Honestis, s Vtilitatis. In dialogo de Amicitia , quem libris ociorum amnectipυse,tanquam appendicem iam demons ulmus,tres insent partes in primasub persona Leti sendit,quidsenti,de amicitia, in Cumda dis itarde ortu,s interitu amicitia , In tertia ubdit ocia in amicitia ob eruanda , qui nus am rprogredi in ea debeat,de consilist, u

93쪽

terminis amicitiia. iter dialogus de Senectute, quem cumsuperiore comunximus,has halupartes,proemium repositionem confutationem, sperorationem. Confutatiori totam pene huius rei dissutationem complectitur, ubdiuiditur inqMatuor particulas primum exagitatur eorum opinio,qui dicebant,miseram uideri nectutem quod nos auocet a rebus gerendis secundo 'in felluntur, qui exsimabant,eam corpus reddere infirmum Tertio improbatur eorum sententia qui senectutem spoliabat omnibus uoluptistilus. quarto disseritur contra eos, qui opponebant onectuti,quod nonproculis a morte in consiliatio

ne,in qua sui ipsius dolorem ex obitu sta miti

ga ut ex eiusflagmentis Osi t Sigomus,anti- quotatum obseruator ingentissimus, huius no rae aetatis, bovarum literarum ornamem tum,s lumen primum miserim hominum de plorat, quasiluendorum scelerum causa in hac uitaprodierint, firmatismen omnia leuiter essesterenda, cum his nos calamitatilin uno moria

ti subsidio facile liberemur. Deinde casum liae acerbissimum multorum clarissimorum uiroru

94쪽

exemplo leniorem reddit . Tandem de animorum terniste desbainter deos adimmortalitatis memoriam consecranda,multorum exepto,disserit.Tusculanas quationes in quinque diri putationes partitus es an primam de contemnenda morte; in secundam, de tolerando dolore in tertiam, de aegritudine lenienda pin quartam, dereliquis animiperturbationibus in quintam, δε uirtute ad beate uiuendum se ipsa contenta, Taradoxa tot inpartes disributa unt quot quaniones infinitae distulandae proporauntur;prima

propositio dii utanda es quod honesum sit, id

luis esse bonum secunda es,in quo uirtussit, ei nihildeesse ad beate uiuendum tertia es, omnia peccata esseparii quarta es,omnes stos in anire; quinta es,omnes sapientes liberos esse, tos uero seruos; sexta est,quo olussapiens L

ues . ex Catonis laudatione tam pauca extant

fragmenta,ut inpartes aliqua eam ex seipsapo si diuidi omnino de erandumsit cum uero affirmet g intilianus capite nono libro tertio insitutionum oratoriarum etiam ex Ciceronis ipsius te simonio, tribus causarum salibus usum isse Caesarem in eius como Catonem uituperatione,

95쪽

hoc e acti,qualitatis, d finitionis:possumus

ex EAnticatone Caesaris in totidem laudum partes eam disribuere, in quo uidetur Caesar ipse illam disinae se in eam scilicet,in quam ea e Catonis Tullius contulerat , quae aesar Catonis fortasse esse negabat; in alteram,in qua ea coniecerat,quae cosa dijutabat non recte, ac iure facta et in tertiam,inquam ea resemauerat,quae 5aesar contendebat uirtutis nomine, appetatione non esse honestanda , qua de re, irascribit Cicero quoque ipse in topicis ad Trebatium Nisim aut negaripotest actum esse,quod laudatur,aut non eo nomine asscisum, quo laudator a fecerit,aut omnino non esse laudabile,quodnon recte, non iure factumsit, quibus omnibus generibus usius es nimis impudenter sis contra Catonem meum Libros de Republica coniectura quadam ex eorum si agmentis , quae diligenti ime collegit , s explicauit idem Se nius,inse principes partes diuidimus in qu rumprima conmituit ciuitatem, inquam tamquam in rem subiectam ct summum bonum officia ex uirtute tum media,tumperfecitabee Ordo magistratuum leges,tam publicae, qua

96쪽

familiares inducerentur, oportet enim Messi aliquodmedium,quod tanquam materiasuscipiat formam, nem summi boni, inductionem ossciorum s ordinem magistratuum reipubucae,hoc estpersectam rempublicam legeses accommodatam,quibus diutissime feruetur: Scribit itaque prudentissimeprimo de ciuitate, ut etiam ab Artotele in politicis factum obseruauit,s coniunctim de urbe o cum ciuit hoc es societas ciuilis urbe contineatur de ciue , cum ciuitas ciuium multitudo,eums insituit

ad reipublicae a se describendae formam, oe rationem secunda parte aggreditur pertracilationem de republica, amidissmtione circunseria

bit esse rem populi,iuris consensu, itilitatis coia munione clati; s tunc esse uere rempublicam, cum bene,ac iuste siue ab uno rege Gue a paucis optimatibus me ab unsuerso populogereretur, optimams rempublicam constituit eam quae ex his tribusgeneribus,regali,optimatrem e p*ulari modice confusasit post hanc di nitionem,s conuitutionem republicae, considerans illam partem infinitionis opuli iure sociati, incidit in dissutationem de iustitia, inivsiti partes in m

97쪽

siti Phil, sis inenda partes uero iusim de

findendi Lebo restondenti attribuens qua di- flutatio in tertiampartem totare eruata es in 'No taparte,quasit e digressione has ta de iustialia,sinius Maad iam intermissam meipublicae in sin tionem,ac quaestionem rediens,reliqua, in partes per quitur , magi aluums o mesi onit,quibus eiusmodi optima res publica niteretur os cautum huius reipublicae actiones ad beatam uitam conformat, et dirigit adit, mtura humana conuenienter uiuendum quo iam bonorum inem tuerarin libris desimbui is quoniam huic morum Witutiom maximo erat impedimentopoeta ipsi cenici,tum comici, tum tragici de his quoque agit, eoss decernit aut e ciuitate vesiendos, aut ab eorum licentia cohibendos in quintam partem omnem moderatoris,sgubernatoris huius reipublicae insitutionem reseruat, in qua quaesione pertracitanda totum quintum , o magnam sexti ibripartem consumit, concludens, ut gubernatori cursum cumdum,medicosalutem , imperatori uictoriam sic huic reipublica moderatori beatam ciuium vita

esse opositam ut opibu firma, copys locuples

98쪽

IAria ampla,uirtu te bone fit. Hinc stremo loco in sexta parte hunc gubernatorem a se iam insituta reipublicapraemia a basim consecuturum fendit,honores,gloriam, naturis monumenta riumphos, tandem hac uita n fumio m in caelis habiturum,ubisempiterno auo perfluatur. atque ta uniuersa de republica di utationi finem Nomi erit Uur totius huius per tractationisprimapars de cinitate cunda de dignitione reipublica tertia de infitia, iniussi a. quarta de optima republica emsi inibus .

quinta vi huius ab institutae respublicae gubernatoris in otione Sexta de eos praemus Cum in hac uita in terr/s, tum etiam pos mortem mcaelis. Hanopostrema exit libri diri tationem Macrobi beneficio adhuc integram retinemus, in quaseu persona Scipionis disserit noster hic uerephilosephus hoc enim nomine magis dignus in hacparte iure ille uideripotes de animorum immortalitate,depraemise bonorum degloria des icienda , des 'eproposita ternitatis tanta cum grauitate,a apientia,tantas cum male te dicendu , ut nescias, utrum res oratione, an uerba sententri illi rentur reliqua huius rei pertr

99쪽

ctati temporum tauria iniquo, allue infeliari fato interjt Librorum quinque de legibus divisionem quoniam ultimos libros desideramus: perfectam habere nonpossumus, ut tamen conificere aliqua expartessiet eos in qual- partes diutimus,ut etiam a Seon id uisos iam a Lma erramus in eam, in qua de unmerso iure Hri putationem aggreditur dimiatis rationibus e natura profectum semini; in alteram,iri qua religionem, Uacrificia constituis; in tertiam is qua ordines magis tuum describit n quarta, in qua de iudici'sse pertractaturum pollicetur in elerti libri reliquarum d putationum rum comperta ratio est Aconomicos ex libris Xenophotis aduentam translatos Lex Seruio, eces acrobis intueri licet mire spartes disri. buit M. Tu s. imaera delet tu daa mi matre familia feci-da erat de parre mi bas,quasi oris in acquirendo efficia deberet temtia erat de agri colendi ratione Hos tres libros, etsi adolescens adhuc e Xenophonte in latinum

conuerterat,doctrinae tamen, edocendi rati

ne ad ultimum locum os quinque libros de legibuspublici quibus commodissime annecti de a

100쪽

bent referendos ex his,quae iam diximus, nemini dubium esse arbitror sequitur enim pos leges publicas accommodatas ad optima reipublicae formam,pertracitatio legumfamiliarium,de quibus agitur in tribus labris econometcorum . ilenim aliud continent economicae hae institutiones,quam leges matrisfamilia tum erga liberos sepiendos,s nutriendos,tum erga uirum,srem familiaremis leges patrisfamilia erga liberos,erea seruos, ου ad rerum acquisitionerata, conseruationem , ut facile est uidere apud

riseotelem,s Xenophontem Musiisfortasse uideri possum in hac ipsa diri utatione longius

prouectus,quam eius ratiostofulabat sed 'profectos ea,quae adhuc a nobis breuiter explicam da sunt,optimeperpenderint,sse aquos iudices

bis dictum,quodnoHesse maxime necessarium; oerecte non potuisse percipi e quasque rentur, nisi,quae iam diximus, praecessi sene i atque ea omnia non ad ullam stentationem da olam sudioseorum utilitatem a nobis sivisse allata , nostrae huic institutioni no ineratione inter Ata Luamobrem cum clarissimus uir, . deli-