In M. Tullij Ciceronis vniuersam philosophiam de vita, et moribus, ad illustrissimos, & sapientissimos Patauinæ academiæ moderatores, ... Iasonis Denores breuis, & distincta institutio

121쪽

ulation unius ad alteram, quod cum max proprium sit methodi, non spectat ad ordi

nem ut notum es exempli gratia,corpus naturale habere motorem aeternum sed ignotumes, corpus naturaleta habere motum aeternum; uel e contrario notum es,corpus naturale imbere motum aeternum sed ignotum es corpus naturale habere motorem aeternum hoc igitur utruui ignotum infert seri teles methodo adhibita per Lud, quod notum iam es, alterum ex altero inserendo. Huim trithodi dua sintspecies, o iter dicitur Methotam ex causis cognita ad effectum incognitum,unde dissitatur si gi mussicientiam parum ex propositionibus necessari's notioribus causis conclusionis ut quod

habet motorem aeternum habeto motum aetemnum e corpus naturale habes motorem aternum ergo motum ternum, Haec commode conuenietera commodatur tantumodo scienti

'eculativis,neque usi modo aptaripotes philo plia humanae sciuili, cuius causae non sunt eiusmodi, ut ex eis demons ti asserri possit cum praecipue eius ubiecta materies sit adeo uaria. inconsans, ut tantumodo lege, , non

122쪽

tura conssar uideatur inde etiam Aristoteles

persaepe in hac partephilosephia perscribenda se

defendit actuetur, quod nullam demoinrationem adhibeat ed eius loco ea methodo utatur quapotes meliori cilicet probabili,ac dialectica, qua non pariatscientiam edopinionem, it

Ospecies hui, methodios ex fectu cognito ad causam incomitam,quae es s=si semus ex pro- possitionibus necessari, consans, quae . e sectis

notioribus ad cauriarum inuentionem ducit utrouod habet motum aeternum Uabet , motore aeternum corpus naturale habet motum aeter num ergo habet, motorem aeternum. Haec quoque commode tonuenienter aptatur enti, Jeculativis,neque ullo modo conuenire potes philosephiae humarae feciuili, cuius e licti actiones nonsunt necessariae ed contingentes ex libera nolo uoluntate. Hac itaque duplici methodo neque Aristoteles, neque M. Tullius utitur in hac parte philosophiae literis mandauda;primo quia neque huius causae, neque essectus eam habent vim, ut scientiam in nobisgiagnant, ut optime probauit Artoteles ideinde etiam quonia e academicum profitetur es .

123쪽

Tullius, quod philosephorum gen

hanc necessarium argumentandi rationem, per consequens omne cientiam utitur tamen methodo dialectica probabili, qua habet uimur Ionem , non sicientIam in animis hominum generania atque ad hocpracipue ipse res iciens scripsit quatuor hiros academicarum quaestio-Πrem,ut tueret ormam, oe rationemphit phalidi,quam esset ob eruaturus in uniuersaphilosephia tractanda,appellans eam non arrogans genus philosophandi Hoc, quodnam esset, e te explicat in academicis se his uerbi, Erit Gnim omnis cognitio multis obfructa di cultisti

bus,eas est s in ipsis rebus obscurita es in iudici se nostris infirmitas,ut non sine causa, doctissimi homines, antiquissimi inuenire posse

quod cuperent,dist i int,tamene illi defecerui, neque nos studium exquirendi destigati relim quemus . neque nosrae diri utationes quicquam aliud agunt,nis,ut in utranquepartem dicendo,hus audiendo eliciant , s tanquam exprima maliquid,quod aut veru it,aut ad quam pro xime accedato que inter nos,f eos, qui scire .arbitrantur,quicquam interes, si, quod

124쪽

illi non dubitanc,quin ea uera cla,quae defendungrinosprobabilia muta habemus, qua equi facile, firmare uix possumus. Hocgenus argumentandis adhibiturum profitetur a L. Tu lius sis libris definibus, . in libris clom, dum inquit in exordio secundi libri osciorum:

os autem,ut caeteri, qui alia certabana imcerta esse dicunt: Sic ab his dissentientes, iaprobabilia,alia contra improbabilia dicimus Luides igitur,quo me impedire ea, quaeprobabilia

mihi uidentur, qu quae contra improbare, atque a firmando arrogantiam eurire, geret merimtem,quae sapientia dissidet plurimumdeus in libro usicula rumprimo,ut ipse des ipso confirmat Veram traqui tibi morem, se qua uis,ut potero,explicabo,nec tame quas othius inpollo certa,ut i, xa,quae dixero, sed ut homunculus unus e multis probabilia coniectuosequensciatra enim,quo progrediamquam,ut uerissimilia uideam,nihil habeo cem dicent hi,

qui repercipi eaposse dicunt ,sse sapientes essprofitentur Hinc est,quod Academici,s cademicossecutus M. Tullius illud genus a mmentandi metu sibi elegerit , in quo daretur in

125쪽

ssseontrarias partes disputandi locus e pare igi

tur,eum nulla usum methodo necessari neque n causis defectum,neque ab essectis ad causa, sed ea probabili ratioNe quaeparere opinionem possis cientiam non posset. Sed iam ad inseri tionem horum librorum, quae eras penultima pars no a distulationis,progrediamursum tautem inscriptionem suorum librorum mullius,aut a re tractanda, sare subiecta ut de ibus bonorum, malorum,deo sic , , de micitia,de senectute, de constitione,ae republiaca,rilegibus,de economicis aut a locis in quibus illa di putationes habito AL ut academiciam

, inculanarum quasi onum, aut a personis qua in ' distulationibusprimipartes agumtu ut Hortensius;aut a resubiect imu sapersona ut Lelius siue de amicitia Cato maor uel de senectute niuersam uero philo ophiam, qua in noseris actionibus uersatur,partim ne auit philosephiam de uita, moribus artim appeltauit Ampliciter philosephiam per excelgentiam, denominationem quandam nulli addito nomine. . Couando enim per exclamationem dixit in quin

i tusculanarum quaesionum: O uitae philoso

126쪽

phia dux,O uirtutu indagatris,expultrix uiariorum,quidnon modo nos edommno uitia hominum sine te essepotuissereTu urbespeperis ,

tu dissipatos homines societat m uitae cori u casi,tu eos inter se primo domiciliys,deinde con iuglys,tum litera m s uocum CommunIsne iunxi ,tu inventrix legum,tu magistra morum, d ciplinae si,nonnesolam moralem , ciuilem propter excellintiam pliciter philo ophiam appellauit mi eius nomine generatIm omnes erusparteae complectens jam,quae in de

ligendo ne lonorum s in sic's, actionibus ex uirtute ad eum di endis pos ita est, dum ea

Mocauit,uitae ducem,uirtutis IndagatrIcem, e pultricem uitiorum,smagis m uitae seam,

quae es de republica, meam dixit urbespeperisse,s dissipatos homines in ocietatem uitae co- uocasse , e clua es de legibus, dum eam nominauit legum inuentricem meam,quae est e re familiari,dum Frmauit , eam ho=mnes iumxisse primo domiciliys, desnde coniugiis . qua quidem exclamatione nullum ines ferbu , quod adphilosephiam naturalem,aut addisserendi rationem referriisse uideatur fonsituamus is

127쪽

que uniuersam humanam, ciuilem philo psitam appellari a Cicerone simpliciter philo

phiam,sphil ophiam de uita,umoribus; eius autemprimampartem , de finibus bonorum smalorum secundam deostficiis eude medio ossicis,de amicitia,desenectute, e consolatione tertiam quastionum tusculanarum paradoxorum,sor Catonis laudationis, quae tota es des-fecto sapientis scio quartam de republica. quintam de legibuspublicis extam economicam eude legibus domesicis,&familiaribus raeter hortensium,s academicas qNasioΠes,quos libros, proemium quoddam,s pr/parationem a ph, sophiam esse docuimus Hanc autemphilosephia partem,quae in actione uersatur, nominat philo sophiam de uita, eos moribus per uitam intelliges illud uitae genus,quod eligimus proposito bono rum ne adhibita consultatione Iut ostendit per haec uerba in quarto de finibus Sed hocsummu bonum,quod certasignificatione integratur,eas uita,quae ex summo bono degitur, quia coniuncta ei uirtus es insapientemsolum cadit si nnis bonorum a Xenocratebatque Aristotele con

situtus es. Hoc autem sum te Arso: et

128쪽

qui dixit primo ethicorum libro,id em signi eare felicem se bene agere, sene iuuere, selicitatem e se uitam quandam probam, actionem

laudabilem,er inseptimo libropoliticorum,cum loquens de optima republica alte Verum, quoniade optima republica recte quaerere insituent opus sprius determinare, quae uita sit maxime a ciuibus expetenda, cum ea adeo cum optima

republica coriiunctassit,ut ignorata optima uisa, ignorari quoque optimam rempublicam necessest optimam autem uitam intelligit quaesbisne uiuendiproposui elicitatem Voc es actionem ex uirtute. Quare per uitam, eam philosophiaepartem designauit qua ne bonorum contineretur, quam complexus ille es libris definibusper mores autem, reliquas philosephiae partes indica uit,quae mores adpropositum iam uitae inem instituerem,atque dirigerent, ac sii diceret define N de moribus ad eum finem conformandis, inlituendis Hoc autem non intelli t more stimpium,dum nutrimur,saugemur, uitam ducere ed agere, s operari secundum uim hominia natura tributam,quod etiam exa fotelei'

s desum De M Tullius uideripotes, quipria

129쪽

mo ethicorum capite quarto ex communi omniuvinione dixit, idem esse bene uiuere,frem bonegerere ,s bene agere ,ου beatum esse, in eodem libro capit septimo , ubi ait felicitate homini esse uitam quandam, qua in actionem optast, iuspropriam , quod rationipraeditumes Hoc enim es naturae humana conuenienterui ere,ex proprioscilicet Uficio omnia agere, earum rerum , qua sunt secundum naturam

quam plurima , s quam maxima adipisci ut ipse interpretatur inquarto definitus Uerum quoniam fere hac omnia in Hal his scriptusumL, dialogorum nomine inscribuntur

res ipsa hortatur, ut de Dialogo iuris Periebin quibus praesertim usius es UM Tusu in tractanda es consituenda hac philosophiκ parte, nomnulla breuiter , s dictinctepercurramus Pant

quam ad ultimam partem proposita a nobis diari utationis perueniamus. Est autem Dialoginnarratio sermonis habiti interduos , plures ueex interrogatione unius, restonsione alteriuae ad contentionem, aut ad explicationem alicuiuaeretprobabilis uel ignorata, etcontrouers, cum personarum, qua introducuntur , congrua rapis

130쪽

presentatione reique, dequa agitur,forma ora tionis accommodata Dialogorum tria sunt g nera; Unum, quo aliquid inquiritur si salsa confutantur. 2Alterum, in quo solum uera fisa uia dentur, exponuntur, docentur Tertium, in quo utrumque rasatur. Primum illuda Agmtur inquisitiuum contetissim Secundum expositiuum Tertium mixtum ex contentiose πexpositivo. Ad expositivos referripotectisa gus de amicitia , de senectute , Dialo: hi quouetonum tusculanarum , Dies hi de republi

ca re de legibus , Teliqui redigi possunt adge

nus mixtorum,cum in iis e aliorum sententia repudientur, aliorum rursus exponantur

doceantur ut Dialogus inscriptus hortensius Dialoth academicarum quaestionum , Sialo-ghi desinibus; Harum omnium,alii uersantur in speculatione: niuersantur in alitione . eorum, qui uersantur inspeculatione, Alii uersantur in rebus rationalibus,re logicis uisunt tres taloghi de oratore ad uintumstat rem Dialogus partitionum oratoriarum reliqη eiusdem generis obruersantur in rebus natura confam

tibus ut sunt Dialoghi de natura deorum, de