장음표시 사용
31쪽
rio reciproce incrementum plenitudinis tertia pars basis, seu crassitiei At inquiunt, si hoc verum est, quare non conspicitur talis inflatio 8 Respondeo, fieri posse, ut post laxitatem , quando tensi fiunt, magis uniantur, & restringantur ad inuicem fibrae, crassiores redditae ob corrugationem , ut filamenta funis humore incrassata strictius colligantur, Sc sic duritiem acquirunt, & augentur in latum , quoad molem scilicet insantur abuqtie eo , quod exterior superficies dilatetur. Augeri
mole enim dicuntur ne dum ea, quae maiorem latitudinem externam occupant, sed etiam ea , quorum interna moles in latum crescit, scilicet cuius internae cauitates , & interstitia replentur. Crassities enir corporis mensuratur, non ab interceptis corporibus simul cum inanibus cauitatibus interceptis, sed a solis plenis corporibus, ut.spongia, panis fermentatus,& pumex, fi eorum innumerae porositates arena , vel succo concrescibili replerentur, vere corum moles corporea augeretur, licet apparentes trinae dimensiones eamdem mensuram , quam prius habebant, reti
Et quis quaeso capiet,fibram aliquam mollem decurtari posse absque eo, quod contorqueatur,aut cor rugetur ad instar Lumbricorum, vel alio consimili modo ξ in qua corrugatione necessario sibrae crassiores, & inflatiores erunt. Quod vero musculoru insatio,& tensio fiat ne dum ob corrugationem , & decurtationem fibrarum , sed etiam, quia integra moles corporea musculi vere cre scit , multiplicaturque ob additionem noui corpori ipatet experientia in musculo Cordis, cuius amplissiq
32쪽
mae caluitates, quae in Cordis statu laxo dum otia- Cap. I. Detur a san ine replebantur; postea in statu tenso, dum agunt,a ita carnosa substantia, expulso sanguine,re- bus mechaolentur. Hoc sensu patet: nam immisso digito intra nicis, qui-
vulnus in apice cordis inclium, vivente adhuc animam lorum con-li , in qualibet Cordis pulsatione digitus tanquam a traotio fieri praelo violentam constrictionem , & compressionern patitur. inare in pulsu , & tensione Cordis, licet extrinseca eius superficies ob duritiem , & ob contractionem fibrarum circularium non amplificetur, &proinde non augeri videatur, tamen stiperficies cauae internar exacte replentur & vniunitur, ita ut in actu pulsitionis moles cariau Cordis duplo maior sit ea , quam in statu quietis habebat, ut postea ostendemus. Id ipsum contingit in ventriculis carnosis auium . Praeterea in musculo massetere tactu ipso percipitur ampliatio, & inflatio,quotiescunque mandibulae contiguis dentibus ad inuicem violenter comprimuntur ad instar praeli.
Musculi contrahuntur vitali motu ingenti vi, quia
eorum fibrae a corpore adueniente inflantur tamquam a cuneis.
Ostensum iam est, duritiem, & tensionem, quam musculus acquirit, dum agit vitali actione, fieri non posse, nisi per insationem fibrarum eius . Sensu quoque constat, quod talis turgentia, & inflatio non fit sine contractione, & diminutione longitudinis ea-riimdem fibrarum. Modo ostendendum est,qudd haec
33쪽
Io. AL. BDRELLI Cap. 1. De phenomena saluari non possunt, nisi porri fibrarumcimodis , & nati seu lorum inflentur ab alio corpore, tamquam a cu-bu, . Constat enim ex diei is , quod actio vitalis municis, Iii' sculi, qua contrahitur, fieri non potest a simplici fi- 16ium' 6n -cOt rugatione, Vel condensatione, siue avi ma- tractio fieri chinae , siue ab impulsu spirituum producta. Qua a si P0xςst verum esset, non cresceret substantia corporeae musculi , sed retineret eamdem molim , scilicet post
contractionem crassities eius tantum augeretur,quan
tum eius longitudo decurtata fuit; at hoc est: euidenter falsum, cum carnosa musculi cordis substantia in actu pulsationis duplo maior sit mole laxa eiusde reta eo quod nil prorsus alterata externa qua alitate, & figura , cauitates eius replentur ab ipsa carne . expulso sanguine , qui ibidem continebatur. Porro tale augmentum molis ' musculi intelligi non potest: absque additione noui corporis ibidem insinuati, vel absque rarefactione ipsius musculi cordis , scilicet, nisi eius pori dilatentur admittendo vacuitates. Hoc secundum videtur impossibile , nam cauitates vacinae interceptae mollitiem, & laxitatem potius, quisn duritiem in musculo producerent. Rustat ergo, ut in eo vitaliter operante noua substantia corporea , vere superaddatur, quae aut sua plenitudine poros impleat , vel vi percussiua eos dilatet. Quia postea a tali noua substantia inflante non augetur fibrarum longitudo, sed potius decurtatur. Ergo multo magis lateraliter fibras inflando, crassitiem earum auget. Talis autem inflatio esset impossibilis , nisi particulae corporis ad uenientis ad instar cuneorum insinuarentur intra p0' rositates earumdem fibrarum , aut illa spatia vi per cussiua expanderent, quae actio pariter ad vim, S
34쪽
actionem cunei reducitur . inare patet proposi
Sed inquiunt naturam audere, & posse aliquid supra leges mechanicas . Egregie profecto, quasi leges mechanicae non essent neccssariae ; & proinde natura contra leges necessitatis a diuina sapientia praescriptas, scilicet impossibilia agere posset. Alij postea non verentur assirmare, non debere nos ex pusilla nostra capacitate naturg thesauros dimetiri. Sicuti enim nos ne dum trahimus pondera , sed etiam varijs motibus gladium impellimus, vibramus & agitamus, sic spiritus animales possemusculos mouere . At hi boni viri sicut in sectionibus anatlaomicis peritissimi sunt, sic si mathematice, scilicet phisosophice ratiocinarentur,perciperent , quod omnes gladij agitationes ex circularibus componuntur, quorum sin gulae fiunt ab illa prima immediata, & simplici museculorum contractione , quae per tensionem & inflationem fit, & sic comprehenderent,vim motiva musculorum non saltibus & tripudijs, sed simplici impulsu per in cuneationem , & contractionemnausculorum productis
De Causis non queris contractionis Musiculorum , quae ab abys adductae sunt. LICE T Natura in omnibus suis: operationibus, admirabilis sit, nemo est, qui in stuporem summopere non rapiatur , dum ingentem Vim , elaesegiam mulculorum contemplatur, atque intimitis caui βω organae,&artificia , quibus natura talem opera tio
35쪽
32 IO. AL. BORELLItionem exequiitir, percipere satagit. Et quia faciliu falsi deformitas , quam pulchritudo veritatis ab humana imbecillitate percipitur ; ideo falce opiniones
prius a nobis reijciendae erunt , tum, quia haec est pars scientiae non contemnenda,tum etiam, quia falsitatum exclusio nos ad veri inquisitionem facilius mantidicit. Et Primo ostendemus .
A facultate incorporea naturali musculos immediate
Omissis argumentis, quae contra facultates naturales incorporeas a Galeno inculcatas afferri solent;aduerto solummodo , quod musculi non agunt vitali motu , nisi se contrahendo: talis. autem contractio violenta non sit, nisi per duritiem, & inflatione no , quam musculus acquirit. Iam talis inflatio concipi non potest absque aduentu , & insinuatione alterius corporis ; Nam moles musculi corporea, nempe illa, quae trinam dimensionem habet, augeri, & inflari non. potest a facultate omnino incorporea, quae ad instar
puncti indivisibilis nullam magnitudinem habet. Sed non desunt aliqui, qui potius Aristotelis, quam
naturae vocem audire velitat: & hi non verentur asp- mare , musculos inflari posse per rarefactionem partium in musculo contentarum; qua rarefactione per simplicem motum fieri posse a facultate incorpore censent ; sicuti ab impetu,ente incorporeo, immediate
grauia, & proiecta moueri putant. Sed ijs me fecissC satis censeo , ostendendo , quod impetus non est
36쪽
aliud , a quam motus ipse , qui in subiecto mobili viget ; & ideo non est entitas diuersa a motu, quae vim activam continenter exerceat, impellendo grauia,aut proiecta, sed potius impetus est ipsius proijcietis effectus perseverans ,r scilicet est motus , quo mobile agitatur . Et ideo non erit facultas incorporea per si subsistens , quae naturaliter , ct immediate corpora ,
Sed contra hanc doctrinam afferri potest egregium experimentum doctissimi neotorici , qui obseruauit , quod si pilae ligneae leuis penna gallinae insinuetur , & postea grandi impetu proiJciatur, excurrit sane pila retardato cursu ob pennae volantis impedimentum , quod si forte a pila penna avellatur , ut faepe accidit, tunc pila impedimento liberata, celerius per aerem currit , non secus ac homo, reiecto onere quod raptabat, celerius currere potest. Hinc deduci posse videtur, quod causa motus accelerati in pilata illa proiecta,pendeat a grandi conatu impetus in ea existentis, qui vigebat, sed non poterat ob pennae impedimentum aequalem velocitatem CXercere. Cui dissicultati Respodeo,quod re vera no retardatur motus pilae ab impedimento pennae, nec acceleram. lux post pennae disiunctionem ; sed aeque velociter sit, licet visus in hoc criterio decipiatur; quia pila a penna postice raptata, & mire circumuoluta non secus,ac nauis a temone agitato cogitur non directo, sed itinere tortuoso, & spirali transferri, quae diuerticula ob exiguitatem latere possunt, & sic motus pilae retardatuS apparebit dum aeque velox est,ac post pennae disiunctionem , quando in directum extenso cursu fertur : Ex quo insertur, quod causa motus pilae non sit
37쪽
c,p.1.Cau entitas is inpetus incorporei , in ea existentis, δt conti-sae non verae nenter agentis, scd sit primus impulsus proijcientis; pulbiuieii- motus perseiterans in pila erit effectus il ciunttir. lius primae percussionis a corpore impellente factus. Praeterea, aut rarefactio illa inusculi fit sine admixtione , & tunc musculus plenus acquireret maiorem molem absque additione noui corporis , quod est impossibile: Aut rarefit per admixtionem plurium Vacuitatum, & tunc intra poros cedentes corporis mollis , ut caro est, spatia vacua perseueranter immanere possent in musculi actione vitali continuata, qubd est impossibile: Non quia natura vacuum abhorret, sed quia fluida corpora , & mollia sua grauitate ad inuicem uniuntur,& constringuntur. Vnde sequitur,quod inflatio musculorum a simplici facultate incorpore
essici non potest. P R O P O S. XVI I.
Neque spiritus, seu aura corporea, ut aer est, musculos vitali actione mouere potest.. Non desunt, qui spiritus animales corporeos te nuissimos, ut aura est, causam motivam musculorum esse pronuncient. At hi non possunt ab innumeris difficultatibus se expedire.oportet enim, ut aura illa spirituosa, aut impellat musculos, excurrendo intra- eorum cauitates ad instar venti, vel eos inflet sua copia & plenitudine , aut potius ebullitione , & rarest' itione quadam porositates musculoru ampliando eo ru contractionem efficiat. At haec videntur impossibi lia, quia actio musculi est mera c6tractio longitudini ip
38쪽
ipsius,eo quod extremi termini motibus contrarijs ad inuicem accedunt,se inflando,& turgendo secundu latitudinem,quae actio concipi non potest absque cunei
operatione, quatenus illi spiritus non secus,ac cunei ferrei intra poros musculorurn insinuati, fibras contrahunt tanta vi, ut grandia pondera suspendere valeant . In tali porro operatione primo requiritur ah paratus cuneorum , secundbdurities eorundem,tertio ViS motitia, quae eos violentissime impellat. QiIoad primum non video, Vnde tanta copia aurae spirituose
adueniat,& in quo specti spiritus illi recondantur: qui
licet adesse stipponantur, nullam tamen duritiens habebunt,cu rariores,& molliores sint qualibet spongia, lana, aut gossipio . Et quamuis aer in utre inclusus resistat compressioni, quam ericit ingens pondus incumbens, non secus,ac massa ferrea , nihilominus talis actio diuersa est a cunei, tu musculi actione,quia non eleuat altius pondus incumbens, sed tantummodo resistit eius compressioni. Oporteret ergo, Vt insufflari, & insinuari posset noua copia aeris, vel lix eisdem poris generaretur, ut cunei actionem eXerceret . Et proinde semper maxima illa difficultas redit, a qua nempe causis pendet grandis illa vis motiuata, quae impellit intra poros musculi nouam illam copia aurae spirituosis : & ratio difficultatis est, quia corporibus rarissimis, vigossipio, & aeri imprimi non potest vehementissimus impetus proiectilius; videmuSenim talia leuissima corpora etiam a vi ignis tormenti bellici impulsa subito cadere , & dispergi. Pariterque Videmus,quod aera quocumque vento impulsus,
insinuari no potest intra spogiae porositates patulas, v x eius molem inflet, & turgidam reddat. Dicere postea,
39쪽
quod intra poros musculi iussu volantatis , seu appetitus sensitivi in actu tesionis musculi generetur noua illa copia aurae spirituosae , & e contra abeat , & destruatur, quando musculus relaxatur, & quiescit,est quid simile somnio . Praeterea nec ebullitio Irta musculis fieri : osse videtur ; nam sensu patet, nullum feruorem, & ardorem tunc temporis in musculis eXcitari,praeter consuetum teporem: inamb in piscibus nulla caliditas sensu percipitur. Tandem hac experientia uniuersa haec fabula reijcitur: Sectis cnim in longum musculis viventis animalis, intra aquam de mersis , in qua ob dolorem vehementissime agitantur,in tam grandi, copioso , & vehementi feruore, &ebullitione illius aurae spirituosae in musculis excitata erumperent,dc ascenderent a cicatrice innumerabiles bullae aereae per aquam , ut in alieno feruenti conti gite quod prorsus non apparet. Igitur non a spiritibus corporeis musculi inflantur , & mouentur .
Nec a succo, aut sanguine musculi porositates infla te , fieri potest eorum vitalis contractio. Non desunt clarissimi viri, qui credant, musculos inflari a sanguine copiositis ex arterijs immisso , qui per sociam venam effluere, & elabi non possit, nomsecus,ac in pene contingit, & licet actio, εο effectus diuersificentur in his organis,cum penis augeatur nedum in latum , sed etiam in longum,& musculus decurtetur , nihilominus cum ambo a sanguine irrigen tur , & rubescant,oportet,vi turseant, & indurentu
40쪽
a copia eiusdem succi sanguinei poros eorum replen- Cap.r.Cau tis . Verum,quia substantia spongiosa penis undique non Verae distrahibilis est,sit,ut secundum trinam dimensionem augeri possit. At fibrae musculorum adeo tenaces, & ciuntur. rigidae sunt , ut elongari nequeant , ut sunt fides neria eae citharae : & ideo quando porositates eorum ab eisIuuio sanguineo replentur, dilatantur solummodo in latum,non in longum ; & ideo corrugatis fibris decurtari debent. Sed facile vanitas talis sententiae detegetur,serio aduertendo , in quo nam consistat difficultas huius operationis . Vt enim grande saxum suspendatur, non sufficit apparatus cuneorum ferreΟ-rum , sed praecipue inquirendae sunt vires motius,quq ingenti vi cuneos percutiendo, & impellendo saxum dimoueant. Sic pariter, ut musculi suspendant vasta pondera, facile haberi potest copia guttularum fanguinis , quae ad instar cuneorum intra poros fibrarum musculorum insinuari possint; Sed unde reperiemus vires motivas tantae energiae,ut cuneolos sanguineos validissime impellendo, ingentia pondera superare queant λ. talis enim,ac tanta vis motiva necessario, aut erit propria sanguinis, aut ab externa causa bimpulsiva pendebit. Propria sanguinis esse non potest. Primo , quia vis sanguinis exilis , & debilissim esse videtur; quod conijcitur ab obscuro motu vndulationis, qui tam torpidus , & debilis est, ut fest pondus aegre superare valeat, & potius censeri possit motus fermentativus , quam loco motitius . Igitur si a sanguinis aQuentia musculi contraherentur , tunc vis motiva minima immediate , & absque machina superaret resistentiam centies , & millies si