장음표시 사용
481쪽
Cih.ii. De quae postea insigniter amita excandescentiam labes
tiu,'' Inchoato deinceps paroxysmo,ispe vomitus bilio si fiunt , quia in rigore, & tremore febrili, ab ijsdem
succis nerueis acredine coinquinatis membranae totius corporis convelluntur,praecipite stomachus,pyr0lus, & colidocus, qui neruis abundant et & ideo spas mocotractis, bilis e felleo meatu copreta expellitur in duodenum, do hinc in stomachum, & tandem peros eijcitur .. Praeterea praecordiorum aestus fere intolerabilis, licet immediate a vehementissimo motu sanguinis pendeat, ut dictum est, mediata. tamen causa est mordicatio facta a succis nerueis acribus intra musculum cordis , unde pulsationes tam vehementes
Sitis ardentissima, & inextinguibilis ne dum a calore, sed praecipue producitur ob particulas acres,& latinas, quibus glandulae copiosissimae linguae, sed
ciui osophagi, & oris ventriculi infarciuntur ob iam di stam obstructionem,& fermentationem,qui neru0 ibidem desinentes , & papillas neruosas linguae c0r rodunt , lacerant, & pustulosas,nigras, stabrasqRςi in acutis praecipue reddunt. Digna tamen animaduer fione est dii tersitas huius operationis ab illa , quan piper, & sales acres linguae, & faucibus obuoluti producunt. Hi enim sitim quoque grandem excitant sςd sine oris. ariditate , imo sputum copiosis me prouocant , . contra febris . Qvie diuersitas prη clare confirmat veritatem nostrae Theorice ; quia si νδ se excretoria, si ilicet ductus saliuales glandularum oris in febricitantibus non fuissent obstructi, ne si δ
482쪽
rio sales mordicantes neruos ibidem desinentes,deberent proauuium saliualem p rouocare , ut in sanis contingit; Igitur ariditas illa, & siccitas maxima oris febricitantium suadet , quia veredactus excretorij glandularum obstructi sunt, ut supposuimus in nostra theoria. Incidenter tamen noto , quod vulgo a fuliginosis vaporibus e stomacho ascedentibus nigrore linguae fieri censent; quo nihil insulsius dici, aut excogitari potest. Quoad dolores,praecipue capitis, in febribus facillime saluantur in nostra sententia. Qitia a salinis succis acribus, &pungitivis,per neruos excurrentibus, possit ni membranae, & nerui mordicari, & praecipue in cerebro,ubi sensu exquisitissimo donantur,& proinde dolores, de spasmos possunt afferre . Quod tantopere vires debilitentur, & lassitudines spontaneae in febribus contingant, facile ex nostra sententia deducitur. Quia laesio fit in neruis , & ideo dissipantur, laedunturque spiritus , seu succi neruei qui sunt substantiae exiguae molis , sed impetur facientes in animalibus ; non autem in sanguine existunt, eo quod phlebotomia etia liberalis nil fere debilitat, nisi maior pars sanguinis evacuetur . Vigilia, & deliria, quae paroxysmis associari selend,
eadem facilitate in nostra sententia saluantur ; ambae enim hae operationes fiunt 1n cerebro a succis acribus , & ptingitivis id irritantibus, & perturbantibus ordinatos motus spirituum. Syncopes multis modis fiunt, licet ab eadem Ca se immediate, sed in febribus , de quibus in praesenti .gimus, pendent a mordicatione oris ventriculi otis piam neruorum trunci sexti paris ibidem desinen tium
483쪽
Cap:2I. De motu exca descentiae
tium, unde cerebrum , & cor assiciuntur. talis mordi catio fieri potest a quolibet succo acerrimo, a veneanis, a lumbricis, & alijs eiusdem generis, et ab eadem causa cardialgia producitur. Motus conuulsivi in paroxysmis aegre saluari p6s sunt , nisi in hac nostra theoria ; nam,ut certi aliqui musculi tensissime contrahantur, non consentienita voluntate, fieri non potest, nisi ob acredinem , &pungitivam naturam, quam spiritus ,& succi effundunt e neruis intra eosdem musculos,& eos irritando, motus illos inuoluutarios producant. Postremo loco in acutis, abscessiis in glandulis maioribus , & exanthemata mirifice nostram sententiam comprobare videntur ι quia succi neruei tanta malignitate, et venenositate affici possunt, ut excreti ii glandulis maioribus , vel in papillis cutis,abscessus,et cancrenas efficere possint; quod contingere solet,n0ssin principio febris, sed post quam confecti sunt aliquot paroxysmi, scilicet postquam ab effluuio sanguinis vehementer circulati deostruuntur orificia neruorum intra flandulas desinentium, ut mox osten'
Causa diminutionis, et terminationis febrilis affer
Producto paroxysmo ad excessiim femoris M. in debemus iam declarare, quare , et quomodo id i ipse minuitur ordinato decremento usque ad total metus eXtinctionem. Quia ob turgentiam glandular. μ' vel
484쪽
Vel ob visciditatem in eis contentam , Obstruuntur Cap. 11. De orificia neruulorum ibidem desinentium : ex quo fit, mea- ut succi neruei retenti , et male affecti fermententur , et neruulos pungant ; et ideo cerebrum, et postea cor irritando,febrilem motum producant. Igitur vigente , et perseuerante febri, necesse est, ut sanguis vehementer ab arterijs intra glandulas impulsus, sua feruida filiiditate, et rapidissimo attritu abluat, abradat, tollatque obturamenta corrosiua, quibus ostiola neruulorum intra glandulas disseminatorum obstruebantur, et etiam aperiant aliqua vasa excretoria . Ex qua apertura sequitur, ut succi neruet acres, fermentatique,non ampliti impediti,essuere, excerniqu e neruis intra glandula. possint, et hinc partim intra venas emitti in easdem glandulas desinentes iuxta naturae leges, quae venas ad excipiendos succos destinauit partim vero excerni queant per vascula excretoria nuper aliqua ex parte deosti ueta- Dum igitur sensim e neruis expelluntur praedicti succi fermentati, et acres, qui irritando,catis a febris fuerant, nece est , ut continenter excandescentia febrilis mitescat,et
minuatur et tandem completa exoneratione neruo
rum , et expurgatis a sircina acrium succorum, cessa bit necessario irritatio, et commotio vehemenS musculi cordis ; et proinde quies eius, et finis paroxysmi febrilis subsequetur.
Sed ne quis putet,neruos a succis fermentatis,acribusque expurgari omnino non posse per effusionem eorumdem intra glandulas, nisi spiritibus omnibus effusis, ut nerui exinaniti, et exucci fiant ; hoc enim sine animalis interitu fieri non potest; Cogitandula potius est, non totam massam succorum nerue in
485쪽
De aeque, et uniformiter contaminatam esse debere, ad
. .e o aceto oppleti, E quo acredo tolli non, tibiiii, potest , nisi totum acetum effundatur, eijciaturquS; sed potius sicuti feces vini, & flegma a sulphureis'& oleosis partibus separata in fundo vasis subsidentia commode educi ε vino, & ab oleo possunt per Aramen in fundo dolij apertum it sic quoque succi acres fermentati subsidere possunt in infimis partibus nemuorum propὸ glandulas obstructas , & proinde ab
apertis orificiss eorum effluerc possunt,remanente reliqua massa spirituum nerveorum syncera, & a salibus
Quod vero aliundE cor irritari possit , lices actu
non tangatur a salibus acribus in remotis partibus neruorum sepositis, facile suadetur. Quia nerui eius
naturae sunt, ut mordicato uno eius extremo termi
no,sensus dolorificus in loco dissito percipiatur: sicut laesa spinali medulla ob contusionem, aliquando in genu, & crure dolor perceptus est; pariterquc inti ma fouea auricular vellicata, excitatur laesio, & commotio in septo transuerso, & in musculis intercostalibus, a quibus vehemens tussis efficitur. Idemquω innumeris alijs exemplis comprobari posset. Quare manifestum est, quod ex nostra theoria facith adaequata ratio reddi potest diminutionis, &ζη tinctionis paroxysim i febrilis Pariterque resolui potest hoc aliud Problemata Quare initio morbi urinae non sunt alaeratae, sed post primum , & secundum paroxyisum suam malitia
ostendunt ξ Ratio desumi posse videtur ex eo , qV44 ante primum paroxysmum succi salini, qui sunt sex mentum sebrile , non in venis, sed intra glandul/
486쪽
obstructas , & deinceps intra neruos detinebantur, & Cap.etet. De ideo mirum non est,urinam a sanguine separatam im- excismunem esse ab impuritatibus in sanguine non adhuc tibici 'existentibus , sed postquam confecto paroxysmo praediisti succi salini e neruis intra venas magna ex parte exonerantur, necesse est, vi aqueae sangninis serositates a praediistis salibus inficiantur, impraegnenturque, ut aquae natura exigit; proindeque urinae ostendent malitiam, & corruptelam a dictis salibus dependentem .
Q modo paroxysmus febrilis denuo reno. uari possit post certa, & determinata tempora.
In praecedenti iam diximus,quomodo paroxysmus febrilis diminui ,& tandem, in intermittentibus,om nino remitti, & extingui postr. Restat modo diff-cillimus nodus dissoluendus,quomodo, & quare post
certa, & determinata tempora paroxysinus renouari possit, ut nimirum exactilis , quam horologium,sta tis temporibus redeat; cuius phaenomeni tam ardui latent adhuc intimae, propriae, & immediatae causae ἰquare contenti erimus coniecturis illis generalibus , quae subodorari possunt. Quia completo uno pam ηysmo,subsequens renouari non poterit, nisi denuo reliquiae fermenti, & humor viscidus aucti, multia plicatique obstruant secunda vice excretoria Vasaia s repleant, & pungant orificia neruulorum earum
487쪽
dem glandularum . Et completo primo paroxysmo, cessat effluxus vehemens sanguinis, a quo ostia glandularum patula, & aperta retinebantur. Et aliunde reliquit fermenti in glandulas noua elaboratione suci eos viscidos, & acres aduenientes fermentant: ergo ab ijs vasa excretoria, de postea ostiola neruorum secunda vice infarciri, obstrui, & pungi poterunt. Modo certum est,uniuersam hanc operationem fermentativam , & Obstruetionem vasorum in glandulis fieri , ikabsolui debere certo, & determinato tempore, non in instanti ; siquidem succus fermentativus, &viscida materia esset in omnibus febribus eadenta , ciusdem acredinis, & consistentiae ; & vasa eodenti
modo disposita inieisdem viandulis proculdubio
semper eodem tempore tale operatione complerent; proindeque in omnibus febribus tempora intermittentiae essent aequalia inter se . Porro cum videamus, inaequales valde inter se esse durationes intercapedinum paroxysmorum, ut nimirtim a principio unius ad initium alterius subsequentis intercedant hora Viginti quatuor in quotidianis , & horiae quadraginta octo in tertianis, atque horae septuaginta duae in quartanis,l fatendum omnino est , vim fermenti, α materiae visciditatem in hisce diuersificari eaden proportione temporum inaequalium, quibus opertiones illae febriles complentur. Et quidem ex viil gari opinione talis differentia in quatuor humorib. alteratis, & fermentatis ponitur, ut nimirum long intercapedo inter antecedentem, & subsequentςm parOZysmum in quartana dependeat ab inertia, torpore humoris melancolici, frigidi, atque terreii q
488쪽
coatra breuius interstitium in te tiana pendeat a mobiliori qualitate flavae bilis calidae, et igneae ; & maior frequentia paroxysmorum in quotidianis a nobilissima sanguinis natura aerea, & viuidiori producatur . Sed quia tota haec doctrina de quatuor humoribus , eorumque proprietatibus, & operationibus merito antiquata, & reiecta est, cum ne dum nullis sarmis rationibus fulciatur, sed praeterea phaenomenis febrist nullo modo satisfacere queat,ideb alia hypothesi hoc problema resoluere tentabimus. Aduerto igitur , quod licet plurimis modis saluari possit inaequalitas intercapedinum paroxysmorultata , ille tamen seligendus mihi videtur,qui ne dum omnibus phaenomenis satisfaciat, sed etiam omni ex parte congruat, facilis quoque, & simplicissimus sit. Is porro, ni fallor, talis erit. Diximus, quod nisi orificia neruorum obstruantur, punganturque, paro. xysmus exacerbari non potest. Igitur si secunda ob structio, & vellicatio fieret non prius, quam exactis horis 2 . vel q8. aut 7 a. horis, deberet tot horis praecise retardari excadescentia secundi paroxysii. Quia vero causis obstruentes, & irritantes orificia neruorum in glandulis desinentium , non sunt aliae, quam siseci viscidi, & lenti, & acres in glandulis collocati, Igitur si praedicti succi talem consistentiam haberent, ut obructiones perficere possent teinporibus inaequalibus superius expositis,deberent effectus febriles ijs inaequalibus temporibus fieri. Videndum modo est,quomod5 consistentiae succorum viscidorum differre postini in quaesita proportio Re. Ι oc autem non videtur dissicile e si enim in tribuS
489쪽
cap ., t. De cyathis infundantur aequales partes aquae v. g. motu exci- singulis libra una; et in primo misteantur sex unciae farinae , aut alterius pulueris gluten essicientis: i secundo vase misceantur unciae tres farinae ; in tertio vase dive unciae tantom. Manifestum est amomos farinae spatium eiusdem molis aquae occupanteri nota
aequis interuallis a se inuicem distare posse; eo quod
sex unciae farinae continent duplo maiorem granulorum farinae multitudinem , quam eiusdem tres unciae habent : Et ideo athomi huius duplo interuallo ab inuicem recedunt, quam athomi illius. Hinc sit, ut in descensu farinae ad vasis fundum gluten eiusdem consistentiae conficiatur temporibus inqqualibus,nempe duplo citius in eo cyatho, in quo farina duplo copiosa fuerit. Supponamus modo, quod gluten primum contingat canalem aliquem , uiuum lentissimo ,& torpidissimo cursu effundentem , eumque obstruat spatio unius horae, ibidem nimirum eiectis, & coag mentatis particulis glutinosis - Patet, quod gluten secundum semissem dosis materiae obstructioni aptam habens, tarditis eumdem canalem obstruet, nempe duplo tempore: tandem gluten tertij vasis, cuius ma
teria glutinosa subtripla est primi, & subsexquialter/secundi glutinis, obstruet eumdem canalem longi0ri tempore, scilicet triplo primi, et sexquialtero secun di . Hoc igitur cum lumine naturae fieri posse constex plane in casu nostro excandescentiae febrilis, omnino illi exposito exemplo simili, idem fieri posse probabi liter conijcere possumus. Nam ab orificijs neruul0 tum in statu quietis effluunt succi neruei torpidis Ino cursu intra glandulas . Ergo materia viscida, ς
490쪽
aeris,contingens praedicta ostiola, dum turget ob fer Cap.1i. Dementationem,facith insinuari potest, obstruere,et pun- motu excolere illa ostiola , et hoc absolui deberet temporibus tibi g,''
reciproce proportionalibus consistentiae glutinis , scis licet eius, quam habent materiae moles admistat,gluten escientes. inare in quotidiana illa materia V. g. unius scrupuli admista, si obstruetionem complere poterit post horas et . in tertiana subduplum molis eiusdem materiae obstruistionem complere poterit post horas 48. et in quartana subtriplum prioris materiae obstructionem complebit post horas 7 a. et tantumdem dilatari intermittentiae , seu distantiae inter primum, et secundum paroxysinum. Et haec generalia circa hoc problema mihi conijciendo dici posse videntur. Progrediendo postea ad febres continuas , hae quidem non videntur differre ab intermittentibus , nisi in petieuerantia continua excandescentiae febrilis crescentis,aut decrescentis per easdem periodos quotidianas , aut tertianas . In hisce continuis febribus duae actiones contrariae supponi debent simul operantes, una est ipsius glutinis fermentati , quod ob eius copiam , et malitiam potest perpetuo obstructionem, irritationem, et puncturam neruulorum in glandulis moliri maiori , aut minori celeritate pro inaequali vi, et copia eius. Alia est ipsius sanguinis agi- ratio a febrili cordjs commotione , a qua abstergiuntur , deostru turque continenter orificia ne dorum , et excretoriorum canalium in glandulis desinentium.