장음표시 사용
451쪽
eisi. it. De sa sanguit hy, a qda febri S gignitur, Ergo dum pelli Παδ uerat alteratio Vrinae, perseuerabit quoque maliti
sebiiii, sanguinis , & proinde cffectus eius, nempe febris; sed urinae alteratio perseuerat,nedum diebus, & horis pacroxysmi febrilis , scd etiam toto tempore quietis intermittentiae a febre in Tertia harijs, & quartanarijs. Igitur malitia sanguinis etia diebus vacationis , di in termittentice perdurat; & tunc quoque sanguis per cor
continenter transit,circulando ; proindeque accens0nem in corde excitaret, &stia acrimonia cor vehementer concitare debereta ergo diebus intermittea. tice febris accendi deberet; Et propterea febres tertianae,& quartanae Omnes essent continuae, absque ulla
intermissione , quod est falsum: igitur hypothesis a sumpta falsa quoque erit.
Secundo si nulla alia de catisse aegritudo tam perniciosa,qualis febris est, accenditur, nisi quia sanguis alteratione, & putredine contracta, valde recedit a statu Uus naturali , proculdiibio sanguis febricitantius valde differret u sanguine sanorum, sicut insigni differentia vegetabilia , & animalia putrida a non pdiri dis diiuerso colore, odore, sapore consistentia, Senitatibus activis distare videntur. At nos videmu quod sanguis per phlebotomiam ex sanis hominibu eductus nil fere differt a sanguine febricitantium , ij λin acutis; in utroque enim separatur pars fluida cap dicans, albumini oui similis , quae in igne concrescit 4 parte consistenti rubicundit; eumdem saporem γῆς que odorem in sanis, & aegris retinenta Colores νςxqlices aliquantulum differant inter se in febricita pyx bu ,eaedem disserentiae pariter obseruantur in cruori
bus hominum peris die sanorum. Ititur dicendum ς',
452쪽
sanguinem febricitantium non esse putrefactum Cap.M. De
corruptumque , proindeque verum non erit , motu exca
quod a sanguine corrupto febris accenditur ,& λ- tis '
Tertid, videmus , quod ex apostemate in extremo pedis, febris excitatur , idemque contingit in fluxionibus articularibus, in his tamen sanguis nouis
Quarto, in fluxionibus catarratibus , asmaticis , &epilepticis,febres excitantur non quidem a sanguinta, sed a fluuionibus cerebri. Quinto, si ponatur corruptio sanguiuis, causa eX- candescentiae febrilis, saluari non poterunt periodi febri Ies,quq statis temporibus circuitu laeto renouantur in intermittentibus de non es. ad esse, ut in quotidianis, tertianis, & quartanis contingit. Quod satis suadetur ex eo,quod ipsi nequeut saluare tales effectus assignado illos diuersos gradus alterationis,& corruptionis sanguinis, a quibus periodi febriles producantur; sed coguntur recurrere ad mysteria motus lunae,ad numeroruin facultates, & ad similes machinas. Praeterea si sanguis putridus,dum transit per cor, ipsum irritando, aut venifica qualitate assiciendo,&brem excitat, quomodo cessare periodus febrilis potest Θ Quia, inquiunt, in paroxysmo humor peccans concoquitur, & a natura expellitur per poros, aut eij-citur e locis principalibus ad intestina, vel ali5,tam quam ad cloacas . Sed si hoc verum est, quare post certum tempus intermissionis redit febris Θ Aiunt, remansisse fermentum , quo denuo sanguis corrumpi potest in determinato tempore , & sic denuo creare potest febrilem excandescentiam . Verum,quia con
453쪽
choando nouam alterationem Inasia: sanguineae, e64 tinenter augendo corruptionem per gradus , conti iritato,non Vero interrupto motu , Ut constat ecipe
rientia in fermentationibus vegetabilium,& humorb.& cum tali inchoata corruptela sanguis per cor con tinenter circuit, proindeqiue cor afficiet suo gradu malitiae ; & putredinis acquisitae : Ergo semper febri perseuerabit, nec daretur perfecta quies , & intermi sio totalis a febre , sed haberet periodum continu6 crescentem us se ad excessum: & hinc continuato progressu decresceret usque ad infimum terminum , in quo non quiesceret, sed interrupto motu deallis augeretur: Vt contingit in oscillationibus fune-pea-duli, &in fluxu, & refluxu maris ; eo quod semper Viget causa motus, aut augmenti eius crescenti causa, vel decrementi,dum causa motus diminuitur. Clim igitur hoc sit falsum,perseuerat enim quies a febre perplures horas, & dies integros ; non igitur corruptela in massa sanguinea generata, & augmentata morb0Samotionem febrilem creare potest. Si postea supponamus cum aliquibus Alithoribili fermentationem fieri, & asseruari in aliquo specu, angulo corporis animalis , hoc quidem in anatomi λeXperientia refellitur , niisquam enim in corporibri febricitantium tales specus , seu cloacar repleta: b. moribus putrid is conspiciuntur , sed in omnibus Vi sceribtis , vasis, et carnibus sanguis, et humores csep tinuo , & non interrupto motu fluunt, & refluunt i licet aliquando adsint abscessus, & apostemata j p terna , tamen hoc rarissimum est, di fere semper st bres accenduntur absque ullo ab se essu; immo aliqyli
454쪽
db a simplici intemperie s alida, aut frigida, a vigilia, Ca=.1i. Dira, aut tristitia excita nitur febres periodicae quoti- motu exedianae , & tertianae , 'ita qbibus nullum internum apo stema reperitur. Vnde constat, quod febres humorales non semper excitantur a sanguine male affecto, &contaminato a commistione succi alicuius fermenti-tij,asseruati in aliquo specu corporis animalis.
Non accenditur febris a chilo alienae naturae a sanis guine , qui fermentationem, ebullitionemque eiusdem sanguinis inducat. Sed antequa ulteritis procedamus,operς pretiuerit. expendere doctrinam doctissimi Neotherici de eodem argumento . Supponit ipse , quod vere sanguis corruptus febrilem excandescentiam per se essicer potest, quotiescunque spiritus,& pars sulphurea sanguinis exaltata ,:& efferata ,caeteris sanguinis partibus supereminet,& cum ijs coniungi nequit, essicit luctam quamdam, quae ebullitionem,& effervescetiam febrilem creat. Ait praeterea, qu6d fermentum, a quo sanguis alterati ir, de foris aduenit, nempe est succus nutritius sanguini aetherogeneus , & proinde ei aegre aD similari potest , qui ad plenitudinem in vasis congestus,fermentationis motum, ebullitionemque induce-xς potest- Quia vero praeuiderat maxime negotium facessere intermittentium febrium, periodoru renouationes , nititur dissicultatem hac ratione declinare.
Ι-icet confecto paroxysmo, succus nutritius sanguini aetherogeneus subito paulatim eidem sanguini admi Lil a scear
455쪽
C,ν.11. De sceatur,non proinde febris subito accendetur, sed εχ est. quousque vasa repleantur, & turgeant f hiiii, ut ebullitio vehemens febrilis fieri possit: non secti, ac cervisa, vel vinum nouum viribus infusum,& striacte occlusum , ut evaporare nequeat , lices fermentescat, tamen sine femore, & impetu ibidem continetur, sed multiplicatis vaporibus ibide cohibitis tota mas sa turget, ebullit, & adeo insigniter fermentescit, ut vas viris distiliat, disrumpaturque; quae operatio perficitur , completurque stato tempore, veluti in intermittentibus febribus. Contra quam doctrinam aliqua dubia proponam . Primum est, quod ex eo, quod in febri sanguis agitetur, & calescat feruentissime, non sequitur, talem feruorem produci tamquam a causa ab ipsis sanguinis fermentatione,& ebullitione,ctim talis effectus agitationis sanguinis produci possit ab aliqua alia causa.
Quod aliunde ex eorumdem verbis colligitur.' concedunt enim,ex mordicatione, & titillatione ipsius c0γdis produci posse vehementem commotionem cordis,& consequenter sanguinis commotionem, quae ebdi' litionem smillati tr. Igitur non est necesse , Vt e con
tra solummod5 sanguis ipse fermentatus sit primari
causa,excandescentiam febrilem producens. Secundo,uidemus in actu feruentissimae iracundix excandescentiam omnino similem febri, quoad vehς 'mentem fere conuulsivam cordis, & arteriarum pul fiationem,quoad ssium,ardoremque circa praecordi in quoad feruorem, excursionemque sanguinis per Upi uersum corpus, quoad sitim, amaroremque oris, qWψ
ad commotionem viscerum, . tremoremque eXtren λ
rum pamium tamen sanguis primquam temperi β'
456쪽
suam naturalem retinet, est dulcis; nullam acredinem, nec signum abundantiae salium, aut sulfuris exaltatiostendit: Constat ergo, produci posse excandescentia febrilem ab alia causa, longe diuersa a sanguine fer
Tertio cum afferitur,in motu febrili spiritus, & sulphur sanguinis exaltatum, & efferatum esse, ita ut caeteris sanguinis partibus superemineat, & cum ijs coniungi non possit, & ideo luetam illam,ebullitionis inducat ; sunt haec si id,quod sentio,proferre licet
verba metaphorica gratis , & confidenter prolata , , quae causam commotionis fermentativae sanguinis nodeclarant, neque eius existentiam probant. Dicerem potius,in mistis reperiri ignis innumeras particulas, & praeterea alias, quae aptae natae sunt sponte se nnoueret vero varie nectuntur, & vinculis constringniatur , ut in calce igniculi retinentur', quae si contingat ab humido , vel a con sueta motione interna, vel externa, ut vincula dissol- 'uantur,partes illae vi motiva perditae,libertatem nacts, suam indolem exercent se mouendi , &ideis reliquae misti partes ab illis agitantur, & varie reuoluuntur , commiscenturque: hoc autem in vino, calce , & alijssimilibus patet,fieri posse,iu ob facilitate distaturionis,
tium ob abundantiam spirituum , seu igniculoruim , aut hisce analogorum : in sanguine vero non videtur, tam grandis esseruescentia fieri posse , cum non adsit Vopia olei, siue spiritimin, ve in vino & illi spiritus ῆς res , qui per distillationem a sanguine eliciuntur, dubium est, an opificio, de commixtione ignis ut in calce immiscentur geniti sint , 'quod in multis casibus doctissimus Boyle animaduertit ..
Cap.2i. De motu excadescentiae
457쪽
C, dii. De Quarto, circa modum , quo nititur idem . Auth6hrenotiationem paroxysmi in intermittentibus,
satiui ' obseruo, quod exemplum musti conclusi tu tria vires
& ibidem bullientis,quod ob nimiam turgentiam vas dissilit,male adaptatur fermentationi sanguinis intra
venas, a qua paroxysmus febrilis renouatur in inter mittentibus; quia mustum inclusum intra vires,sem per eodem tenore fermentatur,ic bullit, scilicet aeque incalescit, & aequalibus temporibus gignit ampullas vaporosas eiusdem molis,aeque numerosas, & aequali frequentia,sive viris turgeat, siue non . Et ratio,quare ob nimiam turgentiam vas dissilit, non est,quia tunc inclusum vinum maiori vehementia fermentatur, sci licet magis calet, & maiori proportione, & celeritate ampullas vaporosas gignit. Sed tunc praecise completur repletio viris, & deinceps aucta superflue m0les aeris evaporati a musto non potest in loco stricti0ii Vtris, dicta moles tantopere dilatata contineri; &proinde vim facit, ut quaerat amplum spatium aequa
te suae moli, & hinc scissura vasis efficitur. At sanguis
intra venas inclusus,si completo primo paroxys Q,λsi instar musti,fermentativum motum excrcet,& ebullit. absque turgentia, non seclis ac mustum , non video quomodo expectari debeat turgentia venarum terrarum ad hoc, ut subsequens febris accendat Miquandoquidem dissilitio vasorum sanguineorum frβ stra timetur, cum vasa sanguinea in principio noui p* x Xysmi, neque turgeant, neque sanguinem struca tem contineant imo exinanita, adeo pusila, frigida sint, ut pulsus contracti, & parui fiant; plurimum rigorem ,:& tremorem concomitantei habeant; nec ebriuitio , & caliditas Tadguinis TQ g est ut
458쪽
citur a turgentia , sed ab ipse motu sermentativo sataguinis, qui motus fit ab initio ex concessione ipsiusmet Authoris ) alias comparari non posset cum musto fermentescente . Origo ergo fallaciae in hoc c0nsistit, quod comparatur quies intermittentiae febrilis , quae esst defecius , & priuatio motus fermentativi saguinis cum statu viris musto oppleti ante eius turgentiam perseuerantis , absque dissilitione, & ruptura e in quo statu mustum fermentescit , & ebullit, sectis ac sanguis faciebat. Nam si verum est, quod
toto tζmpore intermittentiae a febre sanguis contentus in vasis fermentesceret , & ebulliret, non secus ac mustum in utre non turgido, oporteret,ut in transitu per cor feruorem , & excandescentiam febrilem ex- eitare t pro gradu feruoris ipsius sanguinis. Quapropter toto tempore intermittentiae paroxysmus febrilis perseueraret , licet minus intensius . Nulla igitur febris intermittens daretur, sed omnes essent continuae,utescendo 'continenter, & decrescendo , ut antea dictum est quod clim sit falsum, fatendum est , non a sanguine fermentato febrilem excandescentiam
Experimentis comprobatur, quod sanguis alteratus a caliditate, putredine, vel ab admixtiones alium, alit sulphuris,febrem non producit. Quotiescunque dubitatur,an aliquid sit certa,&dubitata causa alicuius essectus, qui in aliquo subiς dio
Cap.2I. De motu exca descentiae
459쪽
eto exoritur,hac regula, de elyterio dictamine natura conformi, procedendum,esse uno ore omnes Philose
phi fatentur. Si enim posita illa, de qua dubitatur , an causa sit,absque alterius consortio semper sequitur effectus, & parithr verificatiar, quod remota, & non existente illa, semper cessat effectus , affrmabimus absque erroris formidine,illam vere causam esse prodiictivam praedicti effectus . Attamen, si inquirendum est, an aliquid non sit causa alicuius effectus,tunc regula infallibilis haec erit; si nimirum remota,& non existente illa , quae ambigitur, an sit causa, nihilominus aliquando,immo semel effectus producituntuearirmare tenemur, illam nequaquam causam fuisses praedicti effectus : E contra,si illa posita, debite subiecto applicata , & non impedito effectu, nihilominus non sequitur , concludere licet, illam non extitissita causam effectus non producti, & non existentis illa natura . Modo, quia ambigimus primo loco,an caliditas actualis masse singuineae febrem pariat videmus,quod caliditas sanguinis contracta a feruore aeris aestiui, vel ab hypocausto , aut a potu abundata tissimo aquarum lucentium calidissimarium,licet sit intime applicata ipsi sanguini, scilicet diffusi sit per Omnes sanguinis particulas, & proind8 non impedirta, nihilominus feruorem febrilem non producit; abs que haesitatione concludere possumus, quod alter tio sanguinis ab actuali caliditate , febrilis motus causa non est. Nec obstat, quod aliquando a radsis soli
canicularis febres excitentur: nam hoc contingix quia contrahitur laeso in cerebro, & neruis , non gcaliditate, ut calor est. Q d suadetur ex eo, qR' praedictae febres non accenduntur,dum actu viget δη
460쪽
existit talis caliditas sanguinis , scilicet quando actu Cap.11. De radij solis caput calefaciunt , sed post aliquod tempus, empe cum caliditas illa non amplius existit,: nec
E contra,posito defectu, & priuatione intemperiei calidae actualis in sanguine ; imo posita in sanguin actuali tepid1tate tempore hyemali, & rigida Dipiditate in quartanarijs , tamen subsequitur effectus accensionis febrilis. Igitur intemperies actualis caliditatis sanguinis non est causa productiva ardoris febrilis . Secundo loco,qubd alteratio sanguinis contractata,
ab admistione spirituum . & sulphuris exaltati, vel salium on sit causa productiva febrium suadetur ex eo , quod aquae Thermales sulphureae, & salis copiosissime ebibitae intime commiscentur sangu ini, et per
Universum corpus sparguntur, et praedicipue cor ad instar torrentis irrigando, valde id irritare, et mordicare deberent, proindeque insignes. febriles excande- sc enti as producere, quod tamen non contingit . Praeterea ob urinae retentionem in calculosis, salesammoniacales urinae accerrimi massam totam sanguinis inficere , et cor ipsum perpetuo mordicare deberent, proindeque febrem molestissimam i, et continuam producere , quod tamen non accidit, Insuper,
dum Pisis degerem,solertissimi, et docti Anathomici
Carolus Fracas tus , et Siluester Bonfigliolus, me priaesente, infuderunt intra canis vivi iugularem venam olei sulphuris unam , vel alteram diagmam , &post aliquos eiulatus ligata vena canis solutus , adeo vegetus, & immunis a febre remansit , ut auidissime Qssa corroderet,debitis temporibus ederet, & dormi M in m ret,