장음표시 사용
241쪽
Asando ruminent animalia. Error e berti MagnELocus Hippocratis explicarus. Cur coagulum habeant ruminantia' cur in tertio ventre.
Vo tempore ruminent animalia sic constituta, nemo in controuersiam reuocauit.Clate et, nim apparet,tempore, quo lacte nutriuntur, nullu ruminare:eo quia lac facile coctu,pra, paratum & liquidum est,ita ut per si amecomune cum reticulo in illud e ventre labatur. Albertus Magnus 7.de Animal. 6.sentit,ruminantia post septimum aetatis mesem rum,
nare Sed puto hunc virum deceptum esse ex mala verborum Aristo telis intelligentia:qui cum loco nuper citato scribit, ruminantiasinium id septem anni mensibus agere,in alium sensum Philosophi orationem accepit is Quamobrem dicendum est, post lactationeman, malia incipere ruminationem, atque eam fieri septem dutaxat anni
tantur in ventre,neq; illum ullo pacto exasperant,aut facultatem e Pultricem stimulant: ubi vero herbae sitnt duriores &siccae.ut in mne aestatis,autumno,& potissimum hieme,tum aegrius mutantur,ctPropterea ventrem vellicant & perturbant, sicque ad revomendum facultatem expultricem concitant. Etenim dicebat Hippocrati l . de
Loqui humiles,& iccirco extenuari,cruraque ipsis facile luxari,
nant,non belle nutriri.quod item reliquis contingere ruminantibR existimandum est.C5munes,quas hactenus mihi contigit rumin)R Vel sevum, ut cornigera; vel neque sevum, neque adipem,ut cunis tu &lepus,quem scribit Plinius lib. 1 1. cap. a .non pinguesceret Paucum,ut camelus. Cur ipsis insit coagulum,quod nihil aliud Vix quam lac in casei sormam redactum,& quasi fermentatum,nullδ pq
242쪽
--ἡ ,senari potest ratio, quam vel siccitas temperaturae,merito eu h, in ventriculo spissatur lac, atq; caseatur: ut ita dicam; vel secita, , oue saeuitas herbarum magulantium, quibus matres,dum lactat. .eseuntur . Scimus nanquemulta esse herbas,utcnicum,carduum , n alia,, quibus pastore ad lac coagulandum utuntur. Rem autem; a se habere etiam Ai istotelea testatus sui liqui.9. de Hist. animal. vltistanum reliquit, inter utrinquoi dentaxa animalia leporem habere a uium, quia vζstitur herba coagulandi vi praedita: quae virum sit Satyrion an lactuca leporina ab Apuleio nominata, non est nunc disputandi locus,eo ma im quod alibi huiusmodi Aristoti sententia a nobis copiose examin ta suit. Haesi igitur est caussa coaguli; qirreperitur in ruminantibus, scilicet temperatura, vel facultas pabuli coagulatoria, velutraque , Iam vero quod non pinguescant lepores & cuniculi,eadem siccitas caussa dici potest: quemadmodum &Aris . de Partib. animal capite s .ei adscripsisse videtur in eornig ris sevi generationem,quod scribit fieri, ubi in sanguine multae te
rae commixtum .est,paucum aquae. Dubitabit hic iure quispiam,cur in habentibus plures ventres coagulum in omaso solum inueniatur. Huius rei caussam se explicuisse in Probi. tradit Arist. s. de Hist. ania mal. vlt.Sed cum in ijs,quae habentur, illud non reperiatur, puta
dumest,Ari hi Physicis problematisva,quae desiderantur, a Plutarcho, Apollonio, Athenaeo,Laertioque citatis,illud declarasse.Ego si q cquam in hac re proserre licet,dicerem, in primo ventre lae parum mutar in secundo mutari quidem atq; incalescere; sed non ad eo, ut possit in casei formam crassefieri;in quarto percoqui, & statimi intestina,inde per meserticas in corpus distribui; in tertio vero salum crassefieri posse,atq; ibi retineri:tum quia locus satis calet,&lae praeparatum iam est, ut facile cinisefieri queat; tum quia sic crasses ctum non facile per foramen abomaso & omaso commune in abd transmittitur. Quare inuenitur co ulum in omaso,quia ibi caussa effectrix,nimirum calor, magis crastefacere valet,& quia simul in uderi potestun alijs vel non aeque calor viget, vel ob lubricitatem su Rat,ut in abomaso retineri nequit. Vnde assentiri nunquam potus 6Rζrroi,qui 3. de Part.anim.vit. coagulum esse exerementum dige- ''n' tertii ventriculi,atque ob illud, tanquam vesicam propter bin zm,id factum esse contendit,
243쪽
. N lib. de Septimestri & Octimestri partu mi.
Ie enim in duos partitus est,siue suerit Hippodi auctor,sive potius Polybus, ut sentit Clemeni Alexan. vj. Strom. scriptum habetur, pueros statim in lucem editos , tam uigilantes, quam dormientes, sponte ridere, atque flere: id ibmen interesse,quod ubi uigilant, nunquam tu' tillati, alioue modo excitati, nisi post quadragesimum diem rideant. quasi indicare uelit, risum homini partiri natura,partim disciplina comparari. At Arist. 7.de Hist.animal.cap. est pueros ut a vagitu inchoant hanc miserijs plenam nkam,ita serius risum auspicari: siq; statim a partu & dormientes & uigilantes ridere interdum uidentur,id potius conuulsionis cuiusdatndubddi 'si Sardonio sertur leuis in risus formam labia distrahentis,quamueri risiis opus esse. Porro infantes nuper in lucelu editos null6 pacto lamniare sed plurimis post quartum duntaxat annum insomnia coiitingere,ut putauit Arist. q. de Hist. animal.c. I o.rationi,medicis & experientiae repugnat. R ationi quidem, quod cum insomnia in phaaeasia fiant, atque secundum hanc pueri saltem post ablactatione n0i
3. Aphor 2 . mbrbos,quibus aetas infantilis subijcitur,recensens,inter alicter alios enumerat pauores in insomnijs factos,quos Gai ob ueniri Eulum copia lactis indigesti grauatum contingere monet: immo u ro Razes & Avicenna, qui Hippocr. sententiam cons arunt, possduos a natiuitate menses somniare, licet non recordentur somniinru tradunt. Postremo qui pueros vix ambulare,& loqui incipi tra Obseruant, experientia ipsa inueniunt, plurimos eorum s/ς
in somnis loqui,exilire,pugnis ferire,atque gesta diurna dormi x quasi repetere, non secus atque adulti somniantes agunt .Hζη hi
244쪽
uerspectissimum unicuique esse queat inmitis ante qua ' in innum pueris, secus ac Aristoteles sensit, insomnia euenire. philosophum maXimum ata tueri placeat, quasi puerorum incirini, visa in earum actionum Qrdine statuenda sitnt, quas ipsemet Ahistor. initio quintilib- dς gen ianimal.exemplo ambulantium fi- ,sul e dormientium , mωja. inter operatiQReΤ vigilastilum,atque insomnia facit. Vel potiuS dicamus, ut idem Aristoteles . de histanimal cap. o ibsante quidem somniare,sed somniorum m
moriam non conseruare , Disi sero, & post quartum vel quintum annum. Quod autem scribit Plinius lib. 1. cap. 8. Atlantas populos insomnia non videre, qualia reliqui mortales valde mihi suspectum est:cum nullum hominum g nus reperiri queat, quod brutis in animae fiunctionibus cedat: idem vero Aristoteles li- de hist.animal.capite ultimo tradit, prae ter hominem somniare quoque boues, equos, cam
245쪽
HIER MERCURIALI sVARIARUM IN MEDICINAE
Auctoribus, & alijs Lectionum.
Graecos mediemis auctores esse ardoremseus beni a delitem nemo in coiitrouersia posuita At, quid sit caussa albquando Latinis, & qui caussarh, non satisqnuenio explicatum. Mea est sententia , caussae vocabulum interdumaeud scriptotes nihil aliud significare quam aletudinem maIam, sed non ad - modum grauem: Sic Plinius lib. et o cap 9. diXit,renum caussas malam eorum valetudine. Caussarij vero di cutux tum ij,qui leui qualibet de caussa morbos incurrunt, tum qhi aliquo pacto male habent. Seneca epist. 69 c in animo nosero sut Ρε Acaussariaepartes,quibus adbibenda curatio es. Plin lib. 2 3 .c. . miri mesanguinem excreantibus; au χ se vel latere mel faucibus, S parxi nuS in Hadriano. omnes inquit tuusarios liberalitatibin suble- is Marcellus quoq; Empiricus dentem caussarium,& oculum causPriu m dixit,quo pacto Vegetius in caussa esse, pro male assici usurpyuit Puto autem inde huiusmodi appellationem acceptam esse, i assecli,habeant semper caussas,quibus sese apud omnes excusenx ' que hunc in modum loquitur. At i id fecerunt, ne caussutio ist si str perpetuam vacationem dareis dem de irehantibus. Cardia μ morbum apud medi s Graecos non cordis ed ovis ventriςVm
246쪽
υjesiuae ius atq; δ ij docuerunt Verumetiam Aphrodisiensis Aleuander lib.de anima x-ca 3- & inter Latinos Cornelius Celsus, ma onaeauctoritatis scriptor lib. 3- I9 Auermes aute lib. 3. collectaneorum c. a s .cum inter cordis morbuS una cum Syncope,& tremore tardiacem recenseat,aliud a GraeciS morbi genus intellexisse vi
deiuri atq; forsan, id est quod Marcellus Empiricus ut alias dixi
inus) vocauit Corcum Plautua Cordolium, vulgus suspirium, qu uuamapud veteres aliud suspirium esse constat Ceteru Latini scri- utores an Graecis consenserint in Cardiaci significatione valde an- eos sum. Etenim recentiores nonnulli in id consensisse videntur, ut Cardiacus Latinorum morbus, di Graecorum non differant, quasi sit oris v triculi ab humoribus acribus comors affectus, inter quos est Lambinus in comm. ad a.lib.sermonum Horati j,sat. 3. & pleriq;
ali, Inductos autem hos esse existimo Celsi auctoritate lib. 3. ca. a via Cardiacum morbum languente stomacho fieri tradit. Ego verbapud Latinos Cardiacam aegritudinem etiam esse Syncopen a Galeno,& alijs Cardiacam vocatam,vel χωρ λωγμον a Gal. . lib. acuta 6s .indicatum,animaeve desectionem, ut suspicer, multis coiecturis moueor.Primo enim perspectum est unicuique Caelium Aureli, num scriptorem medicinae inter Latinos vetustissimu,lita a.de ac tis pass.ubi longissimo sermone Cardiacam tractat,non aliam aegritudinem intelligere, quam συγκοπῆν ι siue λειανο ναι, aut potiu λειπο ιαν i tum si Plinii loca, ubi hoc vocabulo utitur, mamin mus,facile erit comprehendere, apud ipsum non oris ventriculi, sed cordis morbum significari quandoquide remedia sinistrae mamae, quae est cordis secundum vulgares regio,non stomachi ori,in Cain diacis apponenda praecipit.Etenim lib.ao.c. 8. ait,& Cardiacis ilibnuntur super sinistram mammam ex aceto.lib. 2 3. c. s. & Cardiacis in mamma sinistra ib. 2 .cap. 13. Cardiacis vel sic per se imponum tura mamma sinistra item stomachi doloribus. Ad naec cum in affe-erione oris ventriculi vinum non tutum sit, &, ut ait Celsus, ad vinusistinare non oporteat nisi necesse sit,dicatq. Plinius lib. 23. cap. a. Cardiacorum morbo unicam spem in vino esse, manifeste Videtur 4yncopem ipsam designare sub Cardiaco morbo,cui Syncopitem-pζrvinum ex usu est, ad quam respiciens iuuenalis, vina generosa cardiacis accommodata,& necessaria facit his versibus, Sar. v. Ipse capillato dissim consiste potat,
Calcata, tenes bellis sociatibin uuam urat Cariaco nunquam Gathum missurus amico.
247쪽
Quae tamen in oris ventriculi assectione Cardiaca omnino vi dith damnat Celsus.Praeterea M.Cicero Cardiacos cum alijs recenset qui mente alienantur: Celsus vero citato loco,in Cardiaco Graeetitum morbo constare mentem scribit,Vt non Videatur dubitandum quin Cardiacus Latinorum morbus non sit semper oris ventriculi assectus,sed & cordis,atq; is,qui in syncope Cardiaca,& animi deli quium nuncupatur. Accedit hisce, quod si ut ex Plinij auctoritate alibi diximus eorum,qui Cardiaca intereunt, cor uri non potest,fane id insigniter in ea aegritudine astici, & ob id a Cardiaca Graeco rum,sub qua os Ventriculi ostensum est,non parum distare; Qua semientiam si licet nostra brutorum viiijs conserro Vegetiua lib. 2.nvitorum medicinae cap. .apertissimh confirmat,hunc in modumscii hens Cardiacus iso kζm cori dolet: Caraeacm autem fit , quoties sam. ζιlius il corruptio stomachi,vel thoracis impleuerit venaου, cereisum perco erit,cor etiam pestiferi Fumoris labe oon rinxerit, quae valeturi ducis eniariterationem, se corpo sitam mminatur,ex Do di .e,li Mil erat Hr tuus magis egerror recentiorum circa aqualiculi de q&, etiam nonnulla diximus in s.cap libri prata significatum quem dicunt haud totum ventrem animalium, & praesertim suum dἡsignare,sed solum eam partem, ubi sordes recipiuntur. Sutantem decepti auctoritate Theodori GaZae, qui apud Aristoteleae lib. I . de fiast.anim. cap. I 3 partem ventris infimam Morin vocatam, qualiculum nescio quo spiritu interpretatus est. Aqualiculumve Ub esse locum ubi conficiuntur cibi clare demonstrat Seneca epist. sa sita tamens Reveptas,in Gino regerae currens interser Vim dentium frangit , se quiquid excidit ad eosdem denses, lingua refertur,
runc ver aliuae miscetur,ut facilius per fauces lubricari transeas , cymperuenit in venirem, qualiculi ruore concoquitur, tunc de in corperri accedit. Vegetius qtioque lib.j. Veterinariae, cap. o. explicanissimis hisce verbis Senecae sententiam confirmat. Primumvmicros qui aqualiculus nominatur, olim corporis obtinet dominatum,in rari vcapacitate cibubpotroq. miscetur,a peκ digerionem naturali calone δε μου paratis humoribus partem ad Miantiam membrorum conuenit
insanguinem partem in urinas resoluti, partemque secum trabitiun stercora. R ursus ibidem atqtie in intestinorum partisus, quac D icuntur ab aqualiculo isque ad costam, quod appellatur ἔναερον . Tertu Iianus in libelIo aduersus Physicos. - enim tibi menter eis, o pG st templum , ct aqualiculus altare. Augustinus etiam lib. contra S cundinum Manichaeum,ca. a a. Manducando eas in ossicina aqu/leculi purganti4. Ceterum cum Marcellus Empiricus cap. ao. aq in
248쪽
a stomacho distinguat, sorte pro stomacho quod alias mo
himus) os ventriculi inteli it, pro aqualiculo vero eiusdem sun hi.duem pariter sto inxelleXisse non est rationi dissentaneum,s honsideremu e S ixa 3ppollasse locum, ubi prae calore cibi confuhiuntur, cuiusmodi Venxrisuli fundum a medicis nuncupatu esse ne. iso ianorat. Isidoru lib g. porci aqualiculum es e, atque hinc
S ci fieri translatione docet,cui videtur fauere auctor plossarii
ri sarij auctor. fauorisius correcti, Non nuda des ἀ xl. crate,atque δε cadem syng uine ex Ari- CAP. II.
ocis huius -ολιν , quam interpretessere semper lidum crudum male Vertunt, varium apud Graecos scriptores suisse usum inuenio. Plutarchus in lib. αδολεχιας ubi tonsoris cmiusdam garruli meminit, sic lineum pannum quem cultu barbitonsores circunligat appe i lasse videsur . Apud Galenum vero lib. dec54i poss-diri se in fine cap. 1. clarii est nihil aliud significare,quam asperum&rudem panniim lineum: Ceterum apud Athenaeum lib.i κ. & apud Eustathium v. lib. Odyss. υμμινον nihil aliud significare costat, quam id linei panni genus, quo veteres ma Bus conspurcatas & sordidas detergebat, quodque ut melius emum daret,ex crassiore &asperiore,necdum cocto,seu dealbato lino comie tum fuisse rationi consentaneum esti quemadmodum &id sorsan intelligi potest lib.a. Gabad Glauconem cap.vj.cum,ut rudeS,& sor didae mappae calefactae ad fouendum in ventris doloribus Vsurp xur,praecipit: licet aliqui interpres loco ιιμολίνου. ατερναοδ νου ibidem legisse videantur:in glossario vetere, reperitur ita scrip tum, linteum ρν,& rursus, ωμολινον crudarium, ubi potius sudarium esset gςndum dissicile non est iudicare. In Hesychio vero, & in Favorino
nilinei omniu vilissimi, quale saccum alias, aut apud nonnullOS pQ PulQ. caneuacium vocatum inuenitur significare. Ad Hippocratem
249쪽
venio, apud quem cu decies & quare plus minusve huiusmodi Vis usurpata habeatur in lib. de fistulis, eam pro filo crudo, id est, nee
aqua nec liginio unquam macerato accipi non dubi to, quem dein de imitatus est Paullus lib. vj. ca.v. & ante ipsum Cornelius' Celsus. ubi de fistulis tractat. Verum lib. a. de morbis, nec non lib. τος 43ναθων, cum iubeat in suppuratione thoracis, atque in aqua intercutem, post factam incisionem, modideque pus & aquam eduactam, fieri linimenta εκ S ωμολίνου, adducor Vt credam, ijs in loci,
vel interpretandum esse linum a lineis quisquilijs emundatum, vel stuppam ipsam vocata, quam & hodie chirurgos ad varia linimenti usurpare scimus. In lib. porro de natura muliebri; ubi paullo post
medium semel,& item in fine mentionem ιιμολμου facit,cum ita scruhit, siti οθον ου ωμγilii , pannum ex lino crudo tenuiorem intelligedum esse puto; quo etiam pacto legendum in 1. lib. de morbis muliebron autem siti λνιου ωμο is, ut habetur in vulgatis codicibus,& ut Cornarius errorem ignorans,male interpretatus est, absque ibbore cognoscere potest, qui animaduertat idem medicam elum subh sdem pene verbis describi, quod bis in lib. de natura muliebri de scriptum legitur. At quod me magis anxium tene illud est, Hippo. cratem,siue alium auctorem in lib. - in Ischiade & podagra sum caetera remedia non conserunt,iocos dolentes esμοώνω vri
mandare, quae ustio quomodo,& qua materia fieri debeat, cum boς tempore remedium non sit usitatum, no sum admodum certus, nisi eo in loco etiam stuppam rudiorem interpretemur, quasi haec muteria minori molestia, & celerius comburat, quam vel candens serrum,uel lignum. nam in lib. de internis affectionibus carneas parte ferro candent osseas autem ac nerueas fungis vult esse urendas, sor lasse quod carnes cum humidae sint, valentiorem atque sicciorem ignem sustinent: quae vero sunt siccae,ut ossa & nerui, nisi blandiore igne tractentur,periculum imminet,ne exsiccata nimis corrumpan tur, & propriam amittant constitutionem.Gnidium granum Vrendi sacultate pollere omnes sciunt. hoc autem scribit Plinius, cap. zy lib. i 3. appellatum esse ab aliquibus linu. Hippocrates in libro mo do ciLato vi τος ψαθων, praeclare de vomitu concitando scri bens, vult inter caetera ad vomitum faciliorem reddendum accom modata,illud quoque esse obseruandum, ut inter edendum freqWς ter, paullum bibatur, a cibo autem vinum multum dulce sumaxφ' si inulque ficus, placenta,& mellita accipiantur, addit esse vomen μ' d i Vc ficus exeant, hoc est, usquequo totus cibus acceptus estex
excisam sicus etsi primo sumptas, eάire post omnem alium cib*φ Aristin
250쪽
4 istoteles quoque forsan ab Hippocrate edoctus scripsit 1. Probi. . hesimae secundae sectionis, quo in loco huiusce euentus caussam ridastans dixit, id fieri, quod sicuS suo pondere statim fundum pe
iidue inde solum post reliquOS ciboSexeat. At mea est sententia 1lud potius cotingere, quia sic praesertim sicca, tenacitate sua fir esius adglutinatus Ventriculi tunicis, ut iccirco diutius adhaereat. henue niti vomitu aliorum ciborum antecedente euulsa prodeat. ouis enim credat ficum cydonio,pyris,carne bubula esse grauior ΘAenuius illud quoque serendum est, quod ubique sere idem philosophus, praesertim δή de Part.animal cap.q. profitetur, sanguinem scilicet intra corpus nequaquam cocrescere,quod prae calore semia per humidior conseruetur, erara vero congelari ob frigus, quo a eedente humor aqueus effuit; Db idque sanguinem aliquem fibris, quae partes frigidae sensi priuatum, minus congelari etia extra corpus.nam ut sit verum sanguini corpore effuso deesse calore, qui eum conseruabat,natiuum, ac propterea eum congelari; attamens alium est,illum di intra corpora no concrescere,quadoquidem &Pervr, nam, &per sedem, & vomitum non raro sanguinis conglobati gruis mos reijci cospicimus,qui quid e non ob frigus, cum ex corpore calente veniat,sed quia a propriis locis, quoru facultate peculiari comseruatur omne locatum,discedens,a vi sui conservatrice deseritur.
Loca rictotelis expens, siaiaa reprehensis. Loca
Hippocratis examinata de Mnthino unguento,s de vino anno a. C A P. II L
i Ristoteles 3. Probl.sect. Probi. v. quaerens, τὶ im οἱ υπο λι αὐ pedum tumoribus assiciuntur , eam unam esse ratione scribit, quod tam flame laborantes, quam viciyη-
consumuntur, illi quod prorsus alimento destituantur, hi vero quod cibo, quem
capiunt minime perfruantur. Qui sint apud Aristotelem non satis pressi 1 ridetur Gaga, cum vertit, cibo vitioso vescenteS: nam Ut Uerum
Vst inte dum pedes ij, intumescere, qui prauis cibis nutriuntur, sic plurumqtie fallio; quare satius est vertere,pallentes,seu ictericos: navRm vocem id significa e adnotauit Hesychius, praeterquam quod xς ipsa'& mire quadrat. Siquidem longa icteritia laboranteS, NPMivntes, cum cibum quem sumunt prae bilς nequeant conficςrς s